Denksport y ^08 VRIJDAG 29 JANUARI 1993 144 puzzel schaken Nummer 4 Horizontaal: 1. echtgenoot: 5. huiduitwas: 8. slang: 12. deel van een school; 14. bezittelijk vnw.; 15. gebeurtenis: 18. Ja panse munt: 19. onder leiding van; 20. ut retro; 21. voor; 22. elektriciteit: 23. festiviteit: 25. eenjarig dier; 27. Europeaan: 29. kleefmiddel; 30. ontken nend voorvoegsel: 31. bij woord; 33. oude vochtmaat: 35. bidhuis; 37. bid (Lat.); 38. uit de nood geholpen; 40. onroerend goed; 42. optisch hulpmiddel; 45. openbaar vervoermiddel; 47. sterrenbeeld; 49. foef; 50. gevierde ster; 52. goedig mens; 53. dierenwereld; 56. pa pierklem; 58. kunstmatige be vruchting (afk.); 59. deel van de dag; 61. spinsel; 62. lelieachtig plantengeslacht; 64. halmen; 65. land in Azië; 67. kosten ko per; 68. rivier in Utrecht; 70. voormalig Oost-Duitsland; 72. zogenaamd; 74. Moham medaanse godsdienst; 76. hel ling; 78. speelgoed; 80. vrouwe lijke titel; 81. mannelijk dier; 82. tijdperk; 83. ellendig; 86. gesne den hengst; 88. zwaaien; 89. graankorrel; 90. kader; 91. uiten (van een kreet). Verticaal: 1. smalle opening; 2. familielid; 3. Engels bier; 4. onbehouwen; 5. zich verbeel den; 6. knaagdier; 7. reeds; 8. zangstuk; 9. onder andere; 10. vervoermiddel; 11. tijd voor Kerstmis; 13. wenden; 14. hier heen; 16. gierigaard; 17. veter; Oplossing nummer3 valies-maat-kapok a-e-staart-tube-i champagne-hoi-ton ha-e-rei-patent-i trant-netel-r-yen -tri-st-hemd-acne p-knul-ier-sprot- ot-gier-e-k-smart lev-teak-lama-ter suede-l-s-mals-eu -grind-gom-smal-c beta-edel-tt-mik- ali-s-anode-islam m-charme-emt-a-ie boa-nop-pepermunt o-arts-beroep-r-e ellie-karn-kikker 18. afval van koren; 22. entstof fen; 24. boom; 26. grafheuvel; 28. impressie; 30. gele verfstof; 32. gewichtje (afk.); 33. voor; 34. balspel; 36. Spaans riet; 39. glazuur; 41. van aarde voorzien; 43. vaas; 44. zenuwtrek; 46. brandstof; 48. muziekstuk; 51. egaal; 54. kloosterlinge; 55. meisjesnaam; 57. grassteppe in Hongarije; 60. inhoudsmaatje (afk.); 61. bos; 63. edel; 64. ge aderd; 66. water (Lat.); 67. mu ziektent; 69. larve; 71. petiete rig; 73. schadelijke mijt; 75. fijn maken; 77. grafvaas; 79. uitein de van een spier; 83. snijwerk- \/i tuig; 84. Rijksnormaallessen; 85. vvi pi f\ 3 3 ts kuip; 87. bolgewas; 88. per soonlijk vnw. Oplossingen, per briefkaart, dienen uiterlijk dinsdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt ingezonden, als volgt adresseren: Redactiesecretari aat, Uitgeversmaatschappij Leidsch Dagblad b.v., Postbus 54.2300 AB Leiden. De handdoeken gaan deze week naar mevrouw Van Steyn, Van Swietenstraat 30, 2381 TN Zoe- terwoude (kruiswoord) en C. Buters, herenweg 42, 2361 ES Warmond (cryptogram). Cryptogram nummer 4 Horizontaal: 3. Volgens de letter transport van dieren (10); 6. Min talent (10); 7. Gebied zonder toekomst? (10); 9. De verdienste van touw op het schip (7); 10. Verandering van drukte (6); 12. Daarop betrapt bij een minder koele prestatie (9); 13. Koppige aardappel (11); 15. Omhulsel van een hoed (3); 17. Een van de mensen met moeizame arbeid (6); 18. Korte duurloop (7). Verticaal: 1. Regelmatige dik te (9); 2. Hij is bevoegd tot stu ren (15); 3. Gaat onderuit met een hoeveelheid vis (8); 4. Broedplaats aan de ringen (11); 5. Weg met de voorraden (9); 8. Sentimentele kwaal (10); 11. Perronwagen? (10); 14. Dier met vlees op maat (5); 16. Engelse zet in de diepte (3). Oplossing cryptogram 3 verlegenheid e—a-s-t-a-e-i randproblemen -m—d-r-v-s-e-1- postzegel-knoet -ge-r-pg- gebrek-gelovige -n-e-b-r-a-o-e- s ok-avontur en- a—e—a-o-e-k aanpraten- n-sv-r— wachtkamer a-h-r-d-k- stapelen p-k-r- filatelie HET 150-JARIG bestaan van de Koninklijke Notariële Broeder schap wordt 2 maart postaal ge vierd met twee zegels van 80 cent, die samengedrukt in een vel zitten; een echte doorloper, waarvan het beeld van de ene op de naastliggende zegel over gaat. Als we de twee zegels naast elkaar leggen, zien we op de linkerzegel '80 cent neder- land' op de onderrand staan en op de rechter zegel op de bo venrand, maar dan wel op zijn kop. Het beeld op de twee ze gels wordt verder gevuld met drie keer het koninklijke waar merk van de Broederschap met daar (twee) keer tussenin '150 jaar' en de jaartallen '1843 1993, gescheiden door een pijltje met twee punten. De waarmerken lopen (staande) van rechts naar links, waarbij het middelste ge deeld wordt door de perforatie tussen de twee zegels. De twee zegels zijn duidelijk verschillend. Niet alleen staat op de ene zegel de onderste helft van het waarmerk en op de andere het bovenste deel, maar bovendien staat op de ene zegel boven '80 cent' de bovenkant van een (heel) waarmerk en op de andere zegel de onderkant. Bij het drukken zijn twee tech nieken toegepast: offset en plaatdruk. Om te voorkomen dat er bij het drukken in twee kleuren plaatdruk kleurverloop zou ontstaan, werd besloten de tweede kleur in offset te druk ken. De zegels zijn gedrukt in twee kleuren: violet (offset), de on dergrond en het waarmerk (een gravure van de graveur van de firma Enschede, mevrouw Inge Madlé) is uitgevoerd in oranje geel (plaatdruk). De zegels zit ten in vellen van 100 stuks (2 x 50) en ze zijn te koop zolang de voorraad strekt, maar uiterlijk tot 31 maart 1994. De nummers van het mapje en de fdc zijn respectievelijk 106 en 305. Van de zegels zullen 17 mil joen exemplaren worden aan gemaakt. Van elke zegel dus 8,5 miljoen stuks. Tot slot nog iets over de Broe- HOOGOVENSTOERNOOIII Dat Anatoli Karpov zich heeft geplaatst voor de finale van de Hoogovenmatches komt - on danks zijn uitermate zwakke start - niet echt als een verras sing. Nadat de voormalige we reldkampioen mej de grootste moeite de Amerikaan Larry Christiansen van zich had af weten te schudden moest de Engelsman John Nunn er even eens aan geloven. De wijze waarop Karpov de volgende horde, in de persoon van zijn landgenoot Valeri Salov nam, was bepaald indrukwekkend. Vooral de tweede partij, waarin Karpov een klein voordeeltje tot winst herleidde, was voer voor de fijnproevers. De andere finalist is wel een grote verrassing. De Spaanse grootmeester Miguel Illescas zal door weinigen zijn getipt voor deze eervolle rol. In de eerste ronde schakelde hij moeizaam Vladimir Toekmakov uit na een barrage. In de tweede ronde on derging de gedoodverfde finalist Boris Gelfand hetzelfde lot, waarbij het opviel dat Gelfand tweemaal ten onder ging in het Konings-Indisch. In de derde ronde werd de Engelsman Ju lian Hodgson met opmerkelijk gemak terzijde geschoven en in de halve finale herhaalde de Spanjaard deze prestatie nog eens tegen de Est Lembit Oil. Toch blijft Karpov favoriet voor de eindzege. Het ligt echter in de liin der verwachtingen dat de slotfase spannend zal verlopen. In het open toernooi weren onze landgenoten zich over het algemeen goed. Vooral Jeroen Piket laat mooie dingen zien. Volgende week meer daarover. In de tweede partij van de tweede ronde maakte Illescas zijn nederlaag uit de eerste par tij tegen Gelfand goed. Na de 29ste zet van Gelfand was de volgende positie ontstaan, (zie diagram 1). De onveilige stand van de zwarte koning geeft wit de kans op een tactische fines se. 30. Le7 Te8; 31. Txd6. Nu kan 31. Txd6; worden beant woord met 32. Dxe5+, waarna wit de toren terugwint en 2 pionnen aan deze transactie X v A I 1 A i i i JêL P A O Illlllll S g I X 1 2 i i 1 O 4 5 overhoudt. In zijn nood pro beert Gelfand een stelling met ongelijksoortig materiaal te be reiken. Een tactiek die soms wel tot succes leidt. 31.Dxd6; 32. Lxd6 Txd6; 33. Tdl. De ruil heeft zwart maar weinig verlich ting gebracht. 33.Td4; 34. f4 Lc6; 35. h3. Een vluchtveld kan altijd van pas komen. 35. Kh7; 36. Êxe5 Txdl+; 37. Dxdl Txe5; 38. Dxh5 Le8; 39. Lf7. Zwart geeft op. De manier waarop Karpov, in de eerste partij van de kwartfi nale, de Engelsman Nunn ver sloeg was ook niet alledaags. Na de 30ste zet van Nunn (zwart) was de volgende stelling ont staan. (zie diagram 2). De ver opgerukte vrijpion op e7 staat aan alle kanten onder druk. Te vens dreigt zwart dameruil wat ook niet in het voordeel van wit lijkt. Karpov ziet op een aardige wijze kans het initiatief naar zich toe te trekken. 31. Txg6+ hxg6; 32. De6+ Kg7; 33. DI7+ Kh6; 34. Dxe8 Dxe7; 35. Dh8+ Dh7; 36. Dd4 De7; 37. Pe3 Pe5? Ondanks dat de vlag van Kar pov op vallen staat is het toch de zwartspeler die op een af schuwelijke wijze in de fout gaat. Hij overziet namelijk een paardvorkje. 38. Dxe5. Wint simpel een stuk. Vanwege de tijdnood probeert Nunn nog iets, maar tevergeefs. 38. Dxh4+; 39. Kgl Te7; 40. Dh8+ Th7; 41. DfB+ Tg7; 42. Dh8+. Uit voorzorg herhaalt Karpov even de zetten om er zeker van te zijn dat hij de 40 zetten bin nen de tijd heeft gehaald. 42. Th7; 43.Df8+ Tg7. Eenmaal tot rust gekomen is de slotzet niet moeilijk te vinden. 44. Tf3. Zwart geeft op. De snelle nederlaag van Kar pov in zijn eerste partij tegen Christiansen vormde natuurlijk hèt onderwerp van gesprek ge durende de eerste dagen van het toernooi. Veel minder op vallend was dat ook in het open-toernooi iets dergelijks gebeurde. De Duitser Schmitt- diel verloor na 14 zetten 'slechts' een pion, maar zag zijn stelling tegelijkertijd in een ruï ne Veranderen. Reden voor hem om de handdoek in de ring te werpen. Wit: Huzman Zwart: Schmittdiel 1.PJ3 e6; 2. g3 f5; 3. Lg2 Pf6; 4. 0-0 d5; 5. d3. Na d4 zou een Hollandse Stonewall zijn ont staan. De tekstzet leidt tot een botsing van twee systemen: En gels/Réti contra Hollands. 5. Lc5; 6. c4 0-0; 7. Dc2 d4; 8. Pbd2 Pc6; 9. Pb3 Le7; 10. c5 h6; 11. Dc4 Dd5; 12. Lf4 Dxc4; 13. dxc4 Pe8; 14. Pe5. Zwart geeft op. OPGAVE VORIGE WEEK (Wit: Kd7, c7. Zwart: Kf3, Lh7, b7. Wit aan zet houdt remise). Op het eerste gezicht lijkt de ze opgave onuitvoerbaar. Wie echter de zogeheten Réti-ma- noeuvre (her)kent zal weinig problemen met de oplosing hebben. Oplossing: 1Kc8fi b5; 2. Kd7 b4. (2. Lf5+; 3. Kd6 leidt slechts tot zetverwisseling). 3. Kd6! Lf5; 4. Ke5! Lc8; 5. Kd4 en remise. De Réti-manoeuvre in de meest eenvoudige vorm treffen we aan in de volgende beroem de studie. Wit: Kh8, c6. Zwart: Ka6, h5. Wit aan zet maakt re mise. Wie deze positie voor het eerst te zien krijgt zal z'n ogen niet geloven. Het lijkt of de witte koning de zwarte pion niet meer kan inhalen, terwijl de zwarte koning heel dicht bij de witte vrijpion staat. Réti ontdek te evenwel dat wit aanval en verdediging als volgt kan com bineren: 1. Kg7 h4; 2. Kf6 h3; 3. Ke6 h2; 4. c7 remise. In plaats van 2. h3 kan zwart ook 2. Kb6 spelen. Daarop volgt 3. Ke5 h3; 4. Kd6 h2; 5. c7 eveneens met remise. Ook na 1.Kb6; 2. Kf6 h4; 3. Ke5 kan zwart niet winnen. Reeds in 1948 schreven J.H.Marwitz en C.J. de Feijter in hun boek 'De eindspelstudie' over deze uit 1922 stammende studie dat dit thema zo bekend is en zo dikwijls gepubliceerd dat zij een verdere toelichting overbodig achtten. En toch ont moet ik regelmatig schakers die van bovenstaande onkundig zijn... NIEUWE OPGAVE De 'Opgave van de week' blijkt sommige lezers te inspireren tot het zelf creëren van een compo sitie. Zo werd ik tijdens het Hoogovenstoernooi aangespro ken door de Haarlemse schaker Frits Bakkes, die mij de volgen de stelling toonde, (zie diagram 3). Ter stimulering van hem en andere lezers van deze rubriek geef ik hem als opgave van de week. dammen ptas, kribbefiguren. Verenigde Staten: 8 sep tember, perm, zegel 'vlaggense- rie', 29 c. (in boekje); 17 sep tember, blokje met vier 29 c.-ze- gels, mineralen; 25 september, drie perm, zegels met wapena delaar; 28 september, 450 jaar ontdekking Califomië, 29 c., Ca- brillo; 1 oktober, wilde dieren, vijf 29 c.-zegels (samendruk in boekje). De bondscompetitie is al weer acht ronden gevorderd en over enkele weken zijn de kampioe nen en degradanten bekend. Tot dat moment zal er echter nog de nodige strijd geleverd worden, In de achtste ronde was dat in de hoofdklasse zeker het geval. Koploper en titelkan didaat Huissen liep bijvoor beeld een sensationele 9-11 ne derlaag op en staat nu nog maar twee punten voor op de achter volgers. Onderaan komen gere nommeerde clubs als Lent en Maas van f Hoog in de verdruk king. Het heeft er dan ook alle schijn van dat vooral Lent, evenals de reserves van Wester- haar trouwens, volgend jaar de ambities dient bij te stellen. Voor de techniek uit de acht ste ronde gaan we kris-kras door de hoofdklasse. Ik begin met een fragment (zie diagram 1) uit de part Scholma-Ivens uit de wedstrijd Witte van Moort- RDG/DI0 (13-7). Zoals u ziet is er sprake van een zeer span nend middenspel. Vanuit deze stand komt de partij even ineen stroomversnelling, waarna er echter opnieuw een zenuwslo pend afspel ontstaat, Auke Scholma moet deze stand be- hoorlk hebben doorgerekend gezien zijn volgende zet: 25. 37- 32. Op 37-31 zou vermoedelk gevolgd zijn 12-18, 34-29 8-12, 29x20 15x24 met goed spel voor zwart. 25... 6-11 26. 32x21 11- 16 27. 25-20 16x27. Na 14x25 neemt wit de doorbraak via 34- 29 enz. Nu dwingt wit zijn op- m 9\ m 9 m 9 9 9 m 9 q S3 O' O O O bj O O O: Q O O P O 9:; 9 p O O O O p O O O. Diagram 1 ponent Fred Ivens tot de vol gende variant: 28. 20x29 19-24 29.29x20 15x24 30. 30x19 14x32 31. 36-31 27x36 32. 38x 8-12 33. 7x8 13x22 34. 33-28 22x33 35. 39x28 36-41 36. 43- 38 9-13. Zwart heeft de damlijn weliswaar bijna bereikt maar wit zorgt er met behulp van vangstellingen voor dat zwart het toch benauwd krijgt: 37. 44- 39 13-18 38. 38-32 10-14 39. 32-27 3-8 40. 39-33 5-10 41. 33-29 8-12 42. 35-30 10-15 43. 45-40 41-47. Eindelijk (acht zet ten later!) kan zwart promove ren doch raakt de dam direct kwijt: 44. 28-23 47x44 45. 49x40 18x29 46. 34x23 15-20 en zwart ontsnapt maar net na 47. 27-21 17-22 48. 21-16 12- 17 49. 26-21 17x26 50. 16-11 26-31 51. 11-7 31-36 en tot re mise besloten. Aan het kopbord van het de gradatie-duel Maas van f Hoog- Lent troffen Tjeerd Harmsma en Lent-huurling Anatoli Gant- Diagram 2 warg elkaar. Na een weinig een voudig middenspel, waarin Harmsma goed op zie tellen moest passen, kwam de vol gend stand op het bord (zie dia gram 2). Zie hoe gevaarlijk de oud-wereldkampioen in dit soort standen kan zijn: 3912- 17 40. 44-39 17-22 41. 39-33 15-20 Na deze zet, inleiding tot een gemene combinatie, had Harmsma opnieuw op zijn hoe de moeten zijn: 42. 34-29 10-15 43. 43-39? Raak! Overigens is het de vraag of wit nog beter heeft: op 30-24 volgt 27-31 en 18-23 tel na 30-25 sterk 20-24 komt en dus is 45-40 het beste. In de part beslist Gantwarg de zaakin zijn voordeel: 43.... 20- 24! 44. 29x20 15x24 45. 30x19 27-32 46. 37x17 26-31 47. 36x27 9-13 48. 19x8 3x34 49. 33-29 34x23 50. 35-30 23-29 51. 45-40 5-10 en na deze laatste vier zinloze zetten gaf wit het maar op. De al eerder aangehaalde ze- Diagram 3 ge van VAD op Huissen was in niet geringe mate te danken aan Huib van der Vossen. Deze steeg met hulp van tegenstan der Geert Berends boven zich zelf uit in de volgende stand (zie diagram 3): 23. 38-32? Hier had Berends absoluut 33-28 22x33 38x20 25x14 42-38 moeten spe len met zeer houdbaar spel. Na de tekstzet kan het nog slechter: 23.... 17-21 24. 47-41? Waarom nu niet gewoon 31-26 enz. ge speeld? 24... 12-17 25. 43-38 10-15 26. 33-28? Andermaal zwak. Meer spel geeft 31-26 22x31 36x27 26.... 22x33 27. 38x20 15x24 28. 31 -26 8-13 29. 42-38 9-14 30. 38-33 4-9 31. 36-31 1-6 52. 49-43 24-29! Maakt een eind aan het gestun tel van de witspeler; 33. 34x1 25x34 34. 40x29 13-18 35. 1x23 19x48 en uit kwam er niet meer aan te pas Huissen ook niet. bridge Ton Schipperheljn derschap. Deze vereniging van notarissen en kandidaat-nota- rissen werd in 1843 op initiatief van de Amsterdamse notaris B. Tideman opgericht. De Broe derschap onderhoudt contacten met overheid, politiek en maat-, schappelijke organisaties en de leden (ongeveer 3000) zijn voor de burgers moderne juridische adviseurs en vertrouwensperso nen. Iedereen krijgt in zijn leven ooit wel met een notaris te ma ken, hetzij bij regelingen, zoals huwelijksvoorwaarden, samen levingscontracten, testamenten, of in verband met de koop of verkoop van onroerend goed. s Spanje: 7 september, pa ralympics, 27 ptas, lopers; 9 ok tober, blok met 27 ptas-zegel t.g.v. nat. postzegeltent. Exfilna in Valladolid, kerk San Pablo: 15 oktober, 500 jaar ontdekking Amerika, 60 ptas, boeg van zeil schip; 29 oktober, 500ste ge boortedag van de humanist en filosoof Juan Luis Vives (1492- 1540), 17 ptas, portret en 27 ptas, 100 jaar koor Orfeón Pamplonés; 4 november, Euro pa zonder binnengrenzen, 45 ptas. hand met kaart met EG- embleem; 5 november, kerst, 27 De Braziliaanse wereldkam pioenen Gabriel Chagas en Marcelo Branco zijn graaggezie- ne gasten bij het Cap Gemini toernooi. Ze scoren ook altijd hoog. Een keer derde, twee keer tweede en nu dan eerste na een fantastisch toernooi. Met een formidabele prestatie ook van het Duitse vrouwen- paar Vo Amim-enkel dat een hele stoet mannelijke topparen de baas bleef en vierde werd. Een topprestatie ook van Kees Tammens die na drie ronden werd opgebeld of hij tijdelijk de doodzieke Tony Forrester wilde vervangen. Dat wilde hij wel, om vervolgens met Andy Rob- son in een ruk op te stomen van de zevende naar de eerste plaats. Het toernooi werd voorafge gaan door de gebruikelijke pro- am, waar bij de professionals worden gekoppeld aan ama teurs. Dat leverde een aardig »H -r «10 9 0 B 8 4 0 V 7 6 5 3 A 9 8 7 4 3 Z *10 voorval op (diagram I Zuid opende (allen kwetsbaar) ÏKI en de Amerikaan Billy Ei senberg als noord bood 3Ha. Dat wilde hij spelen. Partner zuid had evenwel nogal wat overwaarde en dan is het goed 4Ha te bieden. Maar zuid meende dat 3SA beter was en dat bood hij ook. Terecht door noord gecorrigeerd tot 4Ha, maar zuid was eigenwijs: 45A. Noord haalde zijn schouders op legde zijn kaarten neer en zei 4 H B 7 3 v AH A H 3 4> V 8 6 4 4 V105 49642 »5 T *V8642 VB962 w 0 10 8 4 H B 10 5 Z *93 4 AB v B 10973 Diagram 2. erbij: Mijn landgenoot Fish- bein zei bij het neerleggen van een dergelijke dummy altijd: Je krijgt mijn horloge als je het maakt. Doe je best partner". West kwam uit met Sch5, voor 10 en boer. Ja, en toen volgde HaA en waren er opeens tien slagen. Iedereen keek wat afwachtend naar Eisenberg en zijn dure horloge, maar die haastte zich te zeggen dat hij niet voor zichzelf had gespro ken. k H B 10 5 Z 493 Diagram 3. In een vorige rubriek kwam de Merrimac-coup ter sprake, genoemd naar het Amerikaanse kolenschip dat in 1890 in de ha ven van Santiago werd afgezon ken om de Spaanse vloot de toegang te beletten. Een derge lijke coup zou Forrester moge lijk de eerste plaats hebben be zorgd (diagram 2): Blakset als noord opende (OW kwetsbaar) 2SA, zuid bood 3Ru als transferbod voor 3Ha en west doubleerde om oost te ver tellen dat hij in ruiten niet on bemiddeld was. Noord redou bleerde en daar bleef het bij! RuV uit was voor RuA, ge volgd door HaA en HaH, ge troefd. Na RuB voor dummy's heer volgde schoppen naar SchA, schoppen naar SchB en SchH. De vierde schoppen werd getroefd en overtroefd. West trok de laatste troef, zijn derde slag, waarna overbleef (diagram 3): Wat na te spelen? Goed is WH, Merrimac. Zuid wint, en kan niet veel anders spelen dan HaB. Oost komt aan slag en speelt weer klaveren, waarna west nog twee klaverslagen maakt. In de praktijk speelde west K15 voor KJV in dummy. Zuid stak over naar K1A en speelde HaB. Oost, aan slag had geen klaveren meer en zuid maakte de dure negende slag met Ha 10.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1993 | | pagina 27