Keytown swingt als vanouds
Keurige 'Great American Evening'
'Je mag een auteur nooit verbeteren'
Cultuur&Kunst
22 MAANDAG 18 JANUARM 993
saskiastoeiinca
- Sammy Cahn overleden
los anceles De Amerikaanse tekstschrijver en viervoudige Os
car-winnaar Sammy Cahn is vrijdag op 79-jarige leeftijd overle
den. Cahrr, die als Samuel Cohen geboren was in New York.
schreef de tekst voor beroemde liederen als 'Fly me to the Moon'
en 'Bei mir bist du Schön'. Voor 'Love and Marriage', waarvan
Frank Sinatra een geweldige kraker maakte, kreeg Cahn een Em
my Award. Met Jules Styne schreef hij 'Let it Snow, Let it Sriow,
Let it Snow'. Ook een aantal liederen van het in veel landen uit
gezonden tv-programma Sesamstraat heeft Cahn gecompo
neerd. In 33 jaar werden 26 songs met zijn teksten als lied van
het jaar genomineerd voor een Oscar.
Confrontatie met Lodewijk de Boer
utrecht» Een aantal culturele instellingen in Utrecht presenteert
'Het gekantelde Universum - een confrontatie met het werk van
Lodewijk de Boer'. Van 18 januari tot en met 13 februari worden
zes toneelstukken van De Boer gespeeld, omlijst door een pro
gramma met Film, dans, muziek, een lezing, een tentoonstelling,
readings van De Boers' toneelteksten en gesprekken over zijn
werk. Dit alles gebeurt onder meer in de Hogeschool voor de
Kunsten, theater/café De Bastaard, Theater Kikker, Filmtheater
't Hoogt, de Stadsschouwburg en het Instituut voor Theaterwe-
i tenschap. De Boer is al zo'n 30 jaar produktief als schrijver, re-
1| gisseuren componist.
Pastel van Bernard Vercruyce.
Expositie in Kattenkabinet
Het Kattenkabinet in Amsterdam exposeert van 19
januari tot en met 28 februari aquarellen en etsen van de Frans
man Bernard Vercruyce. De dertig werken hebben alle de kat als
onderwerp. De tentoonstelling heet ook 'Les Chats de Bernard
Vercruyce'.
jazz
LSJG: even zuiver als altijd
RECENSIE KEN VOS
De Leldse Jarzweek: Het LSJG en jamses
sion. Gehoord. 15/1de Waag, Leiden.
De Waag stroomde vrijdag
avond vol met studenten die
kennelijk niet weten wat voor
goedkoper amusement de sleu
telstad te bieden heeft. Op een
gegeven moment schenen zo'n
600 'muziekliefhebbers' de zaal
te vullen. Adriaan Jaeggi, de lei
der van het LSJG, het Leids
Swing en Jazzgezelschap, lukte
het dan ook niet boven het luid
ruchtig gepraat uit te komen.
Het grote aantal bezoekers
„n maakte geen indruk op het
0.1 LSJG dat even zuiver als altijd
musiceerde. De tien leden van
het orkest waren, in het vooral
door Ellington bepaalde reper
toire, voor het overgrote deel in
goede vorm. Zeker de beide kla
rinettisten/saxofonisten, Pieter
Andringa en Bernard Berkhout,
speelden naast de trombone
i van Jaeggi de meest aanspre
kende soli. Een studentikoze en
onkarakteristieke versie van 'We
will meet again' moest de muzi
kaal grotendeels geslaagde
avond voor de groep afsluiten.
Onduidelijk bleef of zelfs maar
RECENSIE ANNEMIEK R
A great American Evening met Geme van
der Klei.zang. Piet Noordijk, altsax. Philip
Paar. piano en zang, Karei Boehlee. piano
Orkest o.l.v. Menno Daams (trompet)
met: Simon Planting, contrabas. Ed Osse-
voort, drums. Jilt Jansma, trombone. Jan
Menu. tenorsax; gezien: 16/1 in de
Schouwburg. Leiden.
De concurrentie was moordend
tijdens de laatste avond van de
Leidse Jazzweek met het Key-
town Jazz Festival in de Stads
gehoorzaal en bands in De
Waag en The Duke. Vandaar
misschien dat de zaal van de
Leidse Schouwburg maar net
halfvol zat. Een weinig inspire
rende hoeveelheid publiek voor
musici en vocalisten die de be
doeling hadden een 'Great
American Evening' te bereiden.
Amerikaanse vlaggen en een
veelal Amerikaanse kreten sla
kende presentator Philip Paar
konden niet verhinderen dat
vooral vóór de pauze de sfeer er
nog niet echt inkwam.
Daarvoor was het publiek ook
te keurig. Al was de onlangs
overleden Dizzy Gillespie voor
deze gelegenheid uit de dood
herrezen, de mensen zouden
niet uit de bol zijn gegaan. Men
kwam om te luisteren. En meer
niet.
Te luisteren viel er genoeg
overigens. De arrangementen
die Menno Daams voor deze
gelegenheid had gemaakt, wa
ren stuk voor stuk juweeltjes
van muzikaliteit. De soli van
Piet Noordijks altsax een lust
voor het oor en Gerrie van der
Klei zong een sfeervolle odes
aan Gershwin en Ellington.
Er werden veel odes gebracht
zaterdagavond. 'Tributes' heten
die op een Great American eve
ning vanzelfsprekend: Count
Basie, Bill Evans, George en Irah
Gerswin, Frank Sinatra en Duke
Ellington, ze kwamen allemaal
aan bod.
Voor de liefhebbers dus veel
om van te genieten. Bekende,
maar ook minder bekende
nummers vooral door Noordijk
en Van der Klei soms huivering
wekkend getoonzet. Ook Philip
Paar, die de avond zelf had ge
organiseerd. leverde een bijdra
ge door ballads van Sinatra te
Jeugdige Gipsy Kids verrassing van Jazzfestival
een deel van het vrolijk door-
kletsend publiek ook maar iets
van deze draak herkende.
Na erg lang wachten, zeker
zo'n anderhalfuur, stapten aar
zelend de eerste musici voor de
jaarlijkse jamsession op het po
dium. Elke keer is het spannend
om te horen hoe Leidse jazzmu
sici van allerlei pluimage en sti
listische overtuigingen het er af
brengen in bekende jazzstukken
of akkoordenschema's.
Naast twee blazers van het
LSJG bleken vooral iets moder
ner spelende saxofonisten en
een enkele trompettist uit de
Leidse regio bereid om hun niet
erg inspirerende solistische ver
richtingen voor het langzaam
kleiner wordende aantal toe
schouwers te presenteren. Na
een uur kon slechts geconclu
deerd worden dat de jamses
sion zijn nut wel bewezen heeft
in de jazzgeschiedenis, maar
dat dit nog geen garantie is voor
muzikale kwaliteit, zelfs niet als
de deelnemende musici zich
eerder onder andere omstan
digheden positief onderschei
den hebben. Een goede jamses
sion kan niet zonder enige mu
zikale leiding of afspraken, of
die nu is geïmproviseerd of niet.
Nat Adderley, de beroemde
Amerikaanse trompettist-zan
ger, was ongetwijfeld het hoog
tepunt van het jaarlijkse Key
town Jazz Festival in de Leidse
Stadsgehoorzaal. Maar de show
werd zaterdag gestolen door
een wel heel jong trio: The Gi
psy Kids. Met z'n drieën nog
geen 42 jaar oud. De jongste
van de drie, Jimmy Rosenberg
(12) - inderdaad een neef van
de beroemde voorman uit het
Rosenbergtrio - speelde nu al
met een vituositeit die hij dus
van geen vreemde heeft.
Het luisterrijke evenement in
de tot jazzpaleis omgebouwde
Stadsgehoorzaal trok dit jaar
weer zo'n 1800 mensen. De or
ganisatoren van het relatief
kleinschalige festival waren er,
net als andere jaren, in geslaagd
tal van artiesten te contracteren
die de moeite waard zijn om te
zien en te horen. Veel aandacht
in de programmering was er dit
jaar voor dixielandmuziek. Mis
schien een beetje te veel, omdat
veel andere jazzstijlen daardoor
niet aan bod kwamen. Nat Ad
derley, het muzikale hoogte
punt van de avond, was de eni
ge jazzmusicus die met zijn
kwartet de 'bop' vertegenwoor
digde. Avant-gardistische rich
tingen binnen de jazz, welis
waar een muzieksoort die
slechts wordt gewaardeerd door
een selecte groep liefhebbers,
kwam helemaal niet voor op het
programma.
Dit neemt niet weg dat er veel
goede acts waren. Nat Adderley
wist met zijn band een perfecte
sfeer op te roepen. Hij speelde
in de foyer, een zaal van een ge
schikt formaat: ruim, maar toch
intiem. Het podium was mooi
uitgelicht. Maar bovenal werd
er goed gemusiceerd. De har
monisch goed gevulde akkoor
den met daar overheen een fik
se dosis dissonantie in de uitge
sponnen sololijnen, aangevuld
met veel, stuwend slagwerk,
zorgden voor een spannend
stuk jazzmuziek. Van vergelijk
baar niveau was het optreden
van de Amerikaanse zangeres
Deborah Brown die met haar
trio het publiek volledig wist te
boeien.
Meezingers
Andere klanken kwamen uit de
grote zaal, die voor de
heid een heel ander
had gekregen. Op het podium
waren tribunes gebouwd, terwijl
de bühne tegen de zijwand was
geplaatst. Optisch een goede
keus, akoestisch wat minder. In
een zaal met zo'n omvang en
met zoveel hout, vliegt het ge
luid alle kanten op, helaas vaak
tot ln de andere zalen.
De bands speelden er niet
minder om. De Uralski Jazz
band uit Rusland bracht een
originele mix van dixielandmu
ziek en Russiche folklore. De
Amerikaanse liedjeszanger
Wayne Bartlett, die op dit mo
ment door Europa toert, zorgde
samen met een stevige begelei
dingsband voor een swingend
optreden, waarbij het enthou
siaste publiek dankbaar gebruik
maakte van de dansvloer.
The Willick Square jazzband
was deze week ai enkele malen
eerder te horen in Leiden. Ze
Paradise Jazzband winnaar van
ISW Dixie-Swing Concours 1993
The Paradise Jazzband is zaterdag winnaar geworden van het
ISW Dixie-Swing Concours 1993 in de Waag. De winnende
band, afkomstig uit Brabant, sleepte een grote glanzende bokaal,
een geldbedrag en een live-optreden voor de radio in de wacht.
De jury prees The Paradise Jazzband als een goed lopend orkest,
met een vlotte presentatie en knappe arrangementen.
zingen. „Helemaal niet slecht",
zei Gerrie van der Klei daarover.
En daarin had ze gelijk. Ook
voor wat de totale avond be
treft. Het was helemaal niet
slecht. Integendeel. Een mooi
programma en een goed ver
zorgd podium. Maar het pu
bliek ging er niet van op de
stoelen staan. Misschien dat de
schouwburg toch een te stati
sche omgeving is voor een'der
gelijk evenement En dan blijft
er niets anders over dan keurig
te zitten luisteren en na afloop
keurig te klappen. Want fluiten
was er in de schouwburg beslist
niet bij.
brengen frisse dixielandmuziek zingers in hun sfeermakende
met goed gevoel voor entertain- programma, ontbraken niet.
ment. Datzelfde kan worden ge- Ook ruim aandacht dit jaar voor
zegd van The Sweetwood Dixie de zigeunermuziek in de stijl
Stompers. Zelfs een paar mee- van de 'Hot Club de France'.
Deze muzieksoort mag zich bij
het publiek verheugen in een
zeer grote belangstelling, zo ook
op dit festival. Vanavond was
dus de beurt aan een wel heel
jong trio: The Gipsy Kids.
Luchtige bossa nova-klanken
kwamen van het Braziliaanse
kwintet van Ricardo Insunza.
Heel veel belangstelling was er
ook voor het boogie woogie- en
bluesgeluid van de legendari
sche Rob Hoeke. De tand des
tijds heeft zijn muziek nog
steeds nooit aangetast: eerlijk,
stevig en alles goed op zijn
plaats. Rob Kerr and his
Whoope Band zorgde voor een
spetterende afsluiting van het
festival: een muzikale show vol
met grappen en grollen.
Milly Scott:
een belevenis
RECENSIE MONICA SCHIKS
Gospelconcert door Milly Scott. het
tno Rob van Oijk en de St John's Jazz
Pilgrims. Gehoord 17/1, Hartebrug-
Het traditionele gospelcon
cert aan het eind van de
Leidse Jazzweek had de Har-
tebrugkerk bomvol doen
stromen. Reikhalzend zag
het publiek uit naar Milly
Scott, de 'leading lady van de
gospel', die vorig jaar wegens
een ziekenhuisopname niet
had kunnen optreden.
Het leek of ze dat verzuim
dubbel en dwars wilde goed
maken, zó uitbundig en hart
verscheurend gaf ze zichzelf.
Met de geur van wierook nog
in de kerk leek haar optreden
nog het meest op een kerk
dienst. Ze opende haar op
treden dan ook met een ge
zongen gebed, het Onze Va
der, waarbij haar verzoek om
niet te applaudiseren toch
nog gedeeltelijk in de wind
werd geslagen.
Ritmisch meeklappen
werd overigens een vast on
derdeel van het programma;
Milly Scott is een zangeres
van grote klasse, niet alleen
door haar geweldige stem en
zangtechniek, maar vooral
door haar enorme betrok
kenheid. Je voelt je als pu
bliek regelrecht door haar
aangesproken en je gaat je
ongemakkelijk voelen: op
klappen en meezingen na
kun je geen klinkende bijdra
ge leveren. Je wilt opstaan en
meedoen als één grote ge
meenschap. Zij is onze voor
spraak en voorzanger, onze
telefoonlijn met de Heer.
Maar ja, dan doe je toch
maar gewoon, dat is al gek
genoeg, luidt het spreek
woord.
Ondanks de wel zeer luide
geluidsversterking, die voor
aan in de kerk de oren deden
tuiten en verder naar achte
ren voor veel nagalm zorgde,
was het een ware belevenis
om deze zangeres gospels te
horen zingen. Elk lied een
gebed, soms extatisch dan
weer verlangend of overpein
zend. Perfect ondersteund
door Bob Dekker (drums). Si
mon Planting (bas) en Rob
van Dijk (piano).
De St. John's Jazz Pilgrims
hadden met swingende ar
rangementen van méér en
minder geestelijke muziek
het publiek al in een losse,
verwachüngsvolie stemming
gebracht. Hun New Orleans
muziek met pakkende solo's
van de blazers deden het
bloed al meteen sneller stro
men. Maar het was Milly
Scott die het uiteindelijk aan
de kook bracht
f
'p b f
Jgfr - t
LV.-i i
f 'S -• -•>.
I r
IÉ 'u
Vertaler René Kurpershoek krijgt Nijhoffprijs
LEIDEN/AMSTERDAM
René Kurpershoek: „Elk Nederlands woord in dat boek is van mij.'
CEESVAN HOORE
„Of een vertaler ook een beetje
een herschepper is? Nee, dat
vind ik een te gevaarlijk woord.
De vertaler mag nooit op de
stoel van de schrijver gaan zit
ten. Ik ben heus wel eens een
lelijke zin tegengekomen. Maar
die vertaal ik dan precies zo. De
schrijver zal hem dan wel lelijk
bedoeld hebben."
Vertaler René Kurpershoek
krijgt op 28 januari de Nijhoff
prijs uitgereikt voor zijn verta
ling van Nabokovs roman 'Ada',
een boek over de verhouding
tussen een broer en een zus.
Bloedschande dus, die door de
verteller omslachtig wordt
'goedgeluld', zoals Kurpershoek
het uitdrukt. De jury noemde
Kurpershoeks vertaling 'impo
sant en zo nu en dan briljant'.
Nabokov wordt wel eens een
'schrijver voor schrijvers' ge
noemd. Zijn zinnen zijn fraai
geciseleerd en barsten van de
eruditie. Geen gemakkelijke op
gave voor een vertaler. Maar
toen De Bezige Bij René Kur
pershoek opbelde met de vraag
of hij ook een deeltje Nabokov
wilde vertalen, nam hij de uit
daging aan. Eind februari van
het vorige jaar leverde hij het
manuscript in en twee weken
later lag de Nederlandse uitgave
in de boekwinkel. „Ja", zegt
Kurpershoek, „toen was ik toch
wel een beetje trots. Als ik er nu
nog wel eens een stukje in lees,
denk ik: ja, elk Nederlands
woord in dat boek is van mij."
„Nabokov heeft een eigen
stem. Zijn zinnen zijn uiterst
muzikaal, terwijl hijzelf hele
maal niet van muziek hield. Die
muzikale cadans in zijn proza
heb ik tot elke prijs willen over
brengen. En dat is niet eenvou
dig. Hij schrijft soms zinnen
waarin hij in die bepaalde ca-
dans naar een punchline, een
climax, toe werkt. Die punchli
ne staat dan achteraan in de
zin. Dat wilde ik zo houden.
Maar zoiets stelt je wat zinsop
bouw betreft soms voor grote
problemen. Daarnaast is Na
bokov een meester in woord
spelingen. Dat geeft vaak een
hoopgepuzzel."
Details
„Maar dat zijn natuurlijk klei
nigheden. De banaalste details
stellen je voor grotere proble
men. Ik heb ook twee romans
van V.S. Naipaul vertaald en
daarin kwam de naam voor van
een boom die ik in geen enkel
boek kon terugvinden. Toen
Waipaul hier kwam, heb ik hem
daarnaar gevraagd en hij verze
kerde me dat die boom toch
echt bestond. Later kreeg ik dat
bevestigd, maar in eerste in
stantie zoek je je rot. Met Na
bokov kon ik over dit soort din
gen natuurlijk niet overleggen.
En ik heb ook niet de indruk dat
auteurs dat erg leuk vinden, als
het tenminste gaat om een boek
dat ze al lang geleden hebben
geschreven. Paul Bowles heb ik
ook vertaald. In zijn romans
kloppen bepaalde dingen niet.
Maar de man leeft zeer terugge
trokken in Tanger en ik denk
dat hij geïrriteerd zou raken als
ik hem met dit soort kleinighe
den zou lastigvallen."
Fouten
Kurpershoek noemt het verta
len een 'nine-to-five job'. Een
heel eenzame taak ook. ..Maar",
zo zegt hij. „als er iets te proe
ven valt, is het leuk werken. En
dat komt bij Nabokov nogal
eens voor. Ik ben nu bezig aan
'Bent Sinister' van Nabokov.
Dat is al eens vertaald, maar
men vond dat het noe eens
moest gebeuren. Ook 'Ada' is al
eens vertaald. Door Charles
Timmer. In het begin durfde ik
zo'n vertaling er dan niet bij te
pakken omdat ik bang was dat
ik mezelf op de meest ver
schrikkelijke fouten zou betrap
pen. Maar nu heb ik die angst
niet meer. Soms heeft een an
dere vertaler uit zijn ervarings
wereld een prachtig woord op
gediept, een woord dat jij niet
kent. Ach, het is wel eens voor
gekomen dat ik dat gewoon heb
gejat Maar Je vaart natuurlijk
toch altijd op je eigen koers."
Volgens Kurpershoek mag je
de schrijver nooit verbeteren als
vertaler, hoe verleidelijk dat
soms ook is. „Wat er staat, is de
norm. Je kunt nooit beter de be
doeling van een tekst tot uit
drukking brengen dan de schrij
ver. Als er een stroeve zin staat,
dan hou ik hem stroef. Ook al
heeft de auteur dan misschien
slordig zitten corrigeren op zijn
tekstverwerker.
LEItTSE JAZZWEEK
