DE
Puffend en duwend over startstreep
Export bloemen
staat onder druk
Bollentelers vrezen aantasting
van gewas na verbod op maneb
YAiï
Leiden Regio
Man gewond na ontploffen gastank
TIJD
TOEN
MAANDAG 15 FEBRUAR11993
CHEF GERT VISSER. PLV -CHEF AAD RIETVELD. 071 -161417
Deelnemers Monte Carlo Challenge vertrokken in koude en mist
RUNSBURG RUDOLF KLEUN
De bloemenexport is in janu
ari teruggelopen. Dat komt
door de harde gulden, waar
door de bloemen voor ver
schillende landen erg duur
zijn geworden. Bovendien tel
de lie algelopen maand twee
veilingdagen minder dan ja
nuari 1992, zegt woordvoer
der P. Kralt van veiling Flora
in Rijnsburg.
Hij wijst er op dat de export
naar met name Engeland,
Frankrijk en Italië al enige tijd
moeizaam gaat door het
waardeverlies van de valuta
van die landen tegenover de
gulden. De afgelopen maand
echter daalde ook de export
naar Duitsland, de belangrijk
ste afnemer van Nederlandse
bloemen.
Vorig jaar januari nam dat
land voor 171 miljoen gulden
af, dit jaar was dat voor 160
miljoen. Kralt relativeert dat
Accessoires van auto's ontvreemd
echter. „Ik wil niet zeggen dat
het goed gaat, maar januari
1992 telde 22 veilingdagen en
januari 1993 twintig. Dat is op
zich al een verschil van bijna
tien procent en dat verklaart
veel. Ik heb goede hoop dat
februari een deel van dat ver
schil goedmaakt". Kralt voegt
daar aan toe dat sinds de jaar
wisseling de prijzen van bloe
men hoog zijn. „Dat kan ten
koste gaan van de marges van
de handel, maar ze betalen
die prijzen wel. Dus er is
vraag". Volgens Kralt zette vo
rig jaar na Valentijnsdag een
prijsdaling in. „Daarna is het
toen niet echt meer goed ge
komen. Het zegt nog niet heel
veel, maar vandaag waren de
prijzen nog behoorlijk". Ove
rigens staan tegenover de da
lende export naar Duitsland,
ook stijgingen voor wat be
treft België en Amerika, maar
dat zijn slechts bescheiden af
in Hillegom zijn in de nacht van zaterdag op zondag van enkele au
to's die onder meer stonden geparkeerd op de Elsbroekerlaan en de
Catswende accessoires gestolen. Er werden een linkerbuitenspie
gel, sierstrippen en wielkastverbreders van de auto's gehaald. Ook
gisteren werd er een auto vernield. Deze stond aan de Van den En
delaan.
Vanaf de Noordwijkse boule
vard zijn gistermorgen 29 equi
pes vertrokken voor de Monte
Carlo Challenge 1993. Deelne
mers, officials en velen honder
den toeschouwers trotseerden
de koude en mist alsof het een
mooie zonnige dag betrof. Het
publiek vergaapte zich aan al
het 'schoons en heraldieks' dat
op de weg verscheen.
NOORDWUK IRENE NIEUWENHUUSE
VERVOLG VAN VOORPAGINA
De tour is een getrouwe kopie
van de Monte Carlo Rally uit de
jaren '50 en '60. De deelnemers
zijn verplicht te rijden volgens
de reglementen uit die tijd. Het
is de koppels ten strengste ver
boden hulp van buitenaf te ac
cepteren. Noordwijk is een van
de zes startplaatsen. De andere
zijn Oslo, Praag, Berlijn, het Ita
liaanse Cortina d'Ampezzo en
Lissabon. In totaal doen 160
equipes mee aan de monsterrit.
Vanaf Beaune mogen nog
slechts 90 koppels de tour af
maken naar Monte Carlo.
Vooral de 'levende legende' in
het racecircuit Maurits Gatsoni-
des de enige Nederlandse
winnaar van de Monte-Carlo-
ralley stond gisteren in het
middelpunt van de belangstel
ling. Toen zijn ex-tourgenoot,
graaf van Zuylen van Nijevelt,
de directeur van Duinrell, hem
afvlagde, reed de nestor van de
racers niet weg voordat Van
Zuylen de motofkap van zijn
'snoek' had bespuugd. Volgens
een oude traditie brengt een
Afgelopen zaterdag werden op het parkeerterrein van Huis ter Duin de auto's die meedoen aan de Monte Carlo Challenge 1993 gekeurd.
dergelijke besmeuring geluk en
voorspoed in de racesport.
Steekas
Voor de equipe M. Laqueur en
H. van Greuningen begon de
Monte Carlo Challenge niet al te
fortuinlijk. Al in een zeer vroeg
stadium werd de rit voor hen
een echte uitdaging. Hun auto,
een Lagonda M45 uit 1934, ver
toonde gistermorgen namelijk
een mankementje: een gebro
ken steekas. Er zat dus niets an
ders op dan de auto over de
startstreep te duwen. „Maar rij
den zullen we. We zijn niet ge
komen om een paar rondjes in
Noordwijk te crossen, we moe
ten nog naar Monte Carlo", al
dus een duwende en puffende
Van Greuningen.
De dag ervoor, op zaterdag-
midag waren alle auto's, inclu
sief de open Lagonda gekeurd
op het parkeerterrein van Huis
ter Duin. De keuring werd ver-
k hogewoning
richt door een technisch team
van de Koninklijke Nationale
Autosport Federatie. Veiligheid
en orginaliteit waren de twee
aspecten waar het team op let
te. Hoewel bij de Lagonda een
'zwengelende leiding' was ge
constateerd, mocht de auto, in
dien op tijd gerepareerd, de weg
op. Het tweetal was toen nog
vol optimisme over de tocht.
„We doen dit puur om de kick,
het is toch heerlijk als de auto af
en toe een klein beetje kapot
gaat en je een beetje kunt knut
selen."
Hoewel de tocht naar Monte
Carlo over een traject van ruim
3000 kilometer gaat en de deel
nemers tijdens het Alpentraject
nogal eens in de sneeuw komen
vast te zitten, deerde de open
kap hen niet. „Want als-ie dicht
gaat, is het veel te krap in de
wagen. Daarnaast beslaan de
ruiten voortdurend." Ook ande
re tourrijders verschenen met
open kap aan de start. Zoals het
Engelse koppel Morris en Ma-
quire. Zij begonnen gisteren in
hun Austin 7 Ulster uit 1930 als
eersten van de 29 deelnemers
aan de tocht naar de boulevard
van Monaco.
Dromen
De organisatie van de Noord
wijkse start van de& vierde
tourtocht lag in handen van de
stichting VW Noordwijk Pro
motie en Hans Herbschleb uit
Sassenheim. Herbschleb die als
'gentlemanspeaker' alle deelne
mers op het startblok nog even
een laatste vraag stelde, toonde
zich na afloop in ieder geval
meer dan tevreden. „Dit was
ongeëvenaard. Het publiek en
de deelnemers keerden voor
een tijdje even helemaal terug
in de tijd. Dit is een evenement
waar de mensen bij wegdro-
'We kunnen moeilijk weer blaadjes gaan plukken
DUIN- EN BOLLENSTREEK
Bollentelers dreigen in de pro
blemen te komen door een ver
bod op het schimmelbestrij
dingsmiddel maneb. Zij vrezen
het komende vporjaar te wor
den geconfronteerd met door
het schimmel botrytis beter
bekend als vuur aangetaste
planten. Het beschikbare alter
natieve bestrijdingsmiddel is
volgens de telers nog onvol
doende uitgetest.
Het verbod op het gebruik
van maneb vloeit voort uit een
overeenkomst die het ministe
rie van VROM en de industrie
onlangs hebben afgesloten.
Daarmee moet worden voorko
men dat de kankerverwekkende
restanten van het gif in het
grondwater terechtkomen. Op
één plek in de Bollenstreek zijn
deze restanten, ethyleenthio-
ureum genaamd, in het diepe
grondwater aangetroffen.
Overigens geldt voor de Bol
lenstreek nog geen absoluut
verbod op het gebruik van ma
neb. Zo mag het middel nog wel
worden gébruikt voor de teelt
van lelies en voor aardappelen.
Met name deze uitzonderingen
zijn tegen het zere been van de
bollentelers.
„Pure rechtsongelijkheid en
zeer onlogisch", noemt I. Lan-
geslag, voorzitter van de Ko
ninklijke Algemeene Vereeni-
ging voor Bloembollencultuur.
„Het middel spoelt uit en is
schadelijk of het is dat niet. Het
is raar dat lelie- en aardappelte
lers het dan wel mogen gebrui
ken."
Het alternatieve middel is vol
gens Langeslag veel duurder en
bovendien onvoldoende uitge
test. De bollentelers hebben het
middel pas een jaar in plaats
van de gebruikelijke vier jaar
kunnen toepassen. Problemen
hebben zich daar het afgelopen
jaar niet mee voorgedaan. Vol
gens M. Zandwijk, voorzitter
van het Milieuplatform Bloem
bollen en zelf bollenteler, zegt
dat niets voor het komende
voorjaar. „We hadden nu een
erg mooi voorjaar. Maar als het
komende voorjaar warm en
vochtig is, kan het mis gaan. En
botrytis heet niet voor niets
vuur. Het schimmel gaat dan als
een lopend vuurtje door het ge
was en er is geen houden meer
Volgens Zandwijk kunnen de
bollenorganisaties niets onder
nemen tegen de gesloten over
eenkomst, behalve hopen dat
het nieuwe middel goed werkt.
„We kunnen moeilijk weer zoals
vroeger de zieke blaadjes gaan
plukken. Daar zijn geen mensen
meer voor en zeker geen men
sen met verstand van het ziek
tebeeld."
Niet alleen de bollentelers
zijn overigens ongelukkig met
de nieuwe maatregel. Ook de
Zuidhollandse Milieufederatie,
die samen met verschillende
andere milieuorganisaties al en
kele maanden geleden een
kruistocht is begonnen tegen
onder andere maneb, is boos.
„Een dérgelijk verbod is niet te
handhaven. Elke teler is straks
op weg naar zijn lelies als hij
met maneb wordt aangetrof
fen", meent woordvoerder H.
Muilerman. De Zuidhollandse
Milieufederatie gaat dan ook
door met haar eigen pogingen
om een absoluut verbod op ma
neb te krijgen. De milieu-orga
nisaties hebben dit verzoek in
middels bij de Raad van State
gedeponeerd.
NOORDWUK» Een 21-jarige Noordwijker is gis
termiddag op de Beeklaan in zijn woonplaats
licht gewond geraakt toen de gastank van zijn
auto ontplofte. De man had juist bij een ben
zinestation aan de Beeklaan zijn tank volge-
gooid, was weggereden en gestopt voor de
verkeerslichten. Daar stak hij een sigaret op,
waarna zijn wagen binnen de kortste keren in
brand vloog. foto dick hogewoning
Omstreeks 1720 werd
in Amsterdam een
boekwerk uitgege
ven over de Hollandse schilder
kunst: 'De groote Schouburgh
der Nederlantsche Konstschil-
ders en Schilderessen', geschre
ven door de schilder en kunst
criticus Arnold Houbraken. In
dit werk blijkt maar weinig
plaats te zijn ingeruimd voor de
schilderessen. Het aantal dat
Houbraken beschrijft is miniem
in vergelijking tot het aantal
schilders.
Nu was het schilderen, als zo
veel andere cultuuruitingen, tot
in de twintigste eeuw een aan
gelegenheid van mannen. Vrou
wen schilderden in de regel niet
voor hun broodwinning, maar
uit liefhebberij. Wellicht werk
ten veel schilderessen achter de
schermen, zodat hun werk ano
niem bleef.
T och zijn er vanaf de twaalfde
eeuw al namen bekend van
schilderende vrouwen. Zo was
de schoonmoeder van Pieter
Bruegel, Marie Verhulst, een
vakkundig schilderes van mini
aturen. Ook diverse andere
schilderessen leverden werk van
hoge kwaliteit, zoals de zeven
tiende eeuwse schilderes Judith
Leyster en Rachel Ruys in de
achttiende eeuw. Opmerkelijk is
dat ze zich vaak toelegden op
twee genres: bloemstillevens en
portretten.
Ook in Leiden hebben verschil
lende vrouwen als schilderes
bekendheid gekregen. Van vier
leidse schilderessen die leefden
tussen 1700 en circa 1950 heeft
het Stedelijk Museum de La
kenhal werk in bezit: Mathilde
Portret van Catharina
Backer door Arnold
Boonen, 1713, Amster
dams Historisch Museum.
Frederika Wilhelmina Tonnet,
Helena Christina van de Pavord
Smits, Olga van Iterson-Knoep-
fler en Catharina Backer.
Mathilde Tonnet werkte tussen
1870 en 1901 in Leiden. Zij was
in die periode als tekenlerares
aan de HBS voor Meisjes ver
bonden en portretteerde o.a.
haar Leidse collega, de schilder
A.H. Bakker Korff. Eén van haar
Leidse schilderessen
uit vroeger tijden
leerlingen was Helena Christina
van de Pavord Smits 1867-
1941Zij werkte als tekenares
voor de Flora Batava, die in op
dracht van het Rijksherbarium
in de jaren dertig werd uitgege
ven. Ook zijn er bloemstukken,
stillevens en portretten van haar
bekend. Ongeveer in dezelfde
tijd werkte in Leiden de uit
Duitsland afkomstige Olga van
Iterson-Knoepfler (1879-1961
Zij was tussen 1935 en 1945 di
rectrice van Ars Aemula. Haar
symphatie voor de.Duitse be
zetter maakte het onmogelijk
dat zij langer aanbleef. Olga
I terson schilderde visstill evens,
figuurstukken, stadsgezichten
en portretten. Door haar is de
bekende Nicolaas de Gijselaar
geportretteerd, die burgemees
ter van Leiden was tussen 1910
en 1927.
Van de achttiende eeuwse schil
deres Catharina Backer (1689-
1766) is, dankzij het onderzoek
dat prof. dr. Fock aan haar wijd
de, een goed beeld ontstaan.
Catharina was in 1711 getrouwd
met haar neef, de Leidse laken
fabrikant Allard de la Court. Het
paar woonde aan het Rapen
burg. Catharina was een geta
lenteerde vrouw, die zich reeds
in haar jeugd bezig hield met
schilderen. Haar familie be
schouwde deze activiteit als
goede afleiding voor haar me
lancholieke buien. Bij haar trou
wen nam zij acht ingelijste
schilderijen en meer dan 200 te
keningen mee. Het schilderwerk
bestond uit bloemstillevens, ter
wijl de tekeningen voor een deel
'capellen, vogels, vrugten en
bloemen...nae 't leven' tot on
derwerp hadden.
Bijna veertig jaar later, in 1749,
hingen er niet acht, maar elf
schilderijen in het 'kleyne voor
bovenkamertje aan 't Rapen
burg'. Waarschijnlijk schilderde
Catharina in het eerste jaar na
haar huwelijk de drie werken
die erbij gekomen waren. De
meeste schilderijen werden
door haar echtgenoot op drie
vier gulden getaxeerd. In werke
lijkheid kunnen de schilderijen
heel wat meer waard zijn ge
weest. Dat zij na die tijd nog
schilderde is niet aannemelijk.
Catharina had geen gemakkelijk
leven: haar zoon was geestelijk
gestoord, de familie van haar
man had er een handje van om
ruzie te zoeken en na de dood
van haarvader in 1731 kwam
het tot een breuk tussen Catha
rina en haar broer en zusters.
Vijf jaar later overleed Cathari
na's dochter Sara. Misschien
waren al deze tegenslagen er de
reden van dat Catharina tijdens
haar huwelijk niet veel meer
schilderde.
Bij het zien van haar bloemstil
levens valt op hoe vakkundig ze
gemaakt zijn. Catharina heeft
vrijwel zeker les gehad van een
professioneel schilder. Er wordt
wel verondersteld dat Catharina
in de leer is geweest bij de ver
maarde bloemschilder Justus
van Huysum, of diens zoon Jan.
Zoals gebruikelijk was in welge
stelde families liet Catharina
zich portretteren. Zo is zij kort
na haar huwelijk vereeuwigd
door de Amsterdamse schilder
Arnold Boonen. Met een bloe
menmandje waaruit zij een ro-
zetakje heeft genomen en op de
achtergrond een schildersezel
en een palet met penselen heeft
zij zich uitdrukkelijk laten uit
beelden als bloemschilderes. De
boeken naast het mandje ver
wijzen naar haar belangstelling
voor literatuur. Als een goed
ontwikkelde vrouw van stand
was Catharina vertrouwd met
meerdere kunstvormen.
AGENDA
de NCVB/KVG in 'De Regen
boog', Watermolen 1, aanvang
20.00 uur.
Voorronde Leids Cabaret Festi
val, aanvang 20.15 uur.
Noordwijk
Vergadering van de Ver. van
Postzegelverzamelaars, met ver
toon van dia-serie, Dorpshuis De
Kuip, Zeestraat, aanvang 20.15
uur; Bijeenkomst van de Jeugd
club om 18.30 uur.
Oegstgeest
Bijeenkomst van de Ned. Chris
tenvrouwenbond, lezing door
dhr. vd Hoek (Hoogheemraad
schap van Rijnland) in het Ge-
.DINSDAG 16 FEBRUARI
Katwijk
Sporten voor mensen met CARA
o.l.v. een fysiotherapeut in sport
zaal Boorsma, Zwanenburg 61,
van 15.30 tot 16.30 uur.
Leiden
Voorronde Leids Cabaret Festi-
val, aanvang 20.15 uur.
Noordwijk
Vergadering van de Kon. Mij.
voor Tuinbouw en Plantkunde,
lezing door hr. Jansen over de
verzorging van kamerplanten,
Buurthuis, Hoofdstraat 11, aan
vang 20.00 uur.
BURGERLIJKE STAND
LEIDEN
Overleden: D.H. Burninggeb. 16
mei 1908 man J. Wassing geb. 16
dec. 1923 man H. Lammers geb.
29 dec. 1889 gehuwd geweest met
K W. Holswilder» N. Keijzergeb. 20
febr. 1915 echtgenote van J.E.M.
Post T.E. Conijn geb. 14 maart
1904 gehuwd geweest met G. Hoog-
eboom Chr. Roozen geb. 15 aug.
1908 man. DG. van den Hoorn
geb. 24 febr. 1911 man M W.J.
Versteden geb. 26 nov. 1927 man
M.A. Nieuwland geb. 27 juli 1939
man N. van Egmond geb. 4 maart
1914 man G. van Starkenburg
geb. 9 mei 1927 manW.W. Paats
geb. 24 juli 1911 man H. van der
Meij geb. 15 nov. 1916 man. P.
Lens geb. 23 febr. 1911 man.R.
Arnoldusgeb. 2 mei 1899 gehuwd
geweest met: H. Arnoldus B.A.
Creijghton geb 8 okt. 1904 man
C. van Egmond geb. 5 nov. 1907
gehuwd geweest met S. Prins
S.C.M. Stouten geb 17 sept. 1915
gehuwd geweest met G.A. Copier
F R. van der Vliet geb. 7 mei 1919
echtgenote van D. Held.Th.W.H.
Turnhout geb. 14 nov. 1930 man.
A. Meijersgeb. 20 maart 1911 man
J.W. Vroegrijk geb. 25 jan. 1914
man J.F. Nieuwenburggeb. 10
nov. 1921 man W.G. Krenning
geb. 10 aug. 1927 man G. Hoek
geb. 12 maart 1902 man B. van
Beelen geb. 20 aug. 1952 echtge
note van J. van der Ham A.P.
Schouten geb. 5 juni 1946 echtge
note van J. de Ruiter C. Schaap
geb. 20 maart 1940 man J. Klaas-
sengeb. 17 nov. 1928man.J.A.
Aarts geb. 20 febr. 1925 man J.C.
van Onselen geb. 4 dec. 1917 man
E.J. Hortensiusgeb. 4 april 1926
vrouw C.W.L. Jonkman geb. 27
aug. 1929 man E. Laman geb. 2
aug. 1903 vrouw E. Bouwer geb. 9
febr. 1948 man A.J. Koster geb.
30 sept. 1900 man S. Dongel-
mansgeb. 28 april 1906 gehuwd
geweest met J. Derogee.
