Dollar aan
de ketting
in Rusland
Nieuwe Deense regering
vaart pro-Europese koers
Olierijke Cabinda vreest komst Unita-strijders
Buitenland
Parade voor de Republiek
W 4 1/Pf d
1 c
VS en België leveren slag in Somalia
Het wordt
weer Havel
Van der Stoel op bres voor Russen
DINSDAG 26 JANUAR11993
Antisemitische burgemeester moet weg
mainz» De minister van binnenlandse zaken van de Duitse deel
staat Rijnland-Palts heeft cfe burgemeester van het plaatsje Sen-
heim gevraagd ontslag te nemen. Burgemeester Schlagkamp
had de leider van de joodse gemeenschap in Duitsland, Ignatz
Bubis, liet weten blij te zijn dat er geen joden in zijn gemeente
wonen, die de rust zouden verstoren.
Man schiet twee CIA'ers dood
Washington Een man heeft gisteren met een jachtgeweer het
vuur geopend op het hoofdkwartier van de Amerikaanse gehei
me dienst, CIA, in Langley (Virginia) een voorstad van Washing
ton D.C. Twee medewerkers van de CIA werden doodgeschoten
en drie verwond. De schutter is gevlucht.
Uitbarsting vulkaan Karangetang
Jakarta* De vulkaan Karangetang op het Indonesische eiland
Sangir Talaud ten noorden van Sulawesi is zondag tot uitbar
sting gekomen. Zeker twee mensen verloren het leven en ruim
450 personen moesten worden geëvacueerd. De 1.200 meter ho
ge Karangetang stoot rook, lava en gloeiende brokstukken uit.
De Karangetang is de meeste actieve vulkaan in Indonesië. Vorig
jaar mei kwam zij eveneens tot eruptie.
Resten paleizen Chou-dynastie ontdekt
peking In het noordwesten van China hebben archeologen on
langs de resten van tien keizerlijke paleizen uit de Chou-dynas
tie (11de eeuw V.C.-tot 771 v.C.) ontdekt op een heuvel in Haoj-
ing, ongeveer 10 kilometer ten zuidwesten van Xian in de pro
vincie Shaanxi. Archeologen vonden stukken muur, de bases van
acht zuilen en duizenden fragmenten van tegels.
Onderzoek naar risico's videogames
brussel Het Europarlement heeft gisteren gevraagd om een on
derzoek naar de gevaren voor de gezondheid van videospelle
tjes. Het parlement riep de Europese Comissie op tot het nemen
van die maatregelen die nodig mogen zijn om jeugdige spelers
van de spelletjes te beschermen. De parlementariërs kwamen in
het geweer na berichten dat videogames schadelijk zouden zijn
voor epileptici.
Duikers vinden leeg wrak Braer
lerwick De olie uit de vergane tanker Braer is allemaal in zee
gestroomd. Duikers van de bergingsmaatschappij Smit-Tak heb
ben het wrak van de tanker Braer voor de kust van de Shetland-
eilanden leeg aangetroffen. De olie is door de storm rond de ei
landen snel verspreid. Veel vogels, vissen en andere zeedieren
vonden in de olie de dood.
EG-ministers alleen eens over
noodzaak veiliger scheepvaart
brussel aly knol
I CORRESPONDENT
In heel Europa moeten dezelfde
I regels gaan gelden ten aanzien
van de veiligheid op zee. Dat is
de minimale uitkomst van het
gezamenlijke spoedberaad, gis
teren in Brussel, van de EG-mi
nisters van transport en milieu.
Minister Maij-Weggen van
verkeer en waterstaat noemde
het overleg gisteravond laat
„een stap voorwaarts" ten aan-
I zien van de huidige regels. Ze
verklaarde dat ze „eigenlijk heel
tevreden" was, maar in het ko
mende half jaar moet nog blij
ken wat er in de praktijk van
komt, zo verklaarde ze.
De recente ongelukken met
olietankers bij het Spaanse La
Coruria in december vorig jaar
en de Shetland-eilanden begin
dit jaar hebben de EG-bewinds-
lieden er van doordrongen dat
er een samenhangender Euro
pees beleid moet komen.
De Europese Commissie
moet, zo is gisteren afgespro
ken, uiterlijk in maart het al
lang geleden aangekondigde
rapport over de maritieme vei
ligheid voorleggen. Daarin
moeten onder meer Europese
regels worden opgenomen voor
de bouw en het onderhoud van
schepen, de mogelijkheid om
eigenaren van gevaarlijke ladin
gen, aansprakelijk te stellen
voor ongelukken en een beper
king van de scheepvaart in ge
bieden van groot ecologisch be
lang. De EG-ministers van
transport en milieu willen uite-
lijk in juni definitieve besluiten
Politie en leger
richten in Togo
bloedbad aan
NAIROBI FRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
Veiligheidstroepen in Togo heb
ben gisteren zeker twaalf men
sen doodgeschoten toen zij het
vuur openden op duizenden
aanhangers van de oppositie.
De demonstranten hadden zich
verzameld in de hoofdstad Lo
mé vanwege de komst van een
Frans-Duitse delegatie die wil
bemiddelen in het langlopende
conflict tussen Togo's president
Eyadema en de oppositie.
Sinds 1991 het democratise
ringsproces in gang werd gezet
in Togo wordt het land getrof
fen door de ene crisis na de an
dere. Terwijl de oppositie en de
huidige interim-regering probe
ren de democratisering voort te
zetten en meerpartijenverkie-
zingen te organiseren, blijft pre
sident Eyadema met behulp van
het aan hem loyaal gebleven le
ger het proces blokkeren.
Extremist neemt
schuld moord op
Bask op zich
MADRID»RUUD DE WIT
CORRESPONDENT
Het proces tegen vijf rechtse ac
tivisten, die worden beschul
digd van een groot aantal ter
reuracties tegen sympathisan
ten van de Baskische militante
afscheidingsbeweging ETA, is
gisteren in Madrid begonnen
met een opzienbarende onthul
ling. Een van de hoofdverdach
ten, de politieagent Angel Dul-
ce, verklaarde alle verantwoor
delijkheid op zich te nemen
voor een aanslag op vier voor
aanstaande leden van de radi
cale Baskische politieke partij
Herri Batasuna (HB).
Bij deze aanslag, op 20 no
vember 1989, vlak voor de in
stallatie van het nieuwe Spaan
se parlement, kwam de HB-par-
lementariër Josu Muguruza om
het leven en raakte een ander
zwaar gewond. De aanslag wek
te afschuw omdat hij was ge
richt tegen democratisch geko
zen parlementariërs, maar ook
begrip omdat de slachtoffers
openlijk sympathiseerden met
de ETA. Het proces, dat min
stens drie weken zal duren,
trekt in heel Spanje grote be
langstelling.
Dulce ontkende erop uit te
zijn geweest juist HB-parlemen-
tariërs te doden. „Ik wilde men
sen die sympatiseren met de
ETA, zoals de parlementariërs
van Herri Batasuna, confronte
ren met de angsten die vele po-
litie-agenten en politie-officie-
ren kennen omdat zij elke dag
opnieuw het risico lopen door
de ETA vermoord te worden".
v 4 J I
new Delhi» India viert vandaag de Dag van de Republiek. Voor het eerst in de geschiedenis is de Britse
premier, John Major, aanwezig bij de feestelijke parades van onder ander dit Sikh-regiment. India scheidde
1947 af van het Britse Imperium. Drie jaar later werd het land een republiek. foto»reuter
Amerikaanse oud-opperrechter
Thurgood Marshall overleden
Marshall werd in 1967 door
de toenmalige president
Johnson benoemd nadat hij
carrière had gemaakt als advo
caat in de beweging voor bur
gerrechten, rechter van een hof
van cassatie en minister van
justitie. Hij zocht aansluiting bij
liberaal denkende leden als op
perrechter Warren.
Marshall was een van de
rechters die in 1972 voor de af
schaffing van de doodstraf
stemde. Het college voerde de
straf in 1976 echter opnieuw in,
ondanks hevig verzet van Mars
hall.
Gepensioneerd opperrechter
Thurgood Marshall, de eerste
zwarte die tot het hoogste
rechtscollege in de VS werd be
noemd, is zondag aan een hart
stilstand overleden. Hij was 84
jaar.
Marshall, wiens gezondheid
de afgelopen jaren zwak was,
had vorige week woensdag Al
Gore als vice-president zullen
beëdigen, maar hij lag op dat
moment al in het ziekenhuis.
Zijn taak werd overgenomen
door rechter Bvron White.
Nieuwe roebel kleiner en zonder Lenin
Goederen die in Rusland zijn gemaakt zijn vanaf 1 maart
alleen nog met roebels te koop en niet meer met buiten
lands geld. Dat heeft het persbureau Interfax gisteren ge
meld. De Russische regering wil met de maatregel de cir
culatie van buitenlandse valuta's aan banden leggen. Om
de circulatie van de roebel te stimuleren, rollen vanaf
vandaag nieuwe biljetten van de pers.
MOSKOU. AP-GPD
NAIROBI FRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
Amerikaanse en Belgische troepen in Somalia
hebben gisteren zware strijd geleverd met aan
hangers van voormalig dictator Siad Barre. Barre
heeft onder leiding van zijn zwager generaal Siad
Morgan de aanval ingezet op de zuidelijke haven
stad Kismayo. Zeker 42 rebellen werden gedood
of raakten gewond.
Aan de zijde van de Amerikanen en Belgen vie
len geen slachtoffers. Wel werd gisteren in de
hoofdstad Moqdishu een Amerikaanse marinier
doodgeschoten door Somalische rebellen. Het is
de derde Amerikaan die werd gedood sinds het
begin van de Amerikaanse interventie.
Vanwege de laatste paar dagen sterk toegeno
men onveiligheid in Kismayo en Muqdisho, zag
een delegatie van de Europese Gemeenschap en
België gisteren af van een bezoek aan Kismayo.
Een plan om weer een permanente EG-missie in
Somalia te vestigen om de hulpverlening te coör
dineren, is uitgesteld. De commandant van de
Belgische strijdmacht in Kismayo had de delega
tieleden gezegd niet te kunnen instaan voor hun
veiligheid.
Al onder Sovjet-leider Gor-
batsjov is in Rusland een dollar
circuit ontstaan. Veel Russen
sparen in Amerikaanse dollars
of Duitse marken, omdat zij de
snel aan waarde verliezende
roebel niet vertrouwen. Volgens
de regering is dat slecht voor de
economie. Vorige week werd
een dieptepunt bereikt in de
wisselkoers met 493 roebel te
gen één dollar. Een jaar geleden
was een dollar nog 100 tot 200
roebel waard.
De centrale bank heeft nu be
paald dat bedrijven vanaf 1
maart alleen nog maar geïm
porteerde goederen voor bui
tenlands geld mogen verkopen,
maar dat zij ook verplicht zijn
roebels te accepteren als een
klant daarmee op de proppen
komt. Hotels, cafes, restaurants
en vervoersbedrijven mogen
van buitenlanders harde valu
ta's blijven vragen.
Rusland krijgt vandaag nieu
we bankbiljetten van 100, 200,
500, 1.000 en 5.000 geïmpor
teerde goederen roebel. Maar
de voorzitter van de parle-
,t gisteren
nog niet hoe de nieuwe biljetten
er gaan uitzien. Ook het minis
terie van financiën toonde zich
onkundig van de operatie.
Het initiatief voor de nieuwe
biljetten is genomen door de
centrale bank, die onder het
parlement ressorteert. Het was
daarom de voorzitter van de
parlementscommissie voor be
grotingszaken, prijzen en belas
tingen, Aleksandr Potsjinok, die
gisteren de nieuwe biljetten
aankondigde. Volgens Potsjinok
zullen de nieuwe biljetten klei
ner zijn dan de bestaande en
voorzien van een schets van het
Kremlin. De beeltenis van Len
in, de grondlegger van de Sov
jetunie, is verdwenen.
Volgens Potsjinok zijn de
nieuwe biljetten nodig omdat
de bestaande op grote schaal
worden vervalst. Maar de 'oude'
roebels blijven wel in roulatie
naast de nieuwe. Die 'oude' bil
jetten zijn overigens pas vorig
jaar in roulatie gekomen. Niet
bekend werd gemaakt wat deze
operatie de schatkist gaat kos
ten.
Hillary Clinton
werpt zich op
gezondheidszorg
WASHINGTON Rtr
President Clinton heeft zijn vrouw
Hillary aangesteld als voorzitter van
een commissie die de hervorming
van de Amerikaanse gezondheids
zorg moet voorbereiden. De werk
groep zal verder bestaan uit voor
aanstaande leden van de nieuwe re
gering.
De commissie moet binnen 100
dagen „de wetgeving voor de ge
zondheidszorg voorbereiden die aan
het Congres zal worden voorgelegd",
aldus Clinton. Hij zei dat zijn vrouw,
een bekende juriste in de VS, niet zal
worden betaald voor deze functie.
Tot nu toe beperkten de presi
dentsvrouwen zich tot sociale activi
teiten en liefdadigheid, hoewel som
migen achter de schermen nogal
wat invloed uitoefenden.
praag» Oudere
Praag juichen Vaclav Havel
toe op Vaclavske Namesti
(Wenceslasplein). Het parle
ment kiest vanmiddag vrijwel
zeker Havel tot eerste presi
dent van de Tsjechische Re
publiek. foto epa
CABINDA «IND-AFP-DPA
Unita-leider Jonas Savimbi is bereid
met de Angolese regering een staakt-
het-vuren overeen te komen. Dat heeft
de Zuidafrikaanse minister Botha (bui
tenlandse zaken) gisteren verklaard.
Ook zou Savimbi een delegatie naar
Addis Abeba willen sturen om met de
Angolese regering over vrede te praten.
Kaarslicht flikkert over de beelden van
Jezus en de Heilige Maagd Maria.
Twaalf jongelingen staan blootsvoets
voor het marmeren altaar in Cabinda-
stad en bidden dat de opnieuw opge
laaide burgeroorlog in Angola niet zal
overslaan naar de noordelijke enclave
Cabinda, die rijk is aan olie.
Hun gebeden en vasten zijn in de af
gelopen weken dringender geworden
naarmate de angst toenam dat de Uni-
ta-rebellen van Savimbi zich voorberei
den op een aanval op het economische
hart van Angola. Cabinda levert twee
derde van de nationale olieproduktie
van 500.000 vaten per dag. „De mensen
hier zijn echt bang", zegt bischop Pau-
linho Fernandes Mudeca. „Bij het ge
ringste teken van onrust pakken ze hun
spullen en vluchten het oerwoud in."
Vanaf de vroege ochtend is het vlieg
veld van Cabinda stampvol burgers die
proberen een vlucht naar de hoofdstad
Luanda te bemachtigen. Zaterdag is het
Amerikaanse olieconcern Chevron be
gonnen met de evacuatie van zijn per
soneel uit de produktie-faciliteit in de
Golf van Cabinda.
Naar aanleiding van de recente ge
vechten in Angola, waarbij tenminste
10.000 mensen zijn gedood, heeft VN-
secretaris-generaaJ Boutros Ghali ervoor
gepleit dat de Veiligheidsraad het man
daat van de VN-waarnemers met nog
eens drie maanden verlengt, maar wel
met het dreigement van een totale te
rugtrekking tenzij beide partijen een
staakt-het-vuren in acht nemen.
De VS hebben gewaarschuwd dat een
mogelijke aanval op de olie-installaties
in Cabinda „verstrekkende gevolgen zou
hebben" voor de nauwe banden die
Unita met Washington onderhoudt. „De
boodschap is duidelijk", zei de hoofd
vertegenwoordiger van de VN in Angola,
Edmund Dejarnette, afgelopen zondag,
waarbij hij benadrukte dat hij mede na
mens de Amerikaanse president Clinton
sprak. „Dit zijn onze mensen. Dit is
Amerikaans eigendom. Savimbi, laat
Cabinda met rust!" In een schrijven aan
Clinton heeft de Angolese president Jose
Eduardo dos Santos de VS vorige week
verzocht om volledige diplomatieke
banden met Luanda aan te knopen,
zoals alle andere grote landen al hebben
gedaan.
De paniek in Cabinda brak op 16 de
cember uit toen Unita haar kantoren
sloot en zich in het dichte oerwoud te
rugtrok. Drie dagen later bezetten strijd
krachten van Unita de olie-stad Soyo,
waar dertig procent van Angola's olie
wordt geproduceerd. Bij deze operatie
werden tenminste 17 buitenlanders ge
vangengenomen.
Voor haar aanval op Cabinda zou de
Unita wel eens haar krachten kunnen
bundelen met de gewapende vleugel
van het Front voor de Bevrijding van de
Enclave van Cabinda (FLEC), dat vorig
jaar september al een kleinschalige on
afhankelijkheidsoorlog voerde tegen de
regering in Luanda. De strijders van het
FLEC controleren grote delen van het
dichte kreupelbos rond het Cabinda
olie-complex in Malongo.
VERTALING MARGREET HESLINGA
KOPENHAGEN Rtr-DPA-AFP
De Deense premier Poul Nyrup
Rasmussen heeft gisteren zijn
kabinet gepresenteerd. Niels
Helveg Petersen wordt de nieu
we minister van buitenlandse
zaken en daarmee voorzitter
van de EG-ministerraad. Een
van de belangrijkste taken
waarmee de nieuwe regering
wordt geconfronteerd is het te
rugdraaien van het „nee" dat de
Denen vorig jaar juni uitspra
ken tegen het Verdrag van
Maastricht. In april of mei moe
ten de kiezers opnieuw naar de
stembus om hierover een oor
deel uit te spreken.
De regering is samengesteld
uit vier partijen: de Sociaalde
mocraten, de Centrumdemo
craten, de Radicaal-Liberalen
en de Christelijke Volkspartij.
De Deense regeringscoalitie kan
met 90 van de 179 zetels voor
het eerst sinds 1971 steunen op
een meerderheid in de Folke-
ting, het parlement.
Het waren vorig jaar vooral de
sociaaldemocratische kiezers
die tegen 'Maastricht' waren.
De verwachting is dat er nu
minder tegenstand zal zijn.
Rasmussen wordt omschre
ven als een koppige workaholic,
die zeer beminnelijk kan zijn.
Die beminnelijkheid heeft hem
de bijnaam 'teddybeer' opgele
verd. Volgens zijn politieke te
genstanders ontbreekt het Ras
mussen aan persoonlijkheid en
uitstraling. Zijn vrienden zeggen
dat hij zo hard werkt, dat hij
nooit ergens op tijd komt.
Toen de 49-jarige Rasmussen
in april vorig jaar tot voorzitter
van de Sociaal-Democraten
werd gekozen, beloofde hij zijn
partij terug aan de macht te
brengen. Zijn kans kwam toen
Schlüter op 15 januari aftrad in
verband met een schandaal en
hij werd gevraagd een nieuwe
regering te vormen.
De krant Politikën wees op de
overeenkomsten tussen Ras
mussen en de Amerikaanse pre
sident Bill Clinton. Beiden na
men in januari het roer over van
egenng, zo
schreef de krant. En als tiener
hadden beide een ontmoeting
met politieke leiders, die een
voorbeeld voor hen vormden.
Clinton schudde John F. Kenne
dy de hand en Rasmussen had
een ontmoeting met de toen
malige Deense premier Viggo
Kampmann. En beiden bespe
len een blaasinstrument: Clin
ton saxofoon en Rasmussen kla
rinet.
Niels Helveg Petersen, van de
Radicaal-Liberale Partij, wordt
minister van buitenlandse za
ken. Petersen (54) vervangt Uffe
Elleman-Jensen die tien jaar die
post bekleedde. De nieuwe be
windsman, die doorkneed is in
de Europese politiek, krijgt een
belangrijke rol te spelen in het
voorzitterschap van de EG. dat
Kopenhagen op 1 januari van
Groot-Brittannië overnam. Pe
tersen was jarenlang een van de
belangrijkste leden van de
Commissie voor Europese Za
ken van het parlement
Zorgen om mensenrechten in Oostzeelanden
moskou hans geleunse zyrev en CVSE-o
de r
CORRESPONDENT
Bezorgdheid over de
positie van de Russi
sche minderheden in
de Oostzeelanden
stond gisteren in Mos
kou centraal in een ge
sprek tussen di
che
i bui
tenlandse zaken Ko-
derheden Max
Stoel.
Kozyrev noemde zijn
onderhoud met de Ne
derlandse ex-minister
'vruchtbaar'. De Russi
sche minister heeft Van
der Stoel gevraagd
Moskou's 'ernstige be
zorgdheid' over d&-be-
handeling van de Rus
sen in de Oostzeelan
den onder aandacht
van de CVSE (Confe
rentie voor veiligheid
en samenwerking in
Europa) te brengen.
Van dei Stoel heeft
Kozyrev gisteren voor
gehouden dat terug
trekking van het Russi
sche leger uit de drie
republieken zeer be
vorderlijk zal zijn voor
verbetering van de be
trekkingen. Hij denkt
ook dat nog te veran
deren of nieuwe wetge
ving positief kan uit
werken voor de Russi
sche minderheid. „Een
compromis is zeer
goed mogelijk", aldus
Van der Stoel.
