Keukenapparatuur mag
weer 'gezien' worden
Leven en wonen
Tarwekiemen op tafel
'Grunge'
Fabrikanten zwichten
voor druk activisten
Glasplaten en extra lichtje in koelkast
Krak
MAANDAG 25 JANUAR11992
25
REDACTIE: •HENRIETTEV
TUIN
Welvaart en wereldwijde handel in fruit en groente hebben er voor
gezorgd dat wij geen tekorten meer kennen aan vitamines, als we
terminste een heel klein beetje ons gezonde verstand gebruiken.
Maar ook zonder speciale tekorten kan gezond eten geen kwaad.
Dus vullen we onze welvaartshap af en toe aan met kiemen die we
zelf gekweekt hebben.
Ze zijn er in soorten, maar deze keer proberen we het eens met
doodgewone tarwe. Koop die wèl in de reformhandel en niet in de
zaadhandel. De laatste zijn vaak bespoten met gif om ze te ont
smetten.
Zoek dan een royale weckpot of een inmaakglas met flinke bodem.
Maak vooral goed schoon, was de tarwekorrels onder stromend
water in een zeef en leg een laagje korrels van een halve centimeter
hoog onder in de schone pot. Giet er zoveel water bij tot dat 5 cm
hoog in de pot staat. Laat de korrels nu een hele nacht of anders
ongeveer 12 uur weken. Span een stukje gaas of nylonkous over de
opening van de pot en giet het water af.
Zet het glas met de geweekte korrels op een warme, liefst donkere
plaats, maar vergeet vooral niet om elke morgen en elke avond de
tarwekorrels even te spoelen. Dat gaat makkelijk als er een dun
laagje nylon over de pot is gespannen. Na drie dagen wordt er
slechts eenmaal per etmaal gespoeld om de verzuring van de kie
men tegen te gaan.
Dan wordt het een kwestie van goed kijken. Zodra de kiemen een
halve tot een centimeter groot zijn, zijn ze klaar voor consumptie.
Ze smaken ook zonder enige toevoeging lekker zoet. Ze kunnen
naar wens aan salade, yoghurt, muesli, zelf te bakken brood en
pannekoeken toegevoegd worden. Ze zijn rijk aan vitamines die
zich tijdens het kiemproces vormen, vooral ook aan vitamine C en
kinderen zijn er meestal dol op.
LEZERSVRAAG
Al meerdere keren heb ik mijn dierbare lezers verzocht om me niet
voor schier onoplosbare raadsels te plaatsen. Dat gebeurt als ik
heel- of halfverdroogde bloemen en bladeren in de enveloppe vind.
Zo kreeg ik van MEVROUW MAAS-V.D. BIJL UIT HAARLEM een
aantal vrijwel 5-hoekige bladeren afkomstig van een forse boom-
vormige plant. Die had ze zelf gekweekt uit een op straat gevonden
peul. Daar zit ik dan met: 5-hoekig, uit lange peulvrucht afkomstig
en boomvormig. Ik gok op de Catalpa oftewel trompetboom uit de
familie van de Bignoniaceae. Als dat zo is, dan is de forse plant van
mevrouw Maas vorstbestendig en wordt het een boom van wel 6
meter hoog. Maar momenteel verblijft de plant binnenshuis, is dus
verwend. Daarom zou ik willen adviseren om deze plant pas half
mei, na de nachtvorsten een plaatsje in de tuin te geven. Wat aeg
ik? Plaatsje? Neen, forse plaats. Als het inderdaad een Catalpa is.
Dat nu is de gok.
Die arme MEVROUW SCHAUIKES UIT HAARLEM heeft van de 40
geraniumstekjes maar 8 overgehouden. Wat was er mis? Ik denk te
veel water. Eerst moeten de stekken altijd even drogen. De stengel
bevat veel vocht en na een paar uur dekt de stek zelf zijn wond af
met een heel dun vliesje. Dan is er minder kans op rot. Bovendien
moet de stekgrond (er is speciale stekgrond in de handel) luchtig,
iets vochtig maar vooral niet te nat zijn. In het vroege voorjaar kan
men met succes de uitlopers van de overwinterde geraniums nog
stekken.
Ongeveer 8 cm lang, afsnijden vlak onder de aanzet van een blad,
blad verwijderen behalve de drie bovenste, enkele uren laten dro
gen enzovoort. Lukt in 9 van de 10 gevallen, dat weet ik uit erva
ring. Tenzij het hanggeraniums zijn. Die stekken moeilijker. Dan is
het percentage geslaagde stekken iets kleiner. Tweede vraag: gaat
de Skimmia dood als men er een takje afknipt? Geen sprake van. Bij
strenge vorst is er kans dat de tak waaraan we hebben zitten knip
pen iets invriest.
Clivia's zijn kennelijk in de mode want nu is er weer een vraag over
Clivia's. Deze keer doet de plant van mevrouw VAN HOEKEN UIT
OEGSTGEEST het héél goed. Ze heeft zelfs zaad gevormd en dat
moet altijd verwijderd worden, maar pas goed uitgerijpt als het in
derdaad de bedoeling is om het te zaaien.
In het voorjaar wordt op de normale wijze in de kamer gezaaid,
maar het duurt vijf jaar eer deze zaailingen gaan bloeien. Handiger
is het om eventuele zijscheuten op te potten en deze bloeien dan al
na twee jaar. Het wordt dus kiezen voor het zaaiavontuur of voor
een snelle vermeerdering.
Komt er bij u al tuinierend of wandelend in de natuur een vraag
op? Greet Buchner zal proberen voor u het antwoord te vinden.
De vraag kunt u opsturen naar Damiate Dagbladen, Postbus 507,
2003 AP Haarlem t.a.v. de redactie LEVEN EN WONEN.
'Grunge' noemen de
Amerikanen de mode
trend waarbij wordt te
ruggegrepen op de tijd
van de flowerpower, de
hotpants, soulbroeken,
overgooiers, gehaakte
vestjes enzovoort En al
die kledingstukken moe
ten door èn over elkaar
worden gedragen. Een
zwerver is er niets bij. Al
leen voor die 'zwer-
verslook' moet wel een
fors bedrag worden neer
geteld als je die door een
couturier als de Italiaan
Raniero Gattinoni voor je
laat samenstellen. Maar
de verkleedkist op zolder,
de tweedehands kleding
zaak of de rommelmarkt
leveren zeker hun aan
deel in deze 'nieuwe'
trend en voor beduidend
minder geld. foto ap
Grote vraag naar royaal bemeten koelmeubels
De tijd dat elk apparaat in de inbouwkeu-
ken achter een camouflagedeur verbor
gen moest worden, lijkt voorbij. Een
Franse fabrikant introduceerde onlangs
op de Parijse beurs Arts Cuisine een serie
keukenapparatuur die juist heel opval
lend van design is en daardoor in elke
keuken de aandacht trekt.
THEA WAMÉLINK
Niet alleen doordat de deuren van ovens en af
wasmachine ongeveer een centimeter uit het
kastenffont naar voren springen, maar boven
dien door het gebruik van materialen als (al dan
niet gelakt) aluminium en roestvrijstaal.
Door het toenemende gebruik van magnetron en
diepvriesprodukten is er vraag naar royaal beme
ten koelmeubels ontstaan. De Amerikaanse koel
kast met dubbele (vleugel) deuren maakt furore.
Hij leent zich niet zo goed voor inbouw en wordt
daarom meestal vrijstaand of tussen een 'kasten-
batterij' geplaatst. Maar dit type kasten is wel te
koop met deuren in een keur van verschillende
en soms zeer opvallende kleuren, zodat het ap
paraat qua uiterlijk harmonieert, of juist contras
teert met de keukenmeubels.
Het valt te verwachten dat de vraag naar dit type
koelkast zal toenemen. Wie zo'n forse koelkast
heeft, dikwijls ook nog voorzien van een drank
endispenser en/of ijsblokjesautomaat, wil hem
over het algemeen juist graag laten zien.
Alles mag en kan
Het strakke en gesloten keukenfront wordt ook
nog op andere manieren doorbroken. En dat ver
schijnsel kennen we al enkele jaren. Door kasten
met dichte deuren te combineren met open kas
ten of types met glasdeuren. Het complete kook
centrum, tussen twee werkbladdelen geplaatst,
Kookcentrum van Alno, 125 cm breed, dat overal
tussen geplaatst kan worden. Er is ook een uitvoering
van 95 cm breed. foto cpd
heeft zijn intrede gedaan. Want het hoeft niet
meer allemaal naadloos aan te sluiten. Alles mag.
En alles kan bovendien.
Fabrikanten bieden kopers van keukens en appa
ratuur steeds meer mogelijkheden hun keuken
een geheel eigen persoonlijkheid te geven. Daar
bij valt vooral op dat in het totale bedrag dat voor
een inbouwkeuken wordt uitgegeven, de appara
tuur een steeds groter aandeel krijgt.
Erkenning
Uit onderzoek blijkt dat bij aanschaf van een
keuken 50 procent van de besteding naar de keu-
kenmeubelen gaat, 40 procent naar de appara
tuur en 10 procent voor rekening van de bladen
komt. Dit hoge bedrag voor apparatuur zit 'm
niet zo zeer in het feit dat men zoveel meer toe
stellen koopt (afgezien van de afwasmachine die
pas het laatste decennium doorbreekt) maar
wordt vooral veroorzaakt door de aanschaf van
betere en duurdere apparaten. Uit het feit dat die
weer mogen worden gezien mag bovendien blij
ken dat men de functionaliteit van keukenappa
raten weer erkent en naar waarde weet te schat
ten.
'Niet-door-kinderen-gemaaktetiket' op tapijt
Kopers in Europa en de VS kun
nen binnenkort aan Indiase ta
pijten aflezen of ze al dan niet
door kinderen zijn gemaakt. Als
er aan de produktie van een ta
pijt geen kinderhand te pas is
gekomen, zullen Indiase fabri
kanten er een etiket 'Niet door
kinderen gemaakt' aan bevesti
gen.
De fabrikanten zijn gezwicht
voor de druk van activisten die
in het Westen met succes cam
pagne hebben gevoerd tegen
kinderarbeid in met name de
tapijtindustrie. Een panel waar
in tapijtfabrikanten, activisten
tegen kinderarbeid en enkele
tapijtimporteurs zitting hebben,
controleert of de tapijten daad
werkelijk uitsluitend door vol
wassenen zijn gemaakt.
„De eerste tapijten met een
merkteken zullen eind maart,
begin april van dit jaar op de
markt komen", zegt Kailash Sa-
tyarthi, voorzitter van de Zuid-
aziatische Coalitie tegen Kin
derslavernij (SACCS). SACCS
coördineert de regionale cam
pagne om bijna een miljoen
kinderen te bevrijden uit weef-
ateliers in India, Pakistan,
Bangladesh en Nepal.
Zo'n 300.000 kinderen wer
ken in India als tapijtwever. De
meesten werken in de noorde
lijke deelstaat Uttar Pradesh in
het gebied Mirzapur-Bhadohi,
waar meer dan 90 procent van
Lichaamcrèmes
Harriet Hubbard Ayer komt met
4 lichaamsverzorgingsproduk-
ten. Een zachtschuimende peel-
ingcrème: een massagecrème
een speciale emulsie die ver
slapping van de huid tegengaat
en een serum voor 'probleem
zones'. Wie het gehele pro
gramma aanschaft, is bijna
300 kwijt.
de mooie handgeknoopte In
diase tapijten wordt vervaar
digd. De kinderen, van wie
sommigen pas vier jaar zijn,
worden in groepen geronseld
door koppelbazen die hiervoor
naar dorpen in de meest achter
gestelde en armoedige streken
van het land trekken. Veel kin
deren zitten voor hun hele le
ven aan hun werkgever vast,
omdat zij met hun arbeid kleine
leningen moeten afbetalen die
aan hun ouders zijn verstrekt.
Ze worden gedwongen acht
of meer uur per dag, zeven da
gen per week te werken in
weefateliers die slecht verlicht
en geventileerd worden. De kin
deren krijgen armzalig weinig
betaald: het equivalent in India
se roepies van 40 cent is geen
uitzondering. De tapijtexport le
vert India jaarlijks voor 250 mil
joen dollar aan buitenlandse
deviezen op.
Naast een merkteken zullen
de etiketten computerinforma
tie bevatten over niet alleen de
tijd en plaats van produktie
maar ook het specifieke weefa-
telier waar het tapijt is gemaakt.
De produktiecentra zullen re
gelmatig worden geïnspecteerd
door vertegenwoordigers van de
fabrikanten, exporteurs en non-
gouvernementele organisaties
(ngo's). Zij zullen er op toezien
dat de eigenaars van weefate
liers geen kinderen in dienst
hebben, aldus Sathyarthi.
De campagne tegen kinderar
beid in de tapijtindustrie heeft
de Indiase regering gedwongen
alle weefateliers te laten regi
streren om te zien in hoeverre
de tapijtindustrie draait op kin
derarbeid. De officiële Raad
voor de Bevordering van de Ta
pijtexport en de Vereniging van
Indiase Tapijtfabrikanten me
nen dat deze registratie zal bij
dragen aan het uitroeien van
kinderarbeid in deze sector.
Maar dat wordt door Sathyarti
afgedaan als „de maatregel ach
teraf goedpraten".
Glasplaten in plaats van roosters zorgen er voor dat de spullen beter
blijven staan. foto cpd
Het gebeurt u ook
vast wel eens, dat de
koelkast zó vol staat
dat het lichtje er
gens bovenin de
kast nauwelijks nog
kan functioneren en
je dus moeilijk de
weg kunt vinden
naar het juiste pro-
dukt. Bosch brengt
nu koelkasten waar
in twee lichtpunten
zijn aangebracht,
één boven in de kast
en een tweede in de
zijwand. Bovendien
is hierbij gekozen
voor halogeenver-
lichting, met een
veel grotere lichtop
brengst dan het tra
ditionele koelkast
(gloei) lampje. Zo
kunnen we tenmin
ste zien wat we zeg
gen.
Een tweede snufje
in deze serie koel
kasten vormen de
antislipglasplaten in
plaats van roosters.
Zo staan zelfs de
kleinste potjes altijd
vlak. Het verschui
ven van met vloei
stof gevulde schalen
gaat ook met min
der golfbewegingen
SPREEKUUR
Eind vorige maand zagen we op tv
een ernstig sportongeval. Een vol
leyballer van de nationale selectie
lag kermend op de grond. Zijn ene been
stond in een akelige hoek, iedereen kon
zien dat het was gebroken. Later bleek dat
deze sporter al een brace om zijn enkel had.
Een brace kan een gewricht vrijwel vastzet
ten en diende bij hem om te voorkomen
dat zijn enkelbanden, die toch al waren ge
blesseerd, nog verder zouden beschadigen.
Het vastzetten van een gewricht met be
hulp van een uitwendig staketsel van fiber
glas, plastic, aluminium, rekverband of
waar het tegenwoordig ook van gemaakt
moge zijn, gebeurt niet zomaar. Als een ge
wricht instabiel is geworden na bijvoor
beeld een ongeluk, kan de patiënt met be
hulp van zo'n brace weer functioneren.
Om het begrip 'instabiliteit' beter te begrij
pen, even terug naar de bouw van een ge
wricht. Als voorbeeld neem ik het kniege
wricht, maar de principes gelden ook voor
de andere gewrichten. Ieder gewricht is een
meer of minder beweeglijke verbinding tus
sen botstukken. Er worden meerdere soor
ten gewrichten onderscheiden, bijvoor
beeld het kogelgewricht waar schouder en
heup voorbeelden van zijn. De knie is een
draai-schamiergewricht, dat kan buigen en
strekken, maar geen cirkels kan maken.
Het kniegewricht bestaat uit twee botstuk
ken, het dijbot en het scheenbeen. De uit
einden van het dijbeen zien eruit als twee
knobbels, zoals een bot in een stripverhaal
heeft, en die rusten op de bovenkant van
het scheenbeen, dat vrij vlak is. Schema
tisch twee bollen op een plank, en dat kan
alle kanten op glijden, het benige gewricht
is dus instabiel. Daarom is het aan alle kan
ten verstevigd met banden. De kniebanden
bevinden zich aan weerszijden en dwars
door het gewricht heen. Deze laatste zijn de
kruisbanden. Voor verdere stabiliteit nog
twee menisci, die zo vaak bij voetballers
aan barrels gaan. Om het gewricht bevindt
zich, als een stevige manchet, het ge
wrichtskapsel.
Al deze banden en kapsels geven het benige
gewricht zijn stabiliteit. Is nu één of meer
banden gescheurd, dan moet de stevigheid
van buiten worden aangebracht. Een brace.
Deze hulpmiddelen worden niet alleen ge
dragen door mensen die er uitsluitend klei
ne ommetjes mee maken. De professionele
en semi-professionele sporters gaan met
hun ledematen in de tape het veld op of de
zaal in, nog voordat zij werkelijk zijn gene
zen. Er staan grote belangen op het spel,
medailles gaan aan je neus voorbij als je
niet meespeelt en bovendien, er kan toch
niets gebeuren? Die enkel, die knie, die vin
gers zitten toch stevig ingepakt?
Inderdaad, met het ingepakte gewricht kan
weinig meer gebeuren. Maar als een speler
slecht neerkomt na een val, of onderuitge
haald wordt, dan komen er grote krachten
vrij. Krachten die een blessure kunnen ver
oorzaken. Als het 'eerste station', vaak de
enkel, niet kan buigen of zwikken of des
noods een band kan laten scheuren, zoeken
de krachten het hogerop. En helaas, de ge
volgen zijn dan vaak veel ernstiger. U hebt
daarvan een wel heel ongelukkig resultaat
kunnen zien op tv: het scheenbeen brak
even boven de brace, die tot doel had bles
sures te voorkomen.
Als u nog gaat skiën dit seizoen, dan trekt u
ongeweten ook braces aan. De moderne
skischoenen zitten zo stevig om de voet dat
ze als een extreme stabilisator van het en
kelgewricht werken. Vroeger, toen de
schoen nog niet als een blok beton tussen
ski en voet stond, kwamen de pechvogels
terug uit de sneeuw met gebroken enkels of
gescheurde enkelbanden. Tegenwoordig is
enkelletsel bij alpine skiën een zeldzaam
heid. De.meest voorkomende letsels zitten
nu hoger: breuken van het scheenbeen,
breuken van het scheenbeenplateau (waar
de dijbeenknobbels op rusten) en niet te
vergeten bandletsels van de knie. Vaak zijn
meerdere banden gescheurd en is ook een
meniscus beschadigd. Al deze breuken en
scheuren betekenen voor de ongelukkige
die ze heeft opgelopen een langdurige zaak.
Als het letsel ernstig is, moet er geopereerd
worden en revalidatie duurt vaak meer dan
een halfjaar. Dat wil zeggen, binnen die tijd
bent u wel weer op de been, maar voordat
het allemaal weer net zo goed is als voor de
val, bent u zeker nog een half jaar kwijt.
Mariska Koster
