'Moortje' hondslang, maar meeslepend kluchtig
d
Cultuur&Kunst
DONDERDAG 28 JANUARI 1993
A/L2Ö
REDACTIE: ANNEMIEK RUYCROK
RECENSIE ERIC VAN DER VELDEN
Moortje Het Nationale Toneel, met o a.
Chris Thijs, Alexander van Heteren, Joost
Prinsen en Jules Croiset. Muziek Vincent
van Warmerdam Regie: Hans Croiset.
Gezien Koninklijke Schouwburg, Den
Haag. Aldaar nog te zien: t/m 31 jan, di. 2
en wo., 3 febr. in de Rotterdamse
Schouwburg.
..Waarom Moortje? Natuurlijk
Moortje! Bredero is de Freek de
Jonge van de Gouden Eeuw.
Een wilde taalvirtuoos die
schofterig en vilein de hypocri
sie van zijn tijd schildert. En
dan blijkt ineens dat er in drie
eeuwen niets is veranderd. De
Hollanders van nu zijn in wezen
nog exact dezelfde als toen", al
dus Hans Croiset, leider van het
Nationale Toneel, in de Maand-
agenda van de Koninklijke
Schouwburg in Den Haag.
Voor wie de regies van Croiset
een beetje gevolgd heeft, bevat
het laatste deel van het ant
woord weinig verrassends. Vaak
getuigt hij met zijn enscenerin
gen van Idassiekers van de on
veranderbaarheid van de mens,
van de hardnekkigheid waar
mee we toen en nu in steeds
weer dezelfde valkuilen blijven
lopen.
MUSEA
LEIDEN
MUSEUM BOERHAAVE
Larige Agnietenstraat 10, 'Bij ge-
do t/m za 10-17 uur, zo 12-17 u
elke zondag om 14 en 15 u
rondleidingen.
10-17 uur, zo 13-17 uu
RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN
Rapenburg 28, di t/m za 10-17
uur, zon-en feestdagen 12-17 uur.
Elke eerste zondag van de maand
archeologisch spreekuur, 13-15
UURIJKSMUSEUM VOOR VOLKEN
KUNDE
Steenstraat 1. Tentoonstelling 'Van
Kust tot Kust, pre-Colombiaansaar
dewerk sculpturen uit Meso-Ameri-
ka', t/m 7/3. 'Chinese achterglas
schilderingen', t/m 14/2. 'Onder In
dianen', t/m 7/3. 'Prenten in een
veranderd Japan 1868-1940', t/m
14/2. Za 30/1 optreden van een
groep
het Kayagum Onderzoeksinstituut,
15 uur. Zo 31/1, rondleiding langs
'Van Kust tot Kust', 14 uur. Lezing
'Prenten in een veranderend Ja
pan', 15 uur. Elke tweede en vierde
woensdag van de maand een senio
renochtend.
ACADEMISCH HISTORISCH MU
SEUM
Rapenburg 73, wo t/m vr 13-17
HORTUS BOTANICUS
Rapenburg 73, ma t/m za 9-17 uur,
zo 10-17 uur. Kassen geopend ma
t/m za 9-17 uur. Clusiustuin ge
opend ma t/m vr 10-12.30 uur en
13.30-16 uur.
DE LAKENHAL
Oude Singel 28-32, do t/m za 10-
17 uur, zo 13-17 uur.
PRENTENKABINET
Rapenburg 65, di t/m vr 14-17 uur.
PIJPENKABINET
Oude Vest 159 a, zo 13-17 uur.
KONINKLIJK PENNINGKABINET
Rapenburg 28, di t/m za 10-17
uur, zo 12-17 uur. 'Nederlandse
Penningkunst 1890-1990', t/m
21/3, 'Kunst voorde hand', t/m
eind 1993.
WAGENMAKERS MUSEUM
Oude Varkenmarkt 13, zo 13-17
KATWIJK
KATWIJKS MUSEUM
Voorstraat 46, t/m 13/2, do t/m za
van 10-12 uur en van 14-17 uur.
'Plaatjes kijken', originele kinder-
Chris Thijs (links) en Alexander var
gend einde gebracht.
Wel opmerkelijk is de vergelij
king met Freek de Jonge. De
ras-Amsterdammer Gerbrand
Adriaensz Bredero (1585-1617)
als cabaretier avant-la-lettre?
Heteren in Moortje: een hondsmoeilijke onderneming tot een bevredi-
'Moortje' als cabaretesk toneel
stuk? Croiset nam een stevige
bewijslast op zich met dit lyri
sche blijspel, dat Bredero - lang
niet altijd de origineelste - mo
delleerde naar Eunuchus van de
Romijn Terentius, een stuk dat
hij uit het Frans kende.
Maar het moet gezegd: wér
ken doet Croisets opvatting wel.
In zijn regie slingeren de ac
teurs Bredero's monologen als
onvervalste conférences de zaal
in, sappig en beeldend ge
bracht, zonder zich ook maar
een moment om de psychologi
sche geloofwaardigheid van
hun karakters te bekommeren.
Soms lijkt het alsof zij tegen el
kaar opbieden; leden van een
stamtafel die elkaar proberen te
overtroeven met sterke verha
len, grappen, grollen, komische
uitbeeldingen.
Muziek zorgt voor rustpun
ten. Op de altijd zo fraaie me
lancholische straatmuziek van
Vincent van Warmerdam live
uitgevoerd door een genarren-
kapt orkestje dat zo uit een
schilderij van Jeroen Bosch lijkt
te zijn weggelopen krijgt een
aantal van Bredero's liederen
een ingetogen vertolking. Het
toneelbeeld van Jos Groenier
had in een show van Freek de
Jonge niet misstaan: een hellen
de ijsvlakte, gezet in stemmig
vrieskou-licht, dat zowel sym
bolisch als acrobatisch (veel val-
en balanceerwerk) optimaal
wordt benut. Daarbij verwijst
het toneelbeeld naaT de wijze
waarop Bredero een te vroege
dood is gestorven: noodlottig
door het ijs gezakt.
De verhaallijn wordt er door
de aanschakeling van acteer-
nummers niet helderder op,
maar hinderen doet dat niet.
Bredero is nu eenmaal geen
Shakespeare of Molière. Het is
een verrukking om Chris Thijs
aan te werk te zijn, een mij vol
komen onbekende actrice, die
exact duidelijk weet te maken
waarom liefde voor het hoertje
Moy-aal zo'n een gevaarlijke
aangelegenheid is. Heel leuk is
ook Joost Prinsen als de praal
hans Roemert, een staaltje van
kluchtspelen dat John Lanting
doet verbleken. Een meester
van de tekstbeheersing blijft Ju
les Croiset. Hij speelt de cyni
sche observator en manipulator
Kackerlack.
Het Nationale Toneel heeft
een hondsmoeilijke, onderne
ming tot een bevredigend einde
gebracht. Het enige wezenlijke
bezwaar dat tegen deze voor
stelling valt in te brengen is dat
hij zo hondslang duurt. Ook al
wordt er een welkome onder
breking van een een smaakvolle
stampot-maaltijd geboden, bij
na vijf uur Bredero is echt te
veel van het goede. Ook omdat
het luisteren naar het oud-Ne
derlands om extra concentratie
vraagt.
0 D I U M B L I K
Een waar gebeurd drama in het Beieren van de jaren dertig en veertig
ligt ten grondslag aan 'Grenzen', een 'black comedy' door Maat Heil
CO. foto pr
LEIDEN
LEIDSE SCHOUWBURG
OUDE VEST 43
TELEFOON 131943/131944
JAARGETIJDEN
De Frivole Framboos, bestaande uit
de uit Vlaanderen afkomstige Peter
Hens en Martin Valcke, maakt zijn
debuut in Leiden. Hun conservato
riumopleiding is niet voor niets ge
weest: Bach, Beethoven, Schu
mann en Verdi worden op muzikaal
verantwoorde wijze verkracht. Zo
voeren zij 'de vier jaargetijden' van
Vivaldi quatremains op één cello
uit.
Sociale drama's spreken nog
steeds een groot publiek aan. Met
een nieuwe versie van 'De klokken
luider van de Notre Dame' pakt het
Mechels Theater breed uit: muziek,
i dans vormen een totaal-
spekt:
Vrijdag 29 januari.
KLOKKENLUIDER
:akel,
i de première schreef: .Zolang
het Mechels Theater er is, is er
hoop yoor het Nederlandstalig to-
Dinsdag 2 februari.
LEBBIS EN JANSEN
In rap tempo hoogst actuele grap
pen brengen, daar staat het caba
retduo Lebbis en Jansen om be
kend Vier jaar geleden wonnen ze
het Leids Cabaret Festival. Nu al
verruilen ze de kleine poodia voor
de (middel)grote. Hun programma
Charles Dickens wordt - traditiege
trouw - tot werkelijkheid gebracht
door de Engelse theatergroep Lam-
da. In 'Great Expectations' vertelt
hij het verhaal van de arme wees
Pip, die uiteindelijk rijk en wel zijn
geliefde Esmeralda in de armen
sluit. Vanwege de enorme belang
stelling van scholieren is voor deze
voorstelling slechts een beperkt
aantal kaarten in de losse verkoop.
Donderdag 4 februari.
LAKTHEATER
CLEVER1NGAPLAATS
TELEFOON 124890
PHILOCTETES
Theater De Korre stond gisteravond
met Philoctetes in Warenar Wasse
naar. Zie ook voorbeschouwing in
deze krant op dinsdag 26 januari.
Het Vlaamse gezelschap komt mor
gen naar Leiden.
0p29en30januaril.
5-10 jaar. Danscompagme
Limburg illustreert met mooie mu
ziek het verhaal van twee konings
kinderen, een broertje en een zus
je, die altijd wel bij elkaar willen
blijven. Maar ze vluchten van huis,
omdat hun vader en moeder het
niet goed vinden. Tijdens hun reis
beleven ze veel spannende avontu
ren, soms leuke, soms bange.
Zondag 31 januari, 15.00 uur.
GRENZEN
Een waar gebeurd drama in het
Beieren van de jaren dertig en veer
tig ligt ten grondslag aan 'grenzen',
een 'black comedy' door Maat
Heil Co. De Duitse generaal Karl
Haushofer schreef in 1927 een
boek, dat een van de belangrijkste
inspiratiebronnen voor Hitier zou
worden. Haushofers zoon Albrecht,
een homoseksuele kunstenaar,
werd in 1944 geëxecuteerd we
gens betrokkenheid bij een aanslag
op Hitier. Bij zijn executie hield hij
79 gedichten in zijn hand, waarin
hij zijn vader aanklaagde als één
van de breinen achter de oorlog en
de rassenzuiveringen. In 1946
pleegde Haushofer, samen met
diens joodse vrouw, zelfmoord. De
acteurs trekken de lijn van de ge-
Lebbis en Jansen wonnen vier jaar geleden het Leids Cabaret Festival.
Nu staan ze op het (middel)grote podium van de Schouwburg met actu
ele grappen. foto pr
roos brengt het door Annie M.G.
Schmidt geschreven verhaal.
Zondag 31 januari, 12.30 uur.
THEATERSPORT
Theatersportvereniging Moeders
Mooiste neemt het op tegen Onder
de Boompjes uit Hoorn. Het pu
bliek mag bij deze theatersport
wedstrijd weer sponzen of bloemen
werpen, suggesties doen, schim
pen of zijn instemming betuigen.
Een strenge doch rechtvaardige ju
ry beoordeelt wie de winnaar is.
Vrijdag 29 januari, 20.30 uur.
LEIDERDORP
MUZENHOF
COR G0RDIJNSINGEL4
TELEFOON 410957
HANS VISSER
Mede-oprichter en componist van
Flairck, Hans Visser, maakt dit sei
zoen met zijn vrienden een toer-
nee. Het programma heet 'Acoustic
Swing' en de geschiedenis van de
zwarte Amerikaanse muziek staat
Zaterdag 30 januari.
FAGOTJE
Het Hemelse Fagotje is de titel van
deze familie-voorstelling met thea
ter en muziek. De Stichting Wind-'
ALPHEN
PARKTHEATER
CORNELIS GEELLAAN 2
TELEFOON 01720-72875
door het verongelul
Smeenk. Als vervanging komt nu
de cabaretgroep 'Niet uit het raam'
met 'Sprokkelaars'. Daarin probe
ren drie mannen een verzameling
compleet te krijgen. Eigenschap
pen, pijnlijke momenten en het
voorkomen van rampen, daaruit be
staat hun verzameling.
Vrijdag 29 januari.
THE IDEA OF ORDER
Lovende kritieken kreeg Ton Si
mons van de Rotterdamse Dans
groep onléngs na de première van
zijn avondvullend dansprogramma
'The Idea of order'. Uitersten van
snelheid en traagheid, gevat in een
lijnenspel van ledematen en ruim
telijke compositie, en uitersten in
de muziekkeuze maken het tot een
enerverend dansspektakel.
Zaterdag 30 januari.
EXPOSITIES
LEIDEN
DE KLEINE KLUP
Nieuwe Rijn 1. Foto's van de
Noorse fotografen Rune Eraker en
Helge Hummelvoll, t/m 11 febru
ari, ma t/m za 10-22 uur, zo 12-
22 uur.
GALERIE NIEUW HOOGLAND
Nieuwstraat 13. Werk van Leidse
kunstenaars, t/m 31/1, werk van
Alfred de Vries, di t/m vr 11-18
uur, za 11-17 uur, zo 12-16 uur.
TIME IS ART
Nieuwstraat 10. Schilderijen van
Rudolf Valster, van 31/1 t/m
28/2, wo t/m vr, zo 14-18 uur.
BLEIJENBERG GALERIE
Breestraat 113. Schilderijen van
Alfred Degens, 30/1 t/m 25/2, di
t/m za 9-18 uur, le zondag van
de maand 12-17 uur.
BLEIJENBERG BEELDEN
Langebrug 61. Vaste opstelling
diverse beelden; vr, za en le zon
dag van de maand 12-17 uur.
ZÖNE
Nieuwstraat 17b. Werk van Arte
van de Pol, t/m 31/01; di t/m vr
11-18, za 10-17, zo 13-16, do
19-21 uur.
AMBER
Hooglandsekerkgracht8. Werk -
van Tatsuhiko Yokoo, t/m 14/2,
wo t/m zo 11-17 uur.
ARS AEMU'LA NATURAE
Pieterskerkgracht 9. Family and
other things, Bunny Soeters, t/m
31/1. za en zo 13-16 uur. di en
ART ACRYLAAT
Nieuwstraat 53. Sandrien Thiel:
objecten van perspex, t/m 13/2,
de maand.
De X
Haarlemmerstraat 52. Graffiti
kunst van Leidse kunstenaars, t/m
31/1, wo en do 12-17 uur en 20-
23 uur.
GALLERIA PROPITIA
Nieuwe Rijn 93. Werk van Mech-
tilt Greiner, 31/1 t/m 21/3, do t/m
zo 13-18 uur.
STELLING
Burgsteeg 14. Werk van Leon van
den Eijkel, 30/1 t/m 28/2, do t/m
za 14-18 uur, zo 14-17 uur.
ALPHEN AAN DEN RIJN
STAA GALERIE
Prinses Irenelaan 88. Schilderij
en en beeldmetaforen van Marijke
Nielen, keramiek van Nell
Spóorenberg, van 30/1 t/m 25/2,
wo t/m za 12-17, vr 19-21.
HOFMAN VAN DER ZEE
Hooftstraat 235. Schilderijen en
grafiek van Jan Cremer, Marion
Bloem en Henk Wolvers, t/m
24/1, woe en do 13-17 uur, vr
13-21 uur, za 11-17 uur.
LISSE
ARTOPA
Grevelingstraat 50. Keramiek van
Noor Schermerhorn en Nel de
Berg, quilts van Sassenheimse
quiltgroep De Bollen'pitters, t/m*
WASSENAAR
RAADHUIS DE PAAUW
Raadhuislaan 22. Unica en ge-
bruiksglas van A.D. Copier, t/m
31/1-, di t/m vr 10-16, za en zo
13-16 uur.
GALERIE 27
Schoolstraat 27. Kleine presenta
tie van groot formaat schilderijen
Appie Smulders, t/m 30/1di t/m
vr 10-18 uur, za 11-17 uur.
Schilderijen van Henri Vander-
moereen Peter Munnik, 31/1 t/m
27/2, di t/m vr 10-17 uur,
GALERIE BIANCA
Kerkstraat 32. Werk van Athmais
Xenaou, Truus Oele-Apon en Nan
cy van Overveldt. van 23/1*t/m
21/2, vr en zo 14-17 uur, za 12-
17 uur.
NOORDWIJK
ART MATTERS
Voorstraat 107. Werk van de
Amerikaanse kunstenaar Roger
Welch en van enkele jonge Neder-
Fotografie van de Noorse fotografen Rune Eraker en Helge Hummelvoll te zien in De Kleine Klup. foto pr
THEATERS
DEN HAAG
APPELTHEATER
vr 29, za 30, 20.15 uur: Toneel
groep De Appel; 'Het oordeel van
Paris'.
AT&T DANSTHEATER
vr 29, do 4, 20,15 uur: Neder
lands Dans Theater/NDT 2-, 'Pro
gramma VI'.
za30, 20.15 uur: Ballet van Li
touwen; 'Giselle',
zo 31, 14.30 uur: Ballet van Li
touwen-, 'Coppelia'.
DILIGENTIA
vr 29, za 30, 20.15 uur: Cabaret
Dubbel en Dwars; 'Afslag Dok-
kum'.
di 2,14.30 en 20.15 uur: Tine
Ruysschaert; 'Wit is altijd
schoon'.
wo 3, 20.15 uur: Rienne va Plus;
'Memory Lane'.
do 4 t/m za 6, 20.15 Uur: Bert
Visscher; 'Jammer'.
KONINKLIJKE SCHOUWBURG
vr 29, za 30, 19.00 uur; zo 31,
13.00 uur: Het Nationale Toneel;
'Moortje' van G.A. Bredero, met
een maaltijd voorafgaand aan de
voorstelling.
ma 1, 20.15 uur: Schoolvoorstel
ling van The London Academy of
Music and Dramatic Art; 'Great
Expectations' van Charles Dic
kens.
do 4, 20.15 uur-. 'De geheimen
van de Dienstmaagd Zerline', met
in de titelrol Henny Orri.
KORZO
vr 29, za 30,20.30 uur: Coup
d'Amour-, 'De meisjes van Verka
de', dansvoorstelling.
vr 29, za 30, 21.00 uur: Dirk van
Dyck en en Ryszard Turbiasz;
'Een kleine remedie tegen de
hoest'.
AMSTERDAM
t/m 30 mei, 20.15 uur: Musical
'Cats'.
MUZIEKTHEATER
vr 29, 20.00 uur: De Nederlandse
Opera; 'Punch and Judy'.
zo 31,13.30 uur; di 2, 20.00
uur: De Nederlandse Opera-, 'Der
Fliegende Hollander'.
NIEUWE DE LA MARTHEATER
t/m za 6, 20.15 uur-, Paul de
Leeuw; 'Wie plukt mij?'
STADSSCHOUWBURG
t/m zo 31, 20.15 uur: Musical
•'Roze Krokodillen',
t/m zo 31, 20.15 uur: Theater
groep Laadvermogen; 'Tramlijn
begeerte'.
ma 120.15 uur: Teatr Kreatur;
'Das Ende des Armenhauses'.
di 2 t/m za 6, 20.15 uur: Piccolo-
Theater Noord; 'Gezichtsverlies'.
ZOETERMEER
STADSTHEATER
vr 29, za 30, 20.30 uur; zo 31,
14.30 uur: Zoetermeerse Come-
die; 'De Meeuw',
za 30, 20.15 uur: Harry Jekkers;
'Met een goudvis naar zee', uit
verkocht.
di 2,20.15 uur: Introdans; 'De
Feeks' en 'Über die Winterrerse'.
CONCERTEN
LEIDEN
PIETERSKERK
30 januari
Scratch-Messiah, m.m.v. Miranda
van Kralingen (sopraan), Marga-
reth Beunders (sopraan), Nico
van der Meel (tenor) en Tom Sol
(bas), o.l.v. Jules van Hessen,
19.30 uur.
31 januari
Scratch-Athems, m.m.v. Anja
Kwakkestein (sopraan), Els van
Onselen (sopraan), Ida-Maria
Stringer (alt), FrédéricGindraüx
(tenor) en Hajo Landheer (bas),
o.l.v. Jules van Hessen, 19.30
KAPELZAAL
29 januari
Arielle Vernède, piano; werken
van Beethoven, Liszt, Prokovieff
en Debussy, 20.15 uur.
3 februari
Olivia Krenek, piano; werken van
Chopin, Janacek en Orthel, 20.15
4 februari
Lunchconcert doorClaudia Bach,
piano; werken van Bach en Schu
mann, 12.45 uur.
LOKHORSTKERK
30 januari
Rien de Reede, fluit, Sielje
Henstra, clavecimbel en clavi
chord; werken van Graun, J.S.
Bach, J. Haydn en C.Ph.E. Bach,
LVC
29 januari
De Amsterdamse groep 'Scram C
Baby', zoldercafé, zaal open
22.00 uur, aanvang 23.30 uur.
30 januari
'Bettie Serveert', zaal open 22.00
uur, aanvang 23.00 uur.
STADSGEHOORZAAL
31 januari
Jan van der Meer, piano, Agnes
Houtsmuller, viool, Koos Verheul,
fluit; werken van o.a. Martinu, An-
driessen, Frangaix, Gaubert,
Böhm en Bach, 11.30 uur.
Duo Yoyó de Yayè, de Braziliaanse
zangeres Lucy Montebello en de
groepen Pinga en Tango Tupam-
bae brengen Zuid-Amerikaanse
muziek in de Kaasmarktschool,-
20.30 uur.
ALPHEN AAN DEN RIJN
ADVENTSKERK
29 januari
Orgelconcert door Simons Stel
ling; 'Trois Danses' van Jehan
Alain en Orgelsonate no. 7 van
Alexandre Guilmant, 20.15 uur.
HAZERSWOUDE
GEREFORMEERDEKERK
30 januari
Orgelconcert op het Künckel-or-
gel door Jaap Kronenburg; werken
van o.a. Asma, Mendelssohn,
Zwart, Saint-Saëns, Bute en
Young, 20.00 uur.
30 januari
Orgelconcert door Dirk Out, orga
nist te Bloemendaal; werken van
o.a. Zwart, Krebs, Bach, Dubois
en.Widor, 20.00 uur.
LEIDERDORP
MUZENHOF
30 januari
Hans Visser en Vrienden met het
programma 'Acoustic Swing' met
o.a. songs van Billy Holiday en
Louis Armstrong, 20.15 uur.
OEGSTGEEST
H. WILLI BRORDUSKERK
29 januari
Köninginneconcert door het
Jeugd Symphonie Orkest Oegst-
geest; werken van o.a. Weil, Dvo
rak, Vivaldi en Glinka, 20.00 uur.
VOORSCHOTEN
AMBACHTSHUIS
31 januari
Barok-concert door The (Broken)
Consort olv clavëciniste Jane Es-
ton; werken van o.a. Pepusch,
Uccelini, Sweelinck, Telemann
ZOETERMEER
STADSTHEATER
29 januari
Nederlands Blazers Ensemble-,
'The Westside Story'; werken van
Bernstein, Gershwin, Copland en
Strawinsky, 20.15.uur.
ZOETERWOUDE
ONS HUIS
15-Jarig-Jubileum concert door
de Zoeterwoudse Mandoline Vere
niging olv B. Camphorst-van
Marsbergen mmv Marjanne
Scheurwater, hobo, 20.00 uur.
DEN HAAG
DILIGENTIA
31 janu,
DRA. PHILIPSZAAL
29 januari
Residentie Orkest oly Günter Her
big; Symfonie nr 5 van Bruckner,
20.15 uur.
30 januari
Majesteitsconcert mmv Mariniers-
kapel der Koninklijke Marine olv
Gert Buitenhuis, 20.15 uur.
31 januari
Jazz met Fred: Het Rosenberg
Trio, 12.00 uur.
31 januari
KORZO
4 februari
Mugam Trio J. Karyagdy uit Azer-
beidjan; Mugam-muziek is een
samensmelting van muzikale tra
dities aan de Turkse-, Arabische
en Perzische hoven, 21.00 uur.
PAARD
4 februari
Giant Sand (USA) support,
countryrock, zaal open 21.00
