Politie permanent in
asielzoekerscentrum
'Driehonderd mensen op elkaar geeft altijd problemen'
Binnenland
Demonstratie tegen verkrachtingen
El Al: Schuld van vliegramp
Bijlmermeer ligt bij Boeing
Failliet dreigt voor
oud-staatssecretaris
'PvdA-top weg bij slecht
resultaat verkiezingen'
Politie jaagt op ontsnapte damherten
Hoogeveense politie
krijgt hulp collega's
MAANDAG 11 JANUAR11993
Onderzoek verkrachting 9-jarig meisje
ommen Het Recherche Bijstandsteam Team Overijssel begint
vandaag aan een grootscheeps onderzoek naar de verkrachting
van een 9-jarig meisje uit Ommen. Het kind reed afgelopen vrij
dag met haar fiets over de weg tussen de dorpen Mariënberg en
Beerze, toen ze werd aangesproken door een onbekende man,
die haar bewoog mee te lopen naar een zandweg. Hier vergreep
hij zich aan het meisje. Hij liet het kind daarna aan haar lot over.
Aparte gevangenis voor Marokkanen
den haag Er komt per 1 mei een aparte jeugdgevangenis voor
Marokkaanse jongeren in Amsterdam. De gedetineerden wor
den er begeleid door uitsluitend Marokkaanse hulpverleners. De
gesloten instelling is bedoeld voor zware criminelen tussen de
twaalf en achttien jaar. Een aparte gevangenis bleek nodig, om
dat de behandeling in bestaande jeugdinstellingen geen effect
heeft op de Marokkaanse jongens. Een aantal Marokkaanse or
ganisaties heeft zelf gevraagd om een speciale gevangenis voor
hun jeugdige landgenoten. Ook het Nederlands Centrum Bui
tenlanders (NCB) steunt het initiatief.
Deetman voorziet kleiner parlement
Voorzitter Deetman van de Tweede Kamer verwacht
dat in de toekomst volstaan kan worden met een parlement van
kleinere omvang. Doordat bevoegdheden worden overgedragen
aan de gemeenten en doordat de Europese Gemeenschap taken
overneemt, zullen er minder parlementariërs nodig zijn. Deet
man zei dat zaterdag in het radioprogramma TROS kamerbreed.
De Tweede Kamer telt nu 150 leden en de Eerste Kamer 75.
'Waalhaven' mag Italië verlaten
Rotterdam Het door de Rotterdamse maatschappij Van Uden
gecharterde vrachtschip 'Waalhaven', dat sinds 19 december op
het Italiaanse eiland Sicilië werd vastgehouden, is zaterdag vrij
gegeven. Ook de lading, waarvan het vermoeden bestond dat die
onderdelen voor Scud-raketten voor Syrië bevatte, is vrijgege
ven. Uit het onderzoek dat de Italiaanse autoriteiten op verzoek
van het Duitse ministerie van buitenlandse zaken hebben ver
richt, is gebleken dat de 27 verdachte kisten gewoon machine
onderdelen bevatten, zoals ook in de ladingpapieren was ver
meld.
Monopolie PTT autotelefoon voorbij
den haag Eind van dit jaar of begin 1994 mogen bedrijven los
van de PTT netwerken voor mobiele telefonie opzetten en ex
ploiteren. Hieronder vallen bijvoorbeeld autotelefoons en sema
foons. Het kabinet is akkoord gegaan met een voorstel van mi
nister Maij-Weggen (verkeer en waterstaat) voor opheffing van
het monopolie van de PTT op dit terrein. Voorwaarde wordt dat
dergelijke bedrijven een klein deel van hun winst aan de staat af
dragen. Het parlement moet zich nog over het wetsvoorstel bui
gen.
Verkijk in Servische propagandafilm
Hilversum De Nederlandse journalist Dick Verkijk komt tegen
zijn wil voor in een Servische propagandafilm, die geregeld te
zien is op het tv-station van Belgrado. De oud-Haarlemmer, al
jarenlang Oost-Europa-correspondent van de NOS, wordt opge
voerd als anti-Servisch. Hij pleit in de film voor militair ingrijpen
in Bosnië-Hercegovina. De beelden zijn klaarblijkelijk overgeno
men van een uitzending van KRO's Brandpunt van 6 december
vorig jaar, zo meldt het NOS-radioprogramma Aktuele Zaken.
Verldjk zei vanmorgen „geschokt" te zijn door de film en stap
pen te overwegen tegen de Servische zender.
den haag Honderden mensen. ge Joegoslavië. Aan minister werden negentien
voor het grootste deel vrouwen, Kooijmans van buitenlandse za- gehouden. Zij spoten met verf
hebben zaterdag in Den Haag ge- ken werd een petitie aangeboden, leuzen op gebouwen rond het
demonstreerd tegen het systema- die door circa 20.000 mensen was Binnenhof,
tisch gebruik van seksueel geweld ondertekend. De demonstratie foto anp ed oudenaarden
als oorlogswapen in het voormali- zelf verliep rustig, maar na afloop
TEL AVIV-DEN HAAG
CORRESPONDENT-BILL MEYER
Vliegtuigfabrikant Boeing is volledig aansprake
lijk voor de vliegramp in de Bijlmer in oktober
vorig jaar. Dat stelt de Israëlische luchtvaart
maatschappij El Al. Alle schadeclaims moeten
volgens El Al daarom bij Boeing worden inge
diend.
Ook El Al zelf heeft een forse schadeclaim bij
Boeing ingediend, niet alleen voor de materiële
schade, maar ook omdat de reputatie van de
maatschappij ernstig van de ramp te lijden heeft
gehad.
Op een persconferentie in Tel Aviv maakte El
Al gisteren bekend dat haar eigen onderzoeks
commissie tot de conclusie is gekomen dat de
ramp te wijten is aan een technisch mankement
aan de motorophanging. Volgens de Israëli's
had Boeing dat kunnen voorkomen, als het le
ring had getrokken uit een soortgelijk ongeluk
met een jumbojet van China Airlines.
De beschuldigde vliegtuigfabrikant noemt het
Israëlische oordeel 'voorbarig'. De Amerikanen
wachten liever de uitslag van het Nederlandse
onderzoek af. Boeing-woordvoerder Villiers
houdt het erop dat de oorzaak van het ongeluk
nog niet is vastgesteld.
In het El-Al-rapport staat ook dat het ongeluk
misschien had kunnen worden voorkomen als
de gezagvoerder een andere baan had uitgeko
zen voor zijn noodlanding. Maar de bemanning
moest proberen een zwaar beladen vliegtuig aan
de grond te krijgen, waarvan ze dacht dat een
motor in brand stond. In zo'n geval is de nor
male procedure zo snel mogelijk te landen.
Ook woordvoerder Houtman van het ministe
rie van Verkeer en Waterstaat noemt de conclu
sie van El Al 'voorbarig'. Volgens Houtman is het
niet ongebruikelijk dat betrokkenen tussentijds
met eigen onderzoeksresultaten naar buiten ko
men. Maar, zo stelt Houtman, er is slechts één
officieel onderzoek en dat is dat van de Neder
landseluchtvaartautoriteiten.
Onderzoeksleider ir. Wolleswinkel verwacht
pas over een maand of zes zijn rapportage ge
reed te hebben. Zijn conclusies worden vervol
gens voorgelegd aan de onafhankelijke Raad
voor de Luchtvaart. De raad doet uitspraak over
de schuldvraag.
Vier gewonden bij vechtpartijen in opvangcentrum Amersfoort
Evenhuis bemiddelde bij lening van zwager
groningen «gpd
Het asielzoekerscentrum in Amersfoort zal de komende
tijd dag en nacht door de politie worden bewaakt. Aanlei
ding zijn diverse vechtpartijen vrijdag en zaterdag tussen
groepen asielzoekers onderling. Daarbij raakten vier
mensen gewond. Eén van hen is overgebracht naar een
ziekenhuis. Vijftien bewoners zijn inmiddels overge
plaatst naar andere opvangcentra.
De directie van het asielzoe
kerscentrum wil dat de politie
een onderzoek instelt naar de
ongeregeldheden. Er is mogelijk
sprake van discriminatie. In de
emotie rond de vechtpartijen
zou op een muur de leus zijn
gekalkt: 'Somaliërs zijn dieren'.
Dertig bewoners zijn sinds
zaterdag in hongerstaking. De
dertig beweren dat zij al lange
Directie en bewoners van het
centrum hebben gisteravond
spoedoverleg gevoerd over de
gespannen verhouding tussen
de Somaliërs en andere groepen
vluchtelingen. In het asielzoe
kerscentrum in Amersfoort ver
blijven zo'n 285 asielzoekers. Er
zijn in totaal 35 nationaliteiten.
tijd door Somaliërs worden las
tiggevallen en dat de directie
niet zou optreden. Volgens di
recteur Van Haaren zijn de
klachten bekend en wordt al
enige weken gewerkt om ze te
verhelpen. Volgens hem „kost
dat wel tijd".
De onrust begon vrijdag in de
rij wachtenden voor het avon
deten. Een man van Arabische
afkomst had een Somaliër toe
stemming gegeven voor te
gaan, maar toen deze voor ze
ven personen tegelijk bestelde,
ontstond er rumoer. Die kon in
tern worden gesust, maar later
op de avond kwam het tot een
ruzie toen zes Somaliërs wraak
wilden nemen. Er ontstond een
handgemeen waarbij een bewo
ner gewond raakte. Ook zater
dag vond een vechtpartij plaats
tussen een aantal hongerstakers
en de Somaliërs. Volgens de po
litie zijn de hongerstakers met
vechten begonnen.
Volgens Van Haaren is er
geen directe aanleiding voor de
onrust. Wel erkent hij dat de
asielzoekers veel te lang in het
centrum moeten blijven, en dat
daardoor spanningen hoog
kunnen oplopen. Het asielzoe
kerscentrum was vroeger een
gevangenis en heeft nog steeds
tralies voor de ramen. Officieel
verblijven asielzoekers er niet
langer dan negen weken. Dat
lukt in de praktijk vaak niet om
dat er te weinig woningen vrij
komen voor vluchtelingen.
Burgemeester H. Ouwerkerk
van Groningen overweegt het
faillissement aan te vragen van
de voormalige WD-staatssecre-
taris A. Evenhuis uit Rolde en
diens zwager G. Meppelink uit
Dalerveen. Ze staan voor mil
joenen guldens in het krijt bij de
Groningse Kredietbank, geld dat
Meppelink leende na bemidde
ling van Evenhuis. Ondanks tal
loze aanmaningen hebben ze
een afgesproken miljoenenbe
drag niet terugbetaald.
„We hebben er net als alle an
dere burgers recht op dat we
ons geld terugkrijgen. Als dat
niet gebeurt, mogen we maatre
gelen nemen. We kunnen in alle
gevallen het faillissement aan
vragen. Als er aanleiding toe is,
kunnen we dat op korte termijn
doen", aldus Ouwerkerk.
Meppelink en Evenhuis zou
den in 1990 en 1991 zo'n negen
miljoen gulden hebben geleend
van de inmiddels failliete Gro
ningse Kredietbank. Hun voor
1992 afgesproken afbetaling van
circa drie miljoen gulden is nog
steeds niet binnen bij de ge
meente Groningen. Ouwerkerk
wil de bedragen niet bevestigen,
maar verklaart dat „de zaak-
Meppelink één van de grotere
dubieuze zaken is".
Ouwerkerk doelt daarmee op
de activiteiten die Meppelink in
het gewezen Oost-Duitsland
ontplooide onder de naam '/Alt
mark Drenthe GmbH'. Op
naam van Altmark-Drenthe BV
leende hij na bemiddeling
van Evenhuis forse bedragen
van de Groningse Kredietbank,
onder meer voor de overname
van een grote zuivelboerderij. In
de loop van dit jaar verwacht
Ouwerkerk meer duidelijkheid
over het definitieve schadebe
drag van de Kredietbank-affaire.
Van Dam mogelijk in programma-commissie
den haag gpd
De top van de PvdA moet op
stappen als de partij er bij de
verkiezingen van volgend jaar
niet in slaagt 35 tot 40 zetels te
halen. Ook de eerste man van
de PvdA, vice-premier Wim
Kok, is dan verplicht op te stap
pen. Dat vindt PvdA-minister
d'Ancona van WVC.
De bewindsvrouw zei gisteren
dat zij bij een slecht verkie
zingsresultaat zelf ook zal ver
trekken. „Wij moeten de kiezers
de komende periode duidelijk
maken waarom de PvdA in de
regering moet blijven. Maar als
de kiezers niet overtuigd raken,
dan moeten de verantwoordelij
ke mensen uit de partij opstap
pen." D'Ancona gaat er echter
vanuit dat de PvdA niet slecht
uit de bus komt.
De bewindsvrouw uitte ook
kritiek op het CDA. Ze vindt dat
de partij meer moet investeren
in de coalitie. Vooral fractie
voorzitter Brinkman neemt te
veel afstand van het kabinetsbe
leid, meent ze. „Maatschappe
lijke problemen moeten op een
hardere manier worden aange
pakt, vindt Brinkman. Daarbij
legt hij veel verantwoordelijk
heid bij de burgers. Inhoudelijk
ben ik het niet met hem eens.
De overheid moet in eerste in
stantie voor goede voorwaarden
zorgen, zodat burgers bepaalde
verantwoordelijkheden aankun-
VARA-voorzitter Marcel van
Dam zal mogelijk deel uitma
ken van de commissie die het
verkiezingsprogramma van de
PvdA gaat schrijven. Dat heeft
een woordvoerder van de partij
bevestigd. Van Dam was in het
kabinet-Den Uyl staatssecreta
ris van volkshuisvesting en in
het kabinet-Van Agt/Den Uyl
minister op hetzelfde departe
ment. Vervolgens zat hij een
aantal jaren voor de PvdA in de
Tweede Kamer.
De PvdA-woordvoerder vindt
het voorbarig om al te specule
ren over een mogelijke terug
keer van Van Dam in de poli
tiek. Wel constateert hij dat Van
Dam zijn 'anti-PvdA-houding'
van een tijd terug heeft laten va
ren. In zijn column in de Volks
krant toont Van Dam zich vol
gens de woordvoerder de laatste
tijd weer nauw betrokken bij
het wel en wee van de PvdA.
De programmacommissie
wordt waarschijnlijk op 20 janu
ari geïnstalleerd door vice-pre
mier Kok.
Pvd A'er Vos wil
delfstoffen voor
berging duikboot
Het bedrijfsleven zou in Rus
land delfstoffen moeten gaan
winnen in ruil voor een lening
waarmee het bergen van de
Russisché atoomonderzeeër
Komsomolets kan worden gefi
nancierd. Het kamerlid H. Vos
(PvdA) doet dit voorstel deze
week in FNV Magazine.
De Komsomolets is in 1989
voojr de kust van Noord-Noor-
wegen gezonken. Een consor
tium van Nederlandse bedrijven
heeft in juni 1990 het bergings
contract getekend. De voorbe
reidingen liggen echter stil om
dat de Russen de kosten, 400
miljoen gulden, niet kunnen be
talen.
Volgens Vos zou het Neder
landse bedrijfsleven delfstoffen
kunnen gaan winnen op Russ-
sisch grondgebied. Vos zegt zich
hard te willen maken voor een
'deal' waarbij de Nederlandse
staat de berging voorschiet.
De exploitant kan de schuld
aflossen door de Russen niets te
betalen voor de eerste tonnen
delfstoffen. Daarna zou hij de
normale concessierechten moe
ten betalen. Op die manier kost
het de Russen geen cent en le
vert het ze zelfs geld en werkge
legenheid op, aldus Vos.
Rotterdam Een Rotterdamse agent probeert met alle macht een
damhert in bedwang te houden. De man maakte deel uit van een le
gertje van 25 politiemensen dat vannacht en vanmorgen jacht maakte
op twintig ontsnapte damherten. De dieren waren weggelopen, nadat
onbekenden de omheining van het hertenkamp aan de Terletweg bij
vliegveld Zestienhoven in de Maasstad hadden doorgeknipt. Vanmor
gen waren bijna alle herten weer terecht. foto anp paul stolk
Radio-actieve
container uit
bus gestolen
breda»
Uit een bestelbus op een indu
strieterrein in Breda is zaterdag
een container met radio-actief
materiaal gestolen. Als de con
tainer wordt geopend, lopen
mensen in een straal van vijf
tien tot twintig meter de kans
dat ze radio-actief worden be
smet. Dat heeft de politie van
Breda bekendgemaakt.
De roestvrijstalen, cilinder
vormige container is twintig
centimeter hoog en heeft een
doorsnee van tien centimeter.
Er zit een 'pilhouder' in met het
radio-actieve iridium-192.
De witte bestelbus met de
container werd zaterdagoch
tend rond zeven uur gestolen
bij een bedrijf op het industrie
terrein De Takkebijster in Bre
da. De chauffeur had de wagen
enkele minuten onbeheerd ach
tergelaten, met de sleutels in
het contactslot.
De bestelbus werd rond 12.30
uur teruggevonden op een par
keerterrein langs de rijksweg A
58 bij Gilze-Rijen, echter zonder
de container met radio-actieve
inhoud.
Het radio-actieve materiaal
wordt gebruikt om breuken in
metalen te kunnen opsporen.
gerard chel
Nog voordat de deur van het asielzoe
kerscentrum in Amersfoort opengaat,
is duidelijk dat er iets broeit. In de hal,
waar menig vluchteling samenschoolt,
is het dringen. In- en uitgaande bezoe
kers worden aangeklampt: „Bent u een
verslaggever? Wij zijn in hongerstaking,
wij zijn het beu." Maar ook de direc
teur wordt aan z'n jas getrokken: ,,U
moet me helpen, waarom mag ik niet
binnen?" Voor het centrum staat een
politie-auto.
Directeur Frans van Haaren van het
asielzoekerscentrum neemt het werk
tuiglijk in zich op. Op weg naar de stu
dio van een lokaal televisiestation heeft
hij even geen tijd. Sinds vrijdagavond
is hij in actie in een poging de plots
ontstane onrust in zijn centrum weg te
nemen. Zondag, aan het begin van de
avond, lijkt hij erin geslaagd de acute
sfeer van agressiviteit te hebben weg
genomen. Maar de spanning blijft.
„Ik vind het niet zo verwonderlijk dat
hier spanning ontstaat", zegt hij. ,Als
je driehonderd mensen in één gebouw
bij elkaar zet en je je ook nog eens rea
liseert dat er ongeveer 35 verschillende
nationaliteiten zijn, mogen we ons
misschien wel gelukkig prijzen dat het
zo lang goed ging."
Een directe oorzaak kan Van Haaren
niet geven voor de plotselinge vecht
partijen tussen Somaliërs en anderen,
vrijdag en zaterdag. Voor hem staat
echter buiten kijf dat het verblijf in zijn
asielzoekerscentrum voor velen te lang
duurt. „Dit centrum is ingericht op een
verblijf van zes tot negen weken. Een
tijdelijke centrale opvang. Diegenen
die een officiële vluchtelingenstatus
verwerven, en dus in Nederland mo
gen blijven, worden geacht elders een
woning te krijgen. Maar dat aanbod
stagneert, met als gevolg dat de men
sen hier veel langer zijn. Ik ken er die
hier al een jaar zitten. Dat draagt bij
aan het opbouwen van spanning."
Overal waar groepen mensen lange
tijd dicht op elkaar zitten, kunnen
spanningen ontstaan, al dan niet esca
lerend in gewelddadigheden. „Voor de
één staat de TV te hard, een tweede
vindt dat er juist te hard wordt gepraat.
Weer een ander meent dat hij voor het
eten te lang in de rij moet staan. Dit
soort irritaties loopt door alle nationa
liteiten heen. Ik zeg weieens: zou ik het
met een huis met driehonderd Neder
landers makkelijker hebben?"
Het centrum in Amersfoort heeft nu
285 bewoners. Ze komen onder meer
uit Iran, Somalië, Sri Lanka, het voor
malige Joegoslavië, Zaïre, Indonesië en
de voormalige Sovjetunie. Met 75 ver
tegenwoordigers vormen de Somaliërs
de grootste groep. Het asielzoekerscen
trum heeft 45 medewerkers en kan op
nog eens veertig vrijwilligers
Amersfoort een beroep doen. Voor ge
regeld overleg 'we praten over alles
wat met het centrum te maken heeft'
is er een bewonerscommissie, ter
wijl de Somaliërs zelf nog een eigen
mité hebben.
Het asielzoekerscentrum kent, doo
de specifieke behuizing uit het verle
den met veel éénpersoonsvertrekken
relatief veel vrijgezellen. Jonge alleen
staanden die een andere begeleiding
vragen dan complete gezinnen. Eén
van de problemen waarmee Van Haar
en kampt, is de geringe privacy die hij
zijn bewoners kan bieden. Zo moeten
soms vier jongeren van verschillende
nationaliteiten op één kamer worden
ondergebracht. Maar ook een gezin, al
heeft het de beschiking over een vier-
persoonskamer, heeft verder geen pri
vacy. Wassen, douchen, toiletten, eten,
TV-kijken vinden in centrale
plaats. En ook het ontvangen van be
zoek en het binnenkomen of verlaten
van het centrum is aan regels gebon
den.
Verveling is een belangrijke oorzaak
van de spanning. Met sport, sociaal-
cultureel werk en andere activiteiten
wordt getracht dat tegen te gaan, maar
niet altijd met succes. Veel bewoners in
Amersfoort hebben inmiddels de for
mele vluchtelingenstatus. Dat houdt in
dat ze mogen werken en studeren. Dat
laatste lukt soms, het eerste niet. „Be
langrijk is dat ze Nederlands leren om
de integratie te bevorderen en uiter
aard werk te vinden. Dat komt echter
moeizaam van de grond", zegt Van
Haaren. „Verder zou ik willen bevorde
ren dat de mensen hier meer op zich
zelf kunnen zijn. Dat ze op hun kamer
kunnen eten, bij voorbeeld."
De gewelddadige ontsnapping uit De Grittenborgh, een fikse brand
bij Fokker en een gewapende overval zaterdagavond waarbij een
vrouw is neergeschoten. De politie van hoogeveen heeft het de af
gelopen dagen zo druk dat er hulp is gevraagd aan andere politie
korpsen.
Afgelopen zaterdag werd een inwoonster van Hoogeveen in haar
fiat overvallen. De vrouw weigerde geld te geven aan haar belager
en er ontstond een worsteling. Daarbij werd een schot gelost. De
vrouw met met een kogclwond in haar arm naar een ziekenhuis ge
bracht. Een inderhaast geformeerd recherchebijstandsteam is op
zoek naar de schutter.
Van de drie ontsnapte gedetineerden uit De Grittenborgh zijn er
nog twee spoorloos. De manier waarop Justitie met de privacy van
deze ontsnapten is omgesprongen, is overigens bekritiseerd door
de vereniging voor strafrechthervorming Coomhcrt Liga. Volgens
de Coornhert Liga zouden foto's van gevangenen en hun namen in
de media slechts in 'extreme uitzonderingssituaties' bekend ge
maakt moeten worden.
