'Breuk in hervormde kerk
zou vreselijk ongeluk zijn'
Kerk Samenleving
Nieuwe stichting wil verzoening tussen
orthodoxe protestanten en katholieken
KWAAK/Y'
VRIJDAG 22 JANUAR11993
BUITENLAND KORT
Hardere sancties
De Zuidafrikaanse Raad
van Kerken (SACC) heeft bij
president Clinton aange
drongen op verscherping
van de sancties tegen Zuid-
Afrika. Secretaris-generaal
dr. Frank Chikane neemt
daarmee een ander stand
punt in dan ANC-leider
Nëlson Mandela, die zich
eerder deze week onder
voorwaarden bereid toonde
dé internationale gemeen
schap op te roepen de
sancties op te heffen.
Chikanes oproep wordt
ft iel gesteund door de Zuid-
afrikaanse RK Kerk, die
waarnemer bij de SACC is.
Secretaris-generaal Jude
Pieterse meent dat er ge
zien de snel verslechteren
de sociaal-economische
toestand in Zuid-Afrika aJJe
reden is om voorrang te ge-
v'en'!aan investeringen, die
barté'n scheppen, het on
derwijs stimuleren en bij
dragen tot verbetering van
de gezondheidstoestand
van de bevolking.
Poolse kerk
De drastische economische
hervormingen in Polen
drukken niet alleen zwaar
op de burgers, maar ook op
de afom aanwezige Rooms-
Kalholieke Kerk. De kerk
komt er langzaam maar ze
ker achter dat ze het finan
cieel gezien zo slecht nog
niet had onder het commu
nistisch regime dat ze fel
heeft bevochten. De wel
vaart bleek onder meer uit
het feit dat overal in het
land nieuwe kerken ge
bouwd konden worden.
Onder de nieuwe politieke
omstandigheden moesten
reeds vele projecten wor
den stilgelegd, omdat de
parochies in acute financië
le nood kwamen te verke-
De jaarlijkse inkomsten
van de kerk, ruim 230 mil
joen gulden, zijn ongeveer
even hoog als het budget
dat de staat beschikbaar
heeft voor kunst en cultuur.
Drie op de vier parochies
geven regelmatig 'armen-
hulp' en ongeveer 50.000
mensen doen een beroep
op 200 kerkelijke hulporga
nisaties.
De drastisch stijgende
prijzen beperken de paro
chies echter meer en meer
in hun werk. Zij zitten te
springen om meer geld,
maar met een werkloos
heidspercentage van vijf
tien procent bestaat ook
onder katholieken geen
grote bereidheid om meer
bij te dragen.
Theologe
De mondelinge behande
ling van het tuchtproces te
gen de feministische theo
loge en predikante lutta
Voss in Stuttgart is gisteren
geschorst. Het tuchtcollege
vap de Fvangelische Kerk
varY' Württemberg was het
eens met de advocaat van
Voss dat er een vormfout is
gemaakt. Br is geen onder
zoek naar de opvattingen
invon Voss gedaan voordat zij
voor het college moest ver
schijnen.
Het tuchtcollege heeft
bepaald dat de zaak wordt
opgeschort totdat is onder
zocht of Voss in haar boek
'Mei taboe van de zwarte
maan. De culturele beteke
nis van de vrouwelijke cy
clus' (1988) kennelijk het
bijbelse evangelie van Jezus
Christus, zoals dat door de
pröïestantse kerken wordt
verstaan, beslissend heeft
prijsgegeven.
REDACTIE OICK VAN DER PLAS 071 -1614 21
Synode luistert vandaag en morgen naar bezwaren Gereformeerde Bond
BEROEPINGSWERK
n Harenkarspel en Warmenhuizen:
R. Basten, kandidaat te Groningen.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen: te Pernis: R. Tigelaar, kan
didaat te Stadskanaal.
GEREF. GEMEENTEN IN NED.
Beroepen: te Vlaardmgen-. J. Roos te
ChilliwacktCan.).
„Een breuk in de kerk? Ik moet er niet aan denken", zegt
de praeses van de Hervormde synode, ds. G.H. van de
Graaf, naar aanleiding van de komende extra-zitting van
de synode. Maar hij is ervan overtuigd dat de Gerefor
meerde Bond, de rechtervleugel van zijn kerk, niet zal
zeggen: wij breken met de Hervormde Kerk.
achteruit zijn. Hij hoopt óp een
heel opbouwend en construe-,
tief gesprek. De één zal meer
zijn of haar liefde voor Samen
op Weg kenbaar maken en de
ander zal kritischer tegen het
herenigingsproces van her
vormden, gereformeerden en
lutheranen zijn. Maar daar heeft
de praeses geen moeite mee.
Zijn voorganger, ds. B. Wallet,
ziet als ergste scenario dat de
standpunten zich over en weer
verharden. „Dan is de impasse
volstrekt. De Hervormde Kerk
participeert weliswaar in het Sa
men op Weg-proces, maar de
Gereformeerde Bond gaat niet
mee", aldus Wallet, die thans
als secretaris het Samen op
Weg-proces coördineert.
Hij zou erg graag zien dat de
Gereformeerde Bond zou uit
spreken: „Wij blijven solidair
met de kerk waarin we staan.
De synode luistert
morgen naar de fundamentele
bezwaren van de Gereformeer
de Bond tegen het Samen op
Weg-proces. Een massaal be
zochte ambtsdragersvergade
ring van de Bond noemde in
november vorig jaar de ont-
werp-kerkorde van de nieuwe
kerk volstrekt onaanvaardbaar.
De synode wordt een 'heel
spannend gebeuren', voorspelt
de praeses.
„Ik zeg niet dat een breuk
nooit tot de mogelijkheden be
hoort. Maar menselijkerwijs ge
sproken vind ik dat het nooit
mag gebeuren. Het zou een vre
selijk ongeluk zijn."
Het zou volgens Van de Graaf
ook een ramp zijn als er op de
synode geen gesprek op gang
zou komen. Dat zou een stap
Open avond over
Boeddhisme in
Oegstgeest
'Meditatie in het dagelijks le
ven.' Dat is het thema van een
open avond over boeddhisme,
op dinsdag 2 februari in Oegst
geest. Als spreker is gevraagd dr.
H.F. de Wit, docent aan de Vrije
Universiteit van Amsterdam en
auteur. De toegang is gratis en
de lezing is voor iedereen toe
gankelijk.
De Wit gaat in op de boed
dhistische levensvisie en de be
oefening van meditatie. Medita
tie is volgens het boeddhisme
een middel om onze geestelijke
patronen doorzichtig te maken.
„Deze patronen houden ons
vaak gevangen en dwingen ons
om steeds weer op dezelfde ma
nier om te gaan met onze erva
ringen van geluk en lijden, in
zicht en verwarring.
De open avond wordt georga
niseerd door het boeddhistisch
meditatie- en studiecentrum
Dharmadhatu aan de Gevers
straat 48 in Oegstgeest en be
gint om 20.00 uur. In het cen
trum hebben elke donderdag
algemeen toegankelijke medita
tie-sessies plaats.
Die kerk zit in Samen op Weg.
Vanaf nu zullen wij als Bond
constructief-kritisch meedoen."
Het Samen .op Weg is onom
keerbaar, voegt Wallet eraan
toe. „De vraag is alleen: hoe zal
Samen op Weg eruit zien?"
De praeses van de Gerefor
meerde synode, ds. P. Boom-
sma, kan zich niet voorstellen
dat de Gereformeerde Bond uit
de Nederlandse Hervormde
Kerk stapt. Toen de Hervormde
en de Gereformeerde Kerken in
1986 uitspraken dat ze in staat
van hereniging zijn, werd van
hervormde zijde gezegd dat de
ze kerk in de volle breedte mee
zou gaan in de nieuwe Samen
op Weg-kerk.
Als de Bonders volstrekt niet
willen, dan blokkeert dit het Sa
men op Weg-proces. „Maar het
zou heel tragisch zijn als dit
geestelijk proces ('opdat zij al
len één zijn') niet door kan
gaan", aldus Boomsma.
De Bond moet niet denken
dat Samen op Weg uitsluitend
een hervormde zaak is, zegt
Boomsma. Het is een heel geva
rieerd gezelschap met hervorm
den die geen lid zijn van de
Mannenconferentie
in Rijnsburg
Ds. P. Boomsma: „Tragisch als dit
geestelijke proces niet door kan
gaan." foto» archief
Bond, met gereformeerden en
met lutheranen. "Boomsma is
van mening dat de Bond, die
zich de laatste tijd fel tegen de
gereformeerden afzët, zich
daarmee vergist. Het aantal
mensen in de Gereformeerde
Kerken dat min of meer denken
zoals de Bond, is veel groter dan
v^ordt gedacht.
Verschillende kerken in Rijns
burg hebben het initiatief geno
men voor een 'mannenconfe
rentie'. „Het blijkt dat er grote
behoefte bestaat om elkaar te
als mannen uit diverse kerken
en groepen te ontmoeten rond
het Woord van God", aldus de
organisatoren. Als sprekers zijn
onder anderen uitgenodigd le-
gerpredikant Dick Langhenkel
en EO-medewerker Henk Bin
nendijk.
De conferentie wordt gehou
den op 20 februari Vanaf 09.00
uur in gebouw De Voorhof aan
de Vliet NZ 36. De kosten voor
deelname bedragen 25 gulden.
Deelnemers kunnen zich opge
ven bij Henk de Mooij (01718-
21390), Anton Wolthaus (01718-
23826) of Henk Binnendijk jr.
(01718-29225).
kaapstad De aartsbisschop van Canterbury, George Carey, had op de eerste dag van de Anglicaanse
Consultatieve Conferentie in Kaapstad een ontmoeting met president F.W. de Klerk van Zuid-Afrika. Carey
prees De Klerk voor zijn inspanningen om de apartheid te beëindigen. Aan het overleg van de anglicanen
nemen 34 bisschoppen en 70 leken deel. Er wordt gediscussieerd over netelige kwesties als aids en de
toelating van vrouwen tot het priesterambt. foto epa
zeist/velp anp
Orthodoxe protestanten moeten genezen
van hun afkeer van rooms-katholieken. De
evangelische theologe Martie Dieperink en
enkele anderen hebben daarom de stich
ting 'Ontmoeting en verzoening' in het le
ven geroepen, die beide groepen gelovigen
nader tot elkaar moet brengen.
Dieperink ziet haar stichting een beetje
als tegenhanger van 'In de rechte straat', die
niet moe wordt reformatorische christenen
en ook katholieken zelf juist te waarschu
wen voor 'het roomse gevaar'. „Er bestaat
nog heel wat anti-papisme in orthodoxe en
ook evangelische kringen", aldus Dieperink.
De argwaan jegens katholieken is ook de
reden waarom de eerste bijeenkomst die de
nieuwe stichting samen met de Evangeli
sche Alliantie op 22 april houdt, in beslo
tenheid plaatsvindt. Zo moet worden voor
komen dat 'zware' protestanten die op per
soonlijke titel een eerste ontmoeting met
katholieken hebben, meteen worden afge
schrikt. Volgens Dieperink hebben ortho
doxen en katholieken meer met elkaar ge
meen dan ze denken, niet alleen als het om
ethische kwesties gaat, maar ook op theolo
gisch gebied. Over en weer bestaan nogal
wat karikaturen van elkaar, die zo snel mo
gelijk moeten worden opgeruimd. Zo heb
ben protestanten volgens Dieperink een
verkeerde kijk op de katholieke leer aan
gaande Maria en de genade. De theologe
signaleert dat er in orthodoxe kring een
groeiende behoefte aan contact met katho
lieken bestaat. „Er is een groeiend verlan
gen naar eenheid", zegt ze. Directeur ds.
H.J. Hegger van 'In de rechte straat' gelooft
daar niks van. „Ik denk dat ze in orthodoxe
kring heel weinig aanhang zal vinden", al
dus de 76-jarige ex-priester, die per 1 april
wordt opgevolgd door evangelist J.W.N.
Dooyeweert uit de Gereformeerde Gemeen-
Nederlanders
kandidaat voor
zaligverklaring
utrecht «anp
Zeventien Nederlanders staan
op de lijst van kandidaten voor
een zaligverklaring: zestien
mannen en een vrouw. Boven
dien hebben Nederlandse bis
dommen de zaak in behande
ling van vijf buitenlanders (vier
Duitse vrouwen en een Franse
priester) die in Nederland zijn
gestorven.
Dat blijkt uit een inventarisa
tie die de vroegere adjunct-se
cretaris-generaal van de Neder
landse bisschoppenconferentie,
dr. E. Gemmeke, heeft gemaakt
voor 'Een-twee-een', het orgaan
van de Nederlandse RK KerK
Gemmeke, die nauw betrok
ken was bij de zaligverklaring
van pater Titus Brandsma
(1985), stuurde een vragenlijst
naar 22 bisschoppen en over
sten van religieuze ordes en
congregaties om zich van de
laatste ontwikkelingen op de
hoogte te stellen. Uit de reacties
blijkt dat het nog geruime tijd
kan duren, voordat weer een
Nederlander zalig zal worden
verklaard, al is hierbij enige
voorzichtigheid op haar plaats.
De uiteindelijke beslissing om
iemand zalig of heilig te verkla
ren, berust immers bij het Vati-
caan.
Nederland kent vele heiligen
en zaligen, zoals de 19 martela
ren van Gorcum, de H. Serva-
tius en Lidwiena van Schiedam.
De laatste Nederlander die hei
lig is verklaard, was de Nijmege-
naar Petrus Canisius, bekend
om zijn catechismus. De zoon
van burgemeester Jacob Canis
werd in 1925 heilig verklaard en
is de enige Nederlander die een
plaats heeft gekregen op de ker
kelijke wereldkalender van hei
ligen.
Uit de lijst van Nederlandse
kandidaten valt af te lezen dat
het Vaticaan grote moeite heeft
gehuwden voor een zaligverkla
ring te vinden. De zeventien
Nederlanders waren allen pries
ter of lid van een religieuze orde
of congregatie. Bij de vijf bui
tenlanders gaat het om een
priester en vier zusters.
COLOFON
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ
Leidsch Dagblad, uitgave
van Dagbladuitgeverij Damiate bv.
DIRECTIE J de.Vnes, G P Arnold (adj).
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor. Henk
ma.-vnj. van 08.00-1700 uur:
Telefoon 071-161400.
RUBRIEKSADVERTENTIES
ma-vrij van 8 30-17.00 uur
(Sleutelt/es) Telefoon 071-143545.
HOOFDKANTOOR
Witte Singel 1.2311 BG Leiden,
telefoon 071-161400
Tel 071-128030 bij vooruitbet. (me
per kwartaal (post)
Grachtweg 53a. 2161 HM
Lisse, 02521-13634.
POSTADRESSEN
Postbus 54,2300 AB Leiden.
KLACHTEN BEZORGING:
mat/m/vrij; 18.00-19 30 uur,
zat 10.00-12.00 uur
Leiden advertenties 071 -143480
Leidenfam benchten071-161385
Leiden redactie 071-161488
ADVERTENTIES
KABELKRANT:
Redactie 023-150147
Advertenties 071 -161367/161363
HET WEER
ROB GROENLAND
Klimaatpraat (1)
In deze column heb ik enige tijd
geleden al iets geschreven over het
uiterst complexe klimaatsysteem
op aarde. Gedurende deze eeuw is
door de mens nog nooit zoveel on
derzoek gedaan en discussies ge
voerd over het gemiddelde weer op
onze planeet. De ene theorie volg
de de ander op en pas sinds de ja
ren zestig is men er bewust van ge
worden dat juist de oceaan een
zeer belangrijke factor blijkt te zijn
in het klimaatspel. Niet alleen fun
geert de enorme watermassa als
een buffer (opslagplaats) voor
warmte en vocht, maar het her
bergt een complete circulatiepomp
dat als een thermostaat fungeert.
Zeer recentelijk zijn er ook door
Nederlandse klimaatonderzoekers
onderzoekingen aan het leven opde
Oceaanbodem gedaan, want daar
is een schat aan informatie te vin
den over het klimaat van het verle
den.
Zelfs zijn er, naast de ijstijden,
perioden met tropische temperatu
ren terug te vinden door goed te
kijken naar bepaalde aardlagen
met daarin de fossiele resten van
overvloedige hoeveelheden planten
die alleen maar konden gedijen in
een warme omgeving.
Als we praten over een door de
mens veroorzaakte klimaatsveran
dering dan komen we automatisch
weer terecht op het onderwerp
kooldioxide (C02). Dit iseen broei
kasgas die de warmte van de aarde
vasthoudt. Nu blijkt er in de Oce
aan een belangrijke voedselbron
voor C02 aanwezig te zijn namelijk
fytoplankton. Dit zijn kleine een
cellige plantjes en deze nemen
C02 van de atmosfeer op.
In het voorjaar vindt er door de
hogere zonnestand een explosieve
groei van dit plankton plaats en dat
heeft automatisch weer een verla
ging van de kooldioxide in de at
mosfeer tot gevolg. In de klimaat
wetenschap is men zich buitenge
woon gaan interesseren in de ef
fecten en oorzaken van de groeiex-
plosies die dit oceanisch plankton
elk jaar doormaken omdat dit wel
eens een belangrijke sleutel van
het C02 probleem kan zijn.
Men gaat dan uit van de aanna
me dat bij een warmer wordend kli
maat de oceaan meer leven gaat
produceren dat C02 kan opnemen,
dat vervolgens remmend werkt op
een verdergaande opwarming. Dit
is natuurlijk maar een schakel in
het hele spel, en schakels moeten
nog ontdekt worden.
Ons weerbeeld wordt dit week
einde gekenmerkt door zeer wissel
vallig weer met van tijd tot tijd re
gen en vooral op zondag veel wind,
mogelijk storm aan de kust.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Zuid-Noorwegen en i
Zweden:
Wisselend bewolkt en
tijd tot tijd Di
op n
gen i
rakter. Vooral vandaag
veel wind. Geleidelijk kou
der, met op vandaag nog
maxima rond 5 graden,
daarna rond nul. In het
weekeinde 's nachts lich
te. lokaal matige vorst.
Denemarken:
Vandaag veel berwolking,
af en toe regen en flink
wat wind. Morgen afwisse
lend zon en enkele winter
se buien. Middagtempera-
tuur dalend tot rond 2 gra
den op morgen. In het
weekeinde 's nachts lichte
Britse Eilanden:
Vandaag m Engeland eerst
bewolkt en enige tijd re
gen. elders wisselend bewolkt en enkele
In de loop van morgen van het
opnieuw bewolkt en re
gen of motregen. Maxima van 5 graden
in de Schotse Hooglanden tot 10 graden
In het algemeen bewolkt en op vandaag
regen. Middagtemperatuur vandaag
rond 10 graden, morgen circa 6 graden.
Duitsland:
Vandaag ten noorden van de Main be
wolkt en regen, zuid ervan ook kans op
wat zon. Morgen in Schleswig-Holstein
enkele buien, mogelijk met natte
sneeuw; elders eerst opklaringen, daar
na toenemende bewolking maar tot de
avond droog. Maxima vandaag rond 10
het noorden
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
graden, morgen vooral i
beduidend lager.
Madeira:
Flinke perioden met zi
rond 19 graden.
ZATERDAG 23 JANUARI 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 8.32 zon onder 17.07
Maan op 08.26 maan onder 18.19
Waterstanden Katwijk
i droog. Maxi- Weerrapporten 22 jan 7 u
Canarische Eilanden:
Zonnig. Middagtemperatuur tussen 20
en 24 graden.
Marokkaanse westkust:
Flinke perioden met zon en droog. Maxi
ma van 18 graden rond Tanger tot 22 in
Agadir.
Tunesische kust:
Toenemende kans op wolkenvelden.
Middagtemperaturen van 16 graden na
bij Tunis tot circa 20 graden in Sousse.
Frankrijk:
Vooral ten noorden van de Loire bewolkt
en van tijd tot lijd regen. Naar het zuid-
uiteenlopend van 9 graden in de Voge
zen tot rond 16 graden in de zuidelijke
departementen.
Corsica en Sardinië:
Vandaag kans op wolkenvelden, vooral
morgen perioden met zon. Droog. Maxi
ma rond 16 graden.
Spanje:
Vandaag vrij zonnig, morgen in het noor
den ook enkele wolkenvelden. Droog.
Middagtemperaturen aan de kusten 16-
18 graden, landinwaarts iets lager. In
het Spaanse binnenland in de nacht en
vroege ochtend plaatselijk mist en lichte
Portugal:
Zonnig. Temperatuur in de middaguren
in de Algarve rond 17 graden, elders iets
lager.
Zwitserland en Oostenrijk:
Aan de noordkant van het Alpenmassief
wolkenvelden en morgen in de loop van
de dag zowel in Zwitserland als Oosten
rijk wat neerslag, boven de 1200 meter
droog en meer zon. Temperatuur op
1500 meter eerst rond 6 graden, mor
gen aan de noordzijde dalend tot iets
onder nul. Middagtemperaturen in de
dalen uiteenlopend tussen 5 en 10 gra
den.
Hongarije, Tsjechië en Slowakije:
Meest zwaar bewolkt maar hoofdzakelijk
droog. Maxima 6 tot 9 graden.
Polen:
Vandaag bewolkt en vooral in het noor
den perioden met regen. Morgen enkele
opklaringen afgewisseld door een bui,
langs de Oostzee mogelijk met natte
sneeuw. Middagtemperaturen vandaag
van 5 graden in het noorden tot 10 in
het zuiden, morgen iets lager.
isingen zwaarbew. wl4 11 10' 1
Barcelona
Berlijn
Budapest
Bo-deaux
zw6 12 11 1
w 10 12 10 0.1
Kopenhagen half bew. wl6
LasPalmas half bew. nnw4
Luxemburg motregen
wzw8 12 10 1
w 10 12 10 0.5
Buenos Aires zwaar bew.
Casablanca half bew.
Los Angeles zwaar bew.
HEINZ
