Een bolwerk staat op instorten
Vinny Jones:
voetballen op
leven en dood
Sport
ZATERDAG 23 JANUAR11993
REDACTIE: HERMAN JOUSTRA AD VAN KAAM (chef)
ROB ONDERWATER GERT JAN ONVLEE WIM VAN WANROOY ROB VAN DER ZANDEN
De Mersey, de rivier die
door het hart van de stad
Liverpool stroomt, zou
gevuld kunnen zijn met
tranen. Tranen van
verdriet om wat ooit het
grootste voetbalbolwerk
van Engeland en Europa
was. Liverpool FC, de trots
van een al eerder
vervallen havenstad, is in
de grootste crisis beland
die de club ooit heeft
gekend. Portret van een
instituut dat op instorten
staat.
Precies tien jaar na de verove
ring van de laatste Europa Cup
maken bewindvoerders op An-
field Road overuren om te voor
komen dat het instituut Liver
pool met donderend geraas de
finitief in elkaar stort. De loyali
teit van de fans, die al decennia
lang zorgen voor een vaste bron
van inkomsten, houden de club
vooralsnog overeind.
De miljoenenwinsten van
vroegere glorieperioden zijn als
sneeuw voor de zon verdwenen.
Liverpool staat voor 13 miljoen
gulden in de rode cijfers en is
sportief gezien volledig dwalen
de. Uitgeschakeld in de Europa
Cup, League Cup en FA Cup. Al
vanaf het begin van de compe
titie worstelend in de onderste
helft van de Premier League en
de laatste maanden bijna weke
lijks vernederd door mindere
goden in het Engelse voetbal.
De vernedering op eigen veld
in het FA Cup-toemooi, door de
tweede divisieclub Bolton Wan
derers, betekende de grootste
schok van dit seizoen. Het was
in geen 34 jaar voorgekomen
dat de reus door een 'klein op-
dondertje' was geveld. In 1959
werd Liverpool door de ama
teurs van Worcester aan de
schandpaal genageld.
De man die verantwoordelijk
is voor die crisis, de totale afta
keling van de 'Reds', heet Grae
me Souness. Sinds hij het roer
overnam van zijn vroegtijdig
opgestapte landgenoot Kenny
Dalglish is het bergafwaarts ge
gaan met de kampioen van wel-
Souness, de Schotse
ternational die zelf
maakte bij Liverpool en als
speler vele triomfen vierde,
zou de club zo verkondig
de hij bij zijn aanstelling
wel eens even terugbrengen
op het hoogste internationale
platform. Op Anfield had
men in de jaren tachtig een
wanbeleid gevoerd door de
verkeerde spelers aan te trek
ken, zo vond hij.
De leiding van Liverpool
gaf zijn oud-werknemer als
manager alle volmachten. Sou
ness mocht in anderhalf seizoen
voor 38 miljoen gulden investe
ren in nieuwe spelers. Zijn
grootste aankoop werd Dean
Saunders, de briljante interna
tional van Wales voor wie negen
miljoen guldfen werd neerge
teld. Saunders maakte het jaar
niet eens vol, werd door zijn
trainer afgelopen jaar weer bui
ten de deur gezet omdat hij bij
nader inzien 'helemaal geen ge
weldige voetballer was'.
De Engelse voetbalwereld gil
de het uit, rolde over de grond
van plezier. En bleef rollen.
Want na Saunders flopten er
nog meer. Namen als Michael
Thomas (Arsenal), Paul Stewart
(Spurs), Mark Walters (Glasgow
Rangers), Mark Wright (Derby
County) kostten de club koffers
vol met geld. Dit kwartet alleen
al 24 miljoen. Zij zijn nog niet
vertrokken, maar lang zal dat,
als het aan Souness ligt, niet du-
„Het enige waar deze zoge
naamde grote sterren aan kun
nen denken is hun bank
rekening," brieste Sou-
- ness gisteren, nadat hij
fc"^ op een persconferentie
F11 uiüeg gaf aan de zoveel-
ste afgang, in dit geval te-
|T*j gen Wimbledon. „Ik heb
H mannen nodig die bereid
zijn te sterven voor deze
PT! club. Ik wil winnaars heb-
O' ben. Niet van die fragiele
mannetjes, die hun be-
nen terugtrekken en het
publiek in de maling ne
men."
De gerenommeerde in
ternationals die zich bloot moe
ten stellen aan de kritiek van de
eigenzinnige Schot, die bij Glas
gow Rangers eveneens een ver
mogen spendeerde, zijn inder
daad geen tophits gebleken in
de Beatles-stad. Maar Souness
is zelf verantwoordelijk voor
hun komst en is dat inmiddels
stevig ingepeperd ook.
„Jij hebt ons in deze puin
hoop doen belanden, jij zorgt
ook maar dat we er weer uitko
men," was de korte, maar dui
delijke boodschap van het be
stuur toen Souness vorige week
aanklopte voor nieuwe investe
ringen.
De leiding van Liverpool wei
gert voortdurend uitverkoop te
houden en miljoenen te inves
teren in nieuw materiaal. Te
meer daar zo ongeveer alle ve
detten, die door Souness bij het
oud vuil werden gezet, elders
wèl succesvol zijn. Dean Saun
ders, Ray Houghton en Steve
Staunton staan met Aston Villa
tweede op de ranglijst in de Pre
mier League; Peter Beardsley,
Steve McMahon en Glenn Hy-
sen zijn andere grootheden die
in dienst van nieuwe werkge
vers bewijzen nog lang niet op
gebrand te zijn.
Dat op Anfield Road nog niet
is besloten Graeme Souness zelf
te slachtofferen, heeft alles met
de politiek van de vereniging te
maken. In de gehele geschiede
nis is slechts één keer een
manager ontslagen. Dat was
Dons Welsh, die het in 1954
voor elkaar had gekregen om
met Liverpool naar de tweede
divisie te degraderen. Daarna is
altijd gekozen voor continuïteit
Tussen 1962 en 1993 versleet
Liverpool slechts vijf managers.
Bill Shankly, Bob Paisley, Joe
Fagan, Kenny Dalglish en nu
dus Graeme Souness. Als Fagan
niet snel na zijn komst was
overleden en Dalglish zelf niet
de kriebels had gekregen, waren
het er nog minder geweest.
Het neemt niet weg dat de
oppositie tegen de mens Sou
ness, die in zijn omgang net zo
agressief is als destijds op het
veld (hij brak drie keer het been
van een tegenstander), in Liver-
pool-kringen gigantische vor
men heeft- aangenomen. 'Back
him or sack him' luidde de kop
in Engeland's grootste dagblad
afgelopen weekeinde.
Als het aan de spelers ligt mag
hij ook vertrekken. De ervaren
internationals binnen de selec
tie van Liverpool verwijten Sou-
ness een schromelijk gebrek
aan tactische kennis, fatsoens
inzicht.
Graeme Souness in een periode dat hij nog goed in de markt lag bij de supporters van Liverpool. Dat is intus
sen wel anders geworden. foto archief
Wealdstone, waar hij door zijn
onverschrokkenheid, zijn ab
normale doorzettingsvermogen
en zijn hardheid was opgeval
len. Met die stijl paste hij per
fect bij de overige 'straatvech
ters' van Wimbledon, het lelijke
broertje temidden van de grote
Engelse profclubs.
De 'Dons' winnen met hun
manier van spelen nooit de pu
blieksprijs, werken het gros van
hun wedstrijden af voor akelig
lege tribunes. Maar in 1988 ver
overden ze op Wembley wèl de
FA-Cup door Liverpool te ver
slaan. Vinny Jones vormde in
die periode het gezicht van
Wimbledon en had daaraan zijn
transfer naar Leeds United te
danken. Twee miljoen gulden
werd er voor hem neergeteld.
Zijn temperament werd in de
noordelijke industriestad echter
minder op prijs gesteld. In zijn
hele carrière werd Jones al ze
ven keer uit het veld gestuurd,
was hij betrokken bij vechtpar
tijen in de spelerstunnel, deelde
hij voor het oog van de tv-ca-
mera's kopstoten uit aan tegen
standers en liep hij tientallen
boekingen op voor tackles en
overtredingen op kniehoogte.
Een reputatie die de supporters
van Leeds United minder kon
den waarderen dan die van
Wimbledon.
In zijn zojuist verschenen
autobiografie onthult Leeds
manager Howard Wilkinson
hoe diezelfde Vinny Jones hem
tevens de angstigste dag in zijn
leven bezorgde. „Het was aan
het begin van het seizoen nadat
we van de tweede naar de eer
ste divisie waren gepromo
veerd. Ik had besloten het elftal
te veranderen om aansluiting te
krijgen bij het niveau van Man
chester United en Liverpool. In
mijn ogen was daarbij geen
plaats meer voor Vinny. Alleen
had ik nooit gedacht dat hij het
zo zwaar zou opnemen. Binnen
vijf minuten nadat ik de opstel
ling voor onze uitwedstrijd op
het bord had gehangen, stond
hij midden in mijn kantoor met
een pistool in zijn hand. En
geen speelgoed-dingetje. Me
neer eiste dat ik hem een basis
plaats gaf. Want als hij op de
bank terecht kwam, zou-ie
doodgaan. Later beweerde hij
dat het een geintje was geweest,
maar ik was me te pletter ge
schrokken."
Gestoord
De voetballer lacht om het inci
dent, dat hem definitief de kop
kostte bij de regerend kampioen
van Engeland. „Ik geef mijzelf
voor tweehonderd procent. Er is
nog nooit iemand geweest die
mij op een moment van zwakte
heeft kunnen betrappen. Mis
schien ben ik wel gestoord,
maar wel prettig gestoord. Als ie
zoveel over hebt voor je club,
verwacht ik dat de trainer en de
club ook loyaal zijn tegenover
jou. Ik kan niet tegen onrecht.
Maar ik had echt niet gescho
ten, hoor..."
Via Sheffield United en Chel
sea belandde hij afgelopen jaar
weer bij zijn oude liefde. Jones:
„Hier, bij Wimbledon, hoor ik
thuis. Wimbledon beschouw ik
als mijn vader en moeder. Het
maakt niet uit hoe vaak je er ru
zie mee hebt, je blijft ervan
houden."
Vinny Jones is voor Enge
land een beetje wat Hans
Kraay junior voor Neder
land is. Al maakt de Britse
voetballer het doorgaans
wat bonter dan de speler
van Dordrecht. De mar
kante speler van Wimble
don, die onlangs verbaas
de door een videoband vol
smerige overtredingen uit
te brengen, wordt door
velen verafschuwd. Maar
de mensen in zijn directe
omgeving lopen met hem
weg. Ook al trok hij een
keer een pistool om een
basisplaats af te dwin
gen...
LONDEN MARCEL VAN DER KRAAN
GPD-VERSLAGGEVER
Kaalgeschoren kop, ruw in de
mond, een 'tatoo' op de linker
arm. Dure auto, een Rolex om
de pols en altijd stapels bankbil
jetten op zak. Een patser? Ach...,
hij is in elk geval een aardige
patser. Engelands meest contro
versiële voetballer heeft het hart
op de goede plaats.
„Zaten zijn hersens ook maar
op de goede plek," zal Wimble
don-president Sam Hammam,
de Libanese multi-miljonair en
eigenaar van de Londense club,
later die dag verzuchten. Ham
mam zegt echter te houden van
de mens en de voetballer Jones
zoal&die is. „Hij heeft mij en de
club nog nooit in de steek gela
ten. Wimbledon betekent alles
voor hem. Spelen voor Wimble
don is voor Vinny een zaak van
leven of dood."
Vinny Jones, zoon van een
Londense bouwvakker en ooit
zelf werkzaam tussen stenen en
cement op hoge steigers, zal
niet de geschiedenisboeken in
gaan als de meest briljante spe
ler die het Engelse voetbal heeft
gekend. Wel als de hardste, de
gemeenste en de ruwste die er
ooit op de Britse en misschien
wel Europese velden heeft
rondgelopen.
Eind vorig jaar zorgde hij voor
het zoveelste incident in zijn ge
ruchtmakende carrière. Zijn bij
drage aan de videoband
'Soccer's Hard Men' was in de
ogen van de Engelse voetbal
bond de bekende druppel die
de emmer deed overlopen. De
boete van 50.000 gulden en de
voorwaardelijke schorsing van
een half jaar was de zwaarste
straf die de FA ooit aan een spe
ler had uitgedeeld.
Een dezer dagen beslist de
27-jarige ploeggenoot van doel
man Hans Segers of hij nog in
beroep zal gaan.
Videoband
In de bewuste videoband komt
hij zelf nauwelijks voor. Het is
zijn commentaar dat zoveel
commotie veroorzaakte. „Ik blijf
de reacties overdreven vinden.
Het gaat om het uittrekken van
okselharen als je een tegenstan
der na een overtreding weer
overeind helpt, geniepige elle
bogen op de wenkbrauwen, het
afknijpen van de testikels bij
een tegenstander en meer van
dat soort ongein. Ik heb nooit
ACHTERGROND
LEIDEN HERMAN JOUSTRA
Racisme en de halfslachtige maatregelen van de KNVB
Bijdrage aan videoband zorgt
voor zoveelste incident
Vinny Jones: „Wimbledon beschouw ik als mijn vaderen moeder."
foto GPD
geroepen dat ik dat allemaal
doe, ik heb nooit geroepen dat
anderen het zouden moeten
doen, ik heb in die film alleen
vastgesteld dat het gebeurt op
de Engelse velden. Het is sche
ring en inslag. Maar het feit dat
je zoiets constateert is voor de
heren van de FA blijkbaar al te
schokkend."
Een tamelijk gefortuneerde
supporter bood Vinny Jones aan
de boete van 50.000 gulden
voor hem te betalen. Jones:
„Maar dat wilde ik niet. Het is
mijn stommiteit geweest, daar
hoeft een ander niet voor te
bloeden. Het enige wat mij
dwars zit is dat het zo'n gigan
tisch bedrag is. Het hele elftal
van Arsenal was drie jaar gele
den betrokken bij een massale
vechtpartij tegen Norwich.
Toen werd dezelfde boete opge
legd, maar Wel voor elf spelers!"
Vinny Jones werd zo'n acht
jaar geleden door Wimbledon
ontdekt bij de amateurs van
De tweede conclusie is minstens zo
schokkend, maar evenmin verrassend: de
KNVB heeft tot nu toe nauwelijks
maatregelen genomen om het racisme
terug te dringen. Andere organisaties
evenmin. En dat terwijl het racisme jaar na
jaar aan terrein wint.
Is dat een gebrek aan durf bij de KNVB, de
politie en andere gezaghebbende
instanties? Een onderschatting van het
gevaar? Hoe dan ook, het CIV meldt dat in
het hele seizoen voor alle duidelijkheid,
we hebben het hier over het betaalde
voetbal in totaal veertien supporters
werden aangehouden wegens discriminatie
of belediging. Dat is bitter weinig voor de
terreur die het betaalde voetbal verziekt. De
vernielingen die de vandalertbovendien
aanbrengen, laten we hier maar even
buiten beschouwing.
Gelukkig zijn er ook weldenkende mensen
die het lef hebben hun nek uit te steken,
zoals de burgemeester van Diemen die ons
land eindelijk een primeur bezorgde:
afgelopen zondag werd voor het eerst een
groep schreeuwlelijkerds met de trein
teruggestuurd naar huis wegens het
bezigen van anti-semitische leuzen en het
brengen van de hitlergroet. Een door de
rijkelijk vloeiende alcohol gistende,
borrelende, agressieve en luidruchtige
horde FC Utrecht-fans die op weg was naar
hetAjax-stadion.
De burgemeester schatte dat er
'vijfenzeventig tot honderd' brulapen waren
die zich misdroegen. Te veel om
'individueel aan te pakken'. Dus werd het
hele gezelschap, duizend man in totaal,
linea recta naar huis gezonden. De goeden
moesten dus in dit geval onder de kwaden
lijden. Vervelend misschien, maar de enige
juiste oplossing. Gun dergelijke sujetten
niet een schuilplaats in de vorm van een
wèl goedwillende groep. Bedenk bovendien
dat anders een volgepakt stadion had
moeten lijden onder deze redeloze meute
raddraaiers. Want zo'n veelkoppig,
vuiligheid brakend monster is moeilijk, zo
niet onmogelijk in bedwang te houden.
Wellicht zette de burgemeester daarmee de
Het is een bijtend gif dat langzaam
werkt maar zonder tegengif is het
dodelijk: het racisme. Soms werkt het
vrij onopvallend en subtiel, soms is het
in alle hevigheid te aanschouwen. Ook
in de sport en met name in het voetbal.
Voetbalsupportersalthans zo noemen
deze lieden zich graag roepen steeds
vaker racistische leuzen. Dat is een
trieste, maar bepaald geen verrassende
conclusie van het Centraal
Informatiepunt Voetbalvandalisme (CIV)
in het gisteren gepubliceerde
evaluatierapport van het voetbalseizoen
1991-'92.
toon voor de toekomst. De NS zeiden begin
deze week niet uit te sluiten dat met meer
steden afspraken worden gemaakt over het
terugsturen van treinen met zich aan
discriminatie schuldig makende fans. De
KNVB vraagt in zijn rapport 'racisme en
voetbal' dat gisteren werd gepresenteerd
clubs, politie en justitie hard op te treden
tegen supporters die zich aan 'verbaal
geweld' in stadions te buiten gaan. Ook
spelers, supportersverenigingen, trainers en
scheidsrechters dienen hun steentje bij te
dragen.
Maar wat is hard optreden? De KNVB denkt
in eerste instantie niet aan
ontruimingsacties of het spelen van
wedstrijden zonder publiek. En het staken
van een wedstrijd zal alleen in uiterste
gevallen worden toegepast. Volgens
Masman, belast binnen het (demissionaire)
bestuur van de KNVB met veiligheidszaken
is dat logisch: „Je moet tenslotte zo'n
escalatie kunnen opvangen, een vak
ontruimen, de mensen afvoeren. En als
zoiets gangbaar wordt, kunnen de
supporters van een club die niet lekker in
de wedstrijd zit massaal gaan scanderen,
zodat de wedstrijd vanzelf wordt gestaakt."
Wat een halfslachtige houding! Als het
ontruimen van een vak al als een, probleem
wordt gezien, waar begin je dan aan?
Gewoon staken, ook al zullen sommige
supporters daar op aan sturen. Staak de
wedstrijd. Staak nog een wedstrijd. En nog
een. Eens kijken wie de langste adem heeft
Het is een een utopie te denken dat het
racisme in het voetbal in zijn geheel kan
worden uitgebannen. Maar het is eveneens
een utopie te denken dat je het racisme
kunt terugdringen met halfslachtige
maatregelen. Misschien dat de KNVB nog
steeds de ernst van de zaak niet doorheeft.
Want dit is ook een conclusie in het
rapport: slechts een fractie van de suporters
die leuzen roepen laat zich bewust
inspireren door racistische motieven. Is dat
zo?
Je hoort sommige mensen wel eens zeggen
'Ze menen niet wat ze roepen'. Zie je dat
dan aan de buitenkant? En al zouden ze het
niet menen, weten de bevolkingsgroepen
dat die ze in hun leuzen schofferen? En tot
hoever zullen ze gaan als je ze de vrije
ruimte geeft?
Nee, het racisme dient in al zijn
verschijningsvormen aan de kaak te worden
gesteld en te worden bestraft. Dat geldt
voor de KNVB en andere gezagsdragers,
maar ook voor de supporters zelf. Wie
zwijgt, stemt immers toe. Of, anders
geformuleerd: wie niet meewerkt aan een
oplossing, vormt een deel van het
probleem. Wat dat betreft is alle commotie
in de media en naar ik aanneem schrok
half Nederland zich wild van het voorval
rond het Incident op het station van
Diemen een redelijk positief begin. Zet de
zaken die het daglicht niet kunnen velen
maar In de volle schijnwerpers.
Ooit heb ik eens een poster gezien. De tekst
luidt ongeveer als volgt: 'Toen ze de joden
wegvoerden, heb ik mijn mond gehouden. Ik
ben toch geen jood? Toen ze de negers
aanpakten, heb ik mijn mond gehouden. Ik
ben toch geen neger? Toen ze de
homoseksuelen te grazen namen, heb ik
mijn mond gehouden. Ik ben toch geen
homoseksueel? Toen ik aan de beurt was,
was er niemand meer om zijn mond open te
doen.
Utrecht-jeugd op weg naar Ajax. De (gebaren)taal spreekt voor zich. De politie stuurde het stel zonder pardon terug naar waar het vandaan kwam.
foto anp
