Kerken: geloofsbrief over
solidariteit met vrouwen
'1
Kerk Samenleving
Bezoek paus 'Godsgeschenk' voor machthebber Sudan
'Een pastoor in een stadsparochie
is net een servicestation'
DONDERDAG 11 FEBRUAR11993
UIT DE KERKBLADEN
Koffie na de dood (4)
De reclame-uiting 'ls er kof
fie na de dood' van verzeke
raar AWL zou de komende
weken weieens kunnen uit
groeien tot het centrale the
ma in de regionale kerkbla
den. Na de Lissese predikant
P.J. van Midden (zie deze ru
briek van-gisteren) heeft zijn
Zoeterwoüdse collega J.R.
IVolthaus zich vreselijk geër
gerd aan deze tekst. In 'Ons
blad' van de plaatselijke her
vormde gemeente doopt hij
zijn pen in azijn: ,,Als een
uitvaart door de AWL even
goed verzorgd is als deze re
clametekst, dan valt het erg
ste te vrezen."
Koffie na de dood (5)
De dominee waagt zich ver
volgens aan een bespiegeling
over het begrip 'uitvaart'.
„Wat een verdoezelend
woord is dat. Waarom niet
gewoon begrafenis? Is dat te
stotend voor een wervonde
reclametekst? Trouwens, een
nette uitvaart, wat is dat?
Nette rouwcirculaires, nette-
auto's en nette mannen die
op tijd hun hoge hoed op- en
afzetten en buiginkjes maken
bij het graf. ten elektrisch
muziekje van Mieke Telkamp
en koffie in de aula van de
begraafplaats of het cremato
rium en binnen een half uur
verplicht opkrassen? Men
hoeft geen groot gelovige te
zijn om met Paul de Leeuws
satire de misselijkheid van
deze smaakmakers te door
zien."
Koffie na de dood (6)
De dood wordt volgens Wolt-
haus op die manier tot een
huiskamer-keutel-thema,
met koffieleut en geklets in
de rouwstoet over vakanties,
het weer en de familieperike
len. „Het is voor reclamema
kers voor een 'verzorgde uit
vaart' van belang de dood te
ontdoen van zijn verschrik
king en pijn, hem te verklei
nen tot een hanteerbaar pro
bleem voor specialisten die
het allemaal voor ons op
knappen tegen een sympa
thieke vergoeding."
Koffie na de dood (7)
Maar daar gaat het allemaal
niet om, meent de Zoeter
woüdse .predikant. „Of een
begrafenis goed is en met
zorg geschiedt, hangt niet in
de eerste'plaats af van de uit
vaartverzorging van de AWI.
en anderen. Het is de ge
meente die vanuit het Huis
der gemeente haar doden
begraaft. Daar zijn ook in ge
wone praktische zin de kos
ter, de organist, de grafdel
vers, de diakenen voor hulp,
de gemeente en de predi
kant, de liederen van Israël
en de gezangen om te zingen
aan het open graf, dwars te
gen alle duisternis in.
Zij leren ons om werkelijk
onze doden met eerbied te
begraven en dus de kist te la
ten zakken en niet, zoals de
'verzorgde uitvaart' wil, bo
ven aarde laten staan omdat
er dan minder gehuild wordt.
Wie zijn 'uitvaart' wil verzor
gen, moet leven met al wie
hem lief zijn, moet met hen
over de laatste dingen spre
ken en liederen leren zingen
en leren bidden. Dat kan elke
dag opnieuw en zondags te-
samen met de gemeente. Dat
kan geen verzekering van u
overnemen! En als u toch het
één en ander praktisch fi
nancieel moet regelen, houdt
het dan eenvoudig."
Wereldraad:
verkrachters
bestraffen
GENEVEEPD
De Raad van Kerken werkt aan een geloofsbrief over soli
dariteit met vrouwen. „Als deze brief door de kerken
wordt geaccepteerd, verplichten zij zich ertoe hun bijdra
ge te leveren aan het streven naar een menselijke kerk,
waarin machtsongelijkheid tussen mannen en vrouwen
is verdwenen."
cumenische vrouwensynode.
Ter voorbereiding van de brief,
die over enkele jaren het licht
zal zien, zal onder meer het
werkplan van de vrouwensyno
de worden besproken. Delen er
van zullen mogelijk in de ge
loofsbrief worden opgenomen.
De vrouwensynode, die in au-
Dat zei prof. dr. D. Mulder, één
van de twee voorzitters van de
stuurgroep oecumenisch de
cennium 'Kerken solidair met
vrouwen', gisteren in Utrecht
bij de ontvangst van het verslag
en werkplan van de tweede oe-
gustus 1992 werd gehouden,
had tot doel het maken van een
werkplan voor de komende vijf
jaar van de vrouw- en geloofbe-
weging. Dit plan, dat op de
laatste dag van de synode in
grote lijnen werd gepresen
teerd, staat nu tot in details op
papier.
In acht hoofdstukken worden
evenzoveel 'schandelijkheden'
aan de kaak gestéld, gevolgd
door een hoofdstuk over de
voortgang van de vrouw- en ge-
loofbeweging. Elk hoofdstuk
wordt afgesloten met een aantal
actiepunten. „Eén schandelijk
heid is niet benoemd", bena
drukte voorzitster drs. Ans
Brandsma van de Stichting Oe
cumenische Vrouwensynode.
„Het feit dat vrouwen zelf de
schandelijkheden moeten be
noemen en bestrijden."
in drie hoofdstukken wordt
ingegaan op geweld tegen vrou
wen. Andere 'schandelijkheden'
zijn onder meer overheersing
van de witte cultuur in Neder
land, onderdrukking door taal
en liturgie en het ontbreken van
dialoog tussen de godsdiensten
en de christelijke traditie.
De Wereldraad van Kerken
heeft de vervolging geëist van
alle mannen die zich in het
vroegere Joegoslavië aan ver
krachting hebben schuldig ge
maakt. Voor deze 'misdaden te
gen de menselijkheid' mag geen
amnestie worden afgekondigd.
Het moet duidelijk zijn dat ver
krachtingen tijtfens een oorlog
tot de oorlogsmisdaden beho
ren, aldus vertegenwoordigers
van de Wereldraad gisteren in
Genève.
KHARTOUM PPA/RTR/AFP/CIC
Het bezoek dat paus Johannes Paulus II gis
teren aan Sudan bracht, was voor generaal
Omar Hassan al-Bashir 'een Godsge
schenk'. Nu kon de paus, en met hem heel
de wereld, met eigen ogen zien hoe tolerant
Sudan is en hoe moslims en christenen 'in
harmonie, broederschap en rust' kunnen
samenleven.
„Veel mensen geloven dat de paus in een
val is gelopen", aldus een westerse diplo
maat. Na alle berichten over schendingen
van de mensenrechten en de toepassing
van het islamitisch recht, krijgt de wereld
opinie tijdens het pausbezoek een heel an
der land voorgeschoteld. Daarmee is de weg
uit het internationale isolement geopend.
„Maar er zal helemaal niets veranderen.
Net als voorheen zijn de imams, van wie Al-
Bashir afhankelijk is, uit op een islamitisch-
fundamentalistische staat en op de ge
dwongen islamisering van de christenen in
ons land", klaagde een christelijke intellec
tueel. De paus bracht tijdens zijn slechts ne
gen uur durend bezoek een boodschap van
verzoening en vrede. Hij pleitte voor volle
dige godsdienstvrijheid en riep op tot res
pect voor de mensenrechten en bescher
ming van de minderheden. Hij had zijn
boodschap niet alleen in Khartoum willen
uitspreken, maar ook in het door burger
oorlog geteisterde zuiden van het land.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Giessendam-Neder-Har-
dinxveld (toez.): P. van der Kraan te
Bleskensgraaf.
Aangenomen: naar Werkhoven (part
time): prof.dr. W. Balke te 's-Grave-
GEREFORMEERDEKERKEN
Aangenomen: naar Delft (part-time,
als geestelijk verzorgster voor Psychi-
atrich Centrum Joris): mevr K. E. van
Huisstede, kandidaat te Rotterdam.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen: te Capelle aan den IJssel
(3e pred.plaats): Jt. Jansen te AI-
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Zoetermeer: J.J. van Ec-
keveld te Zeist; te Boskoop: B. van
Heiden te Hardmxveld-Giessendam.
DE
OEPING
Wat beweegt iemand om te
kiezen voor een loopbaan in
dienst van de kerk? Voor de
kersverse pastoor van de
parochie O.L.V. Geboorte in
Rijpwetering en de St. Bavo-
parochie in Oud Ade, de 63-
jarige P.C. Snoeks, zou de
centrale vraag in deze rubriek
eigenlijk moeten worden
gewijzigd. Wat bewoog hem
aanvankelijk om niet te kiezen
vooreen loopbaan in dienst
van <ie kerk maar voor een
baan als onderwijzer? Pas met
de 'vut' in zicht pakte hij zijn
afgebroken priesteropleiding
weer op. In 1988 werd hij als
onderwijzer-in-ruste tot
priester gewijd.
RUPWETERING/OUDADE»
DICK VAN DER PLAS
„Of je in mijn geval kunt spre
ken van een late roeping? Ach,
mijn broer zei laatst: je hebt al
tijd vaste koers gehouden, hoe
wel je af en toe wel wat hebt ge
zigzagd. Dat vind ik een prima
omschrijving. Ook als onderwij
zer ben ik altijd nauw betrokken
geweest bij het kerkewerk. Ik
leidde koren, zat in het jonge
renwerk, gaf catechese en deed
mee in de liturgie. Als vrijgezel,
die zijn vrouw en kinderen niet
tekort kon doen, werd ik als een
soort mobiele eenheid overal
voor ingezet. Ik snap nu nog
niet hoe ik het allemaal klaar
speelde.
Door mijn keuze voor het se
minarie 'Hageveld' in Heemste
de leek ik op 13-jarige leeftijd al
voorbestemd te zijn om priester
te worden. De opleiding begon
ik in 1942, maar de oorlog trad
op als spelbreker. Door de
slechte kwaliteit van het voedsel
begon ik te tobben met m'n ge
zondheid, waardoor de school
leiding het beter vond dat ik
mijn studie voortzette in een
deel van het land waar de om
standigheden beter waren. Het
werd de priesteropleiding van
de Ongeschoeide Carmelieten
in Geleen. Hier doorliep ik de
proeftijd van vier jaar, maar vlak
voor het afleggen van de gelofte
wilde ik eerst wel weten waar
óm ik die gelofte aflegde. Ik be
sloot 'de wereld' in te gaan en
werd onderwijzer.
Na een spoedcursus kon ik
aan de slag op een lagere school
in Den Haag. Langer dan ander
half jaar ben ik hier niet geble
ven. Op aanraden van een
vriend vertrok ik naar Nieuw-
Guinea, waar ik voornamelijk
als docent aan een opleidings
school vopr dorpsonderwijzers
heb gewerkt. Dat was een
machtige tijd, waarin ik met de
jongens de bush introk, op toer-
nee langs de kampongs. Na drie
jaar vond Sukarno echter dat we
niet langer konden blijven en
keerde ik terug naar Nederland.
Heel kort voegde ik me weer
bij de Carmelieten, maar hun
voornemen om me een oplei
ding tot leraar latijn te laten vol
gen, beviel me niet. Ik ging te
rug naar het onderwijs; eerst
een tijdje in Eersel en later in
Oudewater, waar een andere
vriend van mij schoolhoofd
was. Hier ben ik twintig jaar, tot
aan mijn vut, gebleven.
Toen het eind van mijn on
derwijsloopbaan in zicht kwam,
heb ik vier jaar meegedaan aan
de opleiding vóór diakens op
Dynselburg, in Zeist. Bisschop
Bar wijdde me in 1987 tot di
aken en als zodanig heb ik ook
een tijdje in de St. Jozefparochie
in Gouda gewerkt. In augustus
1988 ging ik als onderwijzer in
de vut en nog geen maand later
werd ik tot priester gewijd. Na
een korte periode als kapelaan
in Naaldwijk kwam ik voor en
kele jaren terecht bij de St. An-
toniusparochie aan de Leyweg
in Den Haag. Een voor deze en
nog drie andere parochies ge
plande reorganisatie wilde ik
echter op mijn leeftijd niet meer
meemaken.
De mogelijkheid om naar
Rijpwetering en Oud Ade te ver
trekken, heb ik met beide han
den aangegrepen. In Den Haag
voelde ik me vooral een service
station in een typische stadspa
rochie, met tal van hobbyclubs
als 'heilige eilandjes'. Het was
niet echt een gemeenschap van
gelovigen, zoals ik die hier wel
heb aangetroffen. In de periode
van acht maanden dat men hier
zonder eigen pastor zat, is een
groot aantal bestuurlijke- en fi
nanciële taken door de gemeen
schap overgenomen. Dat wil ik
ook zo houden. Ik teken meer
voor de pastorale kant en de ca
techese.
Voor het bisdom ben ik een
goedkope kracht. Als onderwijs-
vutter ben ik voor mijn inko
men volledig afhankelijk van
het ABP. Dan krijg ik nog meer
ook dan wanneer ik een pries
ter-salaris zou opstrijken. Dat
heb ik ook tegen het bisdom ge
zegd: als jullie meer jonge men
sen als priester willen, moet je
ze niet afschepen met een fooi.
De parochies die ik nu heb
zou ik willen omschrijven als
'fijn traditioneel', maar toch
met een aansluiting bij de te
genwoordige tijd. Dat vind ik
belangrijk, vooral om de jonge
ren bij de kerk te betrekken. Als
onderwijzer heb ik veel ervaring
in het omgaan met de jeugd. Ik
schakel ze het liefst bij allerlei
activiteiten in.
Muziek heeft daarbij voor mij
altijd een hele belangrijke plaats
ingenomen. Ik speel zelf onder
meer gitaar, basgitaar, banjo,
mandoline, vijf soorten blokfiuit
en keyboard. Ook als dirigent
kan ik aardig uit de voeten.
Waar ik ook werkte, altijd heb ik
koren, combo's en studiegroep
jes om me heen verzameld. Ik
heb begrepen dat ze hier ook
een blokfluitclub hebben. Daar
ga ik binnenkort eens contact
mee opnemen. En als er bij het
jongerenkoor gegadigden zijn
voor gitaarles, kunnen ze ook
bij me terecht."
door Jan Kruis
COLOFON
DIRECTIE J. de Vries, G P Arnold (ad/);
HOOFDREDACTIE Jan-Gec-rt Maioor, Fra
Nypels, Henk van der Post (ad/)
HOOFDKANTOOR
Witte Singel 1,2311 BG Leiden,
ten-tor,,! D/l-ibMOO
REGIOKANTOREN
Kanaalslraat 26a Lisse
Tel 02521 19353, Fax: 02521-19610.
POSTADRESSEN
Postbus 54,2300 AB Leiden.
TELEFAX
Leiden advertenties 071-143480.
Leiden tam. berichten071-161385.
Leiden redactie 071-161488.
ADVERTENTIES
Telefoon "o 7 M 61400 UU'
RUBRIEKSADVERTENTIES
ma-vri). van 8 30-17.00 uur:
(Sleutelties) Telefoon 071 14
ABONNEMENTEN
Tel 07L128030bi|vooruitt
HET WEER
ROB GROENLAND
'Weer op slot'
Een vaak gemaakte opmerking in
de afgelopen dagen was: 'weer op
slot', hetgeen de hardnekkigheid
van het Europese weerbeeld weer
spiegelde en nog steeds weerspie
gelt. Als een groot hogedrukgebied
eenmaal is volgestroomd met voch
tige lucht, dan is daar heel weinig
verandering in te brengen. De zon-
loze periode in Nederland heeft
gisteren op sommige plaatsen zelfs
als lengte 14 dagen gekregen. In
Noord-Brabant werd deze zonloze
periode letterlijk door de zon door
broken. Door subtiele processen
boven het heuvellandschap van
Duitsland, wist een opklarings-
strook vanuit het oosten Nederland
in te prikken. Op een grote over
zichtsfoto van Europa was deze op-
klaringsstrook boven Zuid-Neder
land zelfs een uitzondering te noe
men. Vrijwel overal in Europa weer
kaatste een wit wolkendeken het
zonlicht terug naar de diverse sa
tellieten, die rondom de aarde cir
kelen, Ook goed was de zeer hard
nekkige mist in het noorden van
Italië te zien, wat al heel wat ver
keersslachtoffers heeft gekost. De
Po-vlakte is zelfs één van de be
ruchtste gebieden van Europa als
het om mist gaat. Dagenlang kan
er daar een extreem dikke mist
hangen, die vaak tegen dé zonnige
besneeuwde bergen aanleunt. In
feite is de Po-vlakte een dal waarin
alle koude lucht zich verzamelt, en
waarin mist en lage temperaturen
de boventoon voeren.
De wintersporters in de Alpen kun
nen in deze periode prima buin
worden. De hogere pistes worden
door een stalende zon beschenen
in een droge luchtsoort. Ondanks
dat de luchttemperatuur overdag
tdt boven het vriespunt uitstijgt,
blijven door de droge lucht de
sneeuwconditiesvrij goed.
De komende dagen schuift de gor
del van hogedruk iets meer door
naar Oost-Europa, waardoor boven
onze omgeving de zuidoostelijke
stroming langzaam iets in kracht
kan toenemen. Toch betekent dit
geen overgang naar zonnig weer,
want de luchtlagen blijven 'op slot'
zitten. De hardnekkige stratuslaag
reikt van tijd tot tijd tot bijna aan
het aardoppervlak, en als u goed
op hoge gebouwen let, dan verdwij
nen soms de toppen in de wolken
laag.
De toppen van de wolkenkrab
bers in New-York steken soms de-
hele dagen boven deze stratuslaag
uit en zinderen in een kraakheldere
lucht met felle zonneschijn.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig toten met
vrijdag.
Zuid-Noorwegen:
Vandaag wolkenvelden,
plaatselijk mist en droog
de westkust bewolking en
mogelijk wat regen. Maxi
ma ongeveer 4 graden, "s
nachts lichte vorst.
Zuid-Zweden:
Wolkenvelden en plaatse
lijk mist. Vrijwel overal
droog. Maxima ongeveer 4
graden, 's Nachts meest
lichte vorst.
Denemarken:
In.het algemeen veel be
wolking, kans op mist en
vrijwel overal droog. Maxi
ma ongeveer 4 graden.
Britse Eilanden:
Bewolkt, plaatselijk mot
regen en' kans op mist.
Maxima ongeveer 7 gra
den.
België en Luxemburg:
Veel bewolking 'en plaatselijk i
motregen. Middagtemperatuur
Weersvooruitzicht
Neerslagkans
Minimumtemp.
graden in Vlaanderen tot plus 2 graden Gemiddeld over Nederland
in Luxemburg.
Duitsland:
Bewolkt en in het Duitse laagland nu
dan wat motregen. Plaatselijk mist. In
heuvels en bergen perioden met zon.
Maxima tussen de 6 en 9 graden, in
hardnekkige mist lager-, 's nachts lichte
Madeira:
Perioden met zon en vooral morgen kans
op een regen- of onweersbui. Maxima
'ongeveer 19 graden.
Canarische Eilanden:
Aan de noordzijde enkele wolkenvelden
maar droog. Op de zuidelijke stranden
ongeveer 20 graden.
Marokkaanse westkust:
In het noorden kans op een regen- of on
weersbui. In het zuiden vrij zonnig en
droog. Maxima 19 tot 22 graden.
Tunesische kust:
Wolkenvelden, af en toe zon en vooral in
het noorden kans op een regen- of on
weersbui. Middagtemperatuur van 18
graden rönd Tunis tot 22 in Sousse.
Frankrijk:
Vooral in het noorden op veel plaatsen
mist of laaghangende bewolking. Overi
gens veranderlijk bewolkt en in het zui
den vandaag nog kans op een regen-of
onweersbui. Maxima in het noorden 3
tot 7 graden, van de Dordogne tot de C6-
te d'Azur 11 tot 15 graden, aan de voet
van de'Pyreneeën door föhn iets hoger.
Corsica en Sardinië:
Wisselend bewolkt en vandaag nog kans
op een regen- of onweersbui. Vanaf mor
gen meer zon, Maxima rond 15 graden.
Op veel plaatsen bewolkt en een enkele
regen- of onweersbui. In de Pyreneeën
sneeuw. Maximumtemperatuur in het
binnenland, aan de oostelijke Costa's en
langs de Atlantische kust tussen de 9 en
14 graden, aan de zuidelijke Costa's 16
tot 18 graden.
Wisselvallig weer en vooral op vandaag
van tijd tot tijd een regen- of onweers
bui. Middagtemperatuur 14 tot 16 gra-
Zwitserland en Oostenrijk:
In het hele Alpengebied droog en i/i de
bergen veel zon. In de dalen mist of
laaghangende wolken en maximumtem
peraturen rond het vriespunt. Tempera
tuur op 2000 meter van circa plus 4
graden in Zwitserland tot iets boven nul
in Oostenrijk.
Hongarije, Tsjechië en Slowakije:
Rustig weer met flinke périoden met
VRIJOAG 12 FEBRUAR11993
Zon- en maanstanden
Zon op 7,59 zon onder 17.44
Maan op 00.28 maan onder09.51
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 6.52en 19.14
Laag water 2.26 en 14.56
Weerrapporten 11 feb 7 uur:
In c
ergen
tot matige vorst, tem
peraturen m de middag op de meeste
plaatsen iets boven nul graden,
Polen:
Bewolkt en op veel plaatsen mist of mot
regen. In het zuiden de meeste kans op
zon, In de nacht lichte vorst, Maxima
iets boven 0 graden.
Italië:
Vandaag in het zuiden en ook langs de
gehele westkust wolkenvelden en moge
lijk een regen- of onweersbui. Overigens
perioden met zon. In de Povlakte plaat
selijk mist, Maxima 10 tot 15 graden, in
de Povlakte tijdens hardnekkige mist
circa 5 graden.
8uenósAires onbew.
Casablanca hail bew.
Johannesburg met ontv.
HEINZ
IK BEMK/JK/HUKAN
!K AlLES DOEM WAAK
IKMAARZIMINHEBl.
