'Mensen genieten van die sfeer'
Basgitarist Bill Wyman
verlaat Rolling Stones
Architectuurinstituut in oktober open
Cultuur&Kunst
'Nieuw Amsterdam'
moet verdwijnen
Nurejev vanuit 'Garnier' begraven
Honderden tekeningen van
Modigliani duiken op in Parijs
VRIJDAG 8 JANUAR11993
17
redactie: annemiek ruygrok (CHEF)
Nieuwjaarsbal Jazzclub
wassenaar Aan het nieuwjaarsbal van de Wassenaarse Jazzclub
verlenen twee jazzformaties hun medewerking: Harry's Jazz and
Blues Band en het Blue Sound Swing Quartet. Joop Verbaan is
gastklarinettist. Het bal wordt morgen, zaterdag 9 januari, ge
houden in de Schaapskooi op Duinrell.
Nieuwe cursussen K O
leiden Het pakket studiecursussen bij de Leidse Volksuniversi
teit K O is sinds begin dit jaar uitgebreid. Op het gebied van
kunstgeschiedenis zijn er nu ook cursussen romaans en gotisch
Frankrijk, Barcelona, design, antiek en glas. Voor het eerst staat
een cursus Theater door de eeuwen heen op het programma. In
lichtingen: 141141.
Exposities in de regio
nieuwkoop/hoofddorpLandschapskunst is te zien in schilderij
enboerderij Rijlaarsdam in Nieuwkoop. Tot 24 januari wordt
daar de cursus Kunsten Natuur gehouden. De boerderij zit aan
de Nieuwveenseweg 59 en is geopend do, vr, za van 10.00 tot
17.00 uur, zondags van 13.00 tot 17.00 uur. Corjan Nodelijk,
beeldend kunstenaar, houdt in de expositieruimte van het
Hoofddorpse Theater Het Oude Raadhuis een expositie van ei
gen werk, voornamelijk op papier of karton. Tot en met 30 april
is het werk tijdens en na theatervoorstellingen te bezichtigen.
Ruim 100 jaar na verschijnen van Eline Vere oprichting van Louis Couperus Genootschap
amsterdam gpd
Het allochtone theatergezel
schap De Nieuw Amsterdam
(DNA) moet in zijn huidige op
zet verdwijnen en plaatsmaken
voor een klein professioneel en
semble met vijf acteurs en een
aparte kem voor scholingsacti
viteiten. De Amsterdamse
raadscommissie voor cultuur
ging in principe akkoord met
het advies van de commissie-
Ruyter over de toekomst van
het allochtone theater in ons
land. Oprichter en artistiek lei
der Rufus Collins verliest daar
mee definitief de leiding over
zijn gezelschap.
Overleg
De commissie kon geen besluit
nemen over een jaarlijkse ge
meentelijke subsidie van een
miljoen gulden voor het nieuwe
professionele ensemble. Er is op
dit moment nog overleg gaande
met het ministerie van WVC
over een subsidie van twee ton
voor de scholingskem uit het
budget kunstuitingen migran
ten. Cultuurwethouder Bakker
verwacht binnen een maand
duidelijkheid uit Den Haag.
Bij de discussies over de Kun
stenplannen voor de periode
1993-1996 velden de Raad voor
de Kunst en de Amsterdamse
Kunstraad afgelopen zomer een
negatief oordeel over het artis
tieke niveau van DNA. De thea
terwerkplaats Cosmic Illusion
Productions, de tweede belang
rijke pijler van het allochtone
theater in ons land, kreeg van
beide adviesraden wel een posi
tieve beoordeling en ontvangt
een jaarlijkse rijkssubsidie van
bijna acht ton. Zowel de Twee
de Kamer als de Amsterdamse
gemeenteraad meenden echter
dat opheffing van DNA schade
lijk is voor de ontwikkelingskan
sen van allochtone theaterma
kers.
Onvoldoende
De commissie-Ruyter bevestig
de in haar rapport het bestaans
recht van een gezelschap als
DNA, maar dan wel onder een
andere artistieke leiding. „Het is
een spijtige constatering, maar
de prestaties van Collins zijn in
derdaad onvoldoende geweest",
zei Ruyter in een toelichting.
Bij de definitieve besluitvor
ming over de toekomst van
DNA wordt verder gekeken naar
een mogelijke organisatorische
samenwerking met Cosmic Ilu-
sion Productions. De theater
werkplaats voelde daar aanvan
kelijk niets voor, maar heeft
zich inmiddels bereid verklaard
tot nader overleg.
Het moest er eens van komen. Een Louis Couperus Ge
nootschap. Eén van de grootste schrijvers van Nederland
kent ruim 100 jaar na het verschijnen van 'Eline Vere'
nog zó veel bewonderaars dat de oprichting van een lite
rair genootschap gerechtvaardigd lijkt. Initiatiefnemers
José Conradi en Joyce Ryken noemen de tijd rijp om
weer iets aan Couperus te doen.
voor zo'n genootschap? „De in
teresse in de volledige werken
(50 delen) van Couperus die bij
uitgeverij Veen worden uitgege
ven is enorm. Ook de biografie
van de hand van Frédéric Bastet
is een veelgevraagd werk." Zelf
verzorgt ze sinds een jaar in
Den Haag een literaire wande
ling langs gebouwen, die een rol
hebben gespeeld in Couperus'
werk en leven. „Die wandelin
gen zitten altijd vol. Mensen ge
nieten ervan als ze de sfeer van
Couperus mogen proeven. In
het huis van de opa van Cou
perus aan de Sophialaan, dat nu
een bibliotheek is, krijgen de
wandelaars behalve een kopje
koffie ook een oublietje. Een
opgerold koekje dat de kleine
Louis altijd van zijn grootvader
kreeg."
José Conradi weet het zeker:
mensen houden van die sfeer
en traditie. Daarom is een mu
seum of beter gezegd een huis
in de stijl van Couperus en in
gericht met zijn spullen die voor
een groot deel bij het Letterkun
dig Museum staan, ook haar
grootste wens. „In Engeland is
dat de gewoonste zaak van de
wereld. De meeste grote schrij
vers worden zo geëerd en dat
loopt als een trein."
Toch is een museum niet het
eerste doel van het genoot
schap. „Ach nee, zo'n museum
moet groeien. We beginnen
klein. Nieuwsbrieven, tentoon
stellingen en artikelen schrijven
en verzamelen voor een jaar-
leiden saskia stoelinga
José Conradi, woonachtig in de
Leidse Merenwijk, ging voor de
bijl toen ze op de middelbare
school zat. „Ik was verkocht
toen ik de roman Eline Vere las.
Sinds die tijd liet Couperus mij
niet meer los." José Conradi en
Joyce Ryken ontmoetten elkaar
tijdens de studie geschiedenis
aan de universiteit van Leiden.
Beiden deden bronnenonder
zoek naar de klassieke romans
van Louis Couperus. Toen de
grote man op Couperusgebied,
de Leidse hoogleraar F. Bastet,
tijdens een van zijn lezingen
een oproep deed om het in
1936 ter ziele gegane 'Genoot
schap Louis Couperus' nieuw
leven in te blazen, stapten beide
dames in.
Op dat moment verscheen er
ook in Vrij Nederland een ad
vertentie van Liberta van Wage-
ningen die bezig was met een
studie/leeskring over Couperus.
Krachten werden gebundeld.
Na een half jaar voorbereiding
was het Louis Couperus Ge
nootschap, met de biograaf
Bastet als erevoorzitter, begin
januari 1993 een feit. De doel
stelling: belangstelling voor,
kennis van en inzicht in het
werk van de schrijver te bevor
deren. Met als uiteindelijke
doel: het oprichten van een
Couperus Museum in Den
Haag.
Hoe weet José Conradi of er
daadwerkelijk belangstelling is
José Conradi: „Die Couperus-wandelingen zitten altijd vol.'
FOTO HENK BOUWMAN
boek. Natuurlijk moeten we ook
leden krijgen, maar ik heb daar
zelf veel vertrouwen in. Wie wil
Couperus nu niet levend hou
den? Trouwens we hebben al
veel leuke reacties gehad. Het
Nationaal Toneel heeft bijvoor
beeld al laten weten iets op to
neelgebied over Couperus te
willen doen."
Ook voor Leiden heeft Conradi
nog een leuke suggestie. „Louis
Couperus bezocht tussen 1884-
1886 veelvuldig het pand aan de chideeën dat speciaal
Apothekersdijk 27. Daar
de toen zijn leraar Nederlands,
Jan ten Brink. Misschien een
idee voor Ben Walenkamp om
daar een gedicht van Couperus
te plaatsen uit zijn bundel Or-
Brink is opgedragen.'
Informatie over het Genoot
schap is aan te vragen via post
busnummer 339, 2300 AH Lei
den.
Balletdanser Rudolf Noerejev, die woensdag
overleed, zal dinsdag worden begraven vanuit
de Opéra Garnier in Parijs. Dat hebben zijn
vrienden gisteren bekendgemaakt.
„Welke plaats is daarvoor beter geschikt dan
de Opéra Garnier, waar hij zijn debuut in Parijs
beleefde en waar zijn laatste produktie, La
Bayadère, vorig jaar oktober in première ging?"
zei André Larquie, voorzitter van de Nurejev-
stichting.
De Opera in het centrum van Parijs zal maan
dag de hele dag open zijn voor mensen die de
54-jarige, uit Rusland afkomstige danser de
laatste eer willen bewijzen.
De begrafenisplechtigheid dinsdag zal een be
sloten karakter hebben en door een aantal
vrienden en bewonderaars van Nurejev, onder
wie de Franse minister van cultuur Jack Lang,
worden bijgewoond. De danser zal vervolgens
ter aarde besteld worden op de Russische be-
i Parijs in St. Geneviève des Bois.
rotterdam jan rusdam
Eind oktober is het zover. Dan
opent het Nederlands Architec
tuurinstituut (NAi) de deuren
van de nieuwe behuizing in het
Museumpark in Rotterdam. In
het door de Maastrichtse archi
tect Jo Coenen ontworpen ge
bouw zal zowel de geschiedenis
van de Nederlandse architec
tuur als de hedendaagse ont
wikkeling onder de aandacht
worden gebracht. Volgens di
recteur A. Duivesteijn wordt het
instituut „een baken in het cul
turele landschap, nationaal en
internationaal."
In de aanloop naar de officië
le opening in oktober werd gis
termiddag al een mijlpaal be
reikt. Tijdens de eerste nieuw
jaarsbijeenkomst in Rotterdam
vierde het architectuurinstituut
het bereiken van het hoogste
punt van de nieuwbouw. Tege
lijkertijd werd het eerste bouw
deel, het archiefgebouw, offi
cieel opgeleverd en werd het
startsein gegeven voor de ver
huizing van de archieven en de
collecties van Amsterdam naar
Rotterdam. Ook werd het eerste
exemplaar ten doop gehouden
van het tijdschrift Archis dat
voortaan als tweetalige editie
verschijnt en zich daardoor na
drukkelijker kan manifesteren
op het podium van het interna
tionale architectuurdebat.
Met de oplevering van het ge
bogen, 200 meter lange archief
gebouw krijgt het archief van
het NAi voor het eerst een waar
dig onderkomen in wat wel de
schatkamer van het Architec
tuurinstituut wordt genoemd.
Een 'schatkamer' waarin opti
male berging, 2300 vierkante
meter opslagruimte met 30.000
kastplanken, en conservering
mogelijk is. In de afgelopen
twee jaar is keihard gewerkt om
een achterstand van 80 jaar in
de archivering, weg te werken.
Alles is er op gericht op het ar
chief na de zomer volledig toe
gankelijk te maken voor het pu
bliek.
Het NAi-archief omvat in to-
londen rtr/dpa
Basgitarist Bill Wyman verlaat
na dertig jaar een van 's werelds
bekendste en meest succesvolle
rock- en rollbands The Rolling
Stones. Wyman (55) zei gisteren
dat hij zich na al die jaren Sto
nes wil concentreren op „de be
langrijke dingen" in het leven.
Ondertussen wordt in Groot-
Brittannië druk gespeculeerd
wie de basgitarist zal vervangen.
„De laatste twee toemees wa
ren de beste die we ooit hebben
gemaakt: daarom ben ik nu
echt blij ermee op te houden",
zei Wyman in een interview met
de Britse televisie.
Wyman, zoon van een Britse
metselaar uit Zuid-Londen, ver
klaarde dat hij zich nu wil rich
ten op andere muzikale en za
kelijke belangen. In 1963 kwam
hij bij The Stones onder het
motto „we mogen blij zijn als
dit muzikale avontuur ons een
paar dubbeltjes oplevert" en
„alle andere belangrijke dingen
doen we later wel." „Dertig jaar
later heb ik geen van al die an
dere belangrijke dingen ge
daan."
Na Wymans vertrek blijven
nog drie Stones-leden uit de
oorspronkelijke jaren zestig-be
zetting over: Mick Jagger, Keith
Richards en Charlie Watts. Het
vierde bandlid van het eerste
uur, Brian Jones, stierf in 1969
in een zwembad. Hij werd ver
vangen door Mick Taylor, die
op zijn beurt later plaats maakte
voor Ronnie Woods.
De Britse (muziek)pers spe
culeert druk over de vervanger
van Wyman. Hoewel veel ken-
Bill Wyman: richten op andere muzikale e
ners menen dat Wyman geen
permanente vervanger krijgt en
The Stones de voorkeur zullen
geven aan wisselende basgita-
risten, noemen The Daily Mail
en The Evening Standard al de
namen van potentiële opvol
gers. De eerste krant tipt voor
malig Who-lid John Entwistle,
terwijl The Standard en het mu
ziekblad 'Q' de Amerikaanse gi
tarist Doug Wimbish een goede
kans geven. „Hij heeft basgitaar
gespeeld op Jaggers laatste twee
solo-elpees, heeft 'live' met hem
gewerkt en is onlangs door een
Amerikaanse blad als beste bas
speler uitgekozen", aldus redac
teur Danny Kelly van 'Q'.
Wyman werd soms aange
duid als 'de saaie Stone' vanwe
ge zijn ontspannen manier van
spelen. Maar zijn verhouding
met de 22-jarige Mandy Smith
die vorig jaar in een schei
ding eindigde maakte hem
omstreden. Een reputatie die hij
in een eerder stadium niet ver
kreeg ondanks zijn eigen bewe
ringen met meer dan duizend
vrouwen de liefde te hebben be
dreven.
Een luchtfoto van het architectuurinstituut in aanbouw met goed zichtbaar het gisteren opgeleverde gebogen, li
chief is gevestigd.
taal zo'n miljoen tekeningen,
foto's, maquettes, meubelen en
andere documenten van onder
anderen Berlage, Rietveld,
Dudok, maar ook van minder
bekende architecten en stede
bouwkundigen. Naast een goe
de berging voor de bestaande
collectie biedt het archief nog
veel ruimte voor verwerving van
met name na-oorlogse archie
ven en collecties. De eerste bij
drage daartoe werd gisteren ge
leverd door de overdracht van
het befaamde Gispen-archief
aan het NAi. De collectie van dit
bedrijf neemt een vooraan
staande plaats in de geschiede
nis van het 20ste eeuwse interi
eurontwerp in.
Tegelijk met de oplevering
van het archiefgebouw gaat ook
het studiecentrum van start. In
het hart van het archiefgebouw
kunnen jaarlijks 7 tot 12 gaston
derzoekers wetenschappelijk
onderzoek doen naar de collec
tie van het NAi.
Hoewel het Architectuurinsti
tuut volgens directeur Duives
teijn in één klap één van de best
geoutilleerde archiefinstellingen
van Nederland is en het insti
tuut als zodanig, internationaal,
een voorbeeldfunctie zal vervul
len is er op dit moment nog on
voldoende geld om het nieuwe
gebouw goed in te richten. In de
afgelopen maanden hebben al
veel bedrijven en instellingen
een bijdrage geleverd aan de in
richting van het archiefgebouw.
Maar de komende maanden zal
directeur Duivesteijn zich we
derom tot de particuliere sector
en het bedrijfsleven moeten
wenden om ook de rest van het
gebouw goed ingericht te krij
gen.
Het archief en de bibliotheek
in Amsterdam zijn sinds 1 de
cember gesloten. Eind mei is de
laatste grote tentoonstelling in
de huidige expositieruimte van
het NAi, aan de Westersingel in
Rotterdam. In september zal
het hele instituut zijn verhuisd
en worden in het nieuwe ge
bouw enkele open dagen ge
houden. Eind oktober wordt het
NAi op grootse wijze geopend
voor het publiek. Dan wordt on
der meer de tentoonstelling
'Stijl in Architectuur' gehouden
over twee eeuwen architectuur
in Nederland, zeg maar: een
vlootschouw van de collectie
van het Nederlands Architec
tuurinstituut.
rome eelco v
Biografische en kunsthistori
sche werken over Amadeo Mo
digliani (1884-1922) zullen voor
een belangrijk deel moeten
worden herschreven. In Parijs
zijn 430 onbekende tekeningen
opgedoken, die nieuw licht wer
pen op het leven en werk van de
Italiaanse schilder. In het najaar
zal een boek uitkomen dat te
vens dient als catalogus voor
een tentoonstelling die in Vene
tië, Londen, Madrid en steden
in Japan, Amerika en Canada te
zien zal zijn.
De tekeningen, vooral por
tretten en naakstudies, stam
men uit de minder bekende Pa
rijsejaren van Modigliani.
Ze werden tussen 1906 en 1914
vervaardigd en gekocht door de
Franse arts Paul Alexandre, die
een intieme vriend was van de
schilder en hem een atelier ter
beschikking had gesteld aan de
rue Delta nummer 7. De zoon
van de arts, Noël Alexandre, van
beroep historicus, heeft de lang
gekoesterde wens van zijn vader
gerealiseerd en een boek ge
schreven. Het bevat behalve de
tekeningen ook foto's, brieven
en manuscripten van Modiglia-
Noël Alexandre zegt in 'II
giomale dell'arte', het blad dat
als eerste publiceerde over de
tekeningen, dat het beeld wat
men heeft van Modigliani moet
worden bijgesteld. „Hij was niet
de lijdende pessimist, die zich
zelf vernietigde met dezelfde
zorg waarmee hij zijn talent
ontwikkelde. Ondanks zijn ar
moede en tuberculose hield
Modigliani intens van het le
ven", aldus Alexandre.
