m
Hele tandartspraktijk in een koffertje
mem
Leven en wonen
Cyclaam is 'n bosplant
T-r—
'Lijner' presteert minder
Ideale vrouwelijke vormen
'gevaar voor menselijk ras'
Breder stralend halogeen
Marmelade om lekker
mee te 'schrobben'
Ricochet,
de 'kleine'
squashbaan
Frisse geur
van Boldoot
Kale neuzen
MAANDAG 4 JANUARI 1993
21
REDACTIE •HENRIETTEV
TUIN
Cyclamen houden niet van onze warmgestookte huiskamers. Ze
houden van temperaturen die niet boven de 14 graden komen en
van luchtvochtigheid. Het zijn immers bosplanten, wie ooit door de
bossen in Midden-Europa heeft gelopen weet dat. Daar bloeien ze
rijk, de minizusjes van onze cyclamen. Willen we de mooie planten
zo lang mogelijk in leven en in bloei houden dan zullen we reke
ning moeten houden met hun wensen. Dat is op de allereerste
plaats een plekje dat zo ver mogelijk van de warmtebron in de ka
mer is verwijderd. Beetje minder licht is beter dan te veel warmte.
Verder mag de grond in de pot nimmer echt uitdrogen, maar uiter
aard ook niet te lang nat blijven. Bovendien moeten wij bij het wa
ter geven ervoor zorgen dat er nooit water op de knol die voor de
helft boven de grond uitsteekt, komt. Dat veroorzaakt rotting. Dus
is de meest veilige methode; het bekende schoteltje met lauw wa
ter. Daarin zetten we de pot en hij blijft er net zolang instaan totdat
de aarde vochtig aanvoelt. Dan snel uit het schoteltje halen, goed
uit laten lekken en weer op de goede plaats zetten. Eens in de tien
dagen gaat er wat plantenmest in het gietwater. Uitgebloeide bloe
men en gele bladeren niet wegknippen maar met een draaiende
beweging weghalen. Gaat er per ongeluk een goede bloem mee,
geen nood. De cyclaam blijkt een uitstekende snijbloem te zijn mits
men de onderste drie, vijf centimeter van de bloemstengel splijt.
Vraag niet waarom. Het antwoord ken ik niet, de praktijk wel.
Wat doen we met de uigebloeide planten?
In veel gevallen als ze nog goed gezond zijn, bloeien ze ook volgend
seizoen weer vrolijk als we langzamerhand ophouden met gieten
zodat de plant tot rust kan komen.
Hebben we een tuin dan mag de cyclaam na de nachtvorsten op
een plaatsje in de halfschaduw de tuin in. Daar krijgt hij geregeld
wat bijvoeding.
Leuk te weten dat ik veel plantenliefhebbers ken die de cyclaam
ook op een vensterbank, waar niet te veel zon komt, meerdere ja
ren achter elkaar in bloei weten te trekken.
LEZERSVRAAG
De duinpest van MEVROUW VAN ECK UIT NOORDWIJK heeft me
zowat slapeloze nachten bezorgd. Na overleg met diverse deskun
digen is het advies om deze plant, die men ook wel tankmos
noemt, te bestrijden met véél kalk. Duinpest krijgt de laatste jaren
namelijk de overhand omdat de zure regen grote invloed heeft op
het zuurgehalte van de grond. Kalk kan deze negatieve invloed te
niet doen volgens deskundigen. Zelf wil ik er nog aan toevoegen
dat men onbegroeide stukken grond ook af kan dekken net zwart
plastic zodat de opkomende planten geen kans krijgen om blad
groen te vormen en dus van armoede afsterven.
Hardnekkig wortelonkruid zoals zevenblad en kweekgras wordt
door boeren op nieuw land ook wel bestreden door er aardappelen
op te zetten. Met de oogst trekt men dan ook de resterende wortels
van het onkruid mee. Nu maar hopen dat een combinatie van deze
milieuvriendelijke bestrijdingsmethoden succes hebben.
MEVROUW VEERMAN-DIJKSTRA UIT VOORSCHOTEN wil haar
hortensia snoeien omdat deze te groot wordt. Kort geleden werd
een dergelijke vraag al beantwoord in deze rubriek. Nu nog even in
het kort: alleen na de bloei snoeien en dan liefst hele takken weg
halen. Hortensia's houden er niet van om gesnoeid te worden. Nu
de plant laten zoals deze is omdat de verdroogde bloemen de
knoppen voor volgend jaar beschermen. Wat de rododendron be
treft: rondom mesten is heel gevaarlijk. Deze bosplanten houden
van zure grond en veel humus, eventueel iets extra fosfor. Dus: veel
turf, het liefst zelfgemaakte compost lijkt de meest veilige methode.
En dat dan liefst in het voorjaar, al kan deze combinatie in een dik
ke laag om de voet ook nu geen kwaad.
Neen, geen postillon damour maar een postillon du jardin voel ik
me nu ik de kaart van G. V.D. SCHAAR UIT HAARLEM heb gelezen.
Op deze kaart kan ik ontdekken dat mijn antwoord aan mevrouw
Koomen uit Haarlem niet juist was. Ik meende dat de plant met
dikke bol en rode besjes een Amaryllus was. Niets ervan, volgens G.
v.d. Schaar is het een Arun oftewel aronskelk uit de familie van de
Araceae. Dat werd ontdekt in Readers Digest en de persoonlijke er
varing van G. v.d. Schaar is dat deze giftige aronskelk veelvuldig in
de bossen in Frankrijk voorkomt. Hij houdt van vocht en schaduw,
verder gewoon laten afsterven en weer uit laten komen. Wordt elk
jaar mooier en groter. Met dank vermeld ik dit.
Komt er bij u al tuinierend of wandelend in de natuur een vraag
op? Greet Buchner zal proberen voor u het antwoord te vinden.
De vraag kunt u opsturen naar Damiate Dagbladen, Postbus 507,
2003 AP Haarlem La.v. de redactie LEVEN EN WONEN.
'We staan echt op een keerpunt'
Het is zwart, er zit een flink aantal instrumenten in en
het weegt dertien kilo. In de meest afgelegen gebieden
ter wereld is het een uitkomst. Wat zou dan zijn? Het is
de hele tandartspraktijk in een koffertje. Het enige wat je
daarnaast nog nodig hebt is elektriciteit; eén stopcontact
is dan voldoende.
behandeling van patiënten die
door welke omstandigheden
dan ook, niet in staat zijn om de
tandarts in zijn spreekkamer op
te zoeken.
Naast het koffertje met de
complete tandheelkundige ap
paratuur, presenteert het Nieu-
wegeinse bedrijf ook de DSA
2000, een mobiele behandel-
eenheid, compleet voorzien van
ingebouwde compressor en
twee waterreservoirs. Het leuke
van zo'n 72 kilo wegende 'be
weeglijke' unit is, zegt Dekker,
dat een tandartsenpraktijk bin
nen twee uur een feit is. Geen
hak- en breekwerk, nee, de
tandarts die zich een dergelijke
wendbare praktijk met alle be
nodigde voorzieningen aan
schaft, hoeft alleen maar een
paar stekkers in het stopcontact
doen en klaar is Kees. De mo
biele unit heeft meer mogelijk
heden, zegt tandarts Gert
Breuklander uit Putten, die min
of meer de uitvinder is van het
unieke koffertje. Het concept is
overigens zowel voor de mobie
le unit als het koffertje hetzelf-
I I
In dit koffertje, Trekking gehe
ten, samengesteld volgens het
principe van Dental Stand Alo
ne (DSA), waarin een volwaar
dig tandheelkundig instrumen
tarium zit, kost rond de 14.000
gulden. In zo'n 'koffer-praktijk'
zit een zogeheten meerfunctie-
spuit, waaruit water en lucht
komt. Druk je deze twee knop
pen tegelijk in, dan dient deze
spuit als een waterspray. Verder
zit er een elektrische micromo
tor in die een programmeer
baar-toerental heeft. Op dit mo
tortje zit een zogeheten univer
sele aansluiting, die zorg draagt
voor alle roterende instrumen
ten. Verder is het koffertje uitge
rust met een waterkoeling, een
tandsteenapparaat, een speek-
selafzuiger en een opera
tielamp.
Het is bijvoorbeeld een ware
uitkomst voor de volksgezond
heid in Derde Wereldlanden. En
hoewel het nog maar pas op de
markt is, heeft directeur-ver-
koopleider Cor Dekker van
Dental International in Nieuwe-
gein al bestellingen uit het bui
tenland binnen.
Huisbezoek
De tandheelkundige praktijk in
het koffertje is zeer geschikt
voor een snelle en ambulante
de.
Grote behoefte
Het koffertje („hygiënisch en
heel goed te reinigen") is duide
lijk afgestemd op landen in Afri
ka en Azië. Daarvoor heeft Dek
ker contact gelegd met de firma
BST uit het Brabantse Terheij-
den, die gespecialiseerd is in het
aanleggen van medische en
elektriciteitsvoorzieningen door
zonne-energie. „Ze zijn razend
enthousiast over het koffertje,
want BST heeft de nodige erva
ringen met portable appara
tuur".
Niet alleen voor het koffertje
maar ook voor de verplaatsbare
tandheelkundige unit bestaat
grote belangstelling in het bui
tenland. Uit Oost-Europa („ze
zitten daar te schreeuwen om
deze units") komen heel en
thousiaste reacties. Maar ook de
Arabische wereld heeft interes
se. Onlangs kwamen er al offer
tes binnen voor 85 koffertjes en
50 rijdbare units van het minis
terie van volksgezondheid in
Saoedie-Arabië. In Nigeria zijn
al tien rijdbare units in gebruik
genomen.
Breuklander heeft nu een
praktijk opgebouwd, maar als
hij vandaag opnieuw zou moe
ten beginnen, zou hij direct de
DSA 2000, de mobiele behan-
del-unit aanschaffen. „Als je
een praktijk begint, koop ie een
pand en moeten er leidingen
gelegd worden en zet je in een
ruimte een compressor neer. Bij
de mobiele unit kan je dit alle
maal vergeten, want het kan
veel makkelijker en goedkoper.
We staan echt op een keer
punt".
Hoekregelkraan
praktisch voor
alle sanitair
Er zijn in ons land nog niet zo
veel sanitair-installateurs die bij
het inrichten van een badkamer
of toilet als vanzelfsprekend
hoekregelkranen toepassen.
Toch vormen ze de veiligste,
snelste en fraaiste verbinding
om sanitaire apparatuur op de
waterleiding aan te sluiten.
In de meeste Nederlandse
huizen moet als de kraan lekt
en van een nieuw 'leertje' moet
voorzien de hoofdafsluiter van
de watertoevoer worden afge
sloten om zo'n herstelklusje te
klaren. Heb je regelkraantjes
onder wastafel of ander tap
punt, dan hoef je alleen die
maar af te sluiten, terwijl overal
elders de watertoevoer in stand
blijft
Hoekregelkranen hebben nog
meer voordelen. Als de straal uit
een kraan al te krachtig stroomt
kun je die intomen.
Bij ééngreepsmengkranen
kan er een drukverschil optre
den tussen de aanvoer van
Hoekregelkranen, een fraaie en praktische oplossing. foto gpd
warm en koud water. Met de
hoekregelkraan kan de juiste
verhouding tussen warm en
koud worden ingeregeld.
In flatwoningen komt het bij
reparaties aan de waterhuis
houding nog al eens voor dat de
hoofdleiding tijdelijk moet wor
den afgesloten. In zulke geval
len moeten alle kranen worden
opengedraaid en als je toevallig
vergeet dat ze open staan kun je
na even wat boodschappen te
hebben gedaan bij thuiskomst
een fors waterballet verwachten
nadat de druk intussen weer is
ingesteld. Door de hoekwater-
kranen in zo'n situatie dicht te
draaien is dit simpelweg te
voorkomen.
LONDEN CEUA HALL
THE INDEPENDENT
Niet alleen de taille wordt slan
ker, ook de intellectuele capaci
teiten verminderen als je 'aan
de lijn' doet, zo ontdekten Brit
se onderzoekers. Vrouwelijke
studenten die op dieet zeiden te
zijn en die werden getest op
hun reactiesnelheid, informa
tieverwerking en geheugen,
presteerden minder dan vrou
wen die niet op dieet waren.
Zelfs vrouwen die niet op dieet
waren maar die, met hun ge
wicht in het achterhoofd, be
heerst aten, deden het minder
dan degenen die aten wat en
wanneer ze wilden.
Volgens onderzoekers Green
en Rogers, psychologen verbon
den aan het Instituut voor Voe
dingsonderzoek in Reading in
Zuid-Engeland, zijn de schade
lijke effecten van dieet op de in
tellectuele prestaties tot nu toe
bijna volkomen genegeerd.
„Vermageren wordt in de
Westerse maatschappij be
schouwd als iets onbeduidends,
maar dat is het zeker niet", zegt
Green.
De onderzoekers hebben 55
vrouwen bestudeerd, van wie er
13 op dieet waren. Zij ontdek
ten dat de vrouwen die het er
bij de test het slechtst afbrach
ten, ook degenen waren die het
langst op dieet waren geweest
en het meest waren afgevallen.
Volgens Green was het niet
gemakkelijk hun bevindingen te
verklaren maar de vrouwen die
zich zozeer bezighouden met
hun dieet en met hun figuur,
kunnen daardoor worden afge
leid van hun andere taken.
Een andere verklaring kan
zijn dat „de hartslag onmiddel
lijk voor en na het afnemen van
de test bij degenen die op dieet
waren het laagst was, wat mis
schien op een verminderde
alertheid wijst als factor waar
door er mindere prestaties wor
den geleverd". Of misschien
hadden de vrouwen op dieet
gewoon honger. De onderzoe
kers konden er geen chocola
van maken.
CEUA HALL-THE INDEPENDENT
Als het vrouwen lukt een lijf zo
dun als dat van de tegenwoordi
ge etalagepop, te krijgen, zou
den de dagen van het menselij
ke ras wel eens geteld kunnen
zijn. Vrouwen en meisjes die zo
mager zijn, menstrueren niet en
zouden onvruchtbaar worden.
Dat verklaren Finse onderzoe
kers die metingen hebben ver
richt bij zes etalagepoppen uit
de periode vanaf de jaren '20 tot
heden, en bij een groep studen
ten van een gemiddeld gewicht.
Bij vrouwen zou vet ten min
ste 17 procent van hun gewicht
moeten uitmaken om de men
struatie op gang te brengen en
22 procent voor een regelmatige
menstruatie. Maar de onder
zoekers hebben ontdekt dat ter
wijl de hoeveelheid 'vet' aan de
etalagepoppen van voor de ja
ren vijftig meestal normaal was,
dat sindsdien aanmerkelijk
minder is geworden.
Sommige van de studenten
bij wie vet 23 tot 32,2 procent
van hun lichaamsgewicht uit
maakte bevonden zich op
het randje van wat gezond
wordt geacht.
Een van de onderzoekers zegt
dat vrouwen van kleins af aan
vetrouwd raken met de mode
grillen. „Veel van die modever
schijnselen kunnen geen
kwaad, maar de neiging om ex
treem mager te willen zijn, is
niet zonder gevaar."
De omvang van armen, heup
en en dijbenen zijn bij de etala
gepoppen van na 1950 vermin
derd met respectievelijk 2 tot 3
cm, 8 cm en 4 tot 5 cm. De ma
ten van de etalagepoppen van
voor die tijd komen meer over
een met die van de studenten.
Wassen met karnemelk was vroeger het advies als je last had van
een wat onrustige huid. Dat gaat nu niet meer op want de karne
melk van nu is anders. Toch zijn er nogsteeds voedingsmiddelen
die dienen als basis voor cosmetica. Zo brengt de Body Shop een
Marmelade Body Scrub, een crème die is samengesteld uit vruch-
tenrasp (sinaasappel en citroen), geurige oliën, zeepkruidextract en
korreltjes avocadopit.
Zeepkniid is een natuurlijke reiniger die een droge, jeukende huid
verzacht. De Assyriërs gebruikten dit kruid voor het eerst en in het
Midden-Oosten reinigt men er nog altijd oude en kwetsbare wand
kleden mee.
Naast de Marmelade Body Scrub is er ook een op basis van rijstolie
en zoete amandelolie. Beide produkten kosten 19,95.
Nieuw in het lampenas
sortiment van Philips is
de PAR 20. Deze pers-
glas-halogeenlamp is
volledig uitwisselbaar
met spotline reflector
lamp, geeft meer licht en
gaat tweemaal zolang
mee. Dit lamptype is te
koop in bundelbreedten
van 10 en 30 graden,
beide in 50 Watt. De
nieuwe halogeenlamp is
vooral geschikt voor op
en inoouwspots. De
krachtige en heldere
lichtbundel levert een
uitstekend lichtaccent
op. Schadelijke UV-stra-
ling kan dank zij de gla
zen omhulling niet vrij
komen.
De serie persglas-ha
logeenlampen PAR 38
heeft nieuwe versies ge
kregen met bredere
lichtbundels. Dit lamp
type was al wel met ge
wone schroeffitting te
koop, maar tot nu toe al
leen met een bundel van
5 graden: een scherp-ge-
richte spot. Nu zijn er
ook lampen met bun
dels van 12 en 30 graden
breedte, in 75 en 100
Watt. Dank zij de
schroeffitting is het mo
gelijk standaard-PAR-
lampen in bestaande ar
maturen te vervangen
door halogeenlampen,
die meer en helderder
licht geven i
lijk langer m<
Met de PAR-2- kunnen fraaie lichtaccenten worden bereikt
Ricochet, zo heet de één jaar
oude combinatie van squash en
racketball. die in Canada is ont
wikkeld. Ricochet Benelux heeft
in Nederland inmiddels vijftien
banen gebouwd, waarvan zes in
Alphen aan den Rijn. In Europa
heeft het bedrijf inmiddels 50
banen geleverd en heeft het or
ders voor nog eens 50 banen op
zak.
Groot voordeel van het nieuwe
spel is volgens de makers van
de banen, dat de banen slechts
2,70 meter hoog zijn en daar
door gemakkelijk in allerlei
sportcentra zijn in te jouwen.
Vanwege de geringere hoogte is
het bij Ricochet ook toegestaan
het plafond te gebruiken. Het
racket is kort en licht. De drie
soorten ballen hoeven niet eerst
warm te worden geslagen.
Voor wie z'n dure eau de toilet-
te of parfum voor feestelijke ge
legenheden wil bewaren maar
toch een bescheiden geurtje op
prijs stelt brengt J.C. Boldoot
een eau fraiche. Dit watertje is
er in vier geuren: Lavande (la
vendel) Flora (citrusvruchten en
grasplanten); Chypre (eikemos,
muskus en amber); Bouquet
(bloemen). Geurtjes die herin
neringen oproepen aan vroeger,
toen er nog geen wasverzach-
ters met een synthetisch luchtje
waren maar een zakje met la
vendelblaadjes de lakens heer
lijk deed geuren. Een flacon van
50 ml kost 8,95. Het flesje is
navulbaar en de inhoud alleen
kost dan 5,-.
Kinderschoenen met kale neu
zen, een rechter pump die tij
dens het autorijden over de au
tomat schraapt, nieuwe heren
schoenen die op onverklaarbare
wijze zijn beschadigdWie
kent ze niet? Al dergelijke be
schadigingen aan glad leer zijn
snel en onzichtbaar te herstel
len met Tana Retouche.
Het is geen verf, geen schoen-
crème en geen inkt; het is wa
terbestendig, geeft niet af en
vlekt niet. Het in een flacon met
een sponsapplicator verpakte
Daarna kan de schoen worden
gepoetst. Ziet de schoen er he
lemaal een beetje 'oud' uit, dan
kan hij in zijn geheel met de
vloeistof worden behandeld.
Tana brengt het reparatiemid
deltje in vele voorkomende
kleuren. De prijs per verpakking
is 8,75. Te koop in schoenspc-
ciaalzaken en reparatiebedrij-
