Vrije tijd
Schoorsteen
regelmatig
laten vegen
Maak eens kennis met quilten
5 'te
Penseel
VRIJDAG 19 FEBRUARI 1993
11
HOBBY
DOE-HET-ZELF
Welke brandstof u ook stookt, het rookka
naal zal regelmatig moeten worden ge-
eegd. Bij rookkanalen waarop alleen een
gasverwarmingstoestel is aangesloten, zal
imaal per jaar wel voldoende zijn. Maar
»r kolen - of houtkachels en open haar
den die regelmatig worden gestookt, is
tweemaal per jaar een minimum.
Het is merkwaardig dat dit in Nederland
nog steeds niet bij wet verplicht is gesteld,
in tegenstelling tot in Scandinavië en ons
omringende landen. Daar krijgt de schoor
steenveger een pittige opleiding en heeft hij
zelfs meldingsbevoegdheid als hij ergens
i niet geveegde schoorsteen aantreft en
de eigenaar weigert die te laten vegen. In
andere landen is het ook ondenkbaar dat de
zekering geld uitkeert als een schade,
ontstaan dooreen schoorsteenbrand, aan
toonbaar het gevolg is van slecht onder
houd.
Wat de wetgeving met betrekking tot stoken
en schoorstenen betreft loopt ons land dus
danig achter. Misschien heeft dat te maken
t het ontbreken van zoiets als een 'stook-
cultuur'. De meeste Nederlanders romme-
maar wat aan en stoppen alles wat
branden wil in de kachel. Dat is één van de
oorzaken van de onrustbarende toename
(met 60 procent) van schoorsteenbranden.
Wellicht komt er binnenkort ook in Neder
land een verzekeringsnorm. In enkele polis
sen vooreen brandverzekering is in de klei
ne lettertjes al een verplichting opgenomen
dat de schoorsteen minstens één maal per
jaar moet worden geveegd. Maar ook al
ontbreekt in uw polis een dergelijke clausu
le, dan bent u in elk geval nog gebonden
i artikel 21 van de model-brandbeveilig-
heidsverordening, waarin staat dat de
schoorsteen elk jaar vóór het stookseizoen
el worden geveegd. Maar wat heet 'ge
bonden' als er geen enkele sanctie bestaat?
Zelf vegen
Als u geen hoogtevrees hebt en niet opziet
tegen een beetje zwart worden, kunt u ook
zelf de schoorsteen vegen. Er zijn schoor-
steenvegersgcreedschappen in de handel,
bestaande uit een touw, een kogel en een
'spin' (de eigenlijke borstel). Daarmee kunt
anaf het dak de schoorsteen vegen, door
de kogel en de spin in het rookkanaal te la
ten zakken. Tijdens het zakken trekt u het
touw steeds een halve meter omhoog en
laat het dan weer terugzakken. Zo werkt u
het hele kanaal af, tot een helper laat weten
dat de borstel beneden in het rookkanaal
zichtbaar is. Vervolgens herhaalt u de han
delingen in omgekeerde richting.
Als hoogtevrees in het spel is. of als de
schoorsteen buitendaks moeilijk bereikbaar
s, kunt u het rookkanaal ook van beneden
af vegen. Er is een systeem in de handel, be
staande uit 92 cm lange, flexibele slaven
van polypropyleen, die met messing koppe
lingen aan elkaar kunnen worden gezet, tot
een variabele lengte die gelijk is aan de
lengte van het rookkanaal. Aan de staven
kunnen verschillende accessoires worden
bevestigd, zoals ronde staalborstels van 10
tot 20 cm diameter, een roetschraper, zelfs
een nesthaak waarmee vogelnestjes uit het
kanaal worden verwijderd.
In delen bewerkt
Het plezierige van deze koppelstaven is dat
het vegen gewoon via de nisbus of de in
gang van het rookkanaal kan gebeuren. Tij
dens het inbrengen en verlengen van de
staven moeten deze stevig heen en weer
worden bewogen. Het rookkanaal wordt
dus steeds in delen van ongeveer 90 cm met
de borstel bewerkt. Bij het terugnemen en
afkoppelen van de staafdelen worden deze
handelingen herhaald.
Overtuig u ervan dat de borstel tot de uit
monding van het kanaal zijn werk doet. en
dat ook de eventuele schoorsteenpot van
binnen wordt gereinigd. Het is verstandig
een helper tijdens het vegen meteen het
neerkomende roet te laten opzuigen, zodat
het niet door het vertrek gaat ronddwarre
len. Een lap plastic op de vloer onder de ka-
naalopcning is wel aan te bevelen.
Het enige nadeel van zelf vegen is dat u
geen kwitantie kunt overleggen, als bewijs
dat de schoorsteen op tijd is geveegd. Als
door een of andere oorzaak toch een
schoorsteenbrand mocht ontstaan, kan dat
gebrek aan bewijs u parten spelen als de
verzekeringsagent later zou beweren dat de
schoorsteen onvoldoende is onderhouden.
Kaf onder koren
Sommige schoorsteenvegers (in de Gouden
Gids te vinden) zijn door brandweer en gas
bedrijf slechts erkend voor het vegen van
afvoerkanalen van gastoestellen. Echte
schoorsteendeskundigen zijn ze niet, een
rookkanaal bouwen of herstellen kunnen ze
evenmin. Wie het adres van een erkende
schoorsteenveger in de omgeving wil heb
ben, kan terecht bij de Algemene Schoor
steenvegers Patroonsbond (ASPB) in Am
sterdam, 0 20-6 943 344.
Oude handwerktechnieken
zoals quilten en patchwork
staan weer volop in de belang
stelling. Bijna elke handwerk- of
handenarbeidzaak heeft er zelfs
een speciaal hoekje voor inge
richt met een aparte collectie
stoffen. Ook aan boeken, patro
nen en voorbeelden is geen ge
brek. De quilters hebben zelfs
een vereniging, die al ruim vijf
duizend leden telt.
Quilten is het met de hand in
fijne rijgsteekjes 'doorpitten'
(doorstikken) van drie lagen
stof: een toplaag, een volume-
of tussenlaag en een voering-
laag. Een toplaag kan bestaan
uit: een lap normale, onbewerk
te stof, patchwork (enkele stof
laag van aan elkaar genaaide
lapjes) of appliqué-werk (diver
se lapjes stof op een onderlaag
genaaid. Die lapjes vormen sa
men met de onderlaag één stof
laag).
In vroeger tijden bestond de
volumelaag uit plukken onge-
sponnen wol, maar tegenwoor
dig gebruikt men het moderne
fiberfill. De voeringlaag blijft
meestal zichtbaar en bestaat
dan uit een mooie, bijpassende
stof. Ook in Nederland kende
men van oudsher een soort
quilten, het zogenoemde 'Zaans
stikwerk'. -
Log Cabin
Bij het quilten wordt voor de
14
10
8 j
13
9
I
3 i 7
11
15
i m
12
te
Patroon voor het maken van een
Log Cabin-werkstuk.
toplaag het meest gebruik ge
maakt van het Log Cabin-mo
tief, de blokhut dus. Dit motief
werd oorspronkelijk (via Enge
land) door Amerikaanse pio
niersvrouwen rond 1880 toege
past. In de keuze van de kleuren
en de diverse patronen komen
allerlei symbolen naar voren.
Als u meer over de geschiede
nis en toepassingen van quilten
wilt weten, kunt u in de biblio
theek terecht. Er zijn prima
boeken over deze techniek, he
laas veelal in het Engels. Er is
echter ook een Nederlandse uit
gave die zeer de moeite van het
lezen waard is. Het boek heet
'Quilten' en is geschreven door
Michèle Walker. De uitgever is
Cantecleer en de prijs 54,50.
Ook bij het Quil|ersgilde is
volop voorlichtingsmateriaal
voorhanden. Voor een gratis in
lichtingenfolder kunt u schrij
ven of bellen naar: het Quilters-
gilde, Randhoeve 9, 3992 XA
Houten, tel. 034 03 - 783 36.
Oefenpatroon
AJs eerste oefening voor het
quilten krijgt u een eenvoudig
Log Cabin patroon. Dit basispa
troon kan naar wens worden
vergroot. De cijfers in het pa
troon geven de volgorde van
aan elkaar naaien aan.
WERKWIJZE: Knip alle stroken
van verschillende, bij elkaar
passende lapjes stof. De maten
bepaalt u zelf, maar om u een
houvast te geven vertellen we
hier hoe u de schort (kussen en
tas hebben dezelfde maten)
moet maken. Kjiip stroken stof
(denk aan de naadtoeslag) van 3
cm breed in de lengte volgens
het patroon. Het centrum is een
lapje van 7x7 cm. Leg dit vier
kantje op de voeringstof en zet
het rondom met een zigzag
steek vast. Speld lapje 1 op het
centrum (de goede kanten op
elkaar), trek met wit potlood de
lijn erop door en stik die lijn
vast. Vouw het lapje open en leg
rechtsom, naar binnen, lapje 2
erop. Speld dit vast, trek de lijn
weer door, stik vast en vouw
open. Naai op deze manier alle
lapjes in volgorde op de voe
ring.
De toplaag is nu klaar en u
kunt gaan quilten. Knip een
stuk fiberfill en een even grote
NIEUWE CD'S
POP
'Fireboy' G.W. McLennan Play it again Sam.
De Australische zanger/liedjesschrijver G.W. McLen
nan, een voormalige Go-Betvveen, begeeft zich met zijn
tweede soloplaat 'Fireboy' op het raakvlak tussen The
Doors en Bob Dylan. Meest exemplarisch is 'The Pawn
broker', een wat wazige maar toch spannende vertel
ling van tien minuten over iemand op de vlucht. De
woordenstroom is zeer Dylanesque, de broeierige voor
dracht en uiteindelijke ontlading hadden het werk van
Jim Morrison kunnen zijn. Hoewel gitaren domineren
op 'Fireboy', is het toch het sixties-orgeltje van Pedro
Bull dat de sfeer bepaalt. Dit voormalige lid van Paul
Kelly's Messengers kan werkelijk alles met zijn instru-
'River towns' Mystery slang Play it again Sam.
Mystery slang is de schuilnaam voor Latif Gardez, een
blues-georiënteerde muzikant uit Londen met Itali
aans/Schotse ouders. 'River towns' is zijn tweede CD.
Gardez speelt gitaar en mondharmonica. Maar hij is
vooral zanger. Zijn stem houdt het midden tussen die
van Captain Beefhearl en Tom Verlaine van Television.
Op deze CD doen ook een drummer, een bassist en een
toetsenman mee. Alleen op de bluesthriller 'Last Call'
manifesteert het gezelschap zich als een band. Voor het
overige wordt Gardez vooral begeleid. Zijn liedjes zijn
geïnspireerd door het leven aan de zelfkant van de sa
menleving. Bezwaar is dat zijn teksten dikwijls wel erg
'incrowd' zijn. Er duiken plaatsen en personen op die
niet-Londenaren volkomen onbekend zijn. Aan de mu
ziek te horen, is dat overigens maar goed ook.
WK
JAZZ
Jan Garbarek/Ustad
Fateh Ali Khan
KLASSIEK
Schönberg Pelleas und Melisande, op. 5 Variationen für
Orchester, op. 31 Chicago Symphony Orchestra o.l.v.
Pierre Boulez Erato.
Voor het contrast een opname van twee centrale wer
ken in het oeuvre van Schönberg in prachtig heldere
uitvoeringen, die ieder detail van deze muziek haarfijn
de luisteraar blootleggen. Boulez is één van de grote
specialisten op het gebied van de 20ste eeuwse muziek,
en bewijst dat vooral door de natuurlijkheid van zijn
vertolkingen. Bij hem wordt 'moderne muziek' niet lou
ter een technisch gebeuren, maar 'muziek' in de zuiver
ste zin van het woord en in deze beide gevallen drager
van zowel emoties als dramatiek. Een bijzonder tintje
aan het geheel geeft zijn 'Franse' musiceertrant, die de
band met de Franse impressionisten verrassend goed
hoorbaar maakt.
Orchestra Masterpieces Diverse solisten, London Sym
phony Orchestra, Philharmonia Orchestra en English
Chamber Orchestra o.l.v. Geoffrey Simon Chandos.
lets heel anders: een doos met zes CD's zoals men die
vaak bij boekenclubs aantreft, te koop voor een bijna
belachelijk lage prijs, maar met digitale opnamen en
met uitvoeringen op bijzonder hoog niveau. Iedere CD
vormt een zorgvuldig samengesteld 'concert' met wer
ken van diverse componisten, variërend van ouvertures
en ander kleiner werk tot groot symfonisch repertoire
als de Vijfde van Beethoven en de Negende van Dvorak.
Geoffrey Simon, die vorige maand optrad bij het Resi
dentie Orkest, dirigeert aat alles met groot vakman
schap en veel bezieling, en al zijn van de meeste afzon
derlijke werken betere uitvoeringen te vinden, het ge
heel vormt een ideale basis voor de beginnende verza
melaar. Voor de kenners: de opnamen werden gemaakt
door Chandos en getuigen yan de klankkwaliteit die bij
dat label normaal is.
PK
Het eindresultaat kan er zo uitzien.
voering, leg de drie lagen glad
op elkaar en rijg ze vanuit het
midden grof op elkaar. Zet de
driedubbele laag vast in een
spanraam. Rijg in de naden, of
eigenlijk er net tegenaan, met
foto cpd
quiltgaren en een dunne, kleine
naald fijne rijgsteekjes door de
drie lagen heen. Werk de hele
toplaag af, haal het werk uit het
spanraam en verwijder de grove
rijgsteken.
De Noorse saxofo
nist Garbarek heeft
zich ontwikkeld tot
een instrumentalist
met een geheel ei
gen geluid. In veel
van zijn muziek
de suggestie van
tijdloze atmosfeer,
die omschreven kan
worden als geografisch ongebonden volksmuziek. Op
'Ragas and Sagas' speelt Garbarek met Pakistaanse mu
sici vier naar traditionele begrippen korte raga's,
gecomponeerd door zanger Ustad Fateh Ali Khan. Zijn
stem vloeit in die stukken haast ongemerkt over in Ga-
rabareks saxofoonspel, dat in de intonatie veel overeen
komsten met de zangstem heeft. Aangezien de klassie
ke Jndiase en Pakistaanse muziek veel improvisatie
ruimte biedt, is dit zeker geen unieke combinatie. Col-
le-ga-saxofonist John Handy deed dit al bijna twintig
jaar geleden, maar zelden zal deze vermenging van stij
len zo smaakvol en ongeforceerd zijn geweest. In één
stuk, 'Saga' van Garbarek, wordt de fusie van muziek
stijlen vanuit westers oogpunt benaderd, zonder dat dit
de homogeniteit van het album aantast.
Hal Russell 'Hal's Bells' ECM/VIA.
Kort voor zijn dood,
september vorig
jaar, maakte multi-
instrumentalist Hal.
Russell een multi-
track CD met alleen
door hem gespeelde
muziek. Russell
speelt hier saxo
foons, musette,
trompet, drums,
marimba en allerlei
percussie-instru-
maakt de meeste in
druk op tenorsax en
pletterende energie en spontaniteit van het uitstekende
NRGEnsemble-album ('The Finnish/Swiss Tour' op
ECM) van anderhalfjaar geleden, maar de uitgangspun
ten zijn dezelfde. Vaak aanstekelijke thema's werken
zich intuïtief naar goed gedoseerde uitbarstingen van
energie, vooral als Russell de tenor-sax grijpt. Russell
maakte 'free jazz' in de positieve zin van het begrip, na
melijk als ongebreideld middel voor expressie. De man
had ook gevoel voor humor, blijkens het stuk 'Kenny
G'. Een album dat nu al van historisch belangrijk is.
KV
drums. De CD heeft niet de
Pronkstuk
Dit is het nieuwe pronkstuk uit
de collectie van Christofle ser
viezen: Pergola. De naam is ont
leend aan het grove vlechtwerk
in het dessin. Uitgevoerd in de
kleuren geel én blauw, met als
basis wit, is het een vrolijk ge
heel. Het servies biedt tal van
variatie-mogelijkheden, omdat
niet alle borden op dezelfde
manier zijn gedecoreerd. Pergo
la kan zonder problemen in de
magnetron en in de vaatwasser.
De prijzen zijn gepeperd; een
plat bord kost 132. Een servies
om bij elkaar te sparen. Dat
kan, want het wordt 'levenslang'
nageleverd. Meer informatie:
Support PR, tel. 0 34 02 - 41 440.
Veilig
Van deze stekker-safe, die 14,95 kost, kun je veel ple
zier hebben. Als je een verlengsnoer gebruikt vallen de
stekkers nooit meer uit elkaar. Ook als het een beetje
nattig is, krijg je geen problemen. Ideaal bij klusjes bui
tenshuis. Ook voorkomt de stekker-safe, Princess ge
naamd, dat kinderen met elektriciteit gaan spelen.
Meer informatie: Valentijn, tel. 0 76 - 22 10 09.
Dit Timberland-horloge (met kompas) kan tegen een stootje, net als de stoere schoenen
van dit merk. Het Zwitserse uurwerk heeft een kwartsmechanisme, een anti-magnetische
stalen kast, mineraal glas en is waterdicht tot op dertig meter. Voor dit stukje techniek
moet wel een forse prijs worden betaald: 749. Meer informatie: 0 34 73 - 744 94.
Stoer
Kruk
Comet, Bamboo en
Horizon (van boven
naar beneden ge
zien) zijn deurkruk
ken ontworpen door
Jan des Bouvrie. Co-
met draait in een
dynamische baan
van de krukhals
naar de deur. Bam
boo heeft het rechte
en ook het ronde
van een kwart door
snede van een bam
boestengel en Hori
zon heeft een lichte
curve en een platte
greep. Ze zijn voor
250 (excl. btw) te
koop in zijdeglans
mat, gepolijst mes
sing en in zwart en
wit. Een combinatie
van diverse uitvoe
ringen is mogelijk.
Meer informatie:
0 34 95 -350 14.
Een penseel is de mooiste manier om lipstick op te brengen. Margaret Astor
probeert de lipstick-met-penseel-in-één weer te introduceren. In het verleden
probeerden andere merken dat zonder veel succes. De penselen, gemonteerd
sen koker met crème-achtige lipstick, werkten slecht. Te veel, te weinig en
tenslotte^echt kapot. Wie er 16,95 voor over heeft, kan zelf proberen of de
techniek inmiddels vooruit is gegaan.
