Eigen munt Tsjechen Owen vraagt Clinton om troepen Vulkaaneruptie eist meer dan 100 levens Thatchers' belcampagne tegen verdrag Maastricht Buitenland Andorra maakt einde aan middeleeuwse bestuursvorm Slag bij Stalingrad herdacht 0 2>. Zuid-Afrika presenteert 'handvest voor gelijkheid' President Mobutu vraagt om nieuwe regering Zaïre EG-ministers boos over dreigement Washington Reisorganisaties bezorgd over dreigement Kurden WOENSDAG 3 FEBRUAR11993 Bisschop boos over reclame Renault parus De Franse autofabrikant Renault heeft met onmiddellij ke ingang een spraakmakend televisiespotje teruggetrokken na een Idacht van een Franse bisschop. In de betreffende recla mespot verruilt een man vier maal van echtgenote, maar blijft hij zijn auto, een Renault-19, trouw. De bisschop beklaagde zich over de suggestie die de spot wekt dat echtscheiding de nor maalste zaak van de wereld is. De vergelijking tussen het inrui len van een echtgenote en een auto getuigt volgens de bisschop bovendien van wansmaak en van minachting voor de vrouw. Kat van Clinton razend populair Washington Washington is in de ban van Soeks, de kat van de Clintons. In de Amerikaanse hoofdstad zijn speldjes, koekjes, stickers en allerlei ander spul in de vorm en de zwart-witte kleu ren van Soeks te koop. „Er is nog nooit zoveel opwinding ge weest over een huisdier" zegt Patty Forkan van de Humane So ciety, een benefiet-organisatie die een wedstrijd organiseert wel ke kat het meest lijkt op Soeks. De winnaar van deze „Soeks Ap peal" mag samen met zijn baasje vier dagen in de presidentiële suite van een hotel doorbrengen. Mariniers bestraft voor potenrammen san francisco Vier matrozen en twee mariniers zijn in San Francisco veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf, omdat ze in februari vorig jaar een homo in elkaar hebben geslagen. De zes besloten volgens de officier van justitie welbewust te gaan po tenrammen, om hun spanningen af te reageren. Ze lokten een man weg uit een bar in de homowijk van San Francisco en sloe gen hem in een steeg in elkaar. Ruim 70.000 minder Russen in 1992 moskou Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog is er sprake van een bevolkingsafname in Rusland. In vergelijking tot 1991 zijn er 70.000 Russen minder. Rusland telt momenteel naar schatting 148,6 miljoen inwoners. De bevolkingsafname is voor al het gevolg van een dalend geboorte- en stijgend sterftecijfer. Olifantetrainer sluit zich op in kooi moskou Een Russische olifantetrainer heeft zich uit protest te gen zijn ontslag in een kooi opgesloten met zijn favoriete beest Dasja. Dasja moet wegens de bezuinigingen weg bij het Mos- kouse Dierentheater. Zij mag tien jaar lang naar Kiev om daar voor nazaten te zorgen. Dasja's trainer, Alexander Teretsjov, nam dat niet en zit nu al meer dan een week samen met zijn oli fant in een kooi, die hij weigert te verlaten zolang het ontslag van hem en zijn collega's niet ongedaan gemaakt wordt en Dasja mag blijven. Brazilië verdrijft goudzoekers Brasilia» President Franco van Brazilië heeft gisteren toestem ming gegeven voor een militaire campagne om goudzoekers uit het Amazonereservaat van de Yanomami-indianen te verdrijven. De Nationale Indianen Stichting sch^t dat 11.000 goudzoekers het gebied zijn binnengetrokken, sinds de regering in juni de laatste hand legde aan de markering van het aan de grens met Venezuela gelegen reservaat. De invasie heeft schade toege bracht aan het gevoelige Amazonewoud en ziekte verspreid on der de Yanomami, van wie er 9.000 in Brazilië en 11.000 in Ve nezuela wonen. Colombia verdubbelt losprijs Escobar Bogota De Colombiaanse regering heeft gisteren de losprijs op het hoofd van drugsbaron Pablo Escobar bijna verdubbeld. Per sonen die informatie kunnen verstrekken die leidt tot de opspo ring van Colombia's meest gevreesde crimineel kunnen een be drag van 6,7 miljoen dollar (12 miljoen gulden) incasseren. MANILA DPA-AFP Een uitbarsting van de vulkaan Mayon op het Filipijnse eiland Luzon heeft waarschijnlijk meer dan 100 mensenlevens geëist. Hulpverleningsinstanties heb ben nu 45 doden geregistreerd terwijl nog 88 mensen worden vermist. Tientallen mensen hebben brandwonden. Duizen den dorpsbewoners worden ge- evacueerd omdat de autoritei ten vreest voor nieuwe en ern stigere uitbarstingen. De Mayori, die op 320 kilo meter ten zuidoosten van de hoofdstad Manila ligt, begon maandag onverwacht as en gloeiende steenbrokken uit te braken. De hete as die vanaf de 2.412 meter hoge top hoog in de lucht werd geslingerd, kwam begonnen de afgedankte politici een campagne. Er komen twee telefoonnummers. Wie het ene belt, is tegen 'Maastricht', wie het andere draait, is vóór. Bel lers moeten hun naam, adres en geboortedatum geven, zodat tweemaal stemmen nagenoeg uitgesloten is. De telefoonlijnen staan de hele maand open. „Wij hopen dat u de num mers in uw kranten wilt afdruk ken", vroeg barones Thatcher ietwat onderdanig. Een geestige journalist wilde van Thatcher weten of 'lords en andere gek ken' ook mogen stemmen (le den van het Britse Hogerhuis mogen niet stemmen in de al gemene verkiezingen). Ja, dat mag, zei de barones. En terwijl de fotografen inzoomden, nam zij de telefoon voor haar van de haak om demonstratief het 'nee-nummer' te draaien. Even was er een moment van stilte. Toen zei de barones: „Ik geloof dat deze telefoon niet is aange sloten". londen cees van zweeden correspondent Eendrachtig waren ze van de mestvaalt der geschiedenis ge kropen. Voor de Conservatieven zat Margaret Thatcher, de IJze ren Dame en aan de kant gezet na een paleisrevolutie, achter de tafel. Namens Labour waren er Peter Shore en Bryan Gould, die beiden ooit een mislukte gooi naar het partijleiderschap hadden gedaan en sindsdien in vergetelheid waren geraakt. Wat de aanwezigen verenigde in de Jubilee Room in de mid deleeuwse St.Stephen's Hall, was 'Maastricht'. Peter Shore en Bryan Gould hadden in het La gerhuis geijverd voor een refe rendum over het vermaledijde verdrag, barones Thatcher had hetzelfde gedaan in het Hoger huis. Maar noch de regering noch de Labour-leiding wil zo'n referendum. 'Dan doen wij het zelf wel', zeiden de oudgedienden. Onder de naam Dial for Democracy :e Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press DPA Deutsche Pres se Agentur GPD Cemeenschjppeli|ke Persdienst Ind The Independent IPS Inter Press Service RTR« Reuter UPI United Press Inte Versnelde loskoppeling van Tsjecho-Slowaakse kroon De Tsjechische Republiek en Slowakije schaffen hun ge zamenlijke munt af. Bij de breuk tussen beide landen was overeengekomen dat de gezamenlijke kroon nog maximaal een half jaar geldig zou zijn. Gisteravond maakten de premiers Meciar en Klaus echter gelijktijdig bekend dat elk land vanaf 8 februari zijn eigen geld krijgt. budapest runa hellinga correspondent oost-europa Omdat het op die termijn niet lukt nieuw papiergeld te druk ken, zullen beide landen de bankbiljetten die ze hebben in de komende dagen stempelen. Het gaat al met al om zo'n 100 miljard kronen. De bevolking krijgt tot zondag de tijd om zijn geld in te wisselen. De kleinere coupures van 10, 20 en 50 kro nen blijven gewoon in omloop. In beide landen kan per per soon maximaal 4000 kronen (zo'n 270 gulden) aan contant geld worden ingewisseld bij de slechts 3200 wisselkantoren. Ie dere burger die zijn geld heeft geruild, krijgt een stempeltje in zijn persoonsbewijs, zodat hij geen tweede keer kan aanslui ten. Geld dat op een bankreke ning staat, blijft geldig, maar kan de eerst komende tijd niet worden opgenomen. Dat kan pas als alle bankbiljetten ge stempeld zijn. Premier Meciar had de Slo- waken al eerder gewaarschuwd dat ze in afwachting van de geldhervorming hun contante geld op een bankrekening moesten zetten of er goederen voor moesten kopen. Zowel in Slowakije als in Praag hebben zich sinds de eerste berichten over een op handen zijnde breuk tussen beide munten lan ge rijen voor de banken ge vormd van mensen die geld kwamen storten. Met name de Slowaken zullen er rekening mee moeten hou den dat hun geld hoe dan ook minder waard wordt. Als de Slo waakse kroon eenmaal ontkop peld is, verwachten experts dat de munt ten opzichte van het Tsjechische geld en buitenland se valuta fors in waarde zal da len. Omdat veel Slowaken om die reden proberen op het laatste moment hun geld op een Tsjechische bank te stallen, is ieder bankverkeer tussen bei de republieken op dit moment stilgelegd. Volgens geruchten zou de grens gesloten worden. De Tsje chische autoriteiten hebben al aangekondigd mensen zo nodig te fouilleren. ANDORRA» Rtr Het parlement van Andorra heeft gisteren een grondwet goedgekeurd die het ministaatje in de Pyreneeën na zeven eeuwen van feodaal bestuur democratie brengt. De 28 leden van de Algemene Raad stemden unaniem voor de ontwerpgrond- wet die op 14 maart in een referendum aan de bevoüdng wordt voorgelegd. Nu nog berust de soevereiniteit bij de „co-prinsen", de Franse pre sident en de bisschop van Seo de Urgel, in Span je. Andorra werd in 1287 opgericht om een vete te beslechten tussen de bisschop en de Franse Graaf van Foix. De graaf kreeg de soevereiniteit, doch de bisschop kreeg ook bepaalde rechten. Later vervielen de rechten van de graven van Foix aan het Franse staatshoofd. Onder de huidige middel eeuwse grondwet hebben de Franse president en de bisschop het veto-recht over wetgeving in het parlement, een recht waaraan de nieuwe grond wet een einde maakt. De ontwerpgrondwet geeft de inwoners van het tje voor het eerst het recht politieke par tijen te vormen, het recht op vrijheid van vereni ging en het recht vreedzame betogingen te hou den. De „co-prinsen" houden een grotendeels symbolisch recht deel te nemen aan onderhande lingen over verdragen met andere landen en in kwesties die betrekking hebben op de binnen landse veiligheid en defensie van Andorra. Sinds 1990 behartigt Spanje de belangen van An dorra in het buitenland. De nieuwe grondwet is opgesteld door een com missie bestaande uit leden van het parlement en vertegenwoordigers van de co-prinsen. Verleden jaar raakten de besprekingen in een impasse, toen de bisschop van Urgel weigerde een beper king van zijn privileges te aanvaarden. Hij wilde invloed kunnen blijven uitoefenen op soevereini- teitskwesties en voerde aan dat het staatje onder Franse overheersing zou kunnen komen te staan als het helemaal onafhankelijk zou worden. Maar uiteindelijk ging hij toch akkoord met de ont werpgrondwet. Andorra heeft 60.000 inwoners, maar van hen hebben er slechts 11.000 de Andorraanse natio naliteit. Ruim de helft van de inwoners is Spaans. vermengd met regen in een kring van 10 kilometer rond de berg neer. Veel boeren die op het land werkten, werden ge troffen door gloeiende stukken steen met temperaturen tot 1.000 graden. In de Filipijnen liggen 21 ac tieve vulkanen. Bij een van de grootste uitbarstingen van deze eeuw ontplofte in juni 1991 de Pinatubo, 110 kilometer ten noorden van Manila. Meer dan 700 mensen kwamen om het le ven. De Mayon kwam deze eeuw al zeker 12 keer tot uitbar sting. Voor het laatst gebeurde dat in september 1984, toen een aswolk tot 20 kilometer hoog in de atmosfeer werd gestoten. De vulkaan was in 1987 ook actief, maar kwam toen niet tot uitbar sting. woLGQGRADKozakken rijden langs de rijen deelnemers aan de her denking van de Slag bij Stalingrad (het tegenwoordige Wolgograd). Voor het eerst waren er gisteren ook soldaten van de Duitse Wehr- macht welkom bij de plechtigheid. Vijftig jaar geleden versloeg het Sov jet-leger na een weken durende strijd de Duitse troepen. Het betekende de ommekeer van de oorlog in het oosten van Europa en het begin van het einde van het 'Duizendjarig Rijk' van Hitier. Ter gelegenheid van de herdenking lieten de Duitse bondskanselier Kohl en de Russische presi dent Jeltsin in een briefwisseling nog eens weten vastbesloten te zijn samen te werken. foto reuter cricory dukor Om te helpen in Bosnië-Hercegovina NEW YORK-SARAJEVO AP-AFP-Rtr De internationale bemiddelaar namens de EG in het Joegoslavië-confiict, Lord Owen, heeft de Amerikaanse president Clinton gis teren gevraagd troepen aan te bieden om vrede te bewerkstelligen in Bosnië-Her cegovina. Volgens Owen kunnen Amerikaanse troe pen als onderdeel van een NAVO-leger bin nen een VN-vredesmacht opereren en pas nadat van vijandelijkheden geen sprake meer is in Bosnië. „Het is niet zo dat ze hun weg naar binnen moeten vechten", aldus Owen. „Ik vraag geen massale Amerikaanse bijdrage, maar president Clinton kan zijn toewijding demonstreren door ook Ameri kanen bij het vredesproces in Bosnië te be trekken", meende Owen. De opmerkingen van Owen moeten ge zien worden als extra druk op de strijdende partijen in Bosnië het door hem en VN-be middelaar Cyrus Vance voorgestelde vre desplan te accepteren. Hierover wordt deze week bij de VN in New York verder gespro ken, nadat de eerdere onderhandelingen in Genève niets hadden opgeleverd. De be middelaars proberen de partijen ertoe te bewegen akkoord te gaan met de opdeling van Bosnië in tien min of meer autonome provincies. Het etnisch zuiveren in door Serviërs be zette gebieden in Bosnië wordt steeds driester uitgevoerd. Berichten in Bosnische zowel als Servische media stemden gisteren overeen in deze conclusie. Verwijderd werd ditmaal de niet-Servi- sche bevolking vooral uit het bezette oosten en zuidoosten van Bosnië. Alleen sprak het persbureau Tanjug in Belgrado daarbij van een „humanitaire actie ter bescherming van hulpeloze vrouwen en kinderenmaar de media in Kroatië en Sarajevo hielden het op een „nieuwe, geraffineerde vorm van et nisch zuiveren". Uit Trebinje alleen al wer den zeker 2.000 Moslims op transport ge steld, volgens de Kroatische pers eerst naar de aangrenzende Joegoslavische deelrepu bliek Montenegro, vanwaar ze later weer verder worden getransporteerd. In grote delen van Bosnië woedde de bloedige strijd tussen Serviërs ener- en Kroaten en Moslims anderzijds voort. De ernstigste aanval vond plaats in de door Serviërs belegerde Bosnische hoofdstad Sa rajevo. Daar vielen zeker verscheidene do den doordat een begrafenisstoet van enige honderden mensen onder vuur werd geno men, waarschijnlijk met luchtdoelgeschut. Bij Mostar, de hoofdstad van Hercegovina werd een VN-hulpkonvooi vanuit de bergen onder vuur genomen door Servische artille rie. Er vielen volgens een VN-woordvoerder een dode, een plaatselijke tolk. en een ern stig gewonde, de Deense commandant van het konvooi. Ook in de Servische enclave Krajina in Kroatië duurden de schermutselingen tus sen het Kroatische leger en de Servische mi lities voort. Zimbabwe gaat aantal olifanten terugbrengen HARARE AFP Zimbabwe wil tienduizenden olifanten doden om een halt toe te roepen aan de constante groei van de olifantenpopulatie. De dikhuiden veroorzaken schade aan veldgewassen en dreigen het natuurlijk even wicht in de verscheidene natio nale parken aan te tasten. De onderdirecteur van de nationale parken, Rowan Martin, liet deze week weten dat in Zimbabwe nu meer dan 80.000 olifanten rondlopen terwijl dat er voor het handhaven van het natuur lijk evenwicht niet meer dan 45.000 mogen zijn. Ook boeren klagen over de schade die de dieren toebrengen aan hun ak kers. Een volwassen olifant werkt per dag zo'n 250 kilogram groen naar binnen. Het grote aantal olifanten zorgt in bepaal de delen van Zimbabwe voor complete kaalslag. De Tsjechische president Vaclav Havel heeft gisteren na zijn beëdiging gezegd dat zijn land nauwe vriendschappelijke betrekkingen met Slo wakije wil onderhouden. ,,lk geloof dat we waarlijk diepe, vriendschap pelijke relaties met onze naaste buur zulllen handhaven", zei Havel in een korte rede vanaf het balkon van de Praagse burcht. Hij werd daar geflankeerd doorzijn vrouw Olga. De presidenten van Duitsland. Hongarije, Polen en Oostenrijk woonden de beëdigingsplechtigheid van Havel bij. De Slowaakse premier Vladimir Meciar liet echter verstek gaan. Hij werd vervangen door Roman Kovac, die er vorige week niet in slaagde tot president van Slowakije gekozen te worden. foto CTX KAAPSTAD-JOHANNESBURG AP/Rtr De Zuidafrikaanse regering heeft gisteren een rechten handvest gepresenteerd dat ge lijke behandeling van alle ras sen beoogt. Het handvest voor ziet echter niet in het terug draaien van oneerlijkheden die onder het systeem van apart heid praktijk waren, zoals het in beslag nemen van land dat aan zwarten behoorde. Ook wordt de mogelijkheid om mensen zonder aanklacht op te sluiten niet opgeheven. De doodstraf, die onder de huidige president De Klerk is opgeschort, zou weer worden ingevoerd. Het regeringsvoorstel strookt niet met de eis van het Afri kaans Nationaal Congres dat een rechtenhandvest ook posi tieve discriminatie van de ach tergestelde zwarten moet om vatten. KINSHASA AP De Zaïrese president Mobutu Sese Seko heeft gisteren in een televisieverklaring opgeroepen tot de vorming van een nieuwe regering. De beschuldinging van de oppositie dat Mobutu erop uit is de overgangsregering van premier Etienne Tshisekedi ten val te brengen, worden door deze oproep geloofwaardiger. Het optreden van de elite troepen van president Mobutu tegen muitende soldaten en plunderaars heeft volgens de re gering aan zeker duizend men sen, voor het grootste deel op standige militairen, het leven gekost. De onrust in Zaïre begon vo rige week toen soldaten aan het muiten sloegen nadat zij waren uitbetaald in door Mobutu ge- introduceerde nieuwe bankbil jetten die vrijwel nergens wer den geaccepteerd. De regering- Tshisekedi verzette zich tegen de introductie van de nieuwe bankbiljetten met het argument dat zij de reeds huizenhoge in flatie in de hand zouden wer ken. Mobutu, die weigert het beheer over 's lands schatkist aan de regering af te staan, zette het plan toch door. brussel »aly knol correspondent eg De Europese Gemeenschap stuurt nog niet aan op een han delsoorlog met de Verenigde Staten. De door Amerika aange kondigde anti-Europese maat regelen blijven voorlopig onbe antwoord. De EG-ministers voor handel wilden er gisteren in Brussel niet meer in zien dan 'spierbal lentaai voor de eigen Ameri kaanse achterban'. Ze zijn ove rigens wel zeer verbolgen over de Amerikaanse houding en sluiten op den duur tegenmaat regelen niet uit. De vorige week aangekondig de sancties tegen de import van Europees staal werden gisteren door de Nederlandse staatsse cretaris Van Rooy (buitenlandse handel) als 'buitensporig' bcti teld. Ze noemde de maatregel 'des te onrechtvaardiger als je ziet hoe keurig Europa zich in de afgelopen tien jaar heeft ge houden aan het staalakkoord met de Verenigde Staten'. Ook het Amerikaanse dreige ment van afgelopen maandag om Europese bedrijven te we ren bij overheidsaanbestedin gen in de Verenigde Staten, stuitte op geen enkel begrip. HAARLEM ROB VAN DEN DOBBELSTEEN De reisbranche heeft bezorgd gereageerd op de mededeling van een vertegenwoordiger van de Kurdische Arbeiderspartij (PKK), dat er de komende zo mer aanslagen zullen worden gepleegd op toeristische objec ten in Turkije. Turkije is een van de weinige vaJcantiebestemmin- gen die momenteel door veel Nederlandse toeristen wordt bezocht. Woordvoerder van Ar- ke Reizen Rob Admiraal spreekt van een 'uiterst vervelende ont wikkeling'. „Als het zo doorgaat kunnen we straks nergens meer heen. We raken steeds meer af hankelijk van externe factoren." De reisagenten gaan er overi gens vooralsnog vanuit dat de soep niet zo heet wordt gegeten als hij wordt opgediend. Focko Dorhout Mees van Holland In ternational: „Ik heb Mandalin, onze agent in Istanbul gebeld, en daar werd gezegd dat de PKK elk jaar rond maart dit soon verklaringen afgeeft. Nu zijn ze er wat vroeger mee. Wij nemen zulke mededelingen natuurlijk altijd serieus, maar aan de an dere kant moeten we toch con stateren dat ze hun voorspellin gen gelukkig nooit hebben waargemaakt." Bij Buitenlandse Zaken was gisteren niets bekend over het nieuwe dreigement, dat werd gedaan in het het radiopro gramma Hier en Nu van de NCRV. Wel werd gewezen op een aanslag van de PKK enige tijd geleden op een over de Bos porus varende veerboot en op een gijzeling van tien Duitse toeristen van diezelfde organi satie vorig jaar in het onher bergzame zuidoosten van het land. De Kurdische Arbeiders Partij 'beperkte' zich verder tot nu toe tot aanslagen op politie agenten en militairen in steden als Istanbul en Ankara.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1993 | | pagina 5