Autoloze Garenmarkt een stapje dichterbij Krakers moeten slagerij uit Openlucht Museum wil Katwijkse rokerij Regio Lezing over indianen MAANDAG 10 JANUAR11993 Wethouder T. van Rij is bereid om te praten over het au tovrij maken van de Garenmarkt. Voordat hij deze wens van omwonenden inwilligt, moet echter wel aan een aantal voorwaarden worden voldaan. De voornaamste is dat de Sandersgarage (boven Hoogvliet) dag en nacht ge bruikt moet kunnen worden. LEIDEN LOMAN LEEFMANS Een bescheiden plannetje van de 3 October Vereeniging voor de herindeling van het plein bij de Garenmarkt, met nieuwe straatsteentjes en andere boompjes, blijkt het nodige te hebben losgemaakt. Omwonen den verlangen inmiddels een compleet autovrij plein. Het voornemen heeft echter ook te genovergestelde wensen opge roepen. De christelijk-gerefor- meerde kerk vraagt nu om gra tis parkeerplaatsen op zondag. De 3 October Vereeniging kwam met het evenementen - plein op de proppen naar aan leiding van de honderdste vie ring van Leidens Ontzet. „Wij hebben het altijd als een gemis ervaren dat Leiden geen echt plein heeft waar je evenemen ten op kunt houden", aldus be stuurslid J. Karstens van de 3 October Vereeniging. Daarom kwam de Vereeniging in eerste instantie met een plan om de parkeerplaats nieuwe kleurige straatstenen te geven, zodat er bijvoorbeeld tijdens Leidens Ontzet drumbands kunnen marcheren. Omwonenden die van dit voornemen op de hoogte wer den gesteld, wilden nog een iets verder gaan. Na de ideeën van een evenementenplein te heb ben aangehoord, vonden zij dat er meer moest kunnen. Een écht plein, met banken, bomen en terrassen, eventueel met wat nieuwe huizen, maar in ieder geval zonder auto's, kortom, waar het rustig toeven moest zijn. Uiteraard zou dit alleen kunnen als de parkeergarage aan de overkant (Sanders) opti maal en 24 uur per dag gebruikt zou moeten worden. Busstation Zoals te verwachten viel, kwam tegen het autovrij maken van het plein verzet van voorzitter Immink van de verenigde Bree- straat-winkeliers. L. Palm van Leiden Leeft was positiever. Hij opperde het plan om ook een busstation bij de Garenmarkt te maken. Een van de kerken in de buurt, kent kerkgangers die op principiële gronden weigeren op zondag met het openbaar vervoer te reizen, en dus moet de parkeerplaats behouden blij ven. Ook de synagoge en andere kerken in de omgeveing wezen erop dat evenementen op het plein niet samen mogen vallen met de diensten. Van Rij zou eventueel wel wat voelen voor een autovrij plein: „Natuurlijk kan dat pas als er in ieder geval wat met die garage gebeurt. Misschien komt die ooit nog eens in handen van de gemeente. Persoonlijk vind ik dat als er toch stukken binnen stad autovrij gemaakt moeten worden, dan heb ik liever dat er op bepaalde stukken Rapen burg geen auto's meer mogen komen, aldus de wethouder. Een klein steuntje in de rug heeft hij van de 3 October Ver eeniging. „Het zou natuürlijk het mooiste zijn als het plein bij de Garenmarkt het héle jaar au tovrij is", aldus Kartens. Mocht het geheel autovrij maken van het plein duurder uitvallen dan de nu voorgestelde kleurrijke herbestrating, dan wil de Veree niging een extra bijbetaling overwegen. De eeuwenoude visrokerij aan de Katwijkse Schoolstraat. FOTO DICK HOGEWONING ANNET DE JONG Ze hebben inmiddels gas, water en licht en zijn volledig geac cepteerd door de omwonenden in de Professorenwijk. De drie krakers van de voormalige sla gerij aan de Van der Waalstraat waren voorlopig niet van plan te verhuizen. Ware het niet dat zich na twee jaar een koper heeft aangediend die liever gis teren dan vandaag het pand gaat bewonen. Toen het drietal eind novem ber het pand kraakte, hebben ze er alles aan gedaan om de buurtbewoners hun motivatie daarvoor duidelijk te maken. „We hebben uitgelegd dat het in een tijd van grote woning nood niet acceptabel is een huis twee jaar lang leeg te laten staan", zegt bewoonster Nell. Jim en Damien, twee Engelse bewoners, zijn van mening dat de huur van een woning voor iemand met hun salaris buiten proporties is. „Bovendien stond dit pand te verpauperen, en hebben wij het weer bewoon baar gemaakt", aldus Jim. Vol gens de krakers hebben de om wonenden hier alleen maar po sitief op gereageerd. In tegenstelling tot de buurt heeft de eigenaar van de voor malige slagerij, A. van Bunnik uit Rijnsaterwoude, alles behal ve begrip voor de krakers. Hij probeert het huis al twee jaar lang te verkopen, maar tot op heden kregen de potentiële ko pers om een of andere reden geen vergunning van de ge meente. Kortgeleden heeft zich eindelijk een serieuze koper aangediend en inmiddels is de koop vrijwel rond. Ware het niet dat in het contract staat ver meld dat de deal alleen door gaat als Nell en haar Engelse vrienden het pand verlaten. Van Bunnik is furieus en zegt dat hij „alle middelen zal ge bruiken om de krakers eigen handig het huis uit te krijgen." Hij is van plan deze 'harde maatregelen' een dezer dagen te gaan uitvoeren, Leidenaar R. Koenrades, die het huis wil ko pen, wacht nog een week of zes rustig af. „Ik wil zo snel moge lijk in het huis, het liefst giste ren," zegt Koenrades. Hij kan in ieder geval geen maanden meer wachten, want zijn eigen huis is al verkocht en zijn vrouw ver wacht een kind. Koenrades heeft al verschillende keren contact gehad met de krakers en heeft aan hen zijn situatie uitgelegd. „Ik kan mij hun posi tie best wel voorstellen, maar uiteindelijk hebben ze geen en kel recht. Ik hoop dat ze begrip hebben voor mijn toestand. Ik kan er inmiddels niet meer van slapen." Hoewel Van Bunnik moet zorgen dat de krakers zijn huis verlaten, is Koenrades druk aan het onderhandelen. Met zijn voorstel aan de krakers om het huis op 21 januari te verlaten konden zij niet akkoord gaan. Koenrades heeft nu een ultima tum gesteld dat op 20 februari afloopt. „Als ik het huis nü koop komt er een versnelde rechts zaak en is het huis waarschijn lijk binnen een week ontruimt. Maar ik durf het risico dat het fout loopt eigenlijk niet aan", aldus de toekomstige eigenaar. De krakers zijn in ieder geval niet onder de indruk van de dreigementen van Van Bunnik. „Met Van Bunnik hebben we niets te maken. Natuurlijk heb ben we wel begrip voor de situ atie van Koenrades en daarom hebben we ook afspraken met hem gemaakt", zegt Nell. De krakers zijn zich ervan bewust dat ze geen poot hebben om op te staan als de koop tussen Van Bunnik en Koenrades rond is. „We willen 20 februari dan ook geen ultimatum noemen, maar liever een compromis," aldus de krakers. KATWIJK WILLEKE HEUKOOP Directeur J. Faessen van het Openlucht Museum in Arnhem komt nog deze maand naar Kat wijk om te onderzoeken of het mogelijk is de eeuwenoude vis rokerij aan de Schoolstraat naar zijn museum te halen. Vooral de kosten van een dergelijke onderneming zullen bepalen of de rokerij werkelijk naar Am- hem verhuist. De gemeenteraad wil de roke rij vooralsnog niet op haar hui dige plaats behouden omdat ze niet past in het totaalplan voor het gebied rond de Oranje- school. Burgemeester en wet houders van de kustplaats voe len er intussen niets voor om de rokerij op de gemeentelijke mo numentenlijst te plaatsen. Ze komt tot dit voorstel omdat het door de beslissing van de ge meenteraad niet waarschijnlijk is dat het nu nog 'beeldbepa lend' genoemde pandje in de Schoolstraat blijft. Wanneer als nog wordt besloten tot behoud van de rokerij in de dorpskern, kan evengoed nog een procedu re worden gestart voor een plaatsje op de monumenten lijst De komst van Faessen naar Katwijk wil volgens wethouder W. van der Plas niet zonder meer zeggen dat de rokerij naar Arnhem gaat. „We hebben er nog geen idee van of het pand wel verhuisd kan worden en hoe duur zoiets is." Ook de vraag wie voor de kosten van een verkassing op gaat draaien kan Van der Plas nog niet be antwoorden. Katwijk noch hel museum heeft volgens Van der Plas geld apart staan voor de verhuizing van het ambachtelij ke bedrijfje. De deskundige uit Arnhem komt volgens de Katwijkse wet houder louter bekijken waar over wordt gesproken. „Die man heeft veel meer ervaring met deze zaken dan wij. We moeten eerst zijn oordeel af wachten voor we een besluit nemen." DUBBELE STRAF De lef van VRUETUD een 48-jarige Alphense kwam haar zaterdagavond duur te staan. Hoewel haar rijbewijs al was ingevorderd als straf voor het herhaaldelijk met te veel al cohol op achter het stuur krui pen, stapte ze brutaal met te veel alcohol toch in de auto. Agenten hielden haar aan op de Oudshoomseweg. Ze kreeg een dubbele straf. Bingo Buurthuis Groenoord aan de Pasteurstraat geeft op 13 januari een bingo. In de acht rondes en de supenonde zijn vele prijzen te winnen. De bingoavond be gint om 20.00 uur. Vandaag is het Kop permaandag, de maandag na Drie koningen. Op die dag boden de drukkers hun bazen een gele genheidsdrukwerk aan, waar voor zij dan een geldbedrag kre gen. In Leiden was de meest be kende of beruchte Kopper maandag de twaalfde januari 1807, toen 's middags om kwart over vier een schip, geladen met 37.000 pond buskruit, ontplofte. Bij die ramp werden honderden huizen verwoest. In heel Leiden vielen de dakpannen van de da ken en sneuvelden de ruiten. Tot ver in het land, tot in Fries land toe, werd deze ontploffing gehoord. In Amsterdam was de klap zo sterk rdat vele Lieden in oude Gebouwen wonende, daar uit vluchten menende dat er of een Aardschudding of het sprin gen van een kruid magazijn plaats had'. Honderdeenenvijf tig slachtoffers werden gebor gen, bijna tweeduizend mensen waren gewond. Terug nu naar het drukwerk. Ook wij hebben net de periode achter de rug, waarin we wer den overspoeld met nieuwjaars wensen van familieleden, vrien den, kennissen en zakenrelaties, meestal gecombineerd met die voor een prettige viering van de kerstdagen. Daarnaast kregen we de krantenbezorgers aan de deur, die hun wensen persoon lijk kwamen afgeven om zo hun 'beloning' voor dit vriendelijke gebaar op te strijken. Al eeu wenlang speelt de gezongen, geschreven of gedrükte nieuw jaarswens een belangrijke rol bij het inluiden van het nieuwe jaar. Rederijkers hadden al van ouds gezorgd voor een stroom van jaardichten, liedekeris en refreinen ter gelegenheid van de jaarwisseling. Ook in schouw burgen werden liederen voorge dragen en samenspraken ge houden. Langzamerhand gingen steeds meer mensen zich bezighouden met nieuwjaarsrijmelarijen, waarvan het merendeel in de prullemanden van de ontvan gers is terechtgekomen. De nieuwjaarswensen waren de re clame van 'de kleyne luyden', zoals de nachtwakers, kranten bezorgers, tuinlieden, vuilnis Al eeuwenlang speelt geschreven of gedruk te nieuwjaarswens een belangrijke rol bij het inluiden van het nieuwe jaar. FOTO GEMEENTELIJKE ARCHIEFDIENST ophalers, straatvegers, lantaarn opstekers en torenwachters en porsters (vrouwen die tegen be taling mensen wakker kwamen maken). Nu weer het nieuw begonnen jaar zijn kring voor ons ontsluit stort ik, uw PORSTER blij van zin, mijn hart ook voor u uit en wensch u met opregt ge moed veel geld of werk in over vloed is de wens van een porster. Tot de bekendste uitdelers van nieuwjaarsverzen behoorden de weeskinderen. Hun verzen wer den in elkaar geknutseld door Veel heil en zegen een geestelijke of een regent. Bijzonder is de nieuwjaarswens uit 1749, geschreven door Abraham Wijnbeek, het laatste lid van de rederijkerskamer 'de Witte Acoleyen'. Nu moet deez' strijdb're Stad, die 't Spaansche juk voor hee- nen Van hunne schouwd'ren schoof, gedulden dat een magt Van woedend krijgsvolk in haar Vesten zij gebragd: O Schadelijk verderf o Schand voor Vreemdelingen. De Weesjes zijn ontroerd, en kunnen nauwlijks zingen Van schrik, een doodsmert treft het hert der zuiv're maagd, Omdat ze hun Straaten door ge vreesde Oorlogsbenden Onveilig zien, bevreesd voor naakende elenden; De Godvrugt schreeuwd om hulp, Gods Tempel, Hem ge weid Werd een Toneel, misbruikt tot vuilen dartelheid. Dit epos beviel de heren regen ten van het Arme Weeshuis niet zo erg en zij keurden het af. Het verscheen dus niet in druk. Per soneelsleden van openbare diensten plachten hun klanten met een gedrukte wens te ver blijden, waarvoor dan wel een kleine fooi werd verwacht. Deze wensen zijn meestal met een of meer houtsneden, die hun be roep uitbeeldden, versierd. Honderd jaar geleden droeg de 'aschhaalder' W. Wallaard zijn nieuwjaarsgroet van 1893 op aan't Edel Achtbaar Stadsbe stuur, dat als een vader vol be hagen voor ons waakte uur tot uur'. Torenwachter C.J. van Pij pen richtte in 1893 zijn nieuw jaarsgroet aan Leidens ingezete nen. Hierbij gaat hij in op zijn werkzaamheden. Burgers', 't oudejaar verdween: 'k Hield steeds trouw de wacht voor allen. Was de nacht vaak koud en guur, 'k Deed mijn plicht met welge vallen. Gierde ook de storm in 't rond, Toch beklom ik Leidens toren En deed U, van uur tot uur, Door mijn schelle tonen hooren Dat ik altoos hield de wacht, Als gij rusttet, warm en zacht. Ook de particuliere nieuwjaars wensen waren zeer populair in de 18de en 19de eeuw. Speciaal van kinderen werd verwacht dat zij hun ouders, ooms en tantes schriftelijk de beste wensen voor het nieuwe jaar deden toe komen. Natuurlijk kon er niet zo maar een versje worden overgeschreven. De wens moest tegelijkertijd een proeve van hun schoolschrijfkunst zijn, een vvaar kalligrafisch juweeltje. In het begin moesten ze er dan ook zelf tekeningen bij maken, maar later verschenen er for mulieren waarop al een mooie rand was voorgedrukt. Eindelo ze uren werden besteed aan de gelukwensen voor de waarde of geliefde ouders. Geleidelijk werden deze gekalli grafeerde wensen verdrongen door de met wensen bedrukte briefkaarten. Slechts het schrij ven van een adres en het plak ken van de decemberzegel is voldoende om iemand mee te delen dat men hem of haar het beste toewenst. INGRID MOERMAN Overgewicht Ernstig overgewicht en sport. Dat is het thema van een infor matie-avond van de Nederland se Obesitasvereniging op 13 ja nuari in het Diaconessenhuis. Aanvang: 20.00 uur. Emilie Knappert De Emilie Knappert Scholenge meenschap houdt op donder dag 14 januari van 19 - 2130 open huis in het schoolgebouw aan de Storm Buysingstraat 18c. De afdelingen Kappen en Uiter lijke Verzorging presenteren zich. Bezoekers zien demon straties en kunnen adviezen over hun uiterlijk krijgen. Bingo In buurthuis Morschwijck is er vrijdag 15 januari bingo vanaf 20.00 uur. Acht rondes, een klei ne superronde en een grote superronde staan op het pro gramma. Nieuwjaarsinstuif Het samenwerkingsverband tussen Leidse volksdansgroe pen, Lopank, geeft een nieuw jaarsinstuif op zaterdag 16 janu ari. De instuif wordt gehouden in de zaal aan de Middelsteg racht 8 (zaalschoeisel verplicht) vanaf 20.00 uur. Toegang 7,50 gulden. Koopjesmarkt Buurthuis 't Spoortje aan de Bemhardkade wordt zondag 17 januari veranderd in een gezel lige markt. Aanvang: 8.30 uur. Einde: 15.30 uur. De markante antropoloog Herman ten Kate (1858- 1931) is woensdag 27 januari het onderwerp van een le zing die Pieter Hovens, con servator Noord-Amerika, houdt. Ten Kate maakte aan het eind van de 19e eeuw twee onderzoeksreizen naar Noord-Amerika. Hij legde op zeer gestructureerde wijze de cultuur van vele indianen- groepen op schrift vast. Hij verzamelde ook foto's en voorwerpen zoals kleding, kralenwerk, manden en aar dewerk. Tevens is er gelegen heid om de tentoonstelling 'Onder Indianen' te bezichti gen in het museum voor Vol kenkunde aan de Steen- straat. BURGERLUKE STAND LEIDEN Geboren Eva Maartma dv. W. van den Eijkel en E. Mijnster Menno Erwin zv. R. Pater en A. Vemnga Maurice Vin cent Daniel zv. H. van den Oever en V. Groeneveld Patrick Diedenk zv. M.A. van der Ark en A.A. Schaart Samuel zv. P.C. van der Plank en F.M. Thornton- Smith Robin zv. A. Bouwmans en A.W.J. de Ru Jessamine dv. A.M. Tel- kamp Willem Marijnus zv. C.B.A. Smit en J.M. Groenendijk Sander zv. R. Zwaan en C. Ouwehand Wendy dv. L. Lagas Lucia Hannah Abigaêl dv. F. van Oosten en M. Kurpershoek Nicolaas Albert zv. H. Binnendijken I.T. Heems kerk Damque Felicity dv. J.H. Streur en B A. Rudolph Lotte dv. R.K.W. Flet- terman en L.M.M. LinkFloriszv. E.M.E.J. van den Bemd en W.J. Faber Symen Geert Tjalling zv. O.H. Postman en J.S. Visser Laura dv. L.J. van Eg- mond en K.J. van Westbroek Petrus Jacobus Maria zv. P.G. Volwater en W.M. van der Geest Mitchel zv. R.J. La Lau en J.L.H. Elfrink Maxime Martina Willemina dv. R.F.M. Koningsen E.M.C. Zeiss «Aneurm Llewelyn zv. M.H.F. Campbell Nienke Rebecca dv. J A M. Mens en M.W.T. van der Voort Mirthe Elinedv. H.C.M. Willemsen M.J. de Graaf Michelle Maria Anthonia dv. E.J. Botingen R.BH. Oosterveen Rick zv. A.M. Smit en J. van der Tang Maxim Roger zv. S.E.K. Faber en M.E.W. Schoenmakers Esther dv. R W. Ver- haagen en V. Roest Erik zv. P W.J. Ver kade en P. van Hoven Luuk Ruben zv. C.J.W. Bodegraven en S.E. de Vries Mark Michiel Jan zv. M Tegelaar en M. van Duijvenbode Bart zv. G.H.J. van Gent en M.C.I. van Donge Charlotte Rosalie dv. A. van Zuilekom en C.G.M. Middendorp* Anneke dv. W. Onkenhout en B. Ultee* Tessa dv. R.J. Vroon en M van Hout Adriana Jacoba Christina dv. M Schaap en J. Nijgh* Milan Baukezv. A.B. Bisschop en M.J.F. Juffermans* Matthijs Willem zv J van Rhijn en J.H. Snijders* Boudewijn Edmondzv. J.H. Cast en L.L.E. Hasselman Damêl zv. D.E. Medina Velandia en N. Tobon Alza- te Huig Cornells zv. H. van Beelen en T.C. Kraijenoord Emre zv. E. özdemir en N. özdemir Sanne Amay dv. F.A. van der Meulen en S.M.J. Rosier Kevin zv. P. Wijnandsen I.M.M. van Benten Angelo Maikel Stefanozv. J. Beij Han nah Elise dv. Chr.J.N. Koning en G. Guijt Patricia dv. M. La Lau en J.H. Groenendijk Job Hilda zv. A.W.J. Mels en G.J.M van Wijk Sylvana Charona dv. D.G. van Dijk en R. Viele Clara Ire ne dv. J. Hoekman en P.A M. Leemans Harm Hylke zv. H.J. Beute en K. Vermeulen Donny zv. G.A. Mast en W.M. Blankestem Nina Cornelia Jaco ba dv. A. van Ree en A.V.M.T. van Wmsen Melissa dv. J.M.N, de Jongen H. van der Linden Marieke dv. M.L.C. Nouws en B.M. Vegt Hidde Jan zv G.A. van Manen en E T. Klaver Jasmi ne Elisabeth Maria dv. O.J. van Dongen en M.J. Zwaan Mohamed All zv. E.H. Sehili en E.A. Rouissi Fraukje Lisette dv. W. Ligtvoet en A.E. Koning* Sjoerd zv. H.J. Oppenheim en J.H. Meijer Liesbeth dv. T. Bos en L.E. Hoeksma Vincent zv R S Harboe Sdrensen en M G.M. Rotteveel Verona dv. R.J.G. Krapels en D. van der Born Robin zv. S.C.M. van der Werf en C.W. van Haast- regt. Gehuwd H.A. van Valkenhoef en D.E. van der Kamp C.J de Wolff en L.C. van Gent J. van Wensveen en A.C. Stiefelhagen S van Eijgen en A E C Luurssen G. Gordijn en M C. Helven- steijn* B E.J. Klem Schiphorst en M Persoon D.G. van der Vaart en C. de Jongh P. Ellis en G. Kaufman G. Bergman en M. Oudshoorn A. Las- schuijt en C.C.H. van der Kwaak R.L.J de RomijnenG.W. Kwik*J.J.P Lelie veld en G.M. Schouten I. Supnyanto en C.A. Breur*J. BijlsmaenC.M Ver schoor. Overleden* M Allaartt 1900) vrouw* J.J. Noordaa(1949)man*A.L.F. Voss (1914) man H.W. Ordelman (1920) echtgen. van L. Rijsdam W E. Har- tevelt (1940) echtgen. van D.F. van der Blom J. van Weeren (1903) geh gew met J. van Riet M.C. Rodenburg 1908) man H Mvan der Pompe (1906) geh. gew met L. Slegtenhorst H.E.vander He.de (1910) man J.M.A.M. Kneepkens(1951) echtgen. van J J. van der Hoeven H. Boon 1917) man P. Guijt (1929) man A. van der Bent (1914) geh. gew. met W. Nijgh S B M van Bommel (1942) echtgen. van M.C. van der Eik M C. Wind (1992) dochter J C Plugge (1912) man A Heuzen( 1896) geh gew met A.J. van de Water C Plas meijer( 1902) man *J Planje(1934) vrouw* M. Brink(1992)dochter* A M Smits (1914) echtgen van C.S. Buijs* T.E. Steegers (1914) geh. gew met J.G. Heijnen G Remmeizwaai (1917) man J. Vogelenzang (1918) man D A J M Olde Hartman (1984) zoon R.L. Arma- nmo( 1992) dochter *L Heme (1916) echtgen van A H R Scherf *J.A. Caste le.in (1912) man *W H Haasbroek (1927) man L Waltman (1921) man H Bakker 1909) man j Boom (1897) geh gew met D Kershof *C. Brugman (1923) geh. gew. met J. Gor-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1993 | | pagina 9