'Geen kaart, dan houdt
niemand meer van mij'
'Eerst twee gele kaarten en dan een
rode'
Het Gesprek van de Dag
'Dokter Van der Ploeg,
daar spreekt u mee'
ZATERDAG 13 FEBRUAR11993
19
EINDERT VAN DER K.
Valentijnsdag heidens ritueel
Dat Valentijnsdag is vernoemd
naar de heilige priester Valenti
nes is zo beetje het enige dat ze
ker is rond de ontstaansgeschie
denis van deze feestdag. Verder
is het gissen geblazen. Zo den
ken sommigen dat Valentines
op 14 februari is onthoofd, om
dat hij een christelijk meisje
met een Romeinse soldaat zou
hebben getrouwd. Zo zou hij
dan de beschermheilige zijn ge
worden van geliefden.
De zeer betrouwbare en degelij
ke Encyclopedea Britannica
kent deze wel zeer voor de hand
liggende verklaring echter niet.
Volgens deze bron is er juist he
lemaal geen direct verband met
de heilige Valentinus. De Bri
tannica verwijst naar de voor
christelijke periode toen in Ro
me de lupercalia werd gevierd
op 15 februari.
Hierbij trokken de heidense
priesters door de straten van
Rome met een bokshuid over
hun hoofd en die toeschouwers
sloegen met een riem. Voor kin
derloze vrouwen was dit een
vruchtbaarheidsritueel. Dit
hield weer verband met het feit
dat in februari ook de dieren op
zoek gaan naar een partner voor
dat jaar.
Een ander onderdeel van de lu
percalia was dat de jongens uit
een 'liefdes-urn' de namen
mochten trekken van meisjes,
die dan hun geliefde waren voor
dat jaar. Het vermoeden is dat
na de kerstening van de Romei
nen de lupercalia werd aange
past aan het christendom en ge
makshalve de naam kreeg van
de heilige Valentinus omdat de
datum van dit feest hierbij het
dichtst lag.
Het element van de lenteviering
en de daarbij horende vrucht
baarheidsrituelen hebben ertoe
geleid dat verliefden in de mid
deleeuwen in de Angelsaksische
landen rond 14 februari elkaar
zelfgemaakte kaarten, valenti
nes genoemd, zijn gaan schen
ken. Dit zijn volgens de Britan
nica dan ook vermoedelijk de
eerste 'greeting cards' geweest.
Rond 1800 kwamen er koper
platen waardoor produktie op
grotere schaal mogelijk werd.
Dat was weer nodig door de in
voering van de penny-postage
en enveloppen, waardoor de
vraag behoorlijk was toenomen.
Zeg 'ns AAA voor het laatst op de buis
Het gesnater van Mien Dob
belsteen, de verstrooidheid
van dokter Lidy. Veel Neder
landers zullen dat na van
avond wanneer de Vara de
laatste aflevering van 'Zeg 'ns
AAA' uitzendt node missen.
Maar hoe zit het met de men
sen, die de zelfde naam heb
ben als de hoofdrolspelers van
de meest succesvolle Neder
landse comedie-serie? Halen
die nu opgelucht adem?
Niet direct, zegt de Leidse me-
jufrouw Dobbelstein. Al geeft
ze gelijk toe dat ze wel 'ns met
haar 'bijna-naamgenote' Mien
Dobbelsteen is gepest. ,,Ik heb
een tijdje afgewassen in het
ziekenhuis om wat bij te
verdienen en daar spraken
ze me wel aan met Dobbel
steen. Ik vond dat niet leuk. Ik
zei dan altijd gelijk heel duide
lijk dat mijn naam met 'e' 'i'
gespeld wordt. Meestal hield
het ook wel snel op als ze za
gen dat ik er zelf niet om kon
lachen."
Ze begrijpt eigenlijk niet waar
om mensen verband leggen
tussen haar naam en die van
de bekendste huishoudster
van Nederland. Echte Dobbel
stenen wonen er overigens
niet in Leiden en omgeving.
Dobbelstein: „Dobbelstein
heeft te maken met een slot of
een burcht. Dat is toch heel
wat anders dan een dobbel
steen." De ergernissen gingen
echter niet zo ver dat ze nooi
naar Zeg 'ns AAA keek. „De
laatste tijd heb ik geen afleve
ringen meer gezien maar vroe
ger keek ik er toch wel naar.
Het was allemaal wel grappig,
één van de betere komische
Nederlandse series."
De 'Van der Ploegen' lijken het
in het algemeen makkelijker te
hebben gehad dan mejuffrouw
Dobbelstein. Zo zegt de Leide-
naar A.VV. van der Ploeg „ik
heb bijna geen aflevering ge
mist" dat er in zijn omge
ving geen verbanden zijn ge
legd tussen zijn naam en die
van het artsen-echtpaar in de
serie. „Zeg 'ns AAA had van
mij wel mogen blijven", zegt
hij. „Maar weet je wat ik nou
echt mis op de Nederlandse
tv? Mooie films. Geen vecht
films want dat hoeft voor mij
niet, en seksfilms hoeven het
ook niet te zijn, mooie liefdes
films daar kijk ik graag naar.
Maar goed, ik heb de Belgi
sche televisie nu ontdekt en
daar vertonen ze wel goeie
films."
De enige echte 'dokter Van der
Ploeg' die in Leiden woont,
hoogleraar medische psycho
logie aan de VU in Amster
dam, wil niet meewerken aan
het gespreksonderwerp Zeg
!ns AAA. Wellicht is hij juist
wél een keertje te vaak aange
sproken maar zeker zullen we
dat nooit weten.
J. van der Ploeg uit Leiderdorp
is makkelijker. „O dokter Van
der Ploeg?", zegt hij. „Daar
spreekt u mee. Nee, alle gek
heid op een stokje, ik ben niet
vaak zo aangesproken. Een
keer een plagerijtje op het
werk misschien maar ik heb er
geen moeite mee gehad. De
humor ligt op straat hè."
Zeg 'ns AAA vond hij overigens
de moeite waard. „Ik houd van
dat soort series. Anders dan
Medisch Centrum West, daar
kijk ik nooit naar. Ik vind ge
zondheid een kostbaar iets en
in MCW worden hele ernstige
dingen aangesneden met een
humor er om heen, die niet de
mijne is."
ANNFT VAN AARSFN t
Na enig aandringen geeft Rol
and Benjamins het toe: „Het is
een commercieel gebeuren".
De eigenaar van de Leidse card
en giftshop Pictures kon deze
week nauwelijks de kaarten en
knuffelberen aanslepen. Zijn
buurman, de Rijnsburgse bloe
menhandelaar Willem Drieber
gen, hoopt dit jaar zelfs zijn om
zet van de afgelopen moeder
dag te overtreffen. Hoe Valen
tijnsdag een ware rage in Ne
derland kon worden.
Benjamins (46) heeft daar een
hele heldere filosofie over. „Het
is een teken van deze tijd", zo
zegt hij. „Kijk nou naar de men
sen om je heen. Bijna iedereen
zit achter die ellendige compu
ter, werkt de hele dag met ma
chines. Dat zijn toch allemaal
dooie dingen? Daarnaast heeft
iedereen een gejaagd leven.
Mensen hebben bijna geen tijd
meer voor intermenselijke con
tacten. Iedereen houdt zich
voortdurend bezig met materië
le zaken. Nou, en dan komt er
een mogelijkheid om daaraan te
ontsnappen, dat je van je ge
voelens voor een ander blijkt
kunt geven. Dat grijpen veel Ne
derlanders nu aan op 14 februa-
Benjamins verkoopt vanaf 1978
postkaarten in alle afmetingen,
eerst aan de Prinsessekade, nu
aan de Haarlemmerstraat, en
heeft het verschijnsel vanaf het
begin kunnen volgen. De gepri
vatiseerde PTT is volgens Benja
mins een belangrijke veroorza
ker van de huidige rage. „Die
gingen vier jaar geleden een uit
gebreide campagne voeren voor
Valentijnskaartjes. Sindsdien
kan ik aan de cijfers van de PTT
zien dat rond februari ontzet
tend veel kaartjes worden ver
stuurd. De laatste twee jaar is
dat werkelijk explosief gegroeid.
Niet normaal eigenlijk."
Maar ook de media speelt vol
gens Benjamins een belangrijke
rol in de opkomst van Valen
tijnsdag. In kranten, op televi
sie, overal krijgt het publiek er
eigenlijk ingehamerd dat zij niet
om Valentijnsdag heen kunnen,
als zij ten minste van hun
vrouw of man houden. „Kijk
maar naar al die liefdespro
gramma's van de laatste tijd. Ze
besteden allemaal aandacht aan
Valentijnsdag. Dat is dus uitein
delijk de truc. Bij mensen een
verwachtingspatroon kweken.
Geen kaart gekregen? Dan
houdt niemand meer van mij.
Zo iets".
Het is Benjamins overigens wel
opgevallen dat mannen de
laatste jaren veel romantischer
zijn geworden. „Vroeger dach
ten toch veel kerels: 'een kaartje
sturen? Kom nou, wat een flau
wekul'. Nu weten veel mannen
dat vrouwen gevoelig zijn voor
kleine attenties. Grappig is dat
zij vaak de grootste kaarten van
een tientje nemen, kennelijk
om daarmee indruk te maken.
Vrouwen zoeken het eerder in
een rustige kaart met een ge
voelige tekst".
Ook Willem Driebergen (36)
merkt dat in de week voor 14 fe
bruari opmerkelijk veel mannen
zich in zijn bloemenhandel aan
de Haariemmerstraat melden.
„Normaal is de verhouding zeg
maar 80 procent vrouwen/20
procent mannen. De laatste da
gen is het veel meer fifty-fifty",
zegt de Rijnsburger.
Een vooruitziende blik kan hem
onmogelijk worden ontzegd als
wij r
rder
i zijn r
ig kijken: Bloemenhart Valen-
tijn. „Ik heb mijn zaak zes jaar
geleden die naam gegeven. Ik
vond het wel een aardige naam.
Het verschijnsel Valentijnsdag
was toen nog vrijwel onbekend.
Ik kreeg maar een paar klanten
die op 14 februari met die be
doelingwat bestelden."
De Valentijnsgekte begon vol
gens Driebergen vier jaar gele
den op te spelen. „Ik schat dat
ik dat jaar opeens zo n 30 pro
cent extra verkoop had. Sinds
dien is de verkoop als een vuur
pijl omhoog gegaan. Het lijkt
wel een nationale bloemendag.
Ik zal je vertellen dat ik dit jaar
gok op een hogere omzet dan
met moederdag. Ik heb voor
vandaag 1000 rozen ingekocht.
Vandaar dat ik dan ook met vier
in plaats van met twee man in
de zaak sta. Wie dit vijf jaar ge
leden allemaal zou hebben
voorspeld, had ik hartstikke
voor gek verklaard."
Driebergen wijst op zijn uitpui
lende bestelboek en schat dat
zo'n 80 procent van de Valen-
tijnsbestellingen op rekening
komen van mensen jonger dan
30 jaar. „Het mooiste zijn dege
nen die echt verliefd zijn. Ik
lach me dood als ik die gasten
met dat kaartje in de weer zie.
Eerst zijn ze nog aan het wikken
en wegen welk kaartje het pre
cies moet worden. Als die kogel
door de kerk is, gaan zij zich af
vragen of er wel een tekst in
moet komen. Als ik dan zeg dat
dat wel gebruikelijk is, komen
ze pas goed in de problemen.
Elk woordje wordt op een goud
schaaltje gelegd. Heerlijk. Daar
geniet ik van. Natuurlijk, omdat
de kassa zich lekker vult, maar
ook van de sfeer er omheen."
Hacir laten merken dat ik aanwezig ben
Het is er 's ochtends op een
doordeweekse dag al behoorlijk
druk. Vooral jongeren verdrin
gen zich rond de molens met
postkaarten in superzoete pas
teltinten. De meesten blijken bij
navraag al lang en breed een
vriend of vriendin te hebben,
terwijl de Valentijnskaart eigen
lijk bedoeld is als versiermiddel.
Ze geven het niet toe. maar het
lijkt alsof de 'anonieme' groet
het romantisch vuurtje in de re
latie weer moet opstoken.
Bij de card- en giftshop Pictures
is alles Valentijn wat de klok
slaat. In de molens zitten kaar
ten vanaf de gebruikelijke afme
ting tot en met joekels van een
halve meter hoog. Achter de
toonbank staat een vitrine vol
met mierzoete beren die harts
tochtelijk een hartje omklem
men. „De beer is een symbool
van een knuffel", legt de juf
frouw achter de balie uit.
Egbert (21J uit Leiden is niet op
zoek naar een beer voor zijn
vriendin. Hij grasduint op non
chalante wijze, door jongeren
'cool' genoemd, door de kaar
ten. „Oh nee. het is zeker geen
verplichting", stelt hij op beslis
te toon. „Want anders zou ik
het niet doen. Aan de andere
kant denk ik dat zij er wel op re
kent. Ik kan er dus niet omheen.
Ik wil het ook doen. Ik wil haar
laten merken dat ik aanwezig
ben."
Volgens Egbert lijkt het een
beetje op moederdag. „Maar er
zit bij mij wel een diepere ge
dachte achter. Tja, van een
vriendinnetje hou je toch an
ders dan van je ouders. Ik noem
het voor de grap ook wel eens
'partnerdag'. De overeenkomst
is dat heel erg commercieel is.
Ie kunt in geen winkel komen of
je stuit op een Valentijnshartje."
Het is voor hem de derde keer
dat hij een Valentijnskaart voor
zijn geliefde uitzoekt. Al die ja
ren heeft hij er ook een terug
mogen ontvangen. Hij weet ook
zeker dat dat dit jaar weer ge
beurt. „De verrassing is zo in
derdaad ver te zoeken. Maar ik
stuur haar wel vaker een kaartje
of geef haar een cadeautje. Dat
vindt zij heel leuk".
Egbert is tussen de kaarten op
zoek naar een tussenmaatje.
„Een kleintje wordt makkelijker
weggegooid en dat vind ik zon
de. Ik hoop dat ze mijn kaart zal
bewaren voor later. Aan ca
deautjes begin ik niet. Neem nu
die lovesongs die je voor Valen
tijn kunt krijgen, dat is toch een
lachertje. Maar ook het geven
van cee-deetjes vind ik niet
leuk. Het moet wel een aardig
heidje blijven."
De boomlange, in een ruig
zwart leren jack gestoken Pas
cal (18) uit Nieuw-Vennep be
studeert met een bloedserieus
gezicht op minutieuze wijze de
kaarten. Kaarten met inspire
rende opschriften zoals. 'Be my
Valentine", 'Een roos verwelkt,
de vriendschap niet'. 'I give you
mv heart' en 'Maar het beste
kado... is mijn liefde voor jou'.
Pascal vindt het knap lastig om
een kaart te vinden die een
beetje zijn gevoelens vertolkt.
„De kaart is bestemd voor een
meisje met wie ik een paar we
ken verkering heb gehad. Dat is
helaas uitgegaan", zegt Pascal
met een sip gezicht. „Het is
voor mij de eerste keer dat ik
zo'n kaart verstuur. Ik weet ook
niet wat het effect daarvan is. Ik
hoop tenminste dat het helpt.
Maar ja, dan moet ik wel een
betere kaart vinden dan die hier
zijn. Deze vind ik een beetje
kinderlijk. Nee, grappige tek
sten, daar houd ik niet zo van."
Pascal is niet van plan zijn
naam er bij te schrijven. „Maar
zij weet onmiddellijk dat die
kaart van mij komt. Er moet wel
nog wat bijgeschreven worden.
Wat? Poeh. dat weet ik nog niet.
Zelf verwacht ik niet direct een
kaartje. Ik hoop maar dat zij mij
na het weekeinde opbelt",
waarop Pascal nog maar eens
op zijn onderlip bijt en zijn
zoektocht vervolgt.
Knuffelberen blijken naast de gebruikelijke bloemen hoog te scoren op Valentijnsdag, foto hielCO kuipers
Eigenaar Giovanni Matarazzi van restaurant Rozenburg heft als vreugdeblijk een Michelin-band. „Ik heb ook
nu uit de krant moeten vernemen dat ik mijn ster weer terug heb. Maar goed: ik ben hartstikke blij."
FOTO JAN HOLVAST
Hoe restaurant Rozenrust zijn Michelinster terugkreeg
Eenzaam flonkeren ze aan de
culinaire hemel: de Michelin-
sterren. Restaurant Rozenrust in
Leidschendam heeft onlangs
zo'n Michelinster gekregen, of
nee, het restaurant heeft hem
terüggekregen. Enkele jaren ge
leden werd de onderscheiding
door de Michelin-proevers na
melijk afgenomen. Naar kwade
tongen beweren omdat de jus
in Rozenrust 'klonterig' zou zijn
geweest, maar dat moet naar
het land der fabelen worden
verwezen. Eigenaar Giovanni
Matarazzi is dolblij. Hoe denken
zijn collega's in de regio eigen
over de Michelin-onderschei-
dingen?
Giovanni Matarazzi is druk aan
het werk op het moment dat wij
hem bellen. Hij spoedt zich
naar een ander vertrek om ons
te woord te staan. „Veertien jaar
lang zijn wij sterrendrager ge
weest. Waarom mij de ster op
eens werd afgenomen, weet ik
echt niet. Ze hebben me daar
over nooit bericht gestuurd. Je
kunt boos worden, gaan gillen,
maar het helpt allemaal niets.
Het was. dat moet ik eerlijk zeg
gen, een grote teleurstelling. Ik
ben er een voorstander van dat
je eerst twee gele kaarten krijgt
als waarschuwing en dan een
rode. Maar de Michelin-inspec-
teurs maken zich niet bekend
als ze bij je komen eten. Ik heb
ook nu uit de krant moeten ver
nemen dat ik mijn ster weer te
rug heb. Maar goed: ik ben hart
stikke blij."
„U mag best weten dat mijn
omzet 63 procent omhoog ging
toen wij destijds die ster kregen.
Vroeger waren wij hier met vijf
tien man personeel en nu met
vijftig. Maar ja, alles wordt op
den duur gewoon. Ik heb in Lei
den in de Haarlemmerstraat ge
woond en toen daar voor het
eerst een sexshop kwam, wer
den er elke nacht de ruiten in
gegooid. Nu lopen de mensen
gewoon voorbij aan een sex
shop. Zo gaat het toch met al
les."
,-,-Ik heb hier vooral Italiaanse
gerechten. Langzamerhand
krijg ik de indruk dat de Eranse
inspecteurs hun specifieke
Franse maatstaven een beetje
laten varen. Ie kunt in Frankrijk
bijvoorbeeld een konijn met da
dels serveren maar dat betekent
dan niet dat ze over de hele we
reld dan maar konijn niet da
dels moeten hebben. Dat er nu
ook een Chinees restaurant een
ster heeft gekregen, zegt wat dat
betreft wel wat. De eetcultuur
verschilt per land. In Italië ser
veren ze een pasta met een
beetje zalm, hier serveren ze
een beetje pasta met veel zalm.
Of ik ernaar streef om er nog
een ster bij te krijgen? Nee.
Want het legt toch een behoor
lijke druk op je. Ik wil 's nachts
nog rustig kunnen slapen. Ik
heb maar kleine schouders."
„Aan de nouvelle cuisine heb ik
nooit meegedaan. Ik heb de in
druk dat het een beetje uit is en
dat de mensen geen diner van
negen gangen meer willen. Ze
willen een behoorlijke hoeveel
heid op hun bord. En dan.van
een goede kwaliteit. Een mooi
stukje vlees. En een prima be
diening natuurlijk. En die kun
nen wij hier in Nederland bie
den, want er zijn hier uitsteken
de koks en kelners. Zoals die
mensen zijn opgeleid dat is
uniek in de wereld."
„Toen Lubbers tien jaar pre
mierschap vierde, zat heel het
kabinet hier aan het diner. En
ook de koningin en de prinsen
komen hier wel. Onze kracht is
dat wij gewoon doen en hen
aanspreken met 'mevrouw' en
'meneer'. Ze moeten zich thuis-
voeleo, niet de indruk hebben
dat mensen op hun bord staan
te kijken om te zien hoe ze
eten."
Sterrenwichelaar
„Nee", zegt directeur H.FAN.
Walenkamp van restaurant Alle-
mansgeest in Leiden, „wij heb
ben nooit een ster gehad. Mis
schien dat het ligt aan onze fa
ciliteiten. Die zijn uitstekend
hoor. maar we hebben bijvoor
beeld niet zulke uitgebreide
luxe toiletten. En misschien
komt het ook wel doordat wij
echt een partijenzaak zijn. Ze
denken bij Michelin misschien
dat de a la carte-gasten daaron
der moeten lijden. Wat dus niet
het geval is."
„Ach. ik ben veel meer zaken
man dan sterrenwichelaar. Als
je als restaurant een Michelin
ster hebt, krijg je bij het publiek
toch altijd enigszins te maken
met drempelvrees. In het begin
trekt zoiets veel mensen aan.
maar naderhand luwt dat. Ik
heb mijn zaak liever constant
vol."
„Natuurlijk moeten er topres
taurants zijn, al geloof ik dat de
bomen economisch gezien niet
meer tot in de hemel groeien. Ik
merk het aan het bedrijfsleven:
de mensen willen voor zo'n
honderd gulden echt goed kun
nen eten en drinken. Dat is de
trend. In de 'nouvelle cuisine'
worden de dingen soms ook wel
overdreven. Ik neb laatst eens in
Amsterdam gegeten in een
zaak waarvan itc de naam niet
zal noemen, maar het is een he
le bekende zaak en daar
kreeg ik een lamsbout in zwarte
Lamsamsusang thee. Die heb ik
echt teruggestuurd. Dat was zo
smerig."
Bij Het Oude Dijkhuis in Lisser-
broek, ook niet mis als restau
rant. krijgen wij directeur Plas-
mcijcr te spreken. Allereerst wil
hij zijn collega Matarazzi ge-
lukwensen met de ster. Dank u,
zeggen wij, en wij vragen hem
daarna of een uitstekend eta
blissement als het zijne niet in
aanmerking zou moeten komen
voor een ster. Plasmeijcr: „Wij
zijn in achttien jaar tijd opge
klommen van een eenvoudig
restaurant tot een restaurant
dat bij de top van Nederland
behoort. Onze chefkok is nu
weg, maar er stonden al goede
mensen te wachten om hem op
te volgen. De kwaliteit blijft dus
gewaarborgd, al hangt het suc
ces van een restaurant natuur
lijk niet alleen van de koks af
maar ook van de bediening. Na
tuurlijk zou ik graag een ster
hebben. Waar het aan ligt, dat
we hem nog niet hebben? Ach,
soms schrijven gasten aan Mi
chelin dat hun' restaurant een
ster verdient en dan sta je in de
belangstelling. Misschien dat
ons publiek dat niet zo snel
doet. Zorgen maak ik me daar
niet over. Ik heb een gezond be
drijf waarin een goede prt|s-
kwaliteit verhoudingen een uit
stekende bediening voorop
staan. Wat ik op zich wel goed
rind, is dat ze bij Michelin wat
minder klassiek zijn gaan den
ken. Weet u. het publick maakt
uiteindelijk toch altijd zelf uit
welk restaurant er lot de top be
hoort."
CHSVAWHOO»»
