Emir van Kuwayt de grote schuldige
Een somber jaar voor Boris Nikolajevitsj
Feiten &Meningen
Lezen
MAANDAG 18 JANUAR11993
WASHINGTON Rtr
Raketaanval moet doelen
Verenigde Naties realiseren
raketten en hun lanceerinstalla-
ties, honderden tonnen chemi-1
sche munitie, chemische Scud-
ladingen en verscheidene nu
cleaire installaties.
Dit proces mag niet worden ge
staakt. Iraks massavernieti
gingswapens moeten worden
vernietigd. Irak heeft vandaag
opnieuw geweigerd inspecties
zonder enige inmenging en met
volledige veiligheid en bewe
gingsvrijheid toe te laten, zoals
wordt geëist in de VN-resolu-
ties.
Het is de Iraakse leiding die de
volledige verantwoordelijkheid
draagt voor de gebeurtenissen
van vandaag. Op 7 januari 1993
liet Irak de VN weten dat het
geen toestemming meer zou
geven voor vluchten van VN-
vliegtuigen. De Veiligheidsraad
waarschuwde Irak op 8 en op 11
januari dat zijn weigering om
inspecteurs ongehinderd toe te
laten een feitelijke schending
was van de resoluties van de
Veilgheidsraad. Tevens waar
schuwde de Raad voor de ge
vaarlijke gevolgen van deze wei
gering.
Op 13 januari benadrukten we
onze volledige steun aan de uit
spraken van de Raad. Op 15 ja
nuari concludeerden de VN dat
Irak had geweigerd de veiligheid
van de vluchten en het perso
neel te garanderen. Op 16 janu
ari achtten de VN het besluit
van Irak om de veiligheid van
vluchten alleen te garanderen
als ze vanuit Jordanië komen,
een onaanvaardbare poging om
de inspecteurs ervan te weer
houden hun taak uit te voeren.
De actie van vandaag is bedoeld
om Irak duidelijk te maken dat
het niet nakomen van de VN-
resoluties niet zal worden geto
lereerd".
Hieronder volgt de volledige
tekst van de verklaring van Mar-
lin Fitzwater, woordvoerder van
het Witte Huis, waarin hij gis
teravond het bericht van de
Amerikaanse raketaanval beves
tigde.
.Amerikaanse Tomahawk-ra
ketten hebben vandaag een fa
briek voor nucleaire apparatuur
nabij Baghdad aangevallen, die
deel uitmaakt van Iraks pro
gramma voor massavernieti
gingswapens. Deze fabriek
maakte onderdelen voor Iraks
nucleaire verrijkingsprogramma
waaronder de elektromagne
tische scheiding van isotopen
die Irak gebruikte om kern
wapens te maken.
Deze aanval was bedoeld om te
helpen de doeleinden te berei
ken van resoluties 687,707 en
715 van de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties, namelijk
om te verzekeren dat Irak nooit
meer wapens voor nucleaire,
chemische, of biologische mas
savernietiging of ballistische ra
ketten zal hebben. Het getuigt
ook van de vastberadenheid van
de Verenigde Staten en van het
bondgenootschap om Irak te
dwingen tot de naleving van alle
VN-resoluties.
Het is van belang eraan te her
inneren dat de operatie Desert
Storm en meer aan 40 VN-in-
specties daarna het agressieve
I raakse programma voor de
bouw van een atoombom en
andere massavernietigingswa
pens hebben aangetoond. De
Verenigde Naties hebben de
vrijheid deze wapens te inspec
teren en te vernietigen. Sinds de
oorlog hebben de VN toegezien
op de vernietiging van tientallen
Bij conflict tussen 3 Iraakse infil
tranten en Kuwaytse grenspolitie
is 1 Irakees gedood en 1 gevang
en genomen. Eén Kuwaytse agent
is omgekomen.
anp alp RLV
Ca. 40 Tomahawk kruisraketten
zijn vanaf schepen gelanceerd
met als doel de nucleaire
Zaafaraniyan installatie ten
zuidoosten van Baghdad.
Tomahawk-raketten moeilijk te onderscheppen
WASHINGTON AP
Met de inzet van Tomahawk kruisraketten
werd in januari 1990 de Golfoorlog geopend.
Met dit type raketten werden in de eerste oor
logsnacht militaire doelen in het centrum van
Baghdad opgeblazen. Gisteren vuurde de Ame
rikaanse marine enkele tientallen kruisraketten
af op een nucleaire installatie bij Baghdad.
Als ze eenmaal vanaf een marineschip zijn af
gevuurd, vliegen ze met hun lading van 450 kilo
vrij laag boven de grond. Met een lengte van
slechts zeven meter zijn ze moeilijk op te spo
ren met radarapparatuur. Met infraroodappa-
ratuur gaat het ook niet veel makkelijker, want
de motor van de raket geeft weinig warmté af.
Ze hebben een snelheid van 880 kilometer per
uur en een reikwijdte van 1.120 kilometer.
Door hun geavanceerde geleidingssysteem
hebben deze raketten een grote precisie. Ze
werden in de Golfoorlog vooral gebruikt tegen
strategische doelen in Baghdad: fabrieken waar
biologische, chemische en kernwapens werden
gemaakt, militaire commandoposten, militaire
communicatiecentra en gebouwen die door re
geringsleden werden gebruikt.
Saddam is met Gods hulp zeker van overwinning
De woorden 'Bush' en 'Clinton' kwamen niet over zijn
lippen. De 'verraders' waarover hij gisteren sprak, zijn
Arabische leiders die tegen hem zijn gekant of Irakezen
die tegen zijn heerschappij in opstand zijn gekomen. De
Verenigde Naties werden afgedaan als een marionet van
de Verenigde Staten. De voor de Iraakse luchtmacht ver
boden zones noemde hij onrechtmatig. De 'moeder van
alle oorlogen' is nog niet gestreden. Evenmin als de strijd
voor een 'zegevierend Irak', of voor een 'bevrijd Palesti
na'. En Kuwayt en Irak zijn natuurlijk deel van 'één na-
KUWAYT STAD ROBERT FISK
THE INDEPENDENT
De toespraak van Iraks presi
dent Saddam Hussein ter her
denking van het begin van de
Golfoorlog, twee jaar geleden,
was gisteren bijna uitsluitend
gericht op wat Saddam 'de kin
deren van het Arabisme' noem
de, oftewel op een Arabische
wereld die steeds minder ge
charmeerd raakt van de wester
se luchtaanvallen op Irak.
In sommige opzichten was de
Saddam die gisteren op de
Iraakse televisie verscheen de
zelfde humorloze man die het
Westen tijdens de bezetting van
Kuwayt was gaan verafschuwen.
Hij presenteerde Irak als een
glorierijk land met een vastbe
raden bevolking, die heldhaftig
optreedt namens de 'Arabische
natie'. Amerika en zijn bondge
noten zijn 'criminelen', belust
op de rijke oliebronnen van Ku
wayt en de verdeling van een
machtige Arabische natie die
bereid is de strijd alleen aan te
gaan.
Saddams olijfgroene uniform
met op de schouders de onver
mijdelijke brigadegeneraal-in-
signes met de gekruiste zwaar
den stak fel af tegen een vaas
met rode en witte bloemen en
een Iraakse vlag met de gebor
duurde tekst 'Allahu Akbar'
(God is groot). En God was in
derdaad een even belangrijk
onderdeel van zijn rede als de
zondigheid van zijn vijanden.
Maar geheel onverwacht begon
Saddam het eerste half uur van
zijn toespraak met een onge
kend venijnige aanval op de in
Kuwayt regerende familie al-Sa-
bah. Terwijl Amerikaans wa
pentuig in gereedheid werden
gebracht voor een tweede aan
val op Irak in korte tijd, vorm
den de Kuwaytse emir en zijn
familie het belangrijkste doelwit
van Saddams woede.
Hij richtte zijn opmerkingen
rechtsstreeks tot de Kuwaytse
bevolking in een vreemde men
geling van dreigement, pleidooi
en verontschuldiging. Dit deel
van de toespraak verschafte een
interessante nieuwe kijk op de
geest van de Iraakse dictator,
maar bevatte tevens voldoende
quasi-terloopse kwaadaardige
opmerkingen om een klein
buurland de schrik om het hart
te doen slaan.
Saddam spoorde de Kuwayti's
aan 'hun les te leren', de 'situa
tie in zich op te nemen' en de
Iraakse bezetting, die op 2 au
gustus 1990 begon, te 'begrij
pen'. Irakezen die overtredin
gen tegen de Kuwayti's hadden
begaan, zijn volgens Saddam
gestraft. 'De Kuwayti's die hun
land niet zijn ontvlucht, zullen
zich herinneren dat een van de
Iraakse officieren in het open
baar is opgehangen vanwege
zijn wandaden tegen Kuwayti's.
Dit is het ware gezicht van
Saddam repte met geen woord
over de martelkamers, de ver
krachtingvan buitenlandse
vrouwen of de executies van
mannen en vrouwen uit de ver
zetsbeweging (natuurlijk voor
de ogen van hun familieleden).
De Iraakse strijdkrachten waren
gedwongen geweest 'terug te
schieten' wanneer ze werden
aangevallen. De Kuwayti's moe
ten zich daarom openstellen
voor de 'broederschap en liefde
in God en in het volk in Bagh
dad dat hen in het hart had ge
sloten'.
Maar de Kuwayti's zullen onge
twijfeld een minder romantisch
beeld van de recente geschiede
nis hebben, hoewel weinigen de
ophanging van de Iraakse leger-
kolonel zullen vergeten. De
De Iraakse televisie zond gisteravond beelden uit van president Saddam die in een ziekenhuis een bezoek bracht aan gewonde burgers, foto afp
man werd op een open plein
aan een grote kraan opgehan
gen, omdat hij zo ging des
tijds het verhaal het Kuwayt
se verzet had geholpen. In Ku
wayt kent men het ware gezicht
van Baghdad maar al te goed.
Maar volgens president Saddam
ligt de schuld van al het lijden
bij de emir van Kuwayt. Hij
heeft volgens het Iraakse staats
hoofd 60 miljard dollar in wes
terse banken geïnvesteerd, ter
wijl Arabieren 'armoede en
honger' lijden. Hij heeft Bag-
hdads waarschuwingen in de
wind geslagen om geen terug
betaling van de schulden van de
oorlog tussen Iran en Irak te ei
sen en een eind te maken aan
de overproduktie van olie.
Saad Abdullah al-Sabah, de Ku
waytse onderhandelaar bij de
gesprekken met de Irakezen in
Jeddah die mislukten, waar
na de Iraakse invasie in Kuwayt
volgde heeft destijds volgens
Saddam geheime orders van de
emir gekregen om het dispuut
niet tot een oplossing te bren
gen. De bevolking van Kuwayt
moest hieruit lering trekken en
de controle over haar eigen land
uit handen nemen van een fa
milie die toestond dat buiten
landers Kuwayt regeerden,
maar die voor het Iraakse leger
op de vlucht sloegen 'als pach
ters, zonder afscheid te nemen'.
En zo ging het maar door. De
geallieerden hebben hun doel
veranderd van de verdediging
van Saudi-Arabië naar de be
vrijding van Kuwayt en vervol
gens naar de vernietiging van
'het Iraakse regime'.
Met slechts een zeer gering blijk
van emotie richtte president
Saddam zich tot de westerse
mogendheden Verenigde Sta
ten, Groot-Brittannië en Frank
rijk met de woorden: „De onge
lovigen zullen merken wie uit
eindelijk zal zegevieren Als de
agressors doorgaan, zullen ze
falen. God sta jullie bij!' Hier za
gen we eindelijk weer een glimp
van de oude vertrouwde Sad
dam.
VERTAUNG MARGREET HESLINGA
STANDPLAATS BARCELONA
Ik heb er vandaag een boeken
kast bij gekocht. En die bestem
ik voor de uitgaven die de
Spaanse kranten, magazines en
roddelbladen wekelijks al
dan niet tegen bijbetaling als
extra's verstrekken.
In mijn oude boekenkast ne
men deze speciale uitgaven
reeds enige planken in beslag.
Bijvoorbeeld met de Catalonië-
gids van La Vanguardia, die de
toeristische attracties in deze
regio rond Barcelona tot onder
werp heeft. Ernaast staat een
soortgelijke gids, die uitlegt hoe
de lezer zijn foto- of videocame
ra moet gebruiken om al dat
moois vast te leggen.
De dorpjes die ik daarvoor moet
aandoen, zoek ik op in de 'Atlas
de Espaha'. Dat is een presentje
van het dagblad El Pais, die
hem hel afgelopen jaar in afle
veringen bij zijn zondagse ma
gazine insloot. En als ik een
fraaie vogel zie of op een opval
lende plant stuit, zoek ik die op
in de Enciclopedia de la Natu-
ralezay del Medio Ambiente',
waarmee El Periodico op dit
moment zijn lezers eenmaal per
week gratis en ongevraagd ver
blijdt.
El Pms verstrekt inmiddels al
enige weken de '1.000 portret
ten van de belangrijkste men
sen uit de twintigste eeuw'.
Jammer genoeg ben ik afleve
ring 2 kwijt geraakt. Dat wil dus
zoveel zeggen dat ik de bekende
wereldburgers van deze eeuw
mis die zich alfabetisch bevin
den tussen John Stewart Bell,
waarmee aflevering 1 besluit, en
Henri Cartier-Bresson, die afle
vering 3 opent. Inmiddels heb
ik de 28 afleveringen van de
'Geschiedenis van Catalonië'
van El Periodico allemaal door
gewerkt en heb ik de 'Imagesde
los Juegos Olimpicos' van La
Vanguardia apart gelegd van
wege de mooie foto's die erin
staan. Die berg ik goed op, zo
dat mijn zoontje later kan zien
hoe zijn woonplaats Barcelona
er uitzag toen hij net een half
jaar oud v^s.
Ook de Spaanse magazines spe
len regelmatig voor Sinterklaas.
Deze week kreeg ik een cd met
de 'Romantische Symfonie' van
Bruckner cadeau bij Cambio 16
en eentje met matige uitvoerin
gen van Beethoven, Mozart en
Bach bij Tiempo. Panorama
het gelijknamige Spaanse blad,
wel te verstaan maakte me
daarentegen niet echt blij met
een video. Daarop staat een
aantal spraakmakende frag
menten van een Britse docu
mentaire over koning Juan Car
los. Maar die wordt de komende
week ook in haar geheel op tv
uitgezonden.
Toch krijgt de Panorama-video
een plaatsje in mijn nieuwe
boekenkast, omdat ik weinig
weggooi. Hij komt te staan tus
sen die van de Beatles (Tiempo),
'De beste momenten van de
WK's voetbal tussen 1970 en
1986' (idem), Pavarotti (Panora
ma), 'Het nieuwe Barcelona' (El
Periodico), 'Carlos Sainz, een
voorzichtige kampioen' (Cam
bio 16), 'Vijftig jaar uit het Leven
van Spanje' (Diario 16), 'De
kampioenen van de internatio
nale wielrennerij' (Interviu) en
nog vele meer. Allemaal video's
waarvan de kwaliteit te wensen
over laat, maar daar moetje
niet over zeuren, want een ge
geven paard kijk je nu eenmaal
niet in de bek.
Waarom de Spaanse uitgevers
zo gul zijn, laat zich niet moei
lijk raden. Van alle Europese
landen wordt er in Spanje per
hoofd van de bevolking het
minst gelezen. Lezers moeten
dus gelokt en beloond worden.
Bij mij is dat niet nodig. Vanwe
ge mijn werk moet ik de kran
ten en bladen toch lezen. En ik
beken: bij al die presentjes zit
soms ook iets waar ik wat aan
heb. Maar ik vraag me af wie nu
echt al die losse afleveringen en
video's bewaart. Want als ik bij
Spaanse kennissen thuis rond
kijk, zie ik dat gratis lees- en
kijkvoer nooit in de boekenkast
staan. Voor zover ze die heb
ben, natuurlijk.
RUUD DE WIT CORRESPONDENT
MOSKOU HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
Boris Nikolajevitsj Jeltsin leest zotoat alle
Russische dag- en weekbladen. De presi
dent beschikt bovendien over een uit
zonderlijk geheugen. Met andere woor
den: de hoofdbewoner van het Kremlin
weet wat er in de Russische maatschap
pij omgaat. Dat beweert althans Vjatjes-
lav Kostikov, presidentieel woordvoer
der. Als Kostikov de waarheid spreekt,
slaapt Jeltsin niet rustig meer. In het
nieuwjaarsnummer van het weekblad
Sobesednik (Gesprekspartner) voorspel
len maar liefst drie in dit land beroemde
astrologen de Russische president een
catastrofaal 1993.
Ziener Felix Velitsjko zou het liefst niets
over Jeltsins lot zeggen en beperkt zich
tot het uitspreken van 'grote zorg' over
de presidentiële gezondheid. Zijn collega
Aleksandr Zarajev houdt zich een beetje
op de vlakte: 1993 wordt geen gemakke
lijk jaar voor Jeltsin. Eind oktober brengt
een keerpunt voor de president en het
land. Erg geruststellend klinkt dat niet.
Grigori Kvasja weet waarom: „In de na
bije toekomst zal Jeltsin niet meer zijn
dan een symbolische figuur, mogelijk
moet hij het politieke toneel zelfs geheel
verlaten."
Astrologen worden hier op hun woord
geloofd. En ze staan in hun sombere toe
komstvisies niet alleen. Van een feest
stemming is geen sprake, ondanks de
reeks vrije dagen die de Russen de afge
lopen tijd achter de rug hebben. Het
nieuwe jaar en de viering van het ortho
doxe kerstfeest brachten een bombarde
ment van prognoses in de media. De te
neur ervan is onveranderlijk zwart, inkt
zwart.
De politieke machtsstrijd in Moskou, die
feitelijk al sinds Gorbatsjovs aantreden
Jeltsin probeert een vrouw te troosten die midden in een klaagzang over de miserabele
levensomstandigheden in Rusland in tranen is uitgebarsten. foto •Rtr» richard ellis
als partijleider in 1985 in Moskou wordt
gevoerd, heeft de maatschappij ont
wricht. Het staatssocialisme, dat met de
knoet in de hand toezag op uitvoering
van elke oekaze, is vervangen door het
recht van de slimste en de sterkste.
Politicologe Lilja Sjevtsova voorspelt in
de kwaliteitskrant Izvestia dat de „grote
explosie" deze zomer zal plaatsvinden.
Sinds de mislukte staatsgreep van au
gustus 1991 hebben politici weinig meer
gedaan dan om de volksgunst en de
macht vechten. Geen enkele groepering
heeft de overwinning behaald. Het enige
resultaat is dat een meerderheid van de
bevolking niets te maken wil hebben
met wat de politieke elite bekokstooft,
betoogt ze. „Integendeel, de droeve
waarheid is dat de macht zelf de ene cri
sis na de andere produceert."
Vandaar dat Rusland wordt geregeerd
door zenuwen. Dat kwam niet alleen tot
uiting in een vechtpartijtje van parle
mentariërs op het Volkscongres vorige
maand. Het was vooral zichtbaar in het
getrokken pistool waarmee een over
spannen veiligheidsagent vanuit een ka
merbrede limousine bejaarde betogers
op het Rode Plein onder schot hield toen
Bush en Jeltsin binnen de Kremlinmuren
de wereldvrede dachten te garanderen
door meer kernkoppen te ontmantelen.
In dit klimaat wordt het verstand het
zwijgen opgelegd en spreken de wapens.
Volgens Valentin Vlasovvan de geheime
dienst, topbestrijder van terrorisme, zijn
in Rusland alle voorwaarden aanwezig
voor een geweldige stijging van gewa
pend geweld.
Vlasov memoreert in het weekblad
MoskovskiNovosti (Moskou Nieuws) dat
er in Rusland anderhalf miljoen wapens
in illegaal bezit zijn. Dat varieert van een
eenvoudig handvuurwapen tot een ra
ketwerper. Vlasov onthult ook dat de af
gelopen twee jaar door terroristische
groepen herhaaldelijk is gedreigd kern
centrales te bombarderen.
De explosie die Sjevtsova voorspelt, zal
met aan zekerheid grenzende waar
schijnlijkheid niet plaatsvinden als ge
volg van politieke debatten over 'hervor
mingswetgeving' die papieren letter
blijft. 1993 belooft het jaar van het Russi
sche nationalisme te worden.
Lees het eerste nummer van het week
blad Den (Dag) dat in 1993 uitkwam.
Den is de spreekbuis van de Russische
'patriotten', van bestropdast politicus tot
fascistisch zwarthemd. De almaar stij
gende oplage van Den, een van de weini
ge periodieken die zeggen winst te ma
ken, is een goede indicatie van het groei
ende verzet tegen Jeltsins pro-westerse
koers.
Hoofdredakteur Prochanov schrijft in
het nieuwjaarsnummer dat Rusland
wordt uitgeleverd aan het Westen, dat
superieure Slavische waarden dreigen te
bezwijken onder westers import-geweld
van dollar, seks en popmuziek. „Een
normale reactie op het walgelijke ver
raad van Rusland, waarbij onze buiten
landse politiek bijvoorbeeld wordt ge
controleerd door een tegenstander, de
Verenigde Staten, is een Russische natio
nale opstand. Net zo een als in Servië.
Maar in dit geval zal de hele wereld, in
clusief het Empire State Buildiiig, op z'n
grondvesten schudden", aldus Procha
nov.
Volgens Vjatjeslav Kostikov zijn er maar
twee bladen die Jeltsin niet leest. Sovjets-
kaja Rossia, voorheen dagblad van de
Russische communisten, en Den. Op z'n
minst een beoordelingsfout.
