De spaghetti-methode van Tjerk Westerterp
Vrede Cyprus verder weg
door overwinning Clerides
Feiten &Meningen
Zakkenrollers
MAANDAG 15 FEBRUAR11993
2
Directeur Optiebeurs gciat met pensioen
Theodorus Engelbertus Westerterp vindt het helemaal
niet leuk om vandaag afscheid te nemen. Hij is een per
soonlijkheid in Brussel en Den Haag als ambtenaar en
politicus, een bekende verschijning op de feesten en par
tijen van beter gesitueerd Nederland en algemeen direc
teur van een instelling waar heftig wordt gegokt met gro
te bedragen: het casino van de financiële wereld, de Eu
ropese Optiebeurs in Amsterdam.
den haag peter slavenburggeen barst schelen. „Zolang in
de
De in 1930 in Rotterdam gebo
ren Tjerk Westerterp is niet vie;
van een paar alinea's in de
krant. Regelmatig treedt hij op
als figurant of hoofdrolspele
societyrubrieken. Lezers van
roddelbladen kennen hem als
de flamboyante party-tijger,
met een glas in de hand druk ir
de weer voor een goed doel.
Onder journalisten staat hij be
kend als de ijverige voorzitter
van de Stichting Westerterp
Vooruit. Dat kan hem allemaal
De optiebeurs is een we
reld op zichzelf. De gewo
ne handel in aandelen is
voor buitenstaanders ai zo
goed als onnavolgbaar,
maar een wonder van dui
delijkheid in vergelijking
met wat er op de optie-
vloer plaatsvindt. Make
laars in reguliere effecten
spreken niet voor niets
over 'de goktent van Wes
terterp' wanneer zij de
EOE-optiebeurs bedoelen.
De optiebeurs is afgeleid
van de effectenbeurs. Een
optie geeft het recht om
aandelen te kopen of te
verkopen tegen een vast
gestelde prijs en binnen
een vaste termijn. Wie
denkt dat een bepaald
aandeel in waarde zal stij
gen neemt een optie om
dat aandeel tegen de hui
dige (lage) prijs te kopen;
een zogenoemde call optie.
Bij een put optie werkt het
omgekeerd: wie denkt dat
de koers van een aandeel
zal dalen, neemt nu een
optie om de aandelen later
tegen een hogere prijs te
verkopen. Winst maken in
een dalende markt is zeer
goed mogelijk.
het foto-bijschrift tenminste
staat: Westerterp, komma, di
recteur van de Europese Optie
beurs."
De voormalige staatssecretaris
en minister, zette zich de afge
lopen vijftien jaar met hart en
ziel in voorde naamsbekend
heid van de Optiebeurs. Met
betrekkelijk succes: vrijwel geen
sterveling weet wat er op die
beurs gebeurt, maar dat het
daar gaat om het 'Snelle Grote
Geld' is algemeen bekend.
Aanvragen voor interviews naar
aanleiding van zijn vertrek wees
Westerterp af. Het waren er te
veel. Dan maar een perslunch,
voornamelijk met specialisten
van de financiële pers als gast.
Achter de futuristisch beveiligde
toegangssluis van de Optie
beurs aan het Rokin in Amster
dam worden de bezoekers naar
een vergaderzaal geleid. Peper
dure schilderijen aan de wand,
broodjes kroket, ouwe kaas en
verse rosboief op tafel; het da
gelijks menu van de gemiddelde
bedrijfskantine.
De directeur stelt voor éérst de
tanden in de broodjes kroket te
zetten: „Anders worden ze
koud, da's zonde." Na een ake
lige stilte neemt de ex-KVP-man
definitief het woord. „Over he
den en verleden - de toekomst
laat ik over aan mijn opvolger."
Headhunter
In 1978, na vier jaar als minister
van verkeer en waterstaat in het
kabinet-Den Uyl en nog een
jaartje als kamerlid voor het
CDA, stond Westerterp op de
nominatie benoemd te worden
tot burgemeester van Nijmegen
of Den Bosch. Een zogenoemde
executive searcher, een chique
soort headhunter, benaderde
hem met het verzoek directeur
te worden van de optiebeurs in
oprichting. „Mijn eerste reactie
Theodorus Engelbertus Westerterp.
was: Opties? Daar weet ik niks
van. Maar dat hoefde ook niet,
men was op zoek naar een
manager. Na een periode van
vijftien jaar in de politiek was
dat een uitdaging die me aan
sprak."
Westerterps doel in die dagen
was niet eenvoudig maar hel
der. De optiebeurs in Amster
dam moest in een paar jaar
enorm groeien, naar Ameri
kaans model. Het was de eerste
optiebeurs in Europa en dat
moest zo blijven. Vandaar ook
de naam: Europese Optiebeurs.
Nu, vijftien jaar later, moet de
vertrekkende directeur beken
nen dat die opzet is mislukt.
„Voor wat betreft de omzet is de
Europese Optiebeurs n
vijf in Europa en er zijn er nu
22." Wel weet Westerterp in
middels alles wat er over opties
valt te weten.
Het geld voor de oprichting van
de beurs werd bijeengebracht
door de Vereniging voor de Ef
fectenhandel. Toch zag bijna
niemand brood in opties, zeker
niet de mannen op de vloer van
Beursplein 5. Zij beschouwden
het allemaal als onzin, hoewel
de Optiebeurs een grote klant
werd van de effectenbeurs. Het
eerste jaar bedroeg het verlies
3,5 miljoen. Dat liep op tot 16
miljoen verlies in 1980. Wester
terp moest gaan bedelen.
„Die eerste drie jaar heb ik wel
eens gedacht: jonge, jonge,
waar ben je aan begonnen.
Moet ik hier een beetje met de
pet rond om de zaak draaiende
te houden. In het gebouw van
de Effectenbeurs werd ik mee
warig nagestaard. Mij werd ge
vraagd: Wanneer ga je die tent
nou eens sluiten?"
Het was in die treurige tijd dat
Westerterp het licht zag. Spon
soring was het nieuwe tover
woord. Nee, geen sponsoring
van, maar dóór de Optiebeurs.
Eerst investeerde hij een paar
ton in Roda JC, een voetbalclub
die het tenslotte nog moeilijker
kreeg dan de Optiebeurs zelf.
Vervolgens ontdekte Westerterp
het paard. Springpaarden, ga
FOTO CPD CEES ZORN
degeslagen door eën koop
krachtig publiek.
Ze deden en doen hun best
voor Westerterp: Optiebeurs
Egano, Optiebeurs Darco en
Optiebeurs Walzerkönig. Sierlijk
nemen zij de dubbele oxer en
andere obstakels, terwijl de
man die hun haver betaalt in de
sponsorbox gezellig babbelt en
een glaasje drinkt met een mo
gelijke cliënt. Hoeveel geld pre
cies de Optiebeurs in de spring
paarden steekt wil hij niet zeg
gen. Wie vraagt 'Een miljoen
per jaar?' krijgt als antwoord:
„Ia, zoiets." Na de economie-
roddel- en beurspagina's is
Westerterp nu ook een vaste
klant van het sportkatem. De
sportverslaggevers stellen wat
verbaasd vast, dat het Wester
terp moeite kost zijn enthou
siasme te beteugelen wanneer
de knollen van de concurentie
de hindernissen niet némen
maar afbreken.
Spanningen
Die karaktertrek speelde hem
ook parten in zijn betrekkingen
met beurs-bobo's. Nu, bij zijn
afscheid, stapt Westerterp daar
luchtig overheen. Tuurlijk, er
was sprake van spanningen tus
sen de Optie- en Effectenbeurs;
„Dat zal ook wel met mijn ka
rakter te maken hebben, dus nu
ik vertrek kan dat alleen maar
beter worden."
Moord en doodslag zijn in het
beursmilieu niet watje noemt
bon ton. Niettemin werd enkele
malen geprobeerd Westerterp
finaal af te maken. Zeker toen
hij aankondigde dat de Optie
beurs zou overgaan van 'open
outcry' op beelschermhandel:
beschaafd getokkel achter een
stel toetsenborden in plaats van
het overspannen geschreeuw
op de werkvloer. De timing van
die aankondiging kon niet
slechter: een dag eerder maakte
de Effectenbeurs bekend dat
daar geen beeldschermen zou
den komen. De kleinere 'floor
brokers'schreeuwden moord en
brand. Het conflict sleepte zich
meer dan een jaar voort. Na
veel geruzie en gedreig met pro
cessen koos het beursbestuur
voor een gemengd systeem dat
in 1995 operationeel moet wor
den: computers èn directe han
del op de beursvloer. „Het is
een fout waar ik echt spijt van
heb. Ik vind nog steeds dat die
schermen noodzakelijk zijn,
maar het moment om dat be
kend te maken was slecht geko
zen. Open outcry vind ik prach
tig: ik vind het heerlijk om be
zoekers rond te leiden op de
beursvloer. Maar ik zie ook dat
bijvoorbeeld in Chicago de
market-makers mekaar afslach
ten om een order in de wacht te
slepen, terwijl er in Amsterdam
sprake is van groepsvorming
tussen handelaren onderling.
Voor de belegger is de prijsvor
ming daardoor niet altijd opti
maal."
Onder leiding van Westerterp
nam het aantal fondsen op de
Optiebeurs sterk toe. Ook dat
bracht hem in conflict met de
Effectenbeurs. Alweer een voor
stel voor de introductie van een
nieuw fonds, maakte de toen
malige commissaris van de no
tering, Piet van Outerstep, woe
dend. Hij siste Westerterp toe:
„Over mijn lijk.'" Zover kwam
het niet, maar de verdeeldheid
over de spaghetti-methode van
Westerterp bleef.
Westerterp daarover: ,Je zet
veel fondsen op en je ziet wat er
beklijft." Wat later omschrijft hij
de spaghetti-methode wat plas-
tischer: „Je gooit de handel te
gen de muur en je kijkt wat er
blijft hangen." Westerterp won
ook de nodige slagen. Dwars te
gen de stroom in introduceerde
hij opties met een looptijd van
vijfjaar: het werd één van de
succesnummers van de optie
beurs.
Internationaal gezien moet de
Amsterdamse beurs genoegen
nemen met een bescheiden po
sitie. De droom van de vertrek
kende directeur - één optie
beurs voor heel Europa - is
voorgoed vervlogen. Toch ziet
Westerterp, de laatste jaren
voorvechter van internationale
samenwerking, nog grote kan
sen voor de Europese Optie
beurs, of de European Options
Exchange (EOE) zoals zijn win
kel officieel heet. Hij koestert
zelfs een ideaalbeeld: „De EOE
als spin in het web met verbin
dingen naar het noorden, naar
Frankfurt, Parijs en Londen."
Ondanks zijn pensionering zal
er in dat web nog wel een
plaatsje voor Westerterp zijn.
Hij blijft voorlopig voorzitter
van het internationale samen
werkingsverband van optie
beurzen in Europa en adviseur
van het 'executive comittee'van
de EOE. Ook heeft hij nog vier
commissariaten. Dus staat wel
vast dat we van Tjerk Wester
terp het laatste woord nog niet
hebben gehoord.
TOM JANSSEN
STANDPLAATS PARIJS
In iedere fasoenlijke gids over Parijs wordt
gewaarschuwd: kijk uit voor zakkenrollers.
Op 'hete' metrostations wil het personeel
van het vervoersbedrijf ook nog wel eens
een waarschuwing via het geluidssysteem
doen uitgaan: 'Attention, ilya des voleurs
a la tire dans le sectionofwel 'Opgepast, er
zijn zakkenrollers in de buurt'. Op andere
stations waarschuwt men kortweg voor
'pickpockets' (spréék uit: piekpol&èts).
Sinds ik in Parijs woon. heb ik dit soort
waarschuwingen vele malen gelezen en
gehoord zonder ooit te zijn bestolen. On
bewust ga je denken dat de waarschuwing
vooral voor toeristen bedoeld moet zijn.
Een misverstand. Toegegeven: ik zag er
misschien wel een beetje als een toerist uit
met mijn cameratas nonchalant aan de
schouder bungelend. In metrostation
Franklin D. Roosevelt moet die de aan
dacht van twee professionele zakkenrol
lers hebben getrokken.
Halverwege de roltrap voelde ik onraad.
Vlak voor me stond een pakweg 16- jarige
jongen zenuwachtig achterom te kijken.
Bovenaan de trap gekomen liet hij een
pakje sigaretten vallen. Terwijl hij zich
bukte om dat op te rapen en me zodoende
de doorgang belemmerde, voelde ik hoe
iemand van achteren tegen me aanbotste.
In een reflex gaf ik een met mijn linkerel
leboog een forse por naar achteren. De
zakkenroller achter me liet onmiddellijk
mijn cameratas los waarvan de twee - ge
lukkig lege - zijvakken al geopend waren.
„Hoepel op", riep ik van de zenuwen in
het Nederlands. Een aansporing die het
tweetal niet nodig had. In een mum van
tijd waren ze in het onderaardse labyrinth
uit het zicht verdwenen.
Het legioen Parijse zakkenrollers is bijzon
der ingenieus. Zeer effectief is de 'blinden-
truc'. Een zich als blinde voordoende zak
kenroller vraagt u om hem naar de over
kant van een drukke verkeersader te lood
sen. Daar aangekomen bedankt hij u
vriendelijk. Terwijl u zich nog de Barm
hartige Samaritaan staat te voelen, ont
dekt u tot uw verbijstering dat uw dure
horloge de overkant niet heeft gehaald. De
Parijse zakkenrollers zijn kortom niet voor
een kleintje vervaard. Maar wie de nodige
voorzorgsmaatregelen neemt, heeft wei
nig te vrezen.
HANS GERTSEN CORRESPONDENT
NICOSIA Rtr-AFP
De ervaren conservatief Glafcos
Clerides heeft gisteren verras
send de presidentsverkiezingen
van Cyprus gewonnen. Zijn ze
ge betekent echter een obstakel
voor de toch al moeizaam verlo
pende onderhandelingen over
de toekomst van het eiland,
zeggen waarnemers bij het
overleg waarin de Verenigde
Naties bemiddelen.
De 73-jarige advocaat, die door
zijn tegenstanders was afge
schreven omdat hij te oud zou
zijn, won de tweede ronde van
de verkiezingen maar net van
zijn directe rivaal, de zittende
president George Vassiliou.
Clerides, leider van de conser
vatieve DISY, behaalde 50,3
procent van de stemmen. Hij
werd in de tweede ronde ook
gesteund door de Democrati
sche Partij, die zich in het poli
tieke midden beindt en in de
eerste ronde steun had verleend
aan Paschalis Paschalides.
De door de communisten naar
voren geschoven miljonair Vas
siliou, die er na zijn voorsprong
van zeven procent op Clerides
in de eerste ronde vanuit ging
dat hij zou worden herkozen,
moest het doen met 49,3 pro
cent, slechts 1.988 stemmen
minder dan de winnaar. Hij rea
geerde laconiek: „Dat is demo
cratie, soms win je, soms verlies
je". Op Cyprus bestaat stem
plicht en meer dan 93 procent
van de 393.000 geregistreerde
kiezers kwam opdagen.
Clerides' aanhangers gingen
massaal de straat op en blok
keerden met toeterende auto's
het centrum van Nicosia om de
overwinning van hun kandidaat
te vieren.
De verkiezingen werden alge
meen beschouwd als een soort
referendum onder de Grieks-
Cyprioten over het plan van de
VN om het Griekse deel van het
gedeelde eiland in een federatie
met de Turks-Cyprioten te her
enigen.
Clerides, die aanstaande don
Overwinnaar Clerisdes maakt het V-teken temidden
derdag aantreedt, riep de
Grieks-Cyprioten direct na het
bekendworden van de uitslag
op tot nationale eenheid. De
duizenden zingende en dansen
de mensen in de straten van Ni
cosia hield hij voor dat „wij on
ze krachten moeten bundelen
en de strijd voor ons vaderland
moeten voortzetten met respect
voor de democratie".
Hij voegde eraan toe dat hij in
zijn vijfjaar durende ambtster
mijn als president „een oplos
sing voor het probleem Cyprus
wil bereiken". „Cyprus moet
worden aanvaard als lid van het
verenigd Europa aldus het
aanstaande staatshoofd. „Dat
zou het zoeken naar een oplos
sing makkelijker maken". Hij
had eerder al laten weten dat hij
het niet eens is met het plan de
toetreding van Cyprus tot de
Europese Gemeenschap afhan
kelijk te'fnaken van aparte
volksstemmingen in de twee
Cyprische gemeenschappen.
Clerides geldt als de voorman
van de stroming die vindt dat er
in de VN-voorstellen te veel
concessies worden gedaan aan
de Turks-Cyprioten, die in 1983
de alleen door Turkije erkende
'Turkse republiek van Noord-
Cyprus' uitriepen. Het Turkse
deel, dat het Turkse leger in
1974 bezette, beslaat ongeveer
eenderde van het eiland.
Vassiliou en de Turks-Cyprische
leider Rauf Denktash hebben
vorig jaar zomer en herfst lang
durige, maar voornamelijk
cnteloze onderhandelingen
gevoerd onder auspiciën van
VN-secretaris-generaal Boutros
Boutros Ghali. Volgende maand
zou een nieuwe ronde in het
overleg beginnen.
Denktash, die heeft gedreigd
niet aan de onderhandelingsta
fel terug te keren, heeft veel be
zwaren tegen de VN-blauwdruk
en de daarbij horende kaart; die
voorzien in het opdelen van Cy
prus in twee gemeenschappen.
Het Turkse deel wordt daarin
van'de huidige 37 procent van
het grondgebied teruggebracht
tot 30 procent.
Op de Turks-Cyprische leider is
internationaal de nodige druk
uitgeoefend om eindelijk mee te
werken aan een oplossing voor
het siepende conflict. Nu ook
Clerides zich verzet tegen de
VN-plannen zijn de vooruit
zichten voor het overleg van
volgende maand echter som
berder dan ooit.
Clerides heeft de plannen van
de VN voor een hereniging niet
in zijn geheel verworpen, maar
wil wel dat ze ingrijpend wor
den veranderd. Hij stelt dat de
republiek Cyprus dreigt te ver
dwijnen door de voorgestelde
overgang naar een federaal be
stel. Clerides is er ook tegen dat
er een nieuwe grondwet komt
voor het hele eiland.
De internationale gemeen
schap, die vooral Denktash ver
wijt dat de besprekingen in no
vember zijn stukgelopen, heeft
de Grieks-Cyprioten gewaar
schuwd dat ae VN-vredesmacht
niet onbeperkt op het eiland
kan blijven. Denemarken heeft
zijn VN-troepen al teruggetrok
ken en Canada zal dat in juni
ook doen. Groot-Brittannië en
Australië hebben hun troepen-
sterke ingekrompen.
Veel Grieks-Cyprioten vrezen
dat een vermindering van de
VN-patrouilles langs de 180 ki
lometer lange Groene Linie, die
het noorden van de rest van het
eiland scheidt, tot nieuwe ge
vechten kan leiden.
