Anglicanen in debat over
priesterwijding en aids
Kerk Samenleving
'Pepermuntjes als hosties en een
Buisman-busje voor de collectes'
HBO theologie en levensbeschouwing in Amsterdam
DONDERDAG 21 JANUAR11993
16
BUITENLAND KORT
Clinton
Paus Johannes Paulus II
heeft de nieuwe Ameri
kaanse president Bill Clin
ton opgeroepen bij te dra
gen aan de totstandkoming
van de wereldvrede op de
solide fundamenten van de
waarheid, gerechtigheid en
vrijheid. In een felicitatiete
legram vraagt de paus Clin
ton zich vooral te bekom
meren om de zwakken en
de mensen zonder stem en
zich in te spannen voor de
verdediging en bevordering
van de geestelijke waarden
en de solidariteit tussen de
Eerder deze maand heb
ben evangelische kerklei
ders in de Verenigde Staten
er bij de baptist Clinton op
aangedrongen de diploma
tieke banden met het Vati-
caan te verbreken. Volgens
hen zijn de diplomatieke
betrekkingen met het Vati-
caan iri strijd met de grond
wettelijke scheiding van
kerk en staat. De Verenigde
Staten en het Vaticaan on
derhouden pas sinds 1984
diplomatieke betrekkingen
met elkaar.
Synagoge
Israël heeft de regering van
China gevraagd de grote sy
nagoge en andere gebou
wen in het voormalige getto
van Shanghai aan de Chi
nese joden terug te geven.
President Chaim Herzog
van Israël zei desgevraagd
dat Israël geld inzamelt
voor de restauratie van de
synagoge, die uit het begin
van de twintigste eeuw da
teert. In het gebouw moet
een museum en een Chi
nees-Israëlisch studiecen
trum worden ingericht.
De Chinese regering zou
hebben toegezegd het ver
zoek van Israël in welwil
lende overweging te ne
men. De grote synagoge,
waarin plaats is voor onge
veer duizend mensen, is nu
in gebruik als cultureel een-
Tegen het einde van de
Tweede Wereldoorlog
woonden er ongeveer
30.000 joden in Shanghai.
Duizenden van hen waren
voor de nazi's naar de Chi
nese havenstad gevlucht.
Nu wonen er nog maar en
kele honderden joden in
China. Zij beheersen het
Hebreeuws niet meer en
hebben nog maar weinig
besef van joodse gebruiken.
Israël
De rooms-kathoiieke vre
desbeweging Pax Christi
heeft minister Kooijmans
'Van buitenlandse zaken op
geroepen in EG- of VN-ver-
band de druk op Israël zo
zeer te vergroten, dat dat
land de ruim 400 gedepor
teerde Palestijnen naar huis
laat terugkeren.
Pax Christi heeft de in
druk dat er op dit moment
weinig schot zit in het zoe
ken naar een oplossing voor
-de gedeporteerde Palestij-
riöri. Initiatieven van de se
cretaris-generaal van de
Verenigde Naties of van in
dividuele lidstaten van de
volkerenorganisatie lijken
geen perspectief te bieden.
Dat leidt niet alleen tot een
sterk verslechterende situa
tie in de bezette gebieden,
in het bijzonder de Gaza-
strook. maar ook tot groei
ende onzekerheid over
voortzetting van de onder
handelingen over vrede in
het Midden-Oosten.
Opvang verontrusten
Anglicaanse bisschoppen en leken staan voor een moge
lijk stormachtige discussie over allerlei netelige kwesties
als aids en de toelating van vrouwen tot het priesterambt.
van Canterbury, George Carey,
en 70 leken aan het overleg in
Kaapstad deel.
Carey zei gisteren tegenover
de pers verhitte discussies te
verwachten over vrouwelijke
priesters en het overlopen van
traditionalistische anglicanen
naatde Rooms-Katholieke Kerk.
Carey waarschuwde de tegen
standers van vrouwelijke pries
ters dat ze moeten accepteren
dat er al vrouwen tot priester
De gezamenlijke bijeenkomst
van bisschoppen en leken die
lid zijn van de Anglicaanse Con
sultatieve Conferentie, begint
vandaag in Kaapstad en is de
eerste in haar soort. Tot nu toe
vergaderden bisschoppen en le
ken elke twee jaar afzonderlijk.
Volgens woordvoerder James
Rosenthal nemen 34 bisschop
pen, onder wie de aartsbisschop
zijn gewijd. In zestien vyi de
dertig anglicaanse provincies
zijn vrouwen inmiddels tot het
priesterambt toegelaten. In
veertien daarvan zijn vrouwelij
ke priesters actief.
Carey zei te hopen dat 'wij
een oplossing zullen vinden die
allen kunnen aanvaarden en die
mensen die dreigen uit de kerk
te stappen, zullen helpen bin
nen de anglicaanse familie te
blijven'. Carey denkt dat kerken
die nog geen vrouwelijke pries
ters kennen, op den duur ook
met de discussie over de toela
ting van vrouwen tot het pries
terambt te maken zujlen krij
gen.
Volgens Rosenthal zullen
geestelijken uit Uganda een in
formatiecampagne voorstellen
over aids. Hij constateerde een
kentering. „Vier jaar geleden
zouden de Afrikaanse kerken
nog niet over het aids-vraagstuk
hebben willen spreken, nu ne
men zij het voortouw."
De bijeenkomst wordt 31 ja
nuari besloten met een kerk
dienst in de kathedraal van
Kaapstad. De deelnemers zullen
zich dan met een gezamenlijke
boodschap tot de wereld rich-
De rooms-katholieke bisschop
pen van Engeland en Wales be
raden zich in april over de op
vang van anglicanen die hun
kerk willen verlaten na het be
sluit om vrouwen tot het pries
terambt toe te laten. Dat blijkt
uit een verklaring van kardinaal
Basil Hume. Het idee bestaat
om binnen de Rooms-Katholie
ke Kerk een persoonlijke prela-
tuur voor verontruste anglica
nen op te richten.
BEROEPINGSWERK
Baarland en Oudelande: H. Verwaal,
kandidaat te Amsterdam.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Dieren (als missionair
predikant, docent theologie te Dhaka,
Bangladesh): drs. B Baak te 's-Gra-
venhage-Oost, die dit beroep heeft
aangenomen.
Wat beweegt iemand om te
kiezen voor een loopbaan in
dienst van de kerk? Voor pas
toor J.P. van Dommelen (50)
van de Heilige Adrianus paro
chie in Langeraar was het de
vervulling van een jongens
droom. Na jarenlang werk
zaam te zijn geweest in de ge
zondheidszorg en het zakenle
ven, werd hij op 25 mei 1991
tot priester gewijd.
DE OEPING
LANGERAAR» DICK V
„Het Brabantse Nieuwkuijk,
waar ik ben geboren en opge
groeid, heeft wel iets weg van
Langeraar. Het is ook een dorp
met eigenlijk maar één lange
straat, dat probeert de oude
kern vast te houden. Van het
gezin met zeven jongens waar
ik deel van uit maak, is bijna ie
dereen in het zakenleven te
recht gekomen. De bakkerij van
mijn ouders is inmiddels uitge
bouwd tot een bedrijf met vijftig
personeelsleden.
Zelf was ik van begin af aan
een buitenbeentje. Toen ik een
jaar of acht was speelde ik al
priestertje, met mijn broers en
wat vriendjes als kerkgangers.
Als hosties gebruikten we pe
permuntjes en ik had een Buis
man-busje voor de collectes.
Daar denk ik nog vaak met ple
zier aan terug.
Wat me vooral aantrok in de
functie van pastoor was het in
dienst zijn van de Heer. En het
dienstbaar zijn aan de samenle
ving. Dat ik aanvankelijk niet
gelijk voor de priesteropleiding
heb gekozen, had veel te maken
met de tijd waarin ik die keuze
moest maken. De jaren zestig
waren, ook of misschien wel
juist voor rooms-katholieken,
vol verwarring en onzekerheid.
Ik had zelf toen nog te weinig
levenservaring om los daarvan
mijn weg uit te stippelen.
Pastoor J.P. van Dommelen: „Met Langeraar heb ik een lot uit de loterij getrokken."
FOTO WIM DIJKMAN
Uiteindelijk kwam ik in de
verpleging terecht. Dat is ten
slotte ook een werkterrein waar
je met het begrip dienstbaar
heid goed uit de voeten kunt. Ik
bracht het tot afdelingshoofd
van een inrichting voor zwak
zinnigen in Grave en voelde me
in die functie volmaakt geluk
kig, op één onderdeeltje na. Ik
kon mijn 'geestelijke ei' niet
kwijt.
Aan mijn loopbaan in de ver
pleging kwam abrupt een eind
toen in 1973, na het overlijden
van mijn vader, mijn broers een
beroep op me deden om in de
zaak te komen. Ze hadden het
plan opgevat om naast de bak
kerij ook een supermarkt op te
zetten en haalden mij over om
personeelschef te worden. Dat
heb ik zes jaar gedaan. Door de
toenemende concurrentie van
de landelijke ketens werd deze
zaak in 1979 weer opgedoekt en
besloot de familie zich weer te
concentreren op het bakkersbe
drijf.
Op dat moment heb ik ge
zegd: ik doe niet meer mee. Ik
wil priester worden. Het grappi
ge was dat mijn broers helemaal
niet verbaasd waren. Dat wisten
we al zo lang, was hun reactie.
Via de Theologische Faculteit
van Tilburg kwam ik terecht op
de Universiteit voor Theologie
en Pastoraat in Heerlen. Hier
ben ik in 1989 afgestudeerd op
het onderwerp 'De ziekenzal
ving'. Ja, oude liefde roest niet.
Ik was in die tijd officieus ver
bonden aan een verpleeghuis in
de regio, waar ik erg veel aan
stervensbegeleiding heb ge
daan.
Dat ik uiteindelijk heb geko
zen voor een priesterloopbaan
in het bisdom Rotterdam, had
veel te maken met de persoon
van bisschop Bar. Ik vond en
vind hem een hele inspirerende
en boeiende man. Zijn manier
van herder-zijn spreekt me aan.
Als eerste standplaats kreeg ik
van hem Pijnacker toegewezen,
waar ik als pastoraal werker aan
de parochie was verbonden.
Daarna werd ik overgeplaatst
naar Leiderdorp. Hier werd ik
na een half jaar tot diaken ge
wijd en precies een half jaar la
ter tot priester.
Als pastoor heb ik met Lange
raar een lot uit de loterij getrok
ken. Het is een katholieke en
clave in een gebied met veel
protestanten, waar de mensen
kerkelijk nog enorm meelevend
zijn. Opvallend is dat er heel
veel jeugd naar de kerk komt.
We hebben hier nog een echte
Heilige Mis. De parochie is wat
dat betreft zeker niet modern,
eerder wat behoudend. Als pas
toor heb ik daar geen enkele
moeite mee. Sterker nog, ik
speel erop in."
Minister Ri'tzen van onderwijs en weten
schappen heeft 'bij wijze van hoge uit
zondering' ingestemd met een HBO-op-
leiding voor theologie en levensbeschou
wing in Amsterdam. Door dit besluit zal
een deel van de vroegere Katholieke
Theologische Universiteit Amsterdam
(KTUA) in de hoofdstad bewaard blijven.
De pastorale varianten van de HBO-
opleiding zijn door de vier noordelijke
bisdommen (Groningen, Utrecht, Haar
lem en Rotterdam) erkend. Dat betekent
dat er over enkele jaren ook pastoraal
werk(st)ers met een HBO-opleiding in de
rooms-katholieke parochies actief kun
nen zijn. Tot dusver werd van pastoraal
werk(st)ers een universitaire opleiding
verlangd.
De KTUA ging vorig jaar samen met de
Katholieke Theologische Universiteit in
Utrecht in de Katholieke Theologische
Universiteit (KTU). Daardoor dreigden
bepaalde aspecten van de Amsterdamse
opleiding, die binnen haar programma
ook ruimte had voor een niet-doctorale
opleiding, te verdwijnen.
De commissie Theologische Hoge
school voor Pastoraat en Katechese
(THPK) heeft een plan voor de verzelf
standigingvan deze niet-doctorale oplei
dingen in een HBO Theologie Levens
beschouwing opgesteld,
nister heeft ingestemd. De opleiding
maakt deel uit van de Hogeschool Ka
tholieke Leergangen in Tilburg. De stu
denten vallen onder deze leergangen,
maar zullen hun opleiding in Amster
dam ontvangen.
Juist daar lagen aanvankelijk de be
zwaren van Ritzen. Hij is in principe te
gen nevenvestigingen van HBO-oplei-
dingen elders in het land.
door Jan Kruis
COLOFON
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ
Leidsch Dagblad, uitgave
van Dagbladuitgever Damiatebv
DIRECTIE J de Vnes. GP Arnold fad/);
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor, H
van der Post (arf/J
HOOFDKANTOOR
Witte Smgel 1.2311 BG Leiden
telefoon 071-161400
REGIOKANTOREN
Gracbtweg 53a, 2161 HM
Lisse. 02521-13634.
POSTADRESSEN
ma.-vrij van 08 00-1700 uur
RUBRIEKSADVERTENTIES
ma,vri|. van 8 30-17.00 uur:
■Slrutïltiro Telefoon 071-14:
ABONNEMENTEN
Tel 071-128030 bijvoorultb
per kwartaal
per kwartaal (post)
permaand Z
KLACHTEN 8EZORGING:
mat/m/vnj 18,00-19.30 uur
zat. 10.00-12.00 uur
071-161499
Redactie 023-150147
HET WEER
ROB GROENLAND
Milieuproblemen
Terwijl in Amerika een nieuwe pre
sident aan zijn ambtsperiode be
gon, bevond ik me in een zaal met
mensen die aandachtig een bijzon
dere voordracht aanhoorden. Spre
ker was Karei Beekman (van be
roep vertaler en journalist) die in
een uur tijd probeerde alle milieu
problemen van de kaart te vegen
omdat ze volgens hem eenvoudig
weg niet bestaan.
Na afloop volgde een golf van
(soms emotionele) kritiek. Vooral
bij het geheel ontkennen van het
versterkte broeikaseffect in de at
mosfeer raakte de gemoederen aan
de kook. Meneer Beekman heeft,
alvorens deze uitspraken over het
volk uit te strooien, in de afgelopen
vijf jaar een analyse gemaakt van
nationale en internationale be
richtgeving over het milieu.
Hij kwam tot de algemene conclu
sie dat er alleen maar sprake is van
een paniekerige berichtgeving. An
dere conclusies uit zijn pas ver
schenen boek (Het broeikaseffect
bestaat niet) zijn: 'de afbraak van
de ozonlaag is een fabeltje', 'verzu
ring bestaat niet of nauwelijks',
'water- en luchtverontreiniging ne
men af', 'de bedreiging van giftige
stoffen in het milieu is een mythe',
'de grondstoffen raken niet op en
de bossen ook met'.
De lezer zal bij bovenstaande be
weringen best wel over zijn hoofd
krabben, want het is werkelijk ge
durfd om zo iets te verkondigen in
1993. Voor een groot deel baseert
hij zijn uitspraken op een aantal
wetenschappelijke rapporten tus
sen 1972 en 1992, waarin eigen
lijk al lijnrecht tegen de meeste an
dere wetenschappèrs wordt inge
gaan. In feite is dit een kortzichtige
manier om onderzoeksresultaten
naar buiten te brengen. Het is te
hopen dat de mensen die zijn boek
lezen niet in een droomwereldje
van een 'schone aarde' geraken.
Ons actuele weerbeeld laat volop
menging in de onderste kilometers
van de atmosfeer toe, zodat we ons
even geen zorgen hoeven te maken
over luchtverontreiniging die blijft
hangen op een bepaalde hoogte.
De tol die we moeten betalen voor
de relatief schone lucht is veel
wind en regen. De komende avond
kan weer zeer zachte lucht over de
regio uitstromen, alvorens een kou
front later in de avond probeert
korte metten maakt met de zwoel
te. Dit lukt waarschijnlijk pas mor
genmiddag als we achter het gol
vende koufront geraken.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Zuid-Noorwegen:
Vandaag eerst enkele op
klaringen, later bewolkt en
enige tijd regen, in het
binnenland ook sneeuw.
Morgen een enkele opkla
ring maar ook veel buien
en erg veel wind.'s Nachts
landinwaarts lichte vorst,
maxima enkele graden bo-
Zuid-Zweden:
Veel bewolking en perio
den met regen of buien, in
het binnenland mogelijk
ook sneeuw. Vooral mor
gen veel wind.'s Nachts
later weer lichte vorst.
Maxima vandaag circa 6,
morgen ongeveer 3 gra-
Denemarken:
Vandaag eerst enkele op
klaringen, latèr bewolkt en
regen. Morgen regelmatig
buien. Maxima ongeveer 7 graden -
Britse Eilanden:
Vandaag bewolkt, veel wind en perioden
met regen. Morgen half tot zwaar be
wolkt en winterse buien. Maxima van 6
graden in het noorden tot 12 bij Lon
den.
België en Luxemburg:
Veel bewolking en vooral morgen af en
toe regen. Maxima vandaag circa 8 gra
den, morgen enkele graden hoger. In de
Ardennen iets lagere temperaturen.
Duitsland:
Vandaag enkele opklaringen, morgen
den nu en dan zon maar ook kans op
mist. Maxima ongeveer 7 graden, mor
gen rond 10 graden, maar in Beieren
enkele graden lager.
Madeira:
Perioden met zon en droog. Maxima
rond 19 graden.
Canarische Eilanden:
Perioden met zon en droog. Maxima tus
sen 20 en 23 graden.
Marokkaanse westkust:
Perioden met zon en droog. Maxima
rond 19 graden.
Tunesische kust:
Droog en overwegend zonnig. Maxima
tussen 16 en 20 graden.
Frankrijk:
In het noordoosten op vandaag nog re-
Frankrijk tamelijk bewolkt
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
VRIJDAG 22 JANUAR11993
Zon- en maanstanden
Zon op 8.33 zon onder 17.05
Maan op 08.03 maan onder 17.10
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 3.09enl5.18
Laag water 11.00
Weerrapporten 21 jan 7 u
wrw9 7 7
n het z
op r
i Nor-
mandië weer regen. Max
het noorden tot 17 bij Nice.
Corsica en Sardinië:
Flinke perioden met zon. Droog. Maxima
rond 15 graden.
Spanje: h t noo d st
ook enkele wolkenvelden. Morgen aan
cfe zuidelijke costa's mogelijk wat be
wolking. Droog. Maxima landinwaarts
ongeveer 12 graden, langs de Costa's in
het noorden 15, en aan de Costa's in het
zuiden en oosten ongeveer 18 graden.
Zonnig, maar in het noorden ook enkele
wolkenvelden, morgen mogelijk ook in
de Algarve wat bewolking. Droog. Maxi
ma aan de kusten ongeveer 16 graden.
Zwitserland en Oostenrijk:
Aan de noordkant van het Alpenmassief
wolkenvelden en vandaag mogelijk wat
lichte neerslag, boven de 1500 meter in
de vorm van sneeuw. In het zuiden
droog en meer zon. Temperatuur op
1500 meter morgen oplopend tot onge
veer +4 graden in het zuiden en rond het
vriespunt in Oostenrijk. Middagtempera-
turen in de Zwitserse dalen ongeveer
10, in de Oostenrijkse dalen ongeveer 6
graden.
Hongarije, Tsjechië en Slowakije:
Wolkenvelden en vrijwel overal droog.
Maxima ongeveer 8 graden.
Polen:
Vandaag enkele opklaringen en in het
noorden mogelijk een bui. Morgen toe
nemende bewolking gevolgd door regen.
Maxima 4 tot 8 graden, morgen enkele
graden hoger.
Italië:
In het noorden hardnekkige mist, in de
bergen overwegend zonnig. Elders voor
al in de middag flinke perioden met zon.
Droog. Middagtemperaturen van 3 in
mistgebieden tot 16 graden in het zui-
iw9 13 9 01
zzw6 21 14 12
