Verhuizen levert
geen voordeel op
'Een kalkoen voor het kerstmaal'
Randstad
Vernielen boeken blijft
nog binnen de perken
Kwart van yroeggeborenen heeft een handicap
'Ik kan toevallig goed leren, nou én'
WOENSDAG 3 FEBRUAR11993
WILLEM SPIERDIJK. 0
Verplicht op vervuilde grond kopen
leiden Gemeenten worden onder bepaalde voorwaarden ver
plicht huizen die op verontreinigde grond staan en gesaneerd
moeten worden, te kopen. Minister Alders van milieu heeft
daartoe een nota van wijziging naar de Tweede Kamer gestuurd.
Die maakt deel uit van de Wet bodemsanering. De regeling geldt
alleen voor woningen die gebouwd zijn op grond die door de ge
meente is verkocht of in erfpacht is gegeven. Eigenaar-bewoners
die willen verhuizen en er niet in slagen hun woning binnen zes
maanden voor een redelijke prijs te verkopen, krijgen van de ge
meente de fictieve koopprijs na voltooiing van de sanering be
taald.
Openbare bibliotheek: geen zorgen
Bij de openbare bibiotheek in
Leiden hebben ze er inmiddels
mee leren leven. Moedwillige
beschadigingen van boeken ko
men nu eenmaal voor, je kunt
alleen proberen om de schade
zo beperkt mogelijk te houden.
„Hoeveel precies ons dat kost
weet ik niet, maar het komt
jaarlijks niet boven de tiendui
zend gulden uit", zegt M. in 't
Hout, hoofd van de centrale aan
de Nieuwstraat.
Een groot verschil kortom met
de Leidse^ universiteitsbiblio
theek (UB) waar in de loop der
jaren enkele tientallen kaarten
en prenten uit zeer kostbare
16de en 17de eeuwse boeken
zijn geroofd. Vorig jaar hield de
Amsterdamse politie een man
aan die bij nog elf andere bi
bliotheken in Nederland voor in
miljoenen gulden schade aan
richtte.
Volgens In 't Hout is de col
lectie van de openbare biblio
theek wezenlijk anders dan die
van de UB. „Bij dure boeken
wegen wij altijd de prijs af tegen
de mate waarin het wordt ge
bruikt. Ook nemen wij geen
kostbare wetenschappelijke
boeken, laat staan boeken met
antiquarische waarde", aldus In
't Hout.
Niettemin wordt ook in een
gewone bibilotheek het nodige
vernield. „Het gaat dan om spe
cifieke rubrieken zoals de uit-
rekselboeken", meldt In 't Hout.
„Scholieren hebben geen geld
of geen zin om uitreksels van
boeken te kopiëren of over te
schrijven en dus scheuren zij de
pagina's eruit. Anderen probe
ren het boek te stelen, maar die
worden door het alarm ge
snapt." Van dit soort boeken
heeft de bibliotheek een zoge
naamde 'ijzeren' voorraad. Er is
zoveel vraag naar dit genre, dat
ze niet worden uitgeleend. Uit
val van exemplaren moet direct
worden opgevangen.
Om schade bij uitrekselboe-
ken beperkt te houden is de be
treffende boekenkast dichter bij
de inlichtingenbalie geplaatst
om er beter toezicht op te kun
nen houden. Diefstal van knip
sels wil de directie tegengaan
door invoering van een nieuw
systeem van hangmappen. Al
langere tijd is een zogenaamd
'gifkastje' in gebruik, waar men
sen niet zo maar in kunnen.
Hierin liggen tijdschriften die
zeer gewild zijn en steevast
voortijdig waren verdwenen.
Volgens In 't Hout is het verder
niet gemakkelijk om moedwilli
ge vernieling te voorkomen.
„Wie kwaad wil, kan kwaad
doen", zegt zij. „Wij kunnen
moeilijk bij elke boekenkast een
personeelslid zetten".
I VERHUUR VAN l
Nissan Mercedes J
PERSONENWAGENS
9-PERSOONS BUSJES*
I" BESTELWAGENS tot l
20 m3 inhoud
Zeer concurrerende
I tarieven.
VONDELLAAN 45
LEIDEN
J TEL.:071-7ó93 03 J
l DE SCHANS 25
ALPHEN A.D. RIJN
TEL.:01720-7 51 55
J LSL IS EEN AKTIVITEIT VAN BV UAM J
AAAAAAA
LEIDEN De Stichting Natuur
en Milieu wil dat bestrijdings
middelen voortaan alleen op re
cept te krijgen zijn. De stichting
heeft staatssecretaris Gabor van
landbouw en minister Alders
van milieubeheer gevraagd der
gelijk receptensysteem in te
paul van der koou
Een kalkoen voor het kerstmaal.
Zo voelt de staatssecretaris van
defensie zich in de discussies
over het volbouwen van 'zijn'
vliegkamp Valkenburg. Alleen,
hij weigert zich te laten braden
en vindt dat regio en provincie
niet zo hongerig moeten doen.
„Want dat is geen goede basis
voor een vruchtbaar gesprek",
zegt Van Voorst tot Voorst.
Dat gemeenten een begerig
oogje laten vallen op de basis,
begrijpt hij best: „Ze zitten na
tuurlijk klem en dan lijkt zo'n
defensieterrein verlokkelijker
dan een eigen polder. Ik kan er
natuurlijk ook niet tegen zijn,
dat ze praten en kijken. Alleen,
als je kijkt naar de belangen die
afgewogen moeten worden,
kom je al snel tot de conclusie
dat woningbouw niet haalbaar
is. Mijn raad is dan ook: steek er
niet teveel tijd in, want het is
trekken aan een dood paard."
Zelfs als men de half miljard op
tafel zou leggen die een ver
plaatsing minstens kost, blijft de
staatssecretaris bij zijn 'nee':
„Een verplaatsing is gewoon
niet reëel".
Volgens de Oegstgeester wet
houder Rijks, een oud-marine
man, kan de basis dicht als de
elektronica in en rond de Orion-
patroüillevliegtuigen aan ver
vanging toe is. De staatssecreta
ris noemt dat 'onzin': na de op
knapbeurt, die in 1997 begint,
kunnen de beestjes er best weer
15 tot 20 jaar tegen kunnen.
„Pas ver na 2000, als we over de
opvolger van de Orion praten,
ligt het in de rede om over de
toekomst van Valkenburg te
praten. Niet eerder."
Met het nieuwe streekplan
mikt de provincie echter op de
periode rond eeuwwisseling. En
gedeputeerde Stolker (ruimtelij
ke ordening) noemt het 'onver
antwoord om een militaire faci
liteit te handhaven in een Rand
stad, waar miljoenen mensen
op een kluitje zitten'. De staats
secretaris vindt het 'onverant
woord om zo gemakkelijk te
oordelen'.
Het provinciale geluid zou
ook eens wat 'eenduidiger' mo
gen worden: „Het vliegkamp
willen ze graag bebouwen.
Maar bij een aangrenzend stuk,
het Wassenaarse Maaldrift, zeg
gen ze keihard 'nee' tegen plan- -
nen van de gemeente om daar
het industrieterreintje uit te
breiden. Want daar moet op
eens het groen worden ont-
Tijdens eerdere gesprekken
was hem ook nooit gebleken
dat de provincie Valkenburg zo
graag wil bebouwen. Zo kwam
het 'maar eventjes' ter sprake
tijdens de gesprekken die hij
voerde bij het opstellen van een
nota over militaire oefenterrei
nen, anderhalf jaar geleden. „Ik
denk ook dat Zuid-Holland
geen reden tot klagen heeft als
je de Valkenburgse 'last' afzet
tegen het profijt dat men van
defensie heeft; het werk dat we
meebrengen. Zeker als je dat
vergelijkt met andere provin-
Defensie voelt zich dan ook
minder geroepen om wat 'in te
schikken', zoals het ministerie
dat wèl doet met oefenterreinen
en vliegbases in het oosten van
het land. Daar komt nog bij dat
het de gemeenten waren die
Valkenburg steeds meer in
bouwden en steeds minder be
grip kregen voor de gevestigde
belangen van defensie.
In een gesprek met regio en
provincie wil de staatssecretaris
zijn standpunt graag toelichten.
„Maar dat is wat anders dan: we
gaan de tent sluiten. Want dat is
absoluut niet aan de orde." Is
de boodschap duidelijk, de
staatssecretaris broedt nog op
overtuigende formuleringen.
Want blijkbaar schortte het
daaraan in het verleden. „Er is
heel wat correspondentie ge
weest met de regio", kijkt de
staatssecretaris terug. „Vooral
met Leiden. Het doelmatig
heidsonderzoek was nog niet
afgerond of ik kreeg weer een
brief van het college. En dan
schreef ik maar weer dat het
nee is en blijft."
Gelukkig weet hij zich ge
steund door minister Alders van
volkshuisvesting, ruimtelijke or
dening en milieu (vrom). Als de
provincie Valkenburg mocht
aanwijzen als woningbouwloca
tie, verwacht hij dat Alders daar
een streep door zet. De tijd
waarin vrom Valkenburg als
bouwlocatie zag, zou definitief
achter ons liggen: „Ook Alders
is voorstander van een mooie,
groene long in de Randstad. En
Valkenburg past daarin", zegt
Van Voorst tot Voorst.
En als het toch anders uit
pakt? „Ik zou dan tegen Alders
zeggen: waarom moet het hier?
We hoeven het toch niet overal
vol te bouwen?"
En minister Maij-Weggen van
Verkeer en Waterstaat? Als Val
kenburg bebouwd mag worden,
geeft de regio het verzet op te
gen de aanleg van het stukje
rijksweg tussen de A4 en A44.
„Ook zij is heel realistisch
weet Van Voorst tot Voorst. „Zij
kent onze gevestigde belan
gen."
Een flink aantal van de veel te vroeg geboren kinderen
krijgt op vijfjarige leeftijd te kampen met geestelijke en
lichamelijke afwijkingen. Het gaat om ongeveer 25 pro
cent van de kinderen die zijn geboren na een zwanger
schap van minder dan 32 weken of ter wereld kwamen
met een veel te laag geboortegewicht van minder dan
1500 gram. Zij blijken soms spastisch, hebben een
geestelijke achterstand of zijn gehandicapt door taal
stoornissen. Ook andere minder ernstige afwijkingen
komen voor.
Dit blijkt uit een landelijk onderzoek van drie kinderart
sen, M. Ens-Dokkum, A. Schreuder en S. Veen. Het
drietal hoopt op 10 februari aan de Rijksuniversiteit
Leiden te promoveren. Het onderzoek is begeleid door
het Academische Ziekenhuis Leiden (AZL) en het Ne
derlands Instituut voor Praeventieve Gezondheidszorg-
TNO (NIPG).
Veel te vroeg geboren kinderen en baby's met een
zeer laag geboortegewicht worden sinds de jaren zestig
intensief verzorgd in ziekenhuizen. Met behulp van all-
lerlei kostbare apparatuur worden hartslag en ademha
ling bewaakt en het kind kan bij problemen kunstmatig
worden beademd. Deze medische technieken hebben
ertoe geleid dat veel kleine baby's die zonder deze zorg
niet levensvatbaar zouden zijn, toch blijven leven.
Aan het onderzoek van de Leidse kinderartsen wordt
wetenschappelijk gezien grote waarde toegekend. De
drie specialisten hebben een groep van 1338 te vroeg
geboren kinderen uitgebreid medisch onderzocht. Dit
gebeurde met medewerking van 200 kinderartsen.
Uit dit onderzoek bleek dat 15 procent van de kinde
ren op vijfjarige leeftijd gehandicapt is: te kampen heeft
met bijvoorbeeld spasticiteit, geestelijke achterstand of
een taalstoornis. Van deze Kinderen is ongeveer 7,5
procent dusdanig gehandicapt dat het normale leven
van ouders en kind erdoor wordt bemoeilijkt.
Veel onderzochte kinderen hebben minder ernstige
problemen zoals gehoor- en gezichtsafwijkingen, ge
dragsproblemen en een achterstand in de taalontwik
keling. Bekend is dat deze afwijkingen wel tot proble
men op school en thuis kunnen leiden.
De drie kinderartsen pleiten ervoor om te vroeg ge
borenen en baby's met een veel te laag gewicht langer
dan de nu gebruikelijke twee jaar medisch te begelei
den. Vroegtijdige behandeling van de afwijkingen kan
volgens het drietal latere handicas en problemen bij de
ze kinderen verminderen of voorkomen.
Tussentijdse
examens zijn
onpraktisch
leiden «meinpert van oer kaau
Om hoogbegaafde leerlin
gen een half jaar minder te
laten doen over het vwo
heeft geen zin. Halverwege
het jaar kunnen zij immers
niet naar de uviversiteit of
hoger beroepsonderwijs.
Rector De Koe van lyceum
dr. WA. Visser 't Hooft wijst
het plan van een Hilver-
sumse school om scholie
ren sneller eindexamen te
laten doen. van de hand als
zeer'onpraktisch'.
De directie van het Hilver-
sumse Roland Holst College
vindt ook dat trage leerlin
gen op de havo de kans
moeten krijgen om een half
jaar langer over de oplei
ding mogen doen. Daar
voor is nodig dat docenten
overstappen van de klassie-
kale methode naar een
meer individuele aanpak.
Het advies is naar de staats
secretaris Wallage van on
derwijs gestuurd.
Hoogbegaafde leerlingen
zijn er pas mee gediend
wanneer zij een heel jaar
zouden kunnen overslaan.
„Bovendien is het ook in
praktisch opzicht een heil
loos plan. denk maar eens
aan het centraal eindexa
men dat halverwege het
jaar afgenomen moet wor
den. Wat voor een circus is
dat nu al niet? Een oplos
sing zou zijn om het cen
traal examen af te schaffen,
maar ach. dan schiet je je
doel toch voorbij."
Wel vindt De Koe dat er
eens serieus iets moet ge
beuren voor de havo-scho
lier die naar de 'moeilijke'
hogere beroepsopleiding
zoals hts en heao wil. Te
vaak is het gat tussen deze
twee onderwijsvormen te
groot en maakt de ex-havo
scholier zijn vervolgoplei
ding niet af. De oplossing
om havo met een jaar uit te
breiden vindt bij Wallage
geen gehoor, omdat dit te
duur is.
De Koe ziet meer in een
gecombineerde havo/vvvo-
opleiding waarbij een havo
leerling bepaalde vakken op
een ander niveau examen
kan doen. Het voordeel
hiervan is dat havoscholie
ren zonder extra tijd toch
op bepaalde gebieden vol
doende stof kunnen opne
men dat nodig is voor de
vervolgopleiding.
Volgens De Koe gaat het
dat door verandering van
een onderwijssysteem meer
resultaten kan worden ge
haald. „We moeten accep
teren dat er nu eenmaal
leerlingen zijn die wat meer
tijd nodig hebben voor een
opleiding. En dat kost geld.
daar kunnen we niet om
heen".
Het besparen van geld
door goede leerlingen snel
ler hun examen te laten
doen is in zijn ogen weinig
zinvol. „En dan komen zij
halverwege het jaar van
school af. Wal dan? Op dat
moment even een studie
beginnen kun je wel verge
ten, want de universiteit is
steeds schoolser geworden
waarbij op vaste tijden ten
tamens worden afgenomen.
Ook in een oplossing van
een stage zie ik niet zoveel,
want daar is het dan nog
veel te vroeg voor."
Kosten vliegveld Valkenburg kunnen nauwelijks omlaag
Hoogbegaafde Voorhoutse sloeg drie klassen over
met het verzoek haar in de brugklas op te
nemen. Het lyceum dr. W.A. Visser 't Hooft
durfde uiteindelijk het risico aan om een 9-
jarig meisje in de brugklas tussen twaalfjari
gen te zetten. Lid van de schoolleiding F.
Veldman had destijds de nodige overtui
gingskracht nodig om de docenten achter
het plan te scharen. „Ik vond het de moeite
waard om dit te proberen. We hebben ons
overigens uitgebreid laten adviseren door
Rob Brunia, een specialist in de begeleiding
van dit soort kinderen."
Vanaf het eerste moment voelde Kajsa
zich in de brugklas veel beter thuis dan op
de lagere school. „Daar was ik echt doodon
gelukkig. De ieraren waren wel aardig, maar
klasgenoten treiterden me zo. Helemaal erg
vond ik het toen zij ook nog eens mijn zus
hiervoor aanpakten. Dat kon ik echt niet
hebbenzegt Kajsa die na haar examen
elektrotechniek of lucht- en ruimtevaart wil
gaan studeren.
Nadat ze drie klassen had overgeslagen,
bleek dat Kajsa eindelijk op het juiste ni
veau terecht was gekomen. Ze haalde de
laatste jaren cijfers die rond de acht schom
melden. „Het gevaar van zo'n overstap is
dat docenten te veel van haar verwachten
omdat zij hoogbegaafd is. Maar iedereen
weet nu dat zij net zo goed als anderen wel
eens een zes kan halen", zegt Veldman.
Een probleem voor de ouders van Kajsa is
nu dat zij voorlopig geen studiefinanciering
krijgen. De minimumleeftijd daarvoor is
namelijk 18 jaar. „Het is toch een schandaal
dat het ministerie voor haar geen uitzonde
ring maakt", foetert Veldman, „/.ij heeft de
minister nota bene geld bespaard door drie
jaar eerder van school te komen." Kajsa
hoopt nu op een privébeurs van l okker
wanneer zij de richting van lucht- en ruim
tevaart kiest.
De Voorhoutse vindt het vreselijk wan
neer mensen haar beschouwen als een stu-
diebol. „Dat vind ik toch zo n rotwoord, net
zoals hoogbegaafd. Ik krijg dan het gevoel
dat men mij dan in een hokje willen duwen
en dat wil ik juist niet. Ik hen niet saai en
mijn leven bestaal niet alleen maar uit le
ren-leren-leren.- Ik ben toevallig goed op
school, nou én? Daarom heb ik altijd gepro
beerd mezelf te blijven."
Vandaar dat Kajsa buiten school om altijd
veel heeft gedaan, /ij is op school lid ge
weest van de Zolder, de commissie die de
feesten organiseert en de kantine draaiende
houdt. Zij heeft in een cabaretgroepje geze
ten en is nu met klasgenoten bezig aan het
jaarboek. „Ik zou eigenlijk wel wat beter
willen zijn in sport. Maar ja. je kunt nu een
maal niet overal goed in zijn."
Toen zij als 9-jarige de overstap maakte van
de lagere school naar de brugklas, wilde Ka
jsa van Overbeek beslist niet in de krant.
Dat soort aandacht zou haar alleen maar ty
peren als bolleboos en dat was het laatste
wat zij wilde. Op de lagere school had Kajsa
te veel pesterijen meegemaakt om al te na
drukkelijk te koop te lopen met haar uit
zonderlijke intelligentie. Pas nu zij bijna
klaar is met het vwo, wil de 15-jarige zo vlak
voor een luisterlest Frans best wat over
jZichzelf vertellen.
Het begon allemaal al toen zij van de kleu
ter- naar de basisschool ging. „Ik kon al le
zen en het was snel duidelijk dat ik in de
eerste klas weinig te zoeken had zegt Kaj
sa. Vervolgens sloeg zij de vierde klas, nu
groep zes genoemd, over. „Ik weet nog de
eerste dag dat ik naar de zesde klas ging. Ik
vond dat zo vervelend. Ik verveelde me rot
en zag het niet meer zitten om zo nog een
heel jaar door te gaan", vertelt Kajsa. Bo
vendien werd zij geregeld getreiterd door
klasgenootjes die het niet konden verkrop
pen dat Kajsa zo makkelijk leerde en zulke
hoge cijfers haalde.
Na die eerste dag benaderde het hoofd
Kajsa van Overbeek krijgt voorlopig geen studiebeurs, maar hoopt op een privébeurs van Fokker wanneer zij de studierichting lucht- en ruimtevaart van haar school, de l.erste Leidse School
test foto *jan holvast vereniging, verschillende scholen in Leiden
Vervolg voorpagina
Verplaatsing van het vliegkamp Valkenburg levert niets
op volgens een onderzoek. Omdat voor elk type vliegtuig
ander personeel nodig is, zou op monteurs amper bezui
nigd kunnen worden. Ook de kosten van andere diensten
zouden nauwelijks omlaag kunnen. Niet in de laatste
plaats omdat ministerie en Tweede Kamer er niets voor
voelen om de Marine Luchtvaart Dienst, de organisatie
achter de Orion-patrouillevliegtuigen, van marine naar
luchtmacht over te hevelen: ,,In feite houd je dus twee
aparte organisaties en kun je hooguit toe met wat minder
bewakers en kantinepersoneel."
Tegenover de kleine bezuini
ging stonden flinke kosten. Zo
hebben de grote Orions eigen
hangars en werkplaatsen nodig
en moeten ook landingsbanen
verstevigd worden. „Het is met
landingsbanen net als met elas
tiek. Als je ze vaak gebruikt, rek
ken ze uit", legt de staatssecre
taris uit.
De uitkomst was zó duidelijk
dat het gebruik dat leden en
gasten van hof en regering van
'Valkenburg' maken, 'niet mee
gewogen hoefde te worden'.
Toch vindt de staatssecretaris
ook die taak 'belangrijk': „Er is
wel degelijk behoefte aan een
beveiligd vliegveld in de buurt
van hof-, hoofd- en regerings-
stad. Voor velerlei lieden".
Hij voelt er weinig voor om
die lieden te laten uitwijken
naar gewone vliegvelden in Rot
terdam en Amsterdam: „Het is
me totaal niet duidelijk of Rot
terdam nu een nieuw vliegveld
krijgt of niet. En ik kan daar dus
moeilijk beleid op baseren. Bij
Schiphol kun je natuurlijk wel
een terreintje afbakenen, maar
ik geloof niet dat men daar op
zit te wachten. Bovendien heb
je dan dubbele beveiligingskos-
ten: nu letten de bewakers èn
op de Orions èn op de VIP's."
Dat de Marine Luchtvaart
Dienst en zijn vliegende onder-
zeebootbestrijding niet in de
luchtmacht opgaat, verklaart de
staatssecretaris als volgt: „Ze
zouden er een vreemde eend in
de bijt zijn. De dienst hoort vol
ledig bij de marine. Het zou ook
als een tang op een varken slaan
om onderzeedienst los te kop
pelen van de marine."
Staatssecretaris Van Voorst tot Voorst achter de stuurknuppel: „Het is ronduit onverstandig om de laatste vliegbasis op te geven in het deel van het
land waar de helft van de bevolking woont." foto »dickhogewoning
Staatssecretaris Van Voorst tot Voorst:
