Concerten blijven
nog in de Waag
Concert in Waag:
grootse kwaliteit
Triomfeerende Min: een
kostelijk initiatief
111H11 n
Cultuur&Kunst
Gerard de Bruyne in Zone
Ingrid van Dingstee wint concours
Oor voor muziek uit alle windstreken
Wethouder ziet voorlopig geen alternatief
Kulturele Raad Hillegom in problemen
MAANDAG 8 FEBRUAR11993
RUYCROK. 071-161423. F
Vijf concerten Van Morrison
utrecht Van Morrison komt volgende maand voor vijf concer
ten naar Nederland; op 4 maart in Utrecht, op 5 maart in Am
sterdam, 6 maart in Maastricht, 7 maart Tilburg en 8 maart Rot
terdam. Morrison trad vorig jaar al acht maal voor totaal uitver
kochte zalen op. De kaartverkoop voor de nieuwe concertserie
begint op 13 februari.
Bundeling cultuurhistorie en toerisme
den haag Minister Andriessen (economische zaken) en zijn
'collega D'Ancona (wvc) hebben 3,2 miljoen gulden uitgetrokken
om toeristen naar cultuurhistorische objecten in ons land te lok
ken. Het project dat de titel 'History is fun' kreeg, gaat vier jaar
lopen. Als start zijn twee thema's gekozen: 'Leven tussen water',
over de geschiedenis van de marine in ons land en de maritieme
historie van Nederland, en 'De Verenigde Oostindische Com
pagnie', in de 17e eeuw de grootste handelsmaatschappij ter we
reld. Het is de bedoeling dat het Nederlandse bureau voor toe
risme (NBT), de ANWB en de VW's inspelen op de thema's bin
nen hun eigen activiteiten. Gehoopt wordt om enkele honderd
duizenden toeristen via deze thema's naar ons land te trekken.
leiden «annet de jong
„Een intrigerend zwart-wit
spel", zo noemt kunstenaar Ge
rard de Bruyne de expositie van
zijn tekeningen in galerie Zóne,
die gisteren werd geopend. Zijn
tekeningen, die het meest doen
denken aan strips, heeft de kun
stenaar als decoratie aange
bracht op speciaal daarvoor ge
maakte tafels, vazen, koffertjes
en andere gebruiksvoorwerpen.
„Ik vind het belangrijk dat
mijn werk de wereld in gaat, en
dat mijn tekeningen zelf gaan
reizen" zegt De Bruyne. Het de
coreren van voorwerpen is voor
de kunstenaar een manier om
te communiceren via zijn werk.
Met dit doel plakt hij ook regel
matig her en der stickers met
daarop één van zijn tekeningen.
„Een luxe vorm van graffiti",
vindt De Bruyne.
De in 1958 geboren kunste
naar vindt dat kunst een functie
moet hebben en dat het moet
leven. Zijn grote voorbeelden
zijn onder anderen Walt Disney
en Dick Bruna. Ook is hij ge
boeid door de volkskunst van
bijvoorbeeld de Inca's en de
Maya's.
De Leidse drukkerij Nautilus
bracht rond de jaarwisseling
eén handzaam pocketboekje
uit, 'Steeds 1992' genaamd, met
daarin tekeningen van Gerard
de Bruyne die allemaal als the
ma 'stad' hebben. ,>Het leuke
daarvan is dat zo'n pocketboek
je zelf gaat reizen", aldus de
kunstenaar.
De expositie loopt tot 28 fe
bruari. De openingstijden van
galerie Zóne zijn: dinsdag tot en
met vrijdag van 11.00 tot 18.00
uur, zaterdag van 11.00 tot
17.00 en zondag van 13.00 tot
16.00 uur.
recensie wilfred simons
Derde concert in de serie Muziek dat
wonder!: Wenen: uit de wereld rond
Gustav Mahler Fptz Krëisler, Liebesleid
voor strijkkwartet (1921), Streichquartett
in a-moll; Arnold Schönberg, twee liede
ren; Anton Webern, Fünf Sütze voor strijk
kwartet;1 Gustav Mahler, drie liederen.
M.m.v. Marianne Kweksilber, sopraan;
Frans van Ruth, piano en het Utrechts
String Quartet (Eeva Koskinen, (viool; Ka-
therine Routley, vioof, Klaus Heidemann,
altviool; Sebastian Koloski, cello. Gezien
7/2, De Waag, Leiden
De muziek van de afgelopen
honderd jaar heeft niet zo'n
beste naam. De belangstelling
ervoor groeit wel, maar blijft
onbetekenend vergeleken bij de
aandacht voor de achttiende
en de negentiende-eeuwse mu
ziek. Van de Weners van rond
de eeuwwisseling heeft alleen
Mahler een groot publiek be
reikt. Voor de overigen geldt:
veel besproken, bejubeld, ver
guisd, maar weinig beluisterd.
In de Leidse Waag bleek gis
termiddag opnieuw dat het te
gen vooroordelen moeilijk
vechten is. Zelfs, zeer grote mu
sici als Frans van Ruth en Mari
anne Kweksilber zijn blijkbaar
niet in staat om meer dan dertig
mensen naar de Aalmarkt te
lokken, zelfs niet als zij enkele
van de mooiste liederen bren
gen die Mahler ooit heeft ge
maakt. Dat is jammer, want dit
concert van het Luister Muse
um was echt van grootse kwali
teit. Bovendien voorzag Peter
Adriaansz de moeilijker stukken
van een interessante en verhel
derende toelichting. Hierdoor
hadden de onwenniger luiste
raars toch houvast vanaf het
moment dat de eerste 'lastige
akkoorden' weerklonken.
Kweksilber zong eerst drie be
kende Mahlerliederen: Liebstdu
um Schönheit, Rheinlegendchen
en Wo die schonen trompeten
blasen, Daarna volgden twee
liederen van Arnold Schönberg:
Erwartnng eh Schenk mir dei
nen goldenen Karnm. Deze
vroege Schönbergliederen ade
men een laatromantische sfeer,
maar de twintigste eeuw kon
digt zich wel al enigszins aan.
Kweksilber liet met haar een
voudige en directe voordracht
alle nuances prachtig uitkomen.
Uit de liederen spreekt namelijk
niet alleen intimiteit, maar ook
raadselachtigheid en onheil,
zoals blijkt uit Erwartnng waar
in een 'bleke vrouwenhand' de
minnaar wenkt (die zelf naast
een 'rode villa' en onder een
'dode eik' staat).
Na de pauze voerde het
Utrecht String Quartet FünfScit-
ze voor strijkkwartet van Anton
Webern uit. Het zijn korte stuk
jes, waarin toch veel gebeurt.
Vooral het vierde deeltje, waarin
Webern de 'sfeer van de nacht'
wil oproepen, was heel boeiend.
Webern en het Utrecht String
Quartet slaagden erin 'de nacht'
voor mijn geestesoog te presen
teren als een grote holte die
zich uitstrekt tot aan de grenzen
van het firmament, van waaruit
aardse, hemelse en helse gelui
den tot ons komen. Als alle
strijkkwartetten Webern zo spe
len als het Utrecht String
Quartet, wjl ik nog wel eens va
ker een moppie van hem horen.
den haag De 17-jarige Ingrid van Dingstee uit Spaamdam heeft zaterdag in Den Haag de finale van het
Davina van Wely Vioolconcours 1993 gewonnen. Behalve een geldprijs is Van Dingstee uitverkoren om
op 1 april op het podium van de Dr. Anton Philipszaal met Theo Olof, Jaring Walta, John Harding en het
Residentie Orkest te concerteren. Aan het concours doen vioolstudenten mee in de leeftijd van 14 tot en
met 17 jaar.
De tweede prijs ging naar de 15-jarige Cordula Merks uit Tilburg. David van Dijk (16) uit Barendrecht en
Nienke Teuben (17) uit Eindhoven deelden de derde prijs.
De besteding van het prijzengeld dient ten goede te komen aan de vioolstudie van de betrokken deelne
mer en wordt daarom uitgereikt in de vorm van een waardebon. De eindstrijd vond plaats in de Anton
Schönbergzaal van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. foto cpd
Na het
cours van de Leverkusener Jazz-
tage afgelopen oktober is het
snel gegaan met het jonge
kwartet SFEQ. Ondanks dat, en
een goede promotie van de de-
buut-cd, 'Rumble', lukte het de
Hot House-organisatie afgelo
pen zaterdag niet om meer dan
een twintigtal bezoekers naar
de Waag te lokken. Het pro
gramma die avond was bijna
geheel gelijk aan de eerder ge
noemde cd. Vanaf de eerste to
nen was het duidelijk waar de
muziek van het viertal over
gaat; strakke ritmische patro
nen, het sterkst beïnvloed door
de Brooklynse M-Base-bewe-
ging, maar met meer variatie en
onverwachte wisselingen dan
we bij die Amerikanen gewend
zijn.
Het economische spel van
alt- en sopraansaxofonist Bart
Suèr deed in die context het
meest denken aan dat van Steve
Coleman; helder en ritmisch
precies, met kleine uitstapjes
naar de bebop. Samen met de
ritme-instrumenten wist Suèr
het publiek telkens te verrassen
met onverwachte breaks. Peter
Bergman met zijn ronkende
basgitaargeluid had een fraaie,
ontspannen attaque, maar
raakte een beetje verloren in de
galmende akoestiek van de
Waag. Stefan Krugers' drumstel
had met dezelfde problemen te
kampen. Dat was spijtig, want
in zijn twee uitgebreide drum
solo's liet Kruger horen dat hij
de muziekgeschiedenis behoor
lijk onder de knie had; weinig
slagwerkers zullen Gene Krupa
en Sly Dunbar in één en dezelf
de solo weten te verwerken.
Gitarist Francois van Bemmel
contrasteerde qua geluid nogal,
omdat hij juist een voorkeur
heeft voor lang uitgesponnen,
wat zweverig klinkende impro
visaties, een indruk die werd
versterkt door zijn gebruik van
effectapparatuur. Dat de vier le-
De Stichting Leidse Jazzweek, Folk Club Horus en Jazz-
podium Hot House mogen voorlopig van de Waag ge
bruik blijven maken. Maar het vertrek van de stichting 5-
Mei Comité en de Leidse Vereniging van Amateurfoto
grafen is definitief.
leiden annemiek ruygrok
Dat is de conclusie van een bij
eenkomst afgelopen zaterdag
van gebruikers van de Waag en
leden van de politieke fracties
van de gemeenteraad. Wethou
der Koek (cultuur), die de bij
eenkomst op eigen initiatief en
onuitgenodigd bijwoonde, liet
er geen onduidelijkheid over
bestaan: exposanten is een al
ternatief geboden, voor musice-
renden is dat alternatief er nog
niet. En daarom mogen deze
laatste groeperingen van de
Waag gebruik blijven maken.
„Het is niet zo dat er vanaf 1
mei door Horus en Hot House
geen boekingen kunnen wor
den gedaan," benadrukte de
wethouder.
De gebruikers van de Waag
legden het tijdens de bijeen
komst nog eens uit: het gebouw
is uitermate geschikt voor mu
ziek, in 1970 is er zelfs nog een
paar ton tegenaan gesmeten
om de akoestiek te verbeteren.
Waarom dan nu een centrum
voor beeldende kunst erin vesti
gen? En de exposanten (5-Mei
Comité en Vereniging Leidse
Amateur Fotografen) begrijpen
ook niet waarom ze eruit moe
ten. Hun tentoonstellingen trek
ken, vooral door de centrale lig
ging van het gebouw, een groot
aantal bezoekers. Door naar an
dere plekken te moeten verhui
zen vrezen zij een grote terug
gang in de toeloop.
Het 5-Mei Comité is - onder
protest - akkoord gegaan met
verplaatsing van de jaarlijkse
expositie naar de Oude Bakkerij
aan de Oude Rijn. „Daarmee
gaan we er 450 vierkante meter
in expositieruimte op achteruit.
Gevolg is dat we voor bepaalde
activiteiten tijdens de expositie
naar elders moeten uitwijken.
Dat betekent dat we bij de ge
meente wellicht om subisidie
zullen moeten aankloppen. En
mogelijk is 1993 het laatste jaar
waarin we een bevrijdingsten
toonstelling kunnen organise
ren," voorspelde bestuurslid
Kromhout.
Behalve de centrale ligging en
de goede akoestiek is ook de
prijs van de Waag aantrekkelijk.
In sommige gevallen mogen de
clubs er zelfs gratis van gebruik
maken.
Maar dat zou hoe dan ook
toch wel veranderen. Zoveel
werd tenminste duidelijk uit de
woorden van Reini Hulsker
(PvdA) die erop zinspeelde dat
de huurprijs van de Waag in de
toekomst wel eens omhoog zou
kunnen gaan.
Alle gebruikers van de Waag
moeten er zeker mee rekening
houden naar een andere plek
uit te kijken. Politiek gezien kre
gen ze slechts van twee partijen
steun: de Socialistische Partij en
de WD. Gemeenteraadslid Pie-
ter-Jan Vonk van deze. laatste
partij zei van mening te zijn dat
alles bij het oude moet blijven.
Daan Sloos van de SP vindt dat
de Waag er voor de burgers is
en voor de burgers moet blij
ven. „De 3 Octobervereniging
die met de uitdeling van haring
en wittebrood wèl van de Waag
gebruik mag blijven maken zou
zich solidair met de gebruikers
moeten tonen. De Waag is altijd
een werkgebouw geweest. De
politici willen er nu een elitair
gebouw van maken en daar
door wordt de kloof tussen poli
tiek en burger opnieuw ver
groot", vindt Sloos die opriep
tot actie.
Maar CDA, Groen Links, D66
en (natuurlijk) PvdA zijn van
mening dat het politieke besluit
om een centrum voor beelden
de kunst in de Waag te vestigen
moet worden uitgevoerd en dat
daarbij geen 'derden' passen.
Allen zijn van mening dat er
dan wel passende alternatieven
moeten worden gezocht. Zodra
er iets met de Stadsgehoorzaal
gebeurt, zal hierin ruimte moe
ten worden gevonden voor mu
zikale evenementen die nu in
de Waag plaatsvinden. En wel
licht, zo bleek bij monde van
CDA-raadslid Huib Kruyt, kun
nen de exposities worden inge
past in de plannen die er met
het stadhuis en het Stadhuis
plein op stapel staan. „Het stad
huis is immers bij uitstek een
plaats waar veel mensen in- en
uitlopen."
De gebruikers van de Waag
gingen na de bijeenkomst wei
nig gerustgesteld naar huis. De
toezegging van de politici dat er
nu nog 'harder en sneller achter
alternatieven wordt aangegaan'
kon die ongerustheid niet weg
opera
den oor hebben voor alles wat
de hedendaagse populaire mu
ziek van alle windstreken biedt,
bleek niet alleen uit hun eigen,
sterk op ritmische patronen ge
baseerde composities, maar ook
uit zeer oorspronkelijke inter
pretaties van originals als 'Softly
as in a morning sunrise' en 'Big
Nick'. Daarbij vindt SFEQ zijn
inspiratie vooral bij de nieuwe
zwarte muziekvormen. In het
oerwoud van jazzstijlen is de
groep - de naam staat merk
waardigerwijs voor 'San Fran
cisco Earthquake' - erin ge
slaagd een verdiende eigen
plaats te veroveren in het over
bevolkte jazzcircuit. Het is te
hopen dat meer jonge Neder
landse jazzmusici zo weten om
te gaan met hun inspiratiebron
nen.
recensie monica schiks
'De Triomfeerende Min' Opera uit 1680
op muziek van Carolus Hacquart, libretto
van Dirk Buysero. Muzikale leiding: Ellen
Looyestijn. Gehoord op 7/2 in de Waalse
Kerk, Leiden
'Baletten en Vliegwerken' ont
braken, maar voor het overige
werd de Triomfeerende Min
'Gemengt met Zang- en Snaar -
enspel'. Een kostelijk initiatief
van musicologe Ellen Looyes
tijn, dat door een overvolle
Waalse kerk enthousiast ont
vangen werd. Het zeventiende
eeuwse vredesspel, de allereer
ste Nederlandse opera, is voor
deze gelegenheid ingekort en
dat lijkt me heel verstandig.
Méér dan een uur lang de toch
wat verwarrende gebeurtenis
sen volgen zou voor een toe
schouwer van de twintigste
eeuw een hele opgave beteke
nen.
Ook bij de huidige voorstel
ling kreeg ik pas thuis in de ga
ten dat in het voorspel de alle
gorische figuren Vrede en Geluk
waren opgetreden samen met
de god Pan die als bij toverslag
van de koorbanken naar het to
neel verhuisde. Dus töch nog
een soort 'Vliegwerk' in de regie
naast vele andere geestige
vondsten die ook een goed ge
bruik van de ruimte maakten.
Wat te denken van Venus, godin
van de liefde, de Min, die haar
aria zong op de preekstoel van
de kerk. Luid toegejuicht door
de boeren, burgers en herders
die de opera bevolkten: einde
lijk is er een eind gekomen aan
de krijg. Mars, de god van de
oorlog, legt het aan met Venus,
een lekker stuk met zwoele
wimpers en een decadent siga-
rettepijpje. Meteen verschijnen
er lichtbeelden van bloedrode
lippestift en van schilderijen uit
de zeventiende eeuw waarop
wulps ontklede dames.
Het feest kan een aanvang
nemen. Op de tafels die in het
speelgedeelte van de kerk staan
worden schalen met groenten
kurkt en iedereen zet zich onder
aanvoering van de god Bacchus
aan het eten, drinken èn min
nen. Tijdens de aria's en koor
zangen die nu volgen vertragen
de eters en drinkers hun bewe
gingen tot slow motion en lijkt
het alsof we naar stillevens uit
onze Gouden Eeuw zitten te kij
ken.
Nu en dan is duidelijk te ho
ren dat dit door amateurs wordt
gezongen, maar de liefde cn de
toewijding waarmee dit hele
schouwtoneel aan het publiek
wordt voorgezet, misschien wel
voor het eerst sinds zijn ont
staan in 1680, verdienen het dat
de tweede uitvoering op 13/2
opnieuw voor een volle bak
plaatsvindt
Mankiewicz (1909-1993)
De Amerikaanse filmregisseur
Joseph Mankiewicz, die vrijdag
op 83-jarige leeftijd aan een
hartaanval overleed, was van
alle markten thuis: scenario, re
gie, produKtie, en dat in alle
genres. Het meest werd hij ge
roemd om de wijze waarop hij
de zwakheden, triomfen en
hartzeer in de menselijke ver
houdingen uitbeeldde.
Het studio-systeem in Holly
wood kon Mankiewicz' veelzij
dige kwaliteiten goed gebrui
ken, of het nu was voor een
gangsterfilm („Somewhere in
the night", 1946), een musical
(„Guys and dolls", 1955), of
verfilmd theater („Julius
Caesar" uit 1953, een van de
beste Shakespeare-verfilmin
gen).
Maar het sterkst was Mankie
wicz in de zedenkomedies,
waar hij een eigen, literaire stijl
ontwikkelde op basis van ster
ke teksten. „All about Eve", uit
1951 met Bette Davis en Ann
Baxter, geldt in Hollywood nog
steeds als het schoolvoorbeeld
van een kwaliteitsscenario. De
critici noemden het „de beste
romanstudie over de Newyork-
se theaterkringen". Mankie
wicz won er twee Oscars mee.
Een jaar eerder kreeg hij dezelf
de Oscars voor„A letter to
three wives".
De carrière van Mankiewicz,
geboren in 1909 te Wilkes-Bar-
re, Pennsylvania, is met de film
meegegroeid. Na een litera
tuurstudie vertrok hij als cor
respondent van de Chicago
Tribune naar Berlijn, waar hij
regisseurs als Fritz Lang leerde
kennen en begon te werken als
filmvertaler. In Hollywood
werd hij in 1930 aangenomen
als scenarioschrijver en produ
cer. Een eerste Oscarnominatie
kreeg hij twee jaar later al met
een film die „Skippy" heette.
Dat leverde hem een salarisver
hoging op, van 60 naar 85 dol
lar per week. Hij verzorgde en
kele succesvolle produkties (als
„The Philadelphia story" met
Cary Grant en James Stewart),
en nam vervolgens in 1944 de
regie van „Dragonwyck" over
van Orson Welles.
Na „All about Eve" bleef hij ex
celleren in literaire drama's als
„The quiet American" en
„Suddenly last summer" met
Elizabeth Taylor. Maar in 1963
maakte het fiasco „Cleopatra",
destijds met 40 miljoen dollar
de duurste produktie aller tij
den, bijna een einde aan zijn
carrière èn aan de filmstudio.
Nadien maakte hij nog maar
drie films, waarvan „Sleuth" uit
1972 met Michael Caine en La
wrence Olivier een waardig
filmtestament vormt. Beide ac
teurs kregen er een Oscarnomi
natie voor.
Op latere leeftijd werd Mankie
wicz nog uitbundig geëerd voor
zijn oeuvre. In 1986 ontving hij
de D.W. Griffiths-prijs van het
Gilde van Amerikaanse regis
seurs, en het jaar erop de Gou
den Leeuw van het filmfestival
van Venetië. Maar met de nieu
we films uit Hollywood had hij
niet veel uit te staan. „Daar le
veren ze slechts handleidingen
af, over 'hoe vermoord ik men
sen', 'hoe terroriseer ik een
school', 'hoe voer ik een inter
galactische oorlog'", verzuchtte
hij twee jaar geleden in een
vraaggesprek.
„Wat mij interesseert zijn de
conflicten en betrekkingen en
situaties tussen menselijke we
zens, en hun effect op elkaar
verliefd worden, uit elkaar
gaan, de niet-zichtbare aspec
ten van het bestaan. Maar ik
geloof niet dat films zich daar
tegenwoordig druk over ma
ken."
EENPERSOONS
DEKBED-OVERTREK
schitterende kwaliteit in
diverse verschillende dessins
en fraaie kleuren.
100% katoen, ca. 115 x 200 cm.
hillegom kees v
De Kulturele Raad in Hillegom verkeert in
moeilijkheden. De voorstellingen in de gro
te zaal van Treslong, worden uitermate
slecht bezocht. Ook de belangstelling voor
de cursussen is onvoldoende.
De voorstelling van de Belgische trou-
badoer Miel Cools in de Treslongzaal in no
vember vorig jaar trok slechts 32 bezoekers.
Op een koffieconcert in de hal van het ge
bouw van de Kulturele Raad aan de Prinses
Irenelaan kwamen in januari niet meer dan
twintig mensen af. Het optreden van de ca
baretier Jan van Eijndthoven op zaterdag 23
januari lokte zelfs nelemaal geen bezoekers.
Op het laatste moment moest de afgehuur
de Treslongzaal worden verruild voor een
zaaltje in verzorgingstehuis Bloemswaard.
De zaal werd gevuld door de bewoners van
het tehuis die vrijkaartjes hadden gekregen.
Bestuurslid los Hessels, die zich bemoeit
met de programmering, heeft geen duidelij
ke verklaring voor de dalende belangstel
ling. Hii geert toe dat de teleurstellende op
komst naaks staal op de bevindingen van
een onderzoek dat vorig jaar in opdracht
van de Kulturele Raad werd verrient. Vol
gens dat onderzoek zou in Hillegom be
hoefte bestaan aan een klein theater. De
onlangs wegens tijdgebrek opgestapte voor
zitter J. Razenberg, directeur van de Volks
universiteit Haarlem, drong er vorig jaar bij
de gemeente op aan 'alles in het werk te
stellen om met de bouw van een thcaterfa-
ciliteit te beginnen'. Hessels; „|a, dat W88
dus de verkeerde conclusie. Gebaseerd op
drijfzand. Het onderzoek is gedaan door
twee studentes van de Hogeschool Holland,
die kennelijk meer waren geïnterresseerd in
hun afstuderen dan in het otlderzock. Vol
gens Hessels moet de Kulturele Raad het
komende seizoen maar zien hoe ze het
redt.
Om de financiële verliezen te beperken, is
de cabaretvoorstelling Visch cn Fruit van
Bert Klunder en Milou Frencken op 13 fe
bruari afgelast
