'Onwilligen niet in hogedrukpan
klaarstomen voor samen-op-weg'
'Oecumene maakt kerken geloofwaardiger'
Kerk Samenleving
Nieuwe pastoor voor
Herensingelparochie
Paus voor militair
optreden in Bosnië
MAANDAG 18 JANUAR11993
REDACTIE: DICK V
BUITENLAND KORT
Billy Graham
Amerikaanse anti-abortus
activisten willen dat BiUy
Graham afziet van zijn me
dewerking aan de inaugura
tie van Bill Clinton als presi
dent. Zij vinden het een
SdTande dat de bekende
evangelist komende woens
dag zal bidden voor een pre
sident die voorstander van
abortUs' is. „Bill Clinton heeft
zich tijdens zijn campagne
ontpopt als een uitgesproken
voorstander van abortus en
homoseksualiteit", aldus
'Operation Rescue' en 'Chris
tian Action Coalition', een
organisatie die Graham in
1975 zelf in het leven riep.
Billy Grahams medewer
king zal worden gezien als
een ondersteuning van Clin
tons anti-christelijke agenda,
schrijven de organisaties. Als
Graham uiteindelijk toch ge
hoor zal geven aan Clintons
uitnodiging, moet hij 'het
Evangelie volgen en namens
onze ongeboren kinderen
spreken'.
Een woordvoerder van de
74-jarige evangelist zegt dat
Graham de uitnodiging al
heeft aanvaard en, zoals al
tijd. niet op zijn critici zal re
ageren. Graham, die wel de
'pastor van de president'
wordt genoemd, is sinds
Lyndon B.Johnson zes keer
bij een inauguratie-plechtig
heid betrokken.
'Kirchensteuer'
Een ruime meerderheid (72
procent) van de Duitsers is
voor het afschaffen van de
'Kirchensteuer'. Bij het hui
dige systeem worden de ker
kelijke bijdragen door de be
lastingen geïnd. Dit blijkt uit
een enquête onder 2938 vol
wassenen in VVest-Duitsland
en 1829 in Oost-Duitsland.
In het Westen was 70 pro
cent en in het Oosten zelfs 81
procent voorstander van af
schaffing.
Voorstanders van ophef
fing zeiden onder meer dat
de scheiding tussen kerk en
staat duidelijker wordt, dat
de kerkleden dan meer ver
antwoordelijkheid voor de
kerk zullen voelen en dat de
kerk menselijker wordt door
dat zij dichterbij komt.
Tegenstanders vrezen voor
een tekort, zodat de kerk
haar werk niet meer kan
doen en medewerker moet
ontslaan.
Humanistisch Verhond
Duitsland kent sinds vrijdag
een Humanistisch Verbond,
waarbij ongeveer 10.000
mensen zonder godsdienst
zijn aangesloten. Het ver
bond wil de belangen verde
digen van 'het groeiend aan
tal mensen dat er geen reli
gieuze levensbeschouwing
op nahoudt', zoals in een
persverklaring wordt meege
deeld. Het Humanistisch
Verbond wil bovendien niet
langer dat alleen de christe
nen in de politiek en in nage
noeg alle maatschappelijke
gebieden beslissen naar wel
ke waarden en normen onze
samenleving zich moet rich
ten. Het verlies aan waarden
en idealen, waarover de ker
ken vaak klagen, is ook een
crisis van het christendom,
aldus de verklaring.
De humanisten eisen dat
christenen en niet-christe-
nen in de samenleving gelijk
worden behandeld. Aan de
ongerechtvaardigde domi
nantie van de kerken, die bo
vendien in strijd is met de
geest van deze tijd, moet een
einde komen, aldus het Duit
se Humanistisch Verbond.
Gesprekken tussen Bonders en gereformeerden bepleit op mini-synode
„Als de Gereformeerde Bond en de gereformeerden vaker
met elkaar zouden hebben gesproken, dan was 'Putten'
niet nodig geweest. Praten is beter dan elkaar vanuit de
verte met verwijten bestoken."
de gelegenheid de bezwaren te
gen het Samen op Weg-proces
in het algemeen en de gerefor
meerden in het bijzonder uit
een te zetten.
De Gereformeerde Bond
sprak in november tijdens een
extra-ambtsdragersvergadering
in Putten een krachtig neen uit
tegen de ontwerp-kerkorde van
de toekomstige Samen op Weg-
Het gereformeerde synodelid F.
Lammers-Lokerse was afgelo
pen zaterdag tijdens de 'minisy-
node' in Doorn één van de wei
nige aanwezigen die vooruit
keek naar de extra-vergadering
komend weekeinde van de Her
vormde synode. Dan krijgt de
top van de Gereformeerde Bond
kerk. Vooral de gereformeerden
moesten het daar ontgelden. Ir.
J. van der Graaf, algemeen se
cretaris van de Gereformeerde
Bond, zei dat de Gereformeerde
Kerken onzorgvuldig waren om
gesprongen met het gerefor
meerd belijden. Verder verweet
hij hun een onverdraagzame
houding tegenover de Bond die
juist met grote hartstocht strijdt
voor een op de gereformeerde'
belijdenis gegrondveste nieuwe
kerk.
De mogelijkheden van de
Raad van Deputaten (het be
stuur) van Samen op Weg zijn
beperkt, zei secretaris ds. A.
Wallet op de opmerkingen van
Lammers dat de Raad dit soort
gesprekken tussen Bonders en
gereformeerden zou moeten or
ganiseren. Naar zijn mening
doen echter meer Bondsge-
meenten mee dan algemeen
wordt aangenomen. Op basis
van de 600 hangmappen in zijn
archief schat Wallet dat onge
veer 70 procent van Hervormde
Gemeenten op één of andere
manier bij Samen op Weg is be
trokken.
De Raad van Deputaten wil
zowel coördineren als verdie
pen, zei de voorzitter, ds. J.
Weemekers. „Het is niet onze
taak de onwilligen in een hoge
drukpan klaar te stomen voor
de SoW-kerk," aldus Weeme
kers.
Het hervormde synodelid ir.
E. Nagel Soepenberg had vooral
voor verdieping gepleit. Het sti
muleren van het Samen op
Weg-proces op plaatselijk vlak
is naar zijn mening eerder con
traproductief. De Raad moet
niet voortrekken, maar onder
steunend optreden, was zijn
mening.
Voorhoutse rooms-katholieken en protestanten onderzoekenvormen van samenwerking
VOORHOUT DICK VAN DER PLAS
„Het streven naar oecumene is
niet de hobby van een enkele
bevlogen liefhebber. Oecumene
is een gave die alle christenen is
gegeven in Jezus Christus, onze
Heer. In Hem is de eenheid ge
geven. En als we het zien als
een gave, dan mogen we ook
geen moeite hebben met de
daaruit voortvloeiende opgave."
Met deze woorden opende
dominee C.J. de Jong gister
avond in Voorhout zijn aandeel
in een bijeenkomst over nauwe
re samenwerking tussen de
plaatselijke katholieken en pro
testanten. Het begin van de
'Week van het gebed voor de
eenheid' zag de organiserende
stuurgroep Conciliair Proces als
een uitstekend moment om de
mogelijkheden daarvoor af te
tasten. De Kleine Kerk van de
hervormd-gereformeerde kerk
gemeenschap was bijna te klein
om alle belangstellingen uit ka
tholieke en protestantse kring
een plekje te geven.
Met die goede opkomst was
de avond al voor een belangrijk
deel geslaagd. Pastoor C.J.Th,
van Bockxmeer constateerde in
zijn inleiding dat de gelovigen
doorgaans niet zo geïnteres
seerd zijn in wat hen bindt met
of scheidt van andere plaatselij
ke kerken. „De mensen komen
moeilijk het huis uit om aan ge
loofsverdieping te doen. Men
gaat, zeker hier in Voorhout,
nog wel naar de kerk, maar het
op gang brengen van catechese
is heel moeilijk. En zeker oecu
menische catechese.
De omstandigheden voor een
Het forumgesprek tussen protestanten en rooms-katholieken in de Kleine Kerk kreeg door de samenzang, on
der begeleiding van het orgel, al een beetje het karakter van een oecumenische dienst
FOTO DICK HOCEWONING
nauwere samenwerking tussen
katholieken en protestanten
zijn volgens de pastoor in Voor
hout echter niet ongunstig. „We
leven al op veel terreinen oecu
menisch. De sfeer en het kli
maat in het dorp zijn goed, er
zijn geen groepen die elkaar be
vechten." Een basis om tussen
de beide geloofsgroeperingen te
komen tot 'echte oecumene'
kan worden gevonden in het
zoeken naar maatschappelijk
engagement. „We zouden sa
men als christenen moeten
werken aan de
waarden in de samenleving. Het
is onze taak de mensen hewust
te maken van de verantwoorde
lijkheid ten opzichte van el
kaar."
Van daaruit zouden initiatie
ven kunnen worden genomen
als gezamenlijke vesperdiensten
('elkaar in gebed ontmoeten'),
bijbelgroepen en bijeenkom
sten om elkaar te informeren en
onderwerpen te verhelderen.
„Dan komen we minder argwa
nend tegenover elkaar te
staan", meende Van Bockx-
Dominee De Jong wees er op
dat de verschillen tussen katho
lieken en protestanten niet
moeten worden genegeerd of
gekleineerd. „Maar het is van
cruciaal belang of we in ons
streven naar oecumene uitgaan
van de eenheid in Christus of
van de verschillen tussen onze
geloofsgroeperingen."
Als zijn ideaal van plaatselijke
oecumene noemde hij het 'sa
men leren, vieren en dienen'.
„Als gemengd gehuwden spre
ken over en leren van eikaars
traditie. Samenkomen in spe
ciale diensten, zoals bijvoor
beeld tijdens de Vredesweek,
nationale gedenk- en feestda
gen, de adventstijd of in de
kerstnacht. En ons gezamenlijk
inzetten voor vrede en gerech
tigheid, de gaafheid van de
schepping, ontwikkelingssa
menwerking en zending."
Samenwerking zou ook moe
ten plaatshebben op het gebied
van jeugd- en jongerenwerk,
meende De Jong. „Daar had ik
eigenlijk mee moeten beginnen.
De uitspraak: 'wie de jeugd
heeft, heeft de toekomst', geldt
des te meer in deze tijd van se
cularisatie. Het oecumenisch
samenwerken maakt ons als
kerken geloofwaardiger. En zal
dat niet vooral jongeren aan
spreken?"
Pastor Jan Jetse Bol (50) zal
worden benoemd tot pastoor
van de Herensingelparochie in
Leiden. Hij was de afgelopen ja
ren in Leiden al actief als jonge
renpastor van het dekenaat. Bol
woont sinds 1971 in Schevenin-
gen, waar hij het deel uitmaakt
van de Salvatorgroep, een leef
gemeenschap van mensen uit
verschillende religieuze congre
gaties. Bol blijft ook in de bad
plaatswonen.
Voor de Herensingelparochie
komt met de benoeming van de
pastoor een einde aan een lange
periode zonder 'eigen herder'.
Na het overlijden van pastoor
De Ridder kon er geen geestelij
ke leidsman meer worden ge
vonden.
Pastor Fred Hazebroek (56)
wordt als pastoraal werker ver
bonden aan de Hartebrugparo-
chie in Leiden. Hazebroek volg
de een priesteropleiding bij de
paster Jezuieten en studeerde
Westere cultuurgeschiedenis en
theologie.
In 1989 zag hij zich genood
zaakt het priesterambt neer te
leggen en vroeg ontheffing van
zijn celibaatsverplichting. Na
toestemming vanuit Rome stel
de hij zich weer beschikbaar
voor het pastorale werk in het
Bisdom Rotterdam.
BEROEPiNGSWERK
J.W. Jonkmans, kandidaat te
Hoogkerk, die dit beroep heeft aange
nomen; te Werkhoven (part-time):
prof. dr W. Balkete 's-Graveland.
Aangenomen: naar Breda en Terheij-
den: M.G. Wagenvoorde te Mechelen
(Ver.Prot.Kerk België).
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen: te Monster: J.Zwart te
Winschoten; te Rotterdam-Noord:
W.Triemstra te Utrecht-Centrum.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Zoetermeer: G. Drayer,
miss.predikant te Hoogeveen, wonen
de te Noordscheschut.
Bedankt: voor Damwoude: P. Roos te
Utrecht-Noord.
Aangenomen: naar Urk (Maranatha-
kerk): J.H. van Dijk te Zaamslag.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Dirksland: C.A. van Die
ren te Stolwijk.
DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP
Beroepen: te Utrecht: mevr. G A.
Reinhold-Scheuermann, l.l. predi
kant te Eindhoven, die dit beroep
heeft aangenomen.
VATICAANSTAD CIC-R
Paus Johannes Paulus II heeft
zich het afgelopen weekeinde
voor het eerst uitgesproken
voor militair ingrijpen in Bos-
nië-Hercegovina. Als alle andere
middelen hebben gefaald, moet
de agressor worden ontwapend.
De paus zei dit zaterdag tij
dens zijn traditionele nieuw
jaarsreceptie voor de leden van
het corps diplomatique. Geen
land heeft het recht zich afzijdig
te houden bij ongerechtvaardig
de agressie. De principes van
souvereiniteit der staten en
niet-inmenging in interne aan
gelegenheden mogen geen
scherm zijn waarachter gefol
terd en gemoord wordt.
De oorlog in Bosnië-Hercego-
vina heeft 'heel Europa' verne
derd, nadat ware hordes daar
terreur en moord zaaien. De
paus noemde het een laakbare
nalatigheid als er niet wordt op
getreden tegen de waanzin van
de etnische zuivering.
Het was de eerste maal dat de
paus zich uitsprak voor een ge
wapend ingrijpen tegen Servië,
dat hij niet bij name noemde.
Tot dusver had hij alleen oproe
pen tot vrede uitgesproken,
zoals tijdens de gebedswake
voor de vrede een week geleden
in Assisi.
COLOFON
HOOFDKANTOOR
Wrtte Singel 1.2311 BG Li
telefoon 071-161400
REGIOKANTOREN
Gracntweg 53a. 2161 HM
Lisse. 02521-13634
POSTADRESSEN
Post Dus 54.2300 AB Leid
ADVERTENTIES
ma-vrij van 08 00-1700 ui
Telefoon 071-161400
RUBRIEKSADVERTENTIES
ma -v'i| van 8 30-17 00 uu
(Sleutelties) Telefoon 071-1
ABONNEMENTEN
Tel 071-128030 bijvoofuil
per k wartaal
lat/m/vn, 18 00-19.30 ui
Redactie 023-150147
ities 071-161367/161363
HET WEER
ROB GROENLAND
Ijstijden (1)
Op het Instituut voor Marine en At
mosferisch Onderzoek in Utrecht
wordt al vrij lang onderzoek gedaan
naar het ontstaan en ophouden van
ijstijden op onze planeet. Nog lang
niet alle geheimen achter deze
spectaculaire klimaatsverandering
zijn opgelost, maar toch begint
zich een acceptabele theorie af te
tekenen.
In de geschiedenis van onze pla
neet is er eigenlijk in zijn totaliteit
maar gedurende een hele korte tijd
ijs geweest, en dan voornamelijk
tijdens de ijstijden. Op het ogen
blik zitten we in het zogeheten in-
terglaciaal tijdperk (tussen de ijs
tijden in). De laatste ijstijd is vijf
tienduizend jaar geëindigd. De pro
cessen die een ijstijd op gang bren
gen blijken heel subtiel te zijn. De
warme golfstroom in de Oceaan
hoeft maar een paar graden zuide
lijker te gaan lopen, en West-Euro
pa is direct verstookt van zijn ge
matigd klimaat. Als er dan ook nog
voldoende vulkaanuitbarstingen
zijn en de aardas veranderd een
enkele graad, dan is een neergaan
de lijn in de temperatuur voor be
paalde gebieden op aarde een feit.
Hierbij spelen meekoppelingsef-
fecten (denk maar aan een soort
sneeuwbaleffect) een essensiele
rol. Zodra de groeiende ijskap met
zijn oppervlak boven de sneeuw
grens uitsteekt, dan blijft de kap
doorgroeien (je krijgt hem dan niet
meer weg).
Het verdwijnen van ijskappen gaat
volgens de theorie als volgt: door
het grote gewicht van hot ijs begint
de bodem te dalen. Deze zakt orv
geveer een kilometer naar benéden
en begint onderin te smelten door
de warmte van de aarde. Het op
pervlak van de ijskap kan dan on
der de sneeuwgrens geraken en bet
smeltproces krijgt volop de gele
genheid het werk af te maken.
De klimaatwetenschapper heeft in
deze eeuw een hoop kunnen leren
van het ijs op Antartica of de
Noordpool, maar ook van gletsers
in de Alpen. Er zijn ijskernen ge- -
boord die 160 duizend jaar terug
gaan in de tijd. In de verschillende
lagen zijn luchtbelletjes ingeslo
ten. De luchtdruk daarin hangt
sterk samen met de hoogte waarop
de bel zich bevond. Hoe hoger, des
te ijler de lucht. Op die manier leid
je af hoe hoog de ijskap op dat mo
ment was. Morgen meer hierover.
Ons weerbeeld doet helemaal niet
aan de ijstijd denken. In het afge
lopen weekeinde stroomde op
nieuw zeer zachte lucht uit over
het land. De nacht van vrijdag op
zaterdag was bijna zwoel te noe
men. Bij een stevig windveld uit
het zuidwesten kwam de luchttem
peratuur niet onder de 8 graden.
Overdag maakte we zowel op zater
dag als zondag standen van boven
de 12 graden mee. Het weerpa-
troon voor morgen en overmorgen
verandert maar heel weinig met op
nieuw zacht en overwegend be
wolkt weer.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
dmsdag.
Zuid-Noorwegen en Zuid-
Zweden:
Vandaag stormachtige
westeh|ke wind en enkele
regen- of sneeuwbuien.
Morgen minder wind. aan
de Noorse westkust nog
enkele buien, elders meer
opklaringen en overwe
gend droog, 's Nachts
lichte vorst, overdag maxi
ma enkele graden boven
Denemarken.-
Wisseiend bewolkt en
vooral vandaag enkele
winterse buien. Maxima
rond 4 graden, minima
rond nul graden.
Britse Eilanden:
Vandaag afwisselend wol
ken en zon, morgen van
het westen uit geleidelijk
zwaar bewolkt. Op beide
dagen in Ierland en Schot
land buien of regen. Maxima vandaag
van 5 graden in de Schotse Hooglanden
tot B graden rond Cork en in Cornwall,
morgen iets hoger. In de nacht landin-
België en Luxemburg:
Vandaag wolkenvelden, in Luxemburg
eerst nog kans op op wat regen. Morgen
af en toe zon, plaatselijk eerst ook mist.
Middagtemperatuur van 8 graden in de
Belgische kust tot 4 graden in Luxem
burg en de Hoge Venen.
Duitsland:
In het noorden wisselend bewolkt en
vooral noord van de Elbe enkele buien,
mogelijk met natte sneeuw. In Midden-
en Zuid-Duitsland vandaag wolkenvel
den. morgen af en toe zon. maar plaat
selijk ook mist. Maxima van 4 graden m
Schleswig-Holstem tot 7 graden in het
zuiden, maar morgen in hardnekkige
mistgebieden aanmerkelijk lager.
Madeira:
Wolkenvelden en vooral vandaag kans
op een bui. Maxima rond 20 graden.
Canarische Eilanden:
Afwisselend wolkenvelden en zon en
plaatselijk een bui. Maxima rond 21 gra-
Marokkaanse westkust:
Flinke perioden met z
lijk ook enkele wolkenvelden. Droog.
Maxima rond 19 graden.
Tunesische kust:
Overwegend zonnig. Maxima van 17 gra
den rond Tunis tot circa 20 graden nabij
Frankrijk:
Wolkenvelden, vooral morgen ook perio
den met zon. Vandaag in Bretagne en
Normandië nog een kleine kans op wat
regen. Plaatselijk hardnekkige mist.
Maxima zo'n 5 graden in de Vogezen,
aan de Kanaalkust en midden-Frankrijk
rond 9 graden, in de zuidelijke departe
menten 13 tot 16 graden.
Op de Balearen en aan de oostelijke cos-
ta's wolkenvelden, vandaag wellicht ook
mist. Langs de zuidelijke costa's en in
het binnenland perioden met zon.
Droog. Maxima in het binnenland 10 tot
14 graden, langs de oostkust rond 15
graden en aan de Costa del Sol rond de
18 graden, 's Nachts in het binnenland
plaatselijk iets onder nul.
Portugal:
Perioden met zon, maar vooral aan de
Atlantische kust vandaag wolkenvelden.
Maxima in Lissabon rond 14 graden, in
de Algarve circa 17 graden.
Zwitserland en Oostenrijk:
Aan de noordkant van het Alpenmassief
vandaag nog wolkenvelden en met name
Oostenrijk een kleine kans op lichte
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
DINSDAG 19 JANUAR11993
Zon- en maanstanden
Zon op 8.36 zon onder 17.00
Weerrapporten 18 jan 7 u
geleide- Rotterdam half bew.
v/1 12 2 ,0 2
Malta
Moskou
Temperatuur op 1500 meter rond nul
graden, na morgen iets oplopend.
Hongarije, Tsjechië en Slowakije:
Wolkenvelden en vrijwel droog. Plaatse
lijk mist. Maxima vandaag rond 7 gra
den, morgen enkele graden lager, 's
Nachts geleidelijk lichte vorst.
HEINZ
Ot/,X/JK&4PA!
V *Tt£/A/r4Tj£
///ae$M££tAy.' MA6
A WE38&V AJTeÊ&X
11 cjr
SSifÏJf
ii
J'
--
