Een schrijvershuis vol katten
Het levenswerk van
een bezeten vrouw
Zomervakantie '93
T\
VRIJDAG15 JANUARI 1993
26
H Be Belg lacht, zoals
H W alleen een echte
Vlaming kan la
chen. Eerst bulderend, dan hik
kend om vervolgens met de
hand voor zijn mond half
proestend de vraag te beant
woorden. „De stoel waar He
mingway altijd zat? De eerste de
beste die vrij is." Weg mythe.
Jean Klausing, de manager van
Sloppy Joe's, het voormalige
stamcafé van de Amerikaanse
schrijver op Key West (Florida),
haalt ze stuk voor stuk onderuit.
De legende dat 'Papa' Heming
way altijd dezelfde kruk aan de
krakkemikkige hoefijzervormige
bar bezette, doet het goed bij de
toeristen. Evenals het verhaad
'José'. Eén voormalig wa
pensmokkelaar voor Cubaanse
revolutionairen die zijn kroeg
'sloppy' noemde toen Heming
way opmerkte dat het er altijd
zo'n zooitje was. De herinnering
aan de Nobelprijswinnaar
wordt levend gehouden met
een complete feestweek rond
zijn verjaardag op 21 juli.
Ernest Miller Hemingway:
stierevechter, vrouwenjager,
visser op groot haaienwild en
notoire drinker. In Sloppy Joe's
prijkt de 'Papa Doble' tweë-
enhalve scheut Bacardi, sap van
een halve grapefruit en een paar"
druppels maraschino niet
voor niets bovenaan de kaart
Het café is, naast het tot muse
um omgebouwde voormalige
huis van de schrijver, een van
de grote trekpleisters van Key
West. Van onder tot boven vol
gehangen met 'ikonen' van de
schrijver treedt er nog steeds ie
dere dag'een op ZZ Top gelij
kende countryzanger met lange
witte baard op. De 'Conch'
(spreek uit: konk, anders val je
door de mand). Hemingway-
fans op zoek naar zijn 'roots'
komen er onvermijdelijk te
recht.
Bewaard
Key West is het meest zuidelijke
koraaleiland van de strook ten
zuiden van Florida in de golf
van Mexico. Als onderdeel van
het Caraïbisch gebied is de
Hemingway-house een van de grootste attracties op Key West
strook land van 2,5 bij 6,5 kilo
meter een ideale vakantieplaats.
Blauwe zee, kunstmatig aange
legde zandstranden met wui
vende palmen, houten huizen,
schilderachtige straatjes. Door
de plaatselijke verordening dat
er alleen replica's van authen
tieke huizen gebouwd mogen
worden, is de sfeer bewaard ge
bleven. Daar doen de souvenir
winkeltjes, roze taxi's en T-
shirtverkopers weinig aan af.
Key West verkoopt zichzelf,
Het voormalige huis van Emest
Hemingway in Whiteheadstreet
ademde in de jaren dat hij er
met zijn tweede vrouw Pauline
Pfeiffer woonde, van 1930 tot
1939, ongetwijfeld ook die rust.
Maar sinds de familie Dixon be
sloot de villa na zijn dood in
1961 open te stellen, is die sfeer
alleen nog te proeven in de af
gesloten zolderkamer van He
mingway. Met uitzicht op
zwembad en tuin schreef de
best betaalde auteur van zijn
tijd daar, staand aan zijn type
machine, bestellers als 'A Fare
well to Arms' en 'For Whom the
Bell Tolls'. Het ruikt er muf. De
kleuren van de jachttrofeën aan
de muur zijn vervaagd, net als
die van het stierevechtersaffiche
dat aan de wand achter zijn luie
stoel hangt.
Het 'Hemingway House' is door
Pauline Pfeiffer ingericht vol
gens de toentertijd geldende
Parijse mode. Veel hout en
Spaans antiek, met als pronk
stuk een door Picasso geschon
ken surrealistichkattebeeld.
Katten van vlees en bloed kom
je als bezoeker overal tegen. Lui
liggend op de balustrade, die
rond het hele huis is gebouwd,
of drinkend uit de pisbak die
Hemingway in een onbewaakt
ogenblik stal uit Sloppy Joe's.
Het chloor van het zwembad
water is voor de zestig bees
ten weinig aantrekkelijk. Dat
zelfde gold al voor Hemingway,
die, zo wil het verhaal, zijn
vrouw een dollarcent voor de
voeten wierp toen ze vertelde
hoeveel de aanleg zou gaan kos
ten. Het muntstukHeming
way: 'nu heb je ook mijn laatste
cent' is aan de voet van de
pilaar van het zwembadterras te
vinden. Veilig ingemetseld en
overdekt met een laag plastic.
Massaal
Hemingway vluchtte via Parijs
en Pamplona naar Key West om
rust en inspiratie te vinden.
Vanaf het negentig mijl van Cu
ba gelegen eiland ondernam de
Amerikaan zijn beruchte haai-
enjachten en er waren voldoen
de cafés en bordelen om de ver
veling te verdrijven. Waardevol
genoeg om de buitenwereld
buiten te houden, want in al
zijn boeken verscheen nooit een
letter over het paradijselijke ei
land.
Het mocht niet baten, want
sinds een jaar of tien weten de
toeristen Key West massaal te
vinden. Met het vliegtuig, veer
tig minuten vanaf Miami Inter
national Airport. Of met de au
to. Een rit die vanuit dezelfde
stad snel vier uur in beslag
neemt. Via tweeënveertig brug
gen, met de zevenmijlsbrug als
uitschieter, gaat de 180 kiome-
ter lange tocht over alle eiland
jes van de 'Keys'. Kleine oases
omringd door koraalriffen waar
van het lijkt of nog nooit ie
mand er een voet op heeft ge
zet. De grotere stukken land zijn
opgekocht door miljonairs die
er een (tweede) huis en een ha
ventje op laten bouwen en er
tijdens het hoogseizoen (van
kerst tot Pasen loopt het aantal
s op van elf- tot dertig
duizend) vertoeven.
Hemingway verliet na twaalf
lange jaren het eiland om zich
op Cuba te vestigen. Aanvanke
lijk als beschermeling van Fidel
Castro, die zich vlak na de revo
lutie graag met beroemde ge
lijkgezinden omgaf. Maar toen
de schrijverinmiddels door
drank en gebrek aan inspiratie
aan lager wal geraakt in on
genade viel, week Hemingway
noodgedongen uit naar
Ketchum. Een gehucht met 700
inwoners in Idaho. Daar maakte
een van de meest gevierde
schrijvers van deze eeuw op on
conventionele wijze een einde
aan zijn léven. Zoals hij al jaren
eerder had voorspeld haalde
Hemingway met zijn teen de
trekker over van zijn dubbel
loops jachtgeweer. En stierf
zoals hij geleefd had. Naar eigen
inzicht, steeds het onderste uit
de kan halend.
Het Winchester Mys
tery House, gebouwd
met het fortuin dat
werd verdiend met de
verkoop van 'the Gun
that won the West'.
FOTO PR
San Jose rustpunt voor
vermoeide reiziger
San Jose is een typisch gemid
delde Amerikaanse stad. Flink
groot, dat wel. Zowel qua op
pervlakte als inwonertal
(750.000). Twee eeuwen gele
den gesticht, maar van die oor
spronkelijke nederzetting is
niets meer over. Het San Jose
van nu heeft veel kaarsrechte
straten en een centrum dat
nauwelijks die naam mag heb
ben.
Geen stad om een vakantie in
Califomië te beginnen, zou je
zeggen. Maar niets is minder
waar. San Jose (spreek uit: San
Hosé) is een prima uitvalsbasis
voor het mooiste deel van de in
drukwekkende Golden State:
het Noorden. Bovendien is het
er rustig, zijn de prijzen van ho
tel en motels een stuk aangena
mer dan direct langs de kust.
Voor een dag of twee, drie
om de vermoeienissen van de
reis te verwerken is de stad
aan de zuidpunt van de San
Francisco Bay best aan te beve
len.
géén
Het Winchester Mystery House
werd tussen 1884 en 1922 be
woond en gebouwd door Sarah
Winchester, de weduwe van de
man die in het (toen nog wilde)
westen vooral bekend werd
door het naar hem genoemde
geweer, in de Amerikaanse ge
schiedenis ook wel 'The Gun
that won the West' genoemd.
Sarah Winchester was er van
overtuigd dat de geesten van
hen, die waren gedood dooreen
Winchester geweer, alles te mak
ken hadden met de dood van
haar man (die stief aan tbc) en
haar zes maanden oude doch
tertje in 1884. Zij voelde dat
haar ook een dergelijk lot boven
het hoofd hing. Tenzij ze het
huis, waarin het gezin woonde,
zou uitbouwen om ruimte te
bieden aan die geesten.
Dertien
Sarah Winchester stierf, 82 jaar
oud, in 1922. De bouw van het
huis was dus 38 jaar eerder be
gonnen. Achterendertig jaar
was er 24 uur per dag, 365 da
gen per jaar gewerkt en was het
eenvoudige familiehuis met
acht kamers getransformeerd
tot een landgoed met liefst 160
kamers (waarvan 40 slaapka
mers), 6 keukens, 40 trappen, 52
dakvensters, 10.000 ramen,
2000 deuren. Op tal van plaat
sen kom je het 'ongeluksgetal'
13 tegen. Er zijn bij voorbeeld
13 badkamers; de séancekamer
met 13 haken, waaraan even zo
vele tijdens de séances gedra
gen jurken hingen; ruimten met
13 ramen en zelfs een kroon
luchter, waaraanvolledig
overbodigeen dertiende
kaarsdrager is gelast. Het is een
werkelijk krankzinnig bouw
werk. Dat komt niet in de
laatste plaats, omdat Sarah
Winchester zelf bepaalde wat en
hoe er werd gebouwd.
Kamertje hier, torentje daar,
een paar ramen en hup, weer
een stuk klaar. Zo ongeveer
moet het zijn gegaan. Maar de
logica ontbreekt volledig. Waar
om Sarah Wichester op deze
manier heeft gebouwd zal wel
altijd een raadsel blijven. Had
zo totaal geen verstand van ar
chitectuur en komen daarom
trappen 'nergens' uit en loop je
daarom bij het openen van vele
deuren tegen blinde muren op?
Wellicht. Maar een andere ver
klaring kan zijn dat Sarah Win
chester dat allemaal bewust
heeft gedaan om eventueel op
haar jagende geesten te mislei
den.
Verboden terrein
Zij was namelijk ongeveer de
enige die de weg wist in het hele
huis. Haar personeel kende
hooguit een deel, omdat de eer
ste en tweede verdieping verbo
den terrein waren en omdat de
meeste bedienden het niet erg
lang uithielden. Sarah Winches
ter betaalde voor die tijd
vorstelijkesalarissen (twee-,
driemaal zoveel als gebruike
lijk), maar eiste dan ook zeer
veel.
Ze kon dat doen, omdat haar
man een vermogen had nagela
ten van 20 miljoen dollar. Bo
vendien had ze inkomsten uit
de Winchester Repeating Arms
Company en samen leverde dat
haar een dagelijks, belastingvrij
inkomen op van duizend dollar.
Het was voor haar dan ook geen
probleem om bij voorbeeld 22
timmerlieden en 7 Japanse
tuinlieden permanent in dienst
te houden. Plus uiteraard een
hele rits bedienend personeel,
dat zó nauwlettend door Sarah
Winchester in de gaten werd ge
houden, dat ze zelfs besloot om
de deur van de personeelsbad-
kamer te voorzien van normaal
glas... Maar vrijwel niemand
kreeg Sarah Winchester te zien.
Een paar uurtjes in het Win
chester Mystery House of in de
fraaie tuinen doen je van de ene
in de andere verbazing vallen.
Je blijft met vragen zitten, waar
op niemand het antwoord weet.
Dat heeft Sarah Winchester in
1922 meegenomen in haar graf.
Haar nalatenschap bestaat uit
een uniek huis, ontsproten aan
de waandenkbeelden van ëen
bezeten vrouw.
r»
Als u geen flauw idee hebt waar u komende
vakantie naar toe moet, begin dan met 'n reisje naar
Reisburo Wolters. Daar ligt een stapel gidsen voor
u klaar van een metertje of twee, met duizend- en-
één verrassende vakantiesuggesties. En daar vindt u
de kennis, ervaring en informatie (de Toeristiek!)
om er 'n onvergetelijk uitstapje van te maken.
Stevensbloem 45. 2331 JA Leiden. Telefoon: 071-316031.
Vismarki 1,2311 EH Leiden.Telefoon: 071-149041.
Winkelhof 10. 2353 TR Leiderdorp, Telefoon: 071-412251.
Treubplein 1,2251 CV Voorscholen.
Telefoon: 071-618960.
