'Als ik mnogen sluitzie ik scheuren
Sport
MAANDAG 25 JANUAR11993
'Wat je nu
achterlaat,
zit straks
in je beker'
Tussen de zeventienhonderd toerrijders, reed ook een man op houten
doorlopers. „Ik kreeg kramp, toen heb ik mijn nieuwste doorlopers maar
verwisseld voor de ouwe." zegt hij. Door de problemen met zijn schaat
sen kwam hij wel zo laat binnen, dat het laatste rondje schaatsen er niet
meer in zat.
Karei, de weerman van RTL-4 heeft het dus helemaal ver
bruid. Net op de dag dat de meeste alternatieve Elfste
dentochtrijders onder wie zo'n tweehonderd uit Lei
den en omgeving naar Oostenrijk vertrokken, vertelde
hij dat het twintig graden boven nul was aan de Weissen
see. Zo ontstond enige paniek. Familieleden belden mas
saal om te vragen of de schaatsen voor niets waren mee
genomen; sommige schaatsers, die nog niet waren ver
trokken, schrapten bijna hun reis en hier en daar werden
de langlauflatten maar thuisgelaten. Er lag toch geen
sneeuw op de loipes en het allerbelangrijkste schaat
sen zou men al helemaal op de buik kunnen schrijven.
WEISSENSEE ANNET VAN AARSEN
Er klopte dus helemaal niets
van de RTL-4-weerberichten.
Op de Weissensee ligt een dikke
laag ijs van gemiddeld zo'n der
tig centimeter. En al is de
sneeuw ietwat hard geworden,
er kan toch ook geskied en ge-
langlaufd worden. „Bijzonder
lullig allemaal", zegt Aart Koop-
mans, bestuurlid van de Stich
ting Wintermarathon en de gro
te man achter de alternatieve
Elfstedentocht. „In Nederland
wilde eigenlijk niemand geloven
dat hier ijs ligt, ook niet toen we
vertelden dat het allemaal pri
ma was. Maar we laten heus
niet vijf-, zesduizend mensen
hier naar toe komen als de tocht
niet door kan gaan."
Koopmans zag zaterdagmor
gen in het donker een kleine ze
ventienhonderd tourrijders ver
trekken voor wat voor hen de
dag van het jaar moest worden.
„Ongeveer dertienhonderd heb
ben zich ingeschreven voor de
tweehonderd kilometer", zegt
hij als hij in zijn auto over het ijs
naar de achterste stempelpost
rijdt, vlak na de zogenaamde
Dolomieten-bliek waar het de
hele dag koud blijft omdat de
bergen de zon tegenhouden.
„De rest heeft zich ingeschre
ven voor de Vijftig, de honderd
of de honderdvijftig kilometer
ingeschreven. Elke afstand mag,
als de rondes van 25 kilome
ter maar worden uitgere
den." Uit Leiden en omgeving
zijn er volgens hem opmerkelijk
veel toeschouwers. „Zo'n twee
honderd, schat ik", aldus Koop-
mans. „Ook uit het Westland is
een grote afvaardiging aanwe
zig."
Toerrijders
De alternatieve Elfstedentocht
van zaterdag was alleen be
stemd voor de toerrijders. „Het
is vooral geen wedstrijd", zegt
Koopmans. „Hoewel er bij zit
ten, die de tocht wel als zodanig
beschouwen. Het gaat om de
persoonlijke records, merk je.
telkens weer. Je hoort er een he
leboel zeggen van 'hij heeft een
slecht pr'. Eerst begreep ik nooit
waar ze het over hadden, dacht
ik aan public relations. Het was
dus: persoonlijke record. Ze
kunnen in het peloton heel so
ciaal zijn, maar ze meppen el
kaar ook van de stempeltafel
af." Mede-organisator Fred:
„Het is soms net een horde wil
de beesten."
Nadat tijdens de tocht van
vorig jaar een van de vrijwilli
gers in het gedrang bij de tafel
dwars door de moonboots een
schaats in het scheenbeen
kreeg, zijn er planken voor de
stempeltafels bevestigd. „We
moeten onze mensen bescher
men", aldus Koopmans. Dat het
dan toch nog mis kan gaan,
merkt Jan Slootweg uit Wasse
naar, lid van de Warmondse Ijs-
club. Hij wordt pardoes onder
De leden van de Warmondse Usclub vertrokken bijna allemaal dinsdag per bus naar de Weissensee, aan de voet van de Dolomieten in Oostenrijk.
Deelnemers uitgeput na alternatieve Elfstedentocht voor toerrijders op Weissensee
Vooral blijven eten en drin
ken, is het motto van de toer
rijders. Met graagte pakken
ze bij de verzorgingsposten
de bekertjes AA-drink en
soep aan. Ze weten dat het
water voor de drankjes uit
het meer komt. Hoe het pre
cies in zijn werk gaat, realise
ren zich echter weinigen.
Achter iedere verzorgings-
post is een groot gat in het ijs
gezaagd. Op het moment dat
de voorraad water opraakt,
lopen de vrijwilligers van de
SWM met emmertjes naar
het gat toe.
Niemand zal er echter een
ziekte van oplopen. Het wa
ter van de Weissensee is zui
verder dan het drinkwater in
Nederlandse steden als Am
sterdam en Rotterdam. De
Weissensee is beschermd na
tuurgebied en de bewoners
van de dorpjes erom heen
zijn er zuinig op. Zo mag er
bijvoorbeeld niet met motor
boten op het meer worden
gevaren. De rommel die de
schaatsers achterlaten, wordt
consciëntieus opgeruimd.
Wat wordt geloosd tijdens de
plaspauzes wordt in vaten
opgevangen. Wat per onge
luk ernaast is gcdnippeld,
wordt uit het ijs geschept.
„Let op je rommel", bena
drukte Aan Koopmans tij
dens de dagelijkse bespre
kingen. „Wat je nu achter
laat, zit volgend jaar mis
schien in je bekertje drin
ken."
de stempeltafel geschaatst als
hij in de kopgroep een stempel
tje komt halen. De mindere
schaatsgoden worden door de
vrijwilligers uit voorzorg al naar
een veiliger heenkomen verwe
zen, als de kopgroep in zicht
komt.
„Er zitten in die kopgroep
toch een heleboel toerrijders,
die eigenlijk de wedstrijd zou
den moeten schaatsen", zegt
Francis Heemskerk van de War
mondse IJsclub. „Maar ja, dan
eindigen ze niet voorin en daar
hebben ze geen trek in." Haar
bewering wordt gestaafd door
de eindtijd van de eerste man
die zaterdag finisht. Slechts zes
uur, 54 minuten en 29 secon
den heeft hij er over gedaan.
Ook van de Warmondse IJsclub
rijden er een paar mee, die het
niet slecht zouden hebben ge
daan tijdens de wedstrijd van
overmorgen (woensdag). Huub
Slobbe uit Lisse finisht als ze
vende met een eindtijd van zes
uur en 57 minuten.
John van Velzen, eveneens een
van de snellere schaatsers van
de Warmondse IJsclub, die voor
in de middag nog redelijk fris
het ijs afstapte: „Die mensen
die pas tegen zessen binnenko
men, hebben een veel grotere
prestatie geleverd. Die zitten
vaak helemaal stuk, die hebben
er echt voor moeten werken.
Onder die echte toerrijders is de
saamhorigheid trouwens wel
veel groter. Als er eentje stuk zit,
dan wachten ze, praten ze op
hem in en sleuren ze hem des
noods over de finish heen. Dat
zie je in die snelle groepen niet
gebeuren. Daar heb je nauwe
lijks tijd om tegen elkaar te pra
ten. En als je per ongeluk ie
mand snijdt, zijn er direct
strubbelingen. Dan krijg je
meteen van alles naar je hoofd."
Angina
Als er een van de Warmondse
IJsclub van te voren niet wist of
ze de alternatieve Elfsteden
tocht zou uitrijden, is het Fran
cis Heemskerk. Vorige week
werd ze geveld door angina. Ze
had de schaatsen dinsdag wel
meegenomen naar Oostenrijk,
maar twijfelde er zelf aan of ze
aan de start zou verschijnen.
Tijdens de training op vrijdag,
stapte ze al na tien kilometer
het ijs af. Iedere nacht had ze
wakker gelegen van de zenu-
vyen, tientallen keren was ze het
bed uitgestapt, naar de wc ge
gaan.
„Gek eigenlijk", zegt ze de
avond van te voren. „Ik weet nu
al dat ik tweehonderd kilometer
niet red, ook al heb ik er het he
le jaar naar toe geleefd. Dus
waarom zou ik zenuwachtig
zijn. Zoals ik me nu voel, sta ik
morgen niet eens aan de start."
Toch treft ze 's avonds haar
voorbereidingen: veel eten
(spaghetti), lderen klaarleggen,
uitrekenen hoe laat ze moet op
staan om nogmaals veel te eten
en de stapels kleding en zeem
leren stukken aan te trekken.
Op de dag van de tocht besluit
ze de gok te wagen. Om vijf uur
stapt ze uit bed, anderen zijn
zelfs nog vroeger. Om half ze
ven staan de schaatsers op het
ijs te wachten op het startschot.
Het is nog donker als ze op
weg gaan. „Dat vind ik de heral
diek van dit alles", zegt Piet Re-
wijk, een Elfstedentochtvete
raan uit Lisse, die samen met
zijn zoon Paul naar Weissensee
is gekomen. „In het pikdonker
dat ratelen van de schaatsen
over het hobbelige ijs. Dan
word ik echt wakker. Niet als ik
daarvoor zit te prutsen met
mijn eten en mijn lderen."
En wakker dienen de schaat
sers te zijn, in de vroege och
tend. Het ijs is dan weliswaar
nog hard, maar de vele scheu
ren maken het moeilijk om
overeind te blijven. Toch gebeu
ren er de eerste ronde als het
nog donker is geen ernstige
ongelukken. Hier en daar ver
schijnen de eerste plekken
bloed op het ijs maar de ambu
lances en de paraat staande he
likopter hoeven niet in actie te
komen. In de eerste hulpposten
moet hier en daar slechts een
snee worden gehecht.
De Stichting Winter Mara
thon heeft zich uit voorzorg wel
terdege voorbereid op ernstige
ongelukken. Zo is er een me
disch team uit Nederland over
gekomen onder leiding van een
chirurg van het brandwonden
centrum in Beverwijk. „Dat
klinkt misschien raar, een chi
rurg uit Beverwijk maar we heb
ben er veel baat bij", zegt Aart
Koopmans. „Ernstige bevriezin
gen hebben hetzelfde effect als
ernstige brandwonden
Het komt echter niet zo ver
dat de chirurg zijn kennis moet
gebruiken. Als het licht wordt,
loopt de temperatuur in de zon
al snel op tot iets boven het
vriespunt. Zo ontstaan er ideale
omstandigheden, omdat
John van Velzen, Paul Rewijk en Jan Wassenaar van de Warmondse Us
club nemen bij een verzorg!ngspost de nodige voedingsstoffen.
zoals je wel vaker ziet in winter- boven nul nauwelijks wordt
sportgebieden door de hoge aangetast. Anders dan twee jaar
ligging het ijs bij temperaturen geleden toen het bij de start
Samenwerking in het peloton. Organisator Koopmans: „Ze kunnen in zo'n groep heel sociaal zijn, maar ze meppen elkaar van de stempeltafel af."
FOTOS ANNET VAN AARSEN
26 graden vroor zijn er dit
jaar behalve tijdens de eerste
ronde ook geen schaatsers te
bekennen met ijspegels in de
baarden en aan de bivakmut
sen. Wat de temperatuur betreft
dus weinig ontberingen.
Kunstschaatsen
De bewoners van Techendorf
en de omliggende dorpjes aan
de Weissensee, die in de loop
van de dag naar het uitgezette
parcours komen, snappen nau
welijks iets van wat hun gasten
bezielt. In de sportwinkel in
Techendorf staan alleen wat
hockey- en kunstschaatsen in
de etalage. Schaatsen is een ta
melijk onbekende sport rond
het meer, althans tot precies vijf
jaar geleden de alternatieve elf
stedentocht voor de eerste keer
op de Weissensee werd verre
den.
„Dat krioelt daar maar als
mieren over het meer heen",
zegt een pensionhoudster.
„Gekke Nederlanders?" vraagt
een collega van haar. „Dat hoor
je mij niet zeggen maar ik denk
het stiekem wel." Herr Koch uit
Techendorf: „We zijn het lange
afstandschaatsen niet gewend,
we zijn meer opgegroeid met
skiën. Ik heb het wel eens ge
probeerd, maar ik kreeg al snel
last van mijn voeten." De
Weissensee wordt door de be
woners zelf dan ook voorname
lijk gebruikt voor een sport als
curling en nu en dan eens een
rondje op de kunstschaatsen.
Toch kun je zeggen dat de
Weissenseers uitermate tevre
den zijn over het evenement.
Techendorf zevenhonderd
zielen groot herbergt gedu
rende twee weken enkele dui
zenden schaatstoeristen. Vol
gens een plaatselijke krant le
vert dat miljoenen op, terwijl in
de omliggende gebieden mo
menteel nauwelijks een cent
wordt verdiend aan het toeris-
Bovendien biedt de tocht
voor de toeschouwer vermake
lijke taferelen. De Oostenrijkers,
nu en dan in Lederhoscn. zitten
lekker aqn de kant te kijken,
voorzien van braadworst of een
half haantje, bier of schnaps. De
goede opletters onder hen za
gen zeven keer een man op
houten doorlopers voorbij-
schaatsen. „Dal achtste rondje
doe ik maar niet meer", zegt hij
als hij in de schemering het ijs
afstapt. De man blijkt nogal wat
oponthoud gehad te hebben
door verkeerd geslepen schaat
sen. „Ik kreeg kramp, toen heb
ik mijn nieuwste doorlopers
maar verwisseld voor de ouwe."
De Warmondse IJsc lub net
als bijvoorbeeld de ijsclubs van
Zoeterwoude, Alkemade en
Haarlem goed vertegenwoor
digd doet het boven ver
wachting. Gerard Heemskerk
(geen familie van naamgenoot
Francis) reed bijvoorbeeld de
tweehonderd in plaats van de
honderd. ,,Als het nog licht was
geweest had ik nog een rondje
gereden", zegt hij. Anders dan
veel andere schaatsers, stapt hij
soepel het ijs af. Onbegrijpelijk,
vinden zijn clubgenoten. De he
le afstand schaarste hij diep, bij
na met zijn neus over het ijs.
„En wij telkens maar zeggen dat
hij rechtop moest", zegt Hans
Hogervorst. „Dit is niet nor
maal. Een normaal mens krijgt
op die manier last van zijn rug."
Stuk
Francis komt als laatste van de
Warmonders binnen, helemaal
stuk. Volgens haar clubgenoten,
die bij de finish stonden te
wachten, wist ze nauwelijks
meer wat ze deed. Die moesten
haar van het ijs aftillen, zeggen
wat ze moest doen. Ze hebben
haar in het hotel op een stoel
gezet, uitgekleed, en onder de
douche gezet. Later op de
avond zegt ze: „Ik ben na het
eten een tijdje op bed gaan lig
gen. Niet om te slapen maar om
nog eens na te denken over wat
er allemaal is gebeurd. Iedere
keer zag ik weer voorbijkomen
hoe het ging bij de finish. Hoe
ze me allemaal stonden op te
wachten. Hoe Fer en Carla
(wedstrijdrijders) de laatste ron
de naar me op zoek zijn gegaan
en me naar de finish hebben
gesleept. Ik mocht beslissen, zij
hielden mijn tempo aan. Ik
moest daarvoor echt telkens op
zoek naar anderen om achter te
hangen. Ik was zo kapot. Ik heb
vanaf de eerste ronde van ronde
tot ronde besloten of ik door
zou gaan. De laatste ronden heb
ik bij elke post mijn schaatsen
uitgedaan, dan moest ik even
wieberen met mijn tenen. Ie
dereen had tranen in zijn ogen,
toen ik over de streep kwam. en
ik huilde zelf nog net hardst.
Het was zo mooi allemaal."
Clubgenoot Corrie: „Ze heeft
veel alleen gereden en dat is
hardstikke moeilijk. Dat heb ik
vorig jaar ook gedaan en dat
ging veel zwaarder dan dit jaar.
Nu zat ik lekker in een groepje.
Dan word je als het ware meeg-
zogen, hoef je nauwelijks moei
te te doen. Zo vreemd, heb je
lang op het ijs gestaan, maar het
is toch omgevlogen. Het is heel
onwerkelijk, gewoon in droom
voorbijgegaan."
Ondanks een relatief makke
lijke tocht voor velen, besluiten
de Warmonders niet naar de
tent bij de finish te gaan. waar
als afsluiting een 'blarenbal' is
georganiseerd, compleet met
schlager-zanger. De vermoeid
heid blijkt toch nog te hebben
toegeslagen. Of, zoals één van
de Warmonders zegt: ..Als ik
mijn ogen dichtdoe, zie ik al
leen maar scheuren
