'Niet alles is waar gebeurd'
'Melancholie vind ik een mooie emotie'
Cultuur Kunst
WVC ontslaat Opera
van reisverplichting
Beide benen
op de grond
Talenten gezocht
voor drie stukken
DINSDAG 19 JANUAR11993
17
RUYGROK (CHEF)
Nieuw Leids studentenkamerorkest
leiden» In Leiden is een nieuw studentenkamerorkest opgericht
met de naam CoH'Arte Musica. Dit nieuwe kamerorkest is een
onderdeel van het studentenkoor en -orkest Collegium Musi-
cum en zal zich geheel richten op de uitvoering van 20ste-eeuw-
se klassieke muziek. Het staat onder leiding van de jonge diri
gent René Gulikers, die in december vorig jaar nog het Moskous
Philharmonisch Orkest leidde op het festival van Moskou Mo
dern. Het eerste programma van CoH'Arte Musica bestaat uit
werken van Prokofjev (Peter en de Wolf), Berio. Ibert en Stra
vinsky, zal in-maart worden uitgevoerd in het Laktheater.
Guido-de Moorzaal in Den Haag
den haag» Het Nationale Toneel vernoemt de nieuwe repetitie
ruimte achter de Koninklijke Schouwburg in Den Haag naar de
in 1990 overleden acteur Guido de Moor. De Moor speelde zijn
laatste rollen bij Het Nationale Toneel. De Guido- de Moorzaal
heeft gewone toneelafmetingen en een volledige belichting.
Toegepaste kunst van Benno Premsela
Amsterdam Het Stedelijk Museum in Amsterdam toont tot 7
maart toegepaste kunst uit de collectie van Benno Premsela. De
expositie heet 'Voorzien' en omvat ongeveer 200 werken. Prem
sela heeft als particulier in een periode van dertig jaar een col
lectie toegepaste kunst van ruim 800 stukken bijeengebracht.
Drankorgels en hoeren
amsterdam Het Nationale Toneel speelt van 22 t/m 26 februari
vijf keer 'Moortje' van G.A. Bredero in de Amsterdamse Stads
schouwburg. Drankorgels, rokkenjagers en hoeren zijn hoofd
personen in dit muziektheaterspektakel over het Amsterdamse
volksleven in de zeventiende eeuw. Hans Croiset regisseerde de
voorstellen en Vincent van Warmerdam tekende voor de mu
ziek.
V D stopt verkoop cd Neil Young
amsterdam Vroom Dreesmann heeft de omstreden cd The
Lost Tapes uit de bakken van het warenhuis gehaald. V D
heeft dat gedaan in afwachting van een kort geding dat platen
maatschappij Wamer Bros. heeft aangespannen tegen het be
drijf Blaricum CD Company. De betreffende plaat bevat opna
men uit 1968 die door Blaricum CD Company worden toege
schreven aan de Canadees-Amerikaanse zanger-songschrijver
Neil Young en die onder diens naam worden verkocht. Young
heeft ontkend dat hij de songs heeft geschreven, gezongen of
heeft opgenomen.
Roman van Noordwijkerhouter laat fictie en feiten in elkaar overlopen
amsterdam» anp
De Nederlandse Opera (DNO)
hoeft van het ministerie van
welzijn, volksgezondheid en
cultuur niet langer een jaarlijkse
reisopera te maken. De minister
heeft hiertoe besloten gezien de
bezuinigingen van negen ton
per jaar die het gezelschap met
ingang van 1 januari zijn opge
legd. De maatregel geldt voor de
gehele kunstenplanperiode
1993-1996.
DNO had voor de jaren na
1993, wanneer met eerder gere
serveerde gelden de produktie
'A Midsummer Night's Dream'
KCO gaat naar
Europamusicale
wordt uitgevoerd, een bedrag
van 1,5 miljoen gulden extra ge
vraagd voor reisoperaproduk-
ties. De directie en het bestuur
van het operagezelschap zagen
geen mogelijkheden de gevol
gen van de bezuinigingen op te
vangen en tegelijkertijd de taak
uit te breiden.
Het ministerie van wvc rekent
er wel op dat DNO gemiddeld
honderd voorstellingen per jaar
in Het Muziektheater in Am
sterdam brengt en dat er een
aanzienlijk aantal uitzendingen
via radio en televisie wordt ge
realiseerd.
We ontmoeten elkaar in café-restaurant De Duinrand op
de grens van Noordwijk en Noordwijkerhout. Even later
rijden we achter de Citroën CX 'Prestige' van auteur Wil
lem van Oranje de bollenvelden in. Na een doolhof van
onverharde wegen en weggetjes stoppen we bij een piep
klein tuinhuisje en een verveloze caravan. Concentrated
orange juice, zegt het etiket op een achteloos weggezet
vat. We betreden een keurig opgeruimd kamertje met
uitzicht op de bollenvelden en de duinrand. Tijdens het
interview zal een lapjeskat met een wit staartpuntje
voortdurend klaaglijk aan de deur staan mauwen.
dat ze het tweede jaar twee keer
zoveel opbrengen als het eerste.
De journaliste maakte daarvan:
'leveren twee keer zo veel op als
andere rassen'. Ik werd bedol
ven onder de telefoontjes, of ik
maar even snel 50.000, ja zelfs
150.000 stekjes wilde leveren.
Zelfs de Cubaanse ambassadeur
belde. Want in Cuba, zo wist hij,
was het luminosa-ras uitgestor
ven. Dat is allemaal echt ge
beurd."
Evenals de affaire van het
'Boeren-water'. Van zakenrela
ties hoorde Van Oranje dat er in
Zeewolde een aardlaag zit op
130 meter diepte, waaronder
water stroomt dat uit de Veluwe
komt: „Het is vijfduizend jaar
oud en het zuiverste mineraal
water dat in Europa-verkrijgbaar
is." Hij besloot dit water te gaan
bottelen en aan horecabedrij
ven te leveren. Al spoedig legde
hij contacten met het Van der
Valk-concern en met Harry
Mens: „Met Van der Valk werd
ik het uiteindelijk niet eens over
de prijs. Mens was heel enthou
siast, maar later zei hij via zijn
secretaresse dat hij 'in de poli
tiek wilde en niet in het water'.
Dat ging dus ook niet door."
Van Oranje verzekert dat de
bron en de firma echt bestaan
en niet zijn ontsproten aan zijn
dichterlijke verbeelding: „Per
maand mogen we 7200 kubieke
meter aan de bron onttrekken.
In Lelystad levert het drinkwa
terbedrijf het water op beperkte
schaal aan de huishoudens.
Soms verkopen bedrijven lei
dingwater als bronwater, maar
in Lelystad is het precies an
dersom." Ten bewijze vraagt
hij: „Wilt u een glaasje boeren-
water?" Het smaakt heel goed.
Toch is Van Oranje geen mil
jonair; zijn Citroën, zijn caravan
en zijn tuinhuis zijn zijn enige
bezit. Hoe het mogelijk is dat hij
alleen als adviseur nog wat geld
ziet van een bedrijf dat hij zelf
heeft opgezet, komt uitgebreid
noordwukerhout/noordwuk
wilfred simons
Een interview met Van Oranje
(pseudoniem, zijn echte naam
wil hij niet in de krant) lijkt
overbodig. Zijn pasverschenen
autobiografie Niets aan de
hand, het wordt alleen maar er
ger geeft wellicht al genoeg in
zicht in het leven van de 42-jari-
ge bollenstreken Van Oranje is
bovendien nog lang niet uitge
schreven: „Ik ben nu bezig met
een vervolg. Ik heb al vijftig
bladzijden af."
Zonder iets te willen zeggen
over de kwaliteit, laat de roman
van Van Oranje zich nog het
best omschrijven als een soort
kruising tussen de Max Have-
laar en Ik Jan Cremer. Het is
een schelmenroman, waarin
feiten en fictie naadloos ih el
kaar overvlbeien. Zelf zegt Van
Oranje over zijn boek: „Ik wilde
er de twee belangrijkste ele
menten in mijn leven in onder
brengen: enerzijds het onderne
merschap, anderzijds mijn
zoektocht naar de ideale vrouw.
Alle vrouwen die in het boek
voorkomen en dat zijn er
heel wat zijn afsplitsingen
van die ene ideale. Niet alles
wat ik beschrijf is waar gebeurd.
Vaak neem ik iets uit de werke
lijkheid en daar fantaseer ik dan
op door."
Van Oranje's ontboezemin
gen over het ondernemerschap
zijn verreweg het boeiendst. Hij
doet er nog eens een paar uit de
doeken: „Ik had een natuurvoe-
dingsbedrijf, in de roman heet
het 'Akropolis'. In de Flevopol-
der teelde ik aardbeien die ik bij
verkoop een meerwaarde wilde
meegeven. Dus belde ik De Te
legraaf op met de mededeling
dat ik héél bijzondere aardbeien
had: het 'luminosa-ras' dat ooit
uit Cuba gesmokkeld zou zijn.
De verslaggever noteerde dat
verhaal vlijtig. Nu zijn aardbei
en 'doorgroeiers', dat wil zeggen
BEELDENDE KUNST
RECENSIE BEN WAGEMAKER
Expositie Appie Smulders.
Te zien: t/m 30/1, di t/m vr. 10 00-1800
uur, za 1100-17 00 uur, Galerie 27,
Schoolstraat 27.
aan de orde in Niets aan de zaaeenmaal is opgezet, kan ik
hand... Van Oranje: „Ik ben al- het niet onderhouden. Dan
tijd op zoek naar het gat in de loopt het mis of nemen anderen
markt. Als ik iets heb gevonden, het over."
word ik enorm enthousiast en
dan trek ik andere mensen mee, Njets aan
dat is het gekke. Maar als de uitgeverij H.
217, 2210 AE Noordwijkerhout). In
irkt op het plein bij
Een kunstenaar die meent dat
er meer is tussen hemel en aar
de dan wij met al onze wijsheid
kunnen bevroeden, en die dat
bovendien tot zijn thematiek
verheft, heeft een probleem.
Toch is de wijze waarop de, in
Galerie 27 exposerende Amster
dammer Appie Smulders pogin
gen daartoe onderneemt niet
onaardig. Wat vooral opvalt is
dat hij met eenvoudige, eerlijke
middelen zijn doel nastreeft en
daarbij, gelet op de thematiek,
met beide benen op de grond
blijft staan.
De maten van Smulders' doe
ken en panelen zijn doorgaans
fors en vrijwel al zijn werken
kenmerken zich door een keuze
voor warme tinten: veel donker
groen, goudgeel en dieprood
waarin figuren, vaak afdrukken
van foto's, vervagen onder de
donkere transparante lak. Net
als in het werk van de onlangs
in de Lakenhal exposerende Ar
meen Momdjian, waarmee
Smulders de hang naar het on
zegbare en onzichtbare gemeen
heeft, zijn de foto's vaak gewo
ne familie- of kinderportretjes
uit het begin van de eeuw.
Vergankelijkheid, de daarbij
behorende sporen en herinne
ringen, zijn onderwerpen die in
de thematiek van de kunstenaar
terugkeren. Meestal wil Smul
ders dat niet alleen als een per
soonlijk gegeven verbeelden
maar tracht hij het universele
karakter ervan weer te geven. In
het totaal van het geëxposeerde
werk lijkt hij zelis haast een
menselijke wordingsgeschiede
nis te schetsen.
In het drieluik 'schilderij in
wording' toont hij zijn affiniteit
met Aziatische kunst, in andere
werken zijn de invloeden van
prehistorische kunst te onder
kennen. Prachtig voorbeeld van
een schilderij waarin deze in
vloeden geïntegreerd zijn is een
met een rijke laag bijenwas be
werkt exemplaar. Hier zijn de
vage silhouetten van rennende
hoefdieren, de contouren van
een kaaiman en de in een um-
vorm gevatte amandelvormige
ogen van een oriëntaalse te her
kennen. De schijnbare eenvoud
alsmede de rust die het werk
ondanks zijn toch niet geringe
pretentie ademt verdient res
pect.
Alexandra van Marken begint volgende maand met nieuw chansonprogramma
Het Koninklijk Concertgebouw
orkest (KCO) neemt in oktober
deel aan het Europese Muziek
Festival 'Europamusicale' in
München. Artistiek directeur
Pankraz Baron von Freyburg
heeft voor dit eerste Europese
muziekfestival in totaal 33 or
kesten uit 31 Europese landen
uitgenodigd. Behalve gerenom
meerde orkesten als het KCO en
het Weens Philharmonisch, kan
het publiek ook kennis maken
met relatief onbekende orkes
ten uit onder meer IJsland, Po
len en Letland.
De doelstelling van 'Europa
musicale' is vergroting van het
culturele bewustzijn onder de
burgers van Europa. De orkes
ten is gevraagd muziek van 'ei
gen' componisten uit het tijd
vak van de 18e tot en met de
20e eeuw te presenteren. Zo
speelt het KCO onder leiding
van Riccardo Chailly in elk geval
twee werken van Otto Ketting.
Voorafgaand aan een optreden
legt een spreker kort uit welke
zeggingskracht Europa nog voor
hem of haar heeft. Voor Neder
land is dat Cees Nooteboom,
voor Griekenland is Mikis Theo-
dorakis uitgenodigd en voor
Spanje heeft Jorge Semprun
toegezegd te komen.
Tentoonstelling
over De Bois
amsterdam «anp
In het Rijksprentenkabinet
(Rijksmuseum) in Amsterdam is
van 23 januari tot en met 2 mei
'Kunst, Kennis en Commercie.
De kunsthandel J.H. de Bois
(1878-1946)' te zien. De ten
toonstelling geeft een kijkje
achter de schermen van deze
kunsthandel die in de eerste
helft van de 20ste eeuw interna
tionaal naam heeft gemaakt
met zijn spraakmakende trans
acties en exposities van eigen
tijdse kunst.
Alexandra van Marken: „Het zit een beetje ii
FOTO CPD/ECBERT LUYS
weesp els smit
Alexandra van Marken repe
teert. Deze week nog in Weesp,
volgende week in Culemborg.
Het hangt er maar net van af
waar een theater beschikbaar is.
Volgende maand gaat haar
nieuwe chansonprogramma
'Stilte voor de storm' in premiè
re in het Haarlemse Concertge
bouw. Daarin anderssoortige
liedjes dan in haar vorige solo
programma 'In Marmer en
Steen,' waarvan onlangs een
(gelijknamige) CD is versche-
„Het vorige programma had
ik vrijwel helemaal zelfgeschre
ven. Voor mijn nieuwe show
ben ik op zoek gegaan naar tek
sten van anderen. Dat had een
reden. Ik heb vorig jaar een ba
by gekregen: een zoon, Tom.
Het was niet zo zeer dat ik door
de bevalling fysiek niet in staat
was teksten te schrijven, maar
mijn hoofd stond er gewoon
niet naar. Want het zelf maken
van een heel programma is een
enorme geestelijke belasting."
„Nu ben ik in het werk van
Boudewijn de Groot en Lennart
Nijgh gedoken. Ik bewonder die
twee al zo lang. Daarnaast heb
ik liederen van Michel Legrand,
van Barbara en van Bruce
Springsteen op het programma
staan. Het zijn langzame num
mers. Op de een of andere ma
nier worden alle liederen die ik
zing chansons."
„Het zit een beetje in me,
denk ik. Het lyrische. En ook de
melancholie. Ik vind dat een
heel mooie emotie. Verliefd zijn
heeft voor mij ook heel veel met
melancholie te maken. Iéts
daarvan op het publiek over
brengen: dat vind ik prachtig.
Zo houd ik er ook van als het ar
rangement,. de muzieklijn con
trasteert met de tekst. Zo ont
staat iets spannends. Iets van:
ze zingt dat nu wel, maar aan de
muziek hoor je dat er een ad
dertje onder het gras zit. Dit zijn
dingen die je in een eigen pro
gramma kunt uitproberen. An
dere theatervormen leggen je
meer beperkingen op. Daarom
wil ik ook geen musical meer
doen."
Ze heeft op musicalgebied al
heel wat gedaan. Zo stond ze
ondermeer in 'Zeldzaam' en
had ze veel succes als Sally
Bowles in 'Cabaret' naast Wil
lem Nijholt en Lia Dorana. „Ik
heb met plezier gewerkt, maar
gaandeweg kreeg ik er een
beetje genoeg van, het werd me
op den duur te oppervlakkig. Er
ligt ook zo veel van te voren
vast. Je mag niet van het stra
mien afwijken. Dat houden de
producenten nauwlettend in de
gaten. Ook wel logisch, want het
gaat om het succes van de pro
duktie. Ik heb veel bewondering
voor collega's die hun ziel en
zaligheid in een musical kun
nen leggen. Maar ik kon het niet
Na haar opleiding is ze van de
ene produktie in de andere te-
Techt gekomen. „Eerst toneel, in
Gent, met Franz Marijnen,
daarna bij de zanggroep The
Dame en als uitvloeisel daarvan
bij Toneelgroep Amsterdam. En
vervolgens musicals. Toch ben
ik ook wel eens in een gat geval
len. Ik speelde mee in de rock
opera 'Ik Jan Cremer', maar die
produktie ging failliet. En dan
sta je daar, midden in het sei
zoen. Op zo'n moment kom je
nergens aan de bak. Gelukkig
had ik het volgende seizoen
weer werk. Maar ik weet dus
wel wat het is: die leegte."
„En nu, met m'n solopro
gramma, val ik ook met enige
regelmaat in een gat. Tja, wat
wil je: Ik heb nog nauwelijks
een naam. De schouwburgdi
recteuren zijn dus huiverig met
boekingen. Ik doe dit seizoen 52
voorstellingen. Het zijn er al
weer acht meer dan vorig jaar,
dus we gaan vooruit. Voor een
volwaardige toernee, een heel
theaterseizoen lang, heb je een
aanlooptijd van minimaal drie,
vier jaar nodig."
Om werkloze acteurs aan baan te helpen
hilversum/leiden gpd
Met de produkties 'Leonard
Bernstein on stage', 'A
Chorus Line' en 'Kees de Jon
gen' krijgen honderdtachtig
talentvolle, werkloze artiesten
de kans om in het seizoen
'93-'94 podiumervaring op te
doen. Enkele honderden mu
sici, acteurs, zangers en dan
sers hebben zich al voor dit
proefproject aangemeld bij
de Stichting Kunstwerk in
Hilversum. De première van
'Kees de Jongen', op 2 de
cember 1993, is gepland in de
Leidse Schouwburg.
Voor 'Leonard Bernstein on
stage' wordt een opera-con
certante samengesteld uit de
len van Bernsteins repertoire
(West Side Story, Candide,
On the Town). „Spectaculair
in deze produktie zal een vi
deopresentatie zijn waarin
Bernstein tussen de diverse
uitvoeringen door, tijdens het
concert zelf aan het werk is te
zien", aldus Kunstwerk-di
recteur Bart de Groot.
De Amerikaanse dirigent
David Stahl neemt de muzi
kale leiding, casting en bege
leiding voor zijn rekening.
Stahl was in 1984 als rechter
hand van Bernstein betrok
ken bij het West Side Story
opera-project. De Groot, die
al 'op tournee' is langs direc
ties van theaters en concert
zalen, verwacht dat hij 25
concerten kan verkopen.
Voor de uitvoering is een
symfonie-orkest van 56 musi
ci nodig, vier tot zes solisten
en een koor.
De tweede, grootschalige
produktie die Kunstwerk op
de planken wil brengen is een
Nederlandstalige versie van
de musical 'A Chorus Line'
(choreografie en regie: Troy
Garza). Deze musical gaat
over dansers en zangers die
keihard moeten trainen, stu
deren en werken om een rol
te krijgen in de musical. Het
symboliseert het project van
de Stichting Kunstwerk dat
hiervoor 28 dansers/zangers
zoekt die worden begeleid
door 22 musici. Première: 4
november 1993 in het Am-
stelveens Cultureel Centrum.
Als het aan De Groot ligt, vol
gen dan nog circa 59 voor
stellingen in het land.
Het derde onderdeel is het
toneelstuk met muziek 'Kees
de Jongen' (regie Margrith
Vrenegoor) naar de gelijkna
mige roman van Theo Thijs-
sen uit omstreeks 1920. De
gedachtenwereld van een
dertienjarige jongen zal in
een geactualiseerde versie
door ruim veertien acteurs
worden opgevoerd, onder
steund door een even groot,
ambulant orkest in wisselen
de samenstelling. Dit stuk zal
in principe op 2 december
1993 in de Leidse Schouw
burg in première gaan. .Afge
zien de vijf tot tien inspeel-
voorstellingen denk ik aan
vijftig voorstellingen", aldus
De Groot.
De geselecteerde podium
kunstenaars en musici zullen
deelnemen aan workshops,
masterclasses, trainingen en
diverse vormen van bijscho
ling. „Het behoort tot de mo
gelijkheden om audition-
classes te volgen in New York
en Londen. Podiumervaring
is van levensbelang. Ze moe
ten leren zich tijdens een au
ditie in drie tot zes minuten
te bewijzen", zegt De Groot.
Verwacht wordt dat vijftig
procent van de deelnemers
na afloop elders een baan
vindt
