CAO-bouw loopt vast op WAO
Binnenland
Blauwhelmen in Kroatië
binnenkort overbodig
Bolkestein: Kok gebruikt
tekort voor verkiezingen
Laatste loodjes
Orang Oetan tekent als tweejarige peuter
Nivel: Tekort huisartsen
groter dan verwacht
Protest tegen Mobutu
KNOV: Zeker tienduizend
nieuwe banen in Brabant
'Vijf stappen zwakste schakel geldtransport'
DINSDAG 16 FEBRUARI 1993
5
schjppe(i|lie Persdwrot
Ter Beek weer naar VN-militairen
den haag Minister Ter Beek (defensie) gaat opnieuw naar het
voormalige Joegoslavië en Cambodja om de Nederlandse mili
tairen in de desbetreffende VN-vredesmachten te bezoeken. De
minister gaat van 15 tot 19 maart naar 'Joegoslavië' en bezoekt
van 27 juni tot 3 juli Cambodja.
Man bekent brandstichting bij NZH
Een 24-jarige Alkmaarder heeft gisteren bekend dat
hij de brand heeft gesticht op een parkeerterrein van de NZH in
Alkmaar. Bij de brand gingen 48 bussen in vlammen op. Tijdens
het verhoor bekende de man nog meer brandstichtingen. Het
motief voor zijn daden is onbekend.
Landelijke actieweek tegen racisme
Amsterdam Het 'Comité 21 maart' heeft de week van 13 tot en
met 20 maart uitgeroepen tot nationale actieweek tegen racisme
en vreemdelingenhaat. De week gaat vooraf aan de landelijke
demonstratie op 21 maart in Amsterdam. Die dag is door de
Verenigde Naties uitgeroepen tot dag tegen het racisme. In tien
andere Europese landen worden eveneens demonstraties ge
houden.
Turkse vereniging tegen Moslim Partij
Leeuwarden» De Turkse Islamitische Vereniging in Leeuwarden
is fel tegen de voorgenomen oprichting van de Moslim Partij.
Volgens woordvoerder Topalakli werkt zo'n partij woede en dis
criminatie in de hand en zaait zij verdeeldheid onder de Neder
landse bevolking. „Mensen met kleine vooroordelen tegen bui
tenlanders zullen al gauw denken dat in Nederland een regime
als in Iran zal komen."
Satellieten nemen verbindingswerk over
gpd
Het Nederlandse verbindings
bataljon in Kroatië van onge
veer 350 militairen wordt vanaf
mei mogelijk grotendeels over
bodig. De Verenigde Naties
hebben satelliet-apparatuur
aangeschaft waarmee bijna alle
werkzaamheden van de Neder
landse verbindingsdeskundigen
kunnen worden overgenomen.
De verwachting is dat de appa
ratuur begin mei in gebruik
wordt genomen. De Nederland
se VN-militairen verzorgen de
communicatie voor alle andere
blauwhelmen in Kroatië, ver
spreid over 32 lokaties.
Defensie gaat wel door met
het opleiden van nieuwe lich
tingen verbindingstroepen. ,,De
geluiden die ons vanuit de VN
bereiken zijn nogal chaotisch.
Het aantal Nederlandse verbin
dingsmensen dat volgens VN-
mededelingen in Kroatië nodig
blijft, varieert van 17 tot 110.
Dat is nogal een verschil", aldus
een woordvoerder.
Defensie hoopt maar dat de
nieuwe lichtingen niet voor Jan
Joker worden getraind. „Het is
natuurlijk zonde als we mensen
voor niks opleiden, maar we
kunnen niet anders zolang er
geen absolute zekerheid is."
Steun in Brussel voor minder bezuinigen
den haag anp-gpdAan het adres van Brinkman
zei Kok gisteren „dat het geen
kwestie is van beloftes breken,
maar drie jaar na het schrijven
van het regeerakkoord zoeken
naar een nieuw evenwicht tus
sen al die doelstellingen als
werkgelegenheid, koopkracht-
behoud en het verminderen van
het tekort. Een kind kan zien
dat als er geen economische
groei meer is, de ruimte ont
breekt om dat allemaal te reali-
Terwijl minister Kok van finan
ciën gisteren steun zocht en
vond in Brussel voor zijn plan
om het financieringstekort min
der snel terug te dringen, heeft
CDA-fractieleider Brinkman in
Dalfsen coalitiepartner PvdA
nog eens gevraagd 'zich aan de
afspraken te houden'.
WD-leider Bolkestein nam in
Breda beiden op de korrel: Kok
verweet hij politiek opportunis
me, terwijl hij schamperde dat
Brinkman straks wel weer zal
inbinden om een conflict met
Lubbers te voorkomen. Van
daag praat de Tweede Kamer
over het plan om volgend jaar
minder te bezuinigen dan de
9,5 miljard gulden, die nodig is
om het overheidstekort terug te
dringen tot de 3,25 procent die
het regeerakkoord voor 1994
In Brussel betoogde Kok voor
zijn collega-ministers dat ieder
een wat minder moet bezuini
gen om de economie „net dat
duwtje in de goede richting te
geven waarvoor ieder land af
zonderlijk te klein is". De Eu
ropese Commissie omarmde
dat plan, omdat anders niets te
recht komt van een gezamenlij
ke poging de
slop te halen.
utrecht»
Het Nivel (Nederlands Instituut
Voor Onderzoek van de Eerste
lijns Gezondheidszorg), dat vo
rig jaar voor rond de eeuwwis
seling een tekort van enkele
honderden huisartsen voorspel
de, denkt nu dat dit nog hoger
zal uitvallen. Het zal zich het
eerst en het sterkst voordoen in
de grote steden.
Als belangrijkste reden voor
deze bijstelling noemt het Nivel
een snellere groei van het aantal
vrouwelijke huisartsen. Een
groot deel van hen wil parttime
werken. Op het ogenblik is al 65
procent van alle studenten me
dicijnen vrouw.
De opleidingscapaciteit is in
1988 verlaagd van 450 tot 280
per jaar. De ervaring leert dat
slechts 200 van die 280 zich
daadwerkelijk als huisarts vesti
gen. Volgens het, Nivel is dal
maai net genoeg voor de ver-
Amsterdam Aan het eind van de maand sluit de afvalverwerkingsinstallatie in Amsterdam-Noord de poorten. De verwerking wordt dan overgenomen door een splinternieuwe fa
briek in Amsterdam-West. Deze dagen doen meeuwen en grijpers nog de laatste pogingen om iets van het vuil te pakken te krijgen. foto dijkstra fred steenman
Afvalberg slinkt
door gescheiden
inzameling
DEN HAAG GPO
De Nederlandse afvalberg wordt
kleiner. Deze trend, die in 1991
voor het eerst werd gesigna
leerd, heeft zich het afgelopen
jaar doorgezet. Volgens vuilver-
werkers en het ministerie van
vrom gaat het om een daling
van 'enkele procenten'.
Vooral de grootschalige inza
meling van groente- fruit- en
tuinafval begint nu vruchten,al
te werpen. Dit GFT-afval wordt
inmiddels in 2,6 miljoen huis
houdens gescheiden. waarna
het als grondstof voor compost
wordt gebruikt. Deze geschei
den inzameling moet eind dit
jaar in zestig procent van de
huishoudens gebeuren.
Het ministerie is zeer tevre
den over deze ontwikkeling.
Volgens een woordvoerder gaat
de voortgang van de gescheiden
inzameling „sneller dan we
hadden verwacht".
Tarieven van
specialisten
fors omlaag
De ziekenfondstarieven van alle
medische specialisten gaan per
1 april met ongeveer 11 procent
omlaag en de particuliere tarie
ven met ongeveer 12 procent.
Het Centraal Orgaan Tarieven
Gezondheidszorg (COTG) voert
daarmee de aanwijzing uit van
staatssecretaris Simons van
volksgezondheid, die daarmee
369 miljoen gulden wil binne-
halen. De specialisten moeten
dat inleveren omdat ze hun
budget in 1991 met een kleine
400 miljoen overschreden. De
Landelijke Specialisten Vereni
ging (LSV) gaat in beroep tegen
het COTG-besluit.
Bonden bereiden zich voor op acties
De CAO-onderhandelingen in de bouw (240.000 werkne
mers) zijn gisteren vastgelopen. Het grote struikelblok is
de reparatie van de kortingen op de WAO. Ook de me-
taal-CAO, waarover donderdag verder wordt gepraat, zit
vast op dit punt. De Industriebond FNV bood gisteren bij
een aantal bedrijven cactussen aan bij wijze van prikac-
tie. Als de onderhandelingen mislukken, zijn stakingen
waarschijnlijk.
baarn »anpwilden doen om te gaan stude
ren op mogelijkheden
WD-leider Bolkestein noem
de het tijdens een spreekbeurt
in Breda gisteren „opvallend dat
Kok in dezelfde week waarin hij
het tekort opgeeft, zich opnieuw
beschikbaar stelt als lijsttrekker
voor de PvdA. Kok verkiest een
degelijk verkiezingsresultaat bo
ven een degelijke begroting".
Van de harde woorden van
Brinkman gelooft hij niets, zei
hij. „Wie luistert er nog naar de
heer Brinkman", aldus Bolkë-
stein. CDA-minister Andriessen
van economische zaken vond
verleden jaar al dat het kabinet
het tekort mocht laten lopen en
ook premier Lubbers steunt
Kok. In dat verband zei Bolke
stein te verwachten dat Brink
man eieren voor zijn geld zal
kiezen. „Of wil Brinkman straks
leider worden van een ver
scheurde partij?"
pDe bouw-CAO liep gisteren vast
'omdat de werkgevers volgens
de bonden alleen de toezegging
WAO-gat te dichten. In ruil
daarvoor moesten de bonden
prijscompensatie, de VUT en
een aantal roostervrije dagen
inleveren, „zowat alles wat ons
dierbaar is. Op deze manier
heeft verder praten geen zin",
aldus een FNV-woordvoerder.
Bonden en werkgevers gaan
zich nu in eigen kring beraden
over de vraag wat er moet ge
beuren. Als de werkgevers op
hun standpunt blijven staan,
dreigen er acties. Het is niet uit
gesloten dat de komende dagen
al de eerste - zachte - acties op
touw zullen worden gezet om
de bouwwerkgevers onder druk
te zetten. Donderdag zijn de
onderhandelingen in de me
taalindustrie (200.000 werkne
mers). Daar is eveneens het
grootste struikelblok de herver
zekering van de WAO. De werk
gevers wijzen een collectieve
verzekering voor de gehele be
drijfstak af, maar willen nog wel
onderzoeken of een herverzeke
ring per bedrijf tot de mogelijk
heden behoort.
Vooruitlopend op het donder
dag en volgende week vrijdag te
vervolgen CAO-overleg is de
bond inmiddels gestart met
prikacties. In de omgeving van
Dordrecht ging gisteren al de
actie Cactus van start. Daarbij
deden 'geprikkelde' kaderleden
en bestuurders daags na Valen
tijnsdag directies een cactus ca
deau.
In Rotterdam meldden zich
gisteravond de eerste bedrijven
voor poort- en kantine-acties.
Een kaderlid van de reparatie-
werf Niehuis Van den Berg in
Rotterdam zei gisteravond een
werkonderbreking van een uur
in voorbereiding te hebben.
Volgens de Rotterdamse actie
leider Meijer zal vanuit Rotter
dam het initiatief komen om de
laatste onderhandelingsronde
in Zoetermeer, volgende weck
vriidag. met grote werknemers
delegaties te bezoeken. Ver
schillende kaderleden zeiden
gisteravond niet voor de deur te
willen blijven staan, maar het
kantorencomplex waarin wordt
onderhandeld, te willen bezet
vanging van de 190 huisartsen
die jaarlijks wegens hun leeftijd
hun praktijk neerleggen. Daar
naast neemt de vraag naar huis
artsen toe door de groei van de
bevolking en de vergrijzing.
Daar komt nog bij dat de
vrouwelijke huisartsen het liefst
in een groepspraktijk of ge
zondheidscentrum werken. Van
de praktijken die de komende
vijf jaar vrij komen, is 70 pro
cent een solopraktijk, terwijl
slechts 4 procent van de vrou
welijke en 20 procent van de
mannelijke jonge artsen daar
naar op zoek is.
Het tekort aan huisartsen zal
het eerst voelbaar worden in de
grote steden, aldus het Nivel,
omdat daar relatief veel solo
praktijken zijn. De werkbelas
ting is er veel hoger, zodat huis
artsen de grote steden zullen
mijden als er elders mogelijkhe
den zijn om aan de slag te gaan.
Ongeveer zeventig vluchtelingen uit Zaïre hebben gis-
Een orang oetan is in staat teke
ningen te maken op het niveau
van een kind van ruim twee
jaar. Tot deze conclusie komt
huisarts Ignace Schretlen van
de stichting Kijk Op Krabbels op
grond van een vergelijkend we
tenschappelijk onderzoek naar
de krabbels van apen en de
prestaties van peuters op dit ge
bied.
Krabbels van mensapen en
jonge peuters zijn volgens
Schretlen altijd opgebouwd uit
de meest simpele basisstructu
ren: kleine of langere, veelal
licht gebogen, naar rechts of
links afbuigende streepjes.
„Hierin weerspiegelt zich de
anatomie van het lichaam", zo
legt de onderzoeker uit. De elle
boog en de pols worden ge
fixeerd, waardoor de op- en
neergaande beweging van het
bovenlichaam, onder andere
door de ademhaling, wordt
overgebracht op het papier.
De krabbelpogingen die in
het dierenpark in Rhenen wer
den verricht, zijn volgens de
huisarts uniek, omdat nooit eer
der vier orang oetans al bij een
eerste poging aan het werk gin
gen. In tegenstelling tot andere
experimenten, waarbij de die
ren aan tafeltjes worden gezet,
kregen de apen in Rhenen het
tekenmateriaal mee in de kooi.
Net als peuters waren de dieren
gedurende een korte tijd ?eer
geconcentreerd bezig. Daarna
verdwijnt de interesse.
Het onderzoek naar de relatie
tussen het krabbelgedrag van
jonge peuters en mensapen is
bedoeld om meer te weten te
komen over de processen die bij
deze activiteiten een rol spelen.
Tekenen en schilderen vergen
een grote coördinatie van spier
en hersenactiviteiten.
„Door dit onderzoek kunnen
we meer te weten komen over
het functioneren of disfunctio
neren van de verschillende her
sen- en andere lichaamsonder
delen meent Schretlen. Zowel
de kinderpsychologie als de pe
dagogie zijn geïnteresseerd in
het onderhoek
teren in Den Haag gedemonstreerd tegen het bewind van de Zaïre
se president Mobutu. Bij ongeregeldheden en plunderingen in de
hoofdstad Kinshasa zijn volgens de Zaïrese oppositie zeker duizend
mensen omgekomen. Mobutu, die wordt gesteund door het leger,
heeft nog geen begin gemaakt met de toegezegde democratische
hervormingen. Voor enkele westerse landen was dat reden de hulp
aan Zaïre op te schorten. foto anp koen suyk
bedrijven van DAF, Philips en
Nedcar moeten kunnen reke
nen op steun. Het KNOV vindt
dat als de overheid kiest voor
hulpprogramma's om bedrijven
als DAF en Nedcar voor Neder
land te béhouden, ze ook de
toeleverende bedrijven in haar
reddingsoperaties moet betrek
ken via bijvoorbeeld overbrug
gingskredieten. Daarnaast moe
ten de arbeidsbureaus de afge
vloeide werknemers uit de grote
bedrijven wijzen op de moge
lijkheden die er liggen li ij de
middelgrote en kleine bedrij
ven. Daarbij hoort een actieve
bemiddeling, aldus het KNOV.
DEN HAAG THEO HAERKENS
Het Koninklijk Nederlands On
dernemers Verbond (KNOV)
denkt dat het ondanks de ramp
spoed bij DAF, Philips en Ned
car wel los zal lopen met de
werkloosheid in Oost-Brabant.
Uit een onderzoek van het
KNOV en het onderzoeksbu
reau NIPO blijkt dat het mid
den- en kleinbedrijf de massa
ontslagen te kunnen compense
ren met nieuwe banen.
De Brabantse ondernemers
zullen dit jaar gezamenlijk
10.000 nieuwe arbeidsplaatsen
te scheppen. Wil dat lukken,
dan zullen wél de toeleverende
De paar stappen die geldlopers vaak moe
ten zetten om van de gepantserde geldauto
bij de geldlades in de muren van winkels en
banken te komen, gelden al sinds jaar en
dag als de zwakste schakel bij het geldtrans
port. De vijf stappen werden zaterdag een
27-jarige geldloper van Geldnet fataal: toen
hij de geldcassette uit de muur had gehaald,
werd hij twee keer door het hoofd gescho
ten door een nog onbekende overvaller.
„We streven naar een gesloten over
dracht", formuleert directeur Geelen van
Brinks-Nedlloyd, dat samen met Geldnet
behoort tot de grootsten in de branche.
„Maar er zijn nogal wat gebouwen waar
geen ruimte is om de wagen pal voor het
doorgeefluik tegen de muur aan te parke-
AJs het gaat om smalle straten is dat geen
probleem, die kunnen gemakkelijk volledig
worden afgesloten. Maar veel winkels stam
men nog uit de tijd dat overvallen zeldzaam
waren. Ze hebben een glazen pui, waardoor
het weinig zinvol is een doorgeefluik te
monteren, of er zijn bouwkundige belem
meringen. Soms maken paaltjes in voetgan
gersgebieden het onmogelijk om met de
auto dichtbij te komen. Maar er zijn ook ge
meenten die niet toestaan dat wagens op
de stoep parkeren, of het voetgangersge
bied in gaan.
De oplossing wordt dan gezocht in half
gesloten overdracht, waarbij wagens voor
laden en lossen een oprit op worden gen-
den. „We praten daarover regelmatig met
onze opdrachtgevers aldus Geelen, die
een toenemende bereidheid constateert om
te investeren in dit soort voorzieningen.
Gaat het om winkels in smalle'straten, dan
wordt soms de hele straat voor enkele
ogenblikken afgezet. In ieder geval wordt
het 'trottoirrisico' zoveel mogelijk beperkt
„want een overval op de stoep betekent ook
risico voor het winkelend publiek".
Begeleiding door de politie is er niet bij.
Er wordt zoveel geld vervoerd dat dat een te
grote aanslag zou zijn op de beschikbare
mankracht. Mede daarom zoeken de waar
detransporteurs de oplossing in de tech
niek. Het gebruik van 'plofkoffers', die een
gigantische hoeveelheid rook produceren
en de inhoud - doorgaans bankpapier -
waardeloos maken, is er een van. De geldlo
per moet een knop ingedrukt houden om te
voorkomen dat de koffer 'af gaat'. De uit
thrillers bekende methode om het koffertje
met handboeien aan de drager vast te klin
ken is. vanwege de kans op ontvoering en
gijzeling, omstreden. Vanzelfsprekend wor
den de transporten op verschillende tijd
stippen uitgevoerd, de routes variëren.
Verder zijn de transporteurs gebonden
aan een groot aantal wettelijke regels. Zo
moet aan de buitenkant van de wagens 'in
een lettertype waarvan de hoogte tenminste
tien centimeter bedraagt' duidelijk zijn aan
gegeven dat het gaat om waardetransport.
Óp het dak staat een nummer. „Dat is voor
al belangrijk om snel informatie te verza
melen als er iets gebeurtverklaart een
woordvoerder van het ministerie van justi
tic. „F.en beetje penose weet toch wel met
welke auto's geld wordt vervoerd
Er zijn voorzieningen om te voorkomen
dat overvallers er met een wagen vandoor
kunnen gaan. De lading zit in afzonderlijke
kluizen die met geweld maar moeilijk open
kunnen en natuurlijk onderhoudt de lx-
manning - altijd twee personen en steeds
wisselend voortdurend contact met de
thuisbasis. Gasmaskers aan boord zijn stan
daard. Voor laden en lossen gelden strikte
procedures. Nergens arriveert een geldwa
gen onaangekondigd en als zich iets ver
dachts voordoet, wordt er niet gestopt. Alle
transport is verzekerd en volgens een insi
der luidt de enige opdracht bij mocilijkhe
den spullen afgeven.
