'In de kerk ben ik vogelvrij
Kerk Samenleving
Een opvallend warm jaar
ZATERDAG 2 JANUAR11993
18
BUITENLAND KORT
Jeruzalem
Archeologen hebben in Jeru
zalem de resten ontdekt van
een grote vijfde-eeuwse kerk.
die misschien is gebouwd ter
herdenking van de tocht van
Maria naar Bethlehem vlak
voor de geboorte van Christus.
De archeologe Rina Avner, die
onlangs de vondst bekend
maakte, zei dat de achthoekige
kerk met een breedte van on
geveer 50 meter de grootste in
haar soort in het Heilige Land
is. „Wij hopen de rots te vin
den die zou bewijzen dat dit
de plek is waar Maria zat om
uit te rusten tijdens haar reis
naar Bethlehem", zei Avner.
Volgens de christelijke traditie
liep Maria van Jeruzalem naar
het dichtbij gelegen Betlehem,
waar zij het leven gaf aan Je
zus. „Deze plaats is bijna even
belangrijk als de kerk van het
Heilig Graf of de Geboorte
kerk", meende Avner.
Wereldcatechismus
De tweede druk van de we
reldcatechismus van de
Rooms-Katholieke Kerk, die in
november dit jaar werd gepre
senteerd, was in Spanje bin
nen twee dagen uitverkocht
Daarmee is het boek een van
de bestsellers van het jaar,
heeft de distributeur laten we
ten. De tweede druk bedroeg
ongeveer 200.000 exemplaren.
De eerste druk van 210.000
exemplaren van de Spaanse
vertaling was eerder deze
maand bijna onmiddellijk na
verschijning niet meer te krij
gen. Een woordvoerster van de
uitgevers toonde zich niet ver
rast over het succes. „Katho
lieken willen graag weten wat
er gaande is", meende ze. De
uitgevers hebben besloten
geen luxe editie van het boek
van meer dan 600 bladzijden
uit te geven. „Rome heeft laten
weten dat de catechismus niet
te duur mag worden", aldus
de woordvoerster. De Neder
landstalige uitgave van de ca
techismus, een gezamenlijk
project van de Nederlandse en
yiaamse bisschoppen, zal niet
voor de zomer van 1993 ver
schijnen.
Slowakije
De rooms-katholieke bis
schoppen in Slowakije hebben
alle burgers in het land, dat
gisteren zelfstandig is gewor-
en, opgeroepen tot eenheid
en vreedzame samenwerking
met alle landen van Europa.
Slowakije moet 'een geluklcig
vaderland voor allen' worden,
schrijven de bisschoppen ln
hun nieuwjaarsboodschap. De
bisschoppen van het overwe
gend rooms-katholieke Slowa
kije zijn ermee ingenomen dat
de deling van Tsjechoslowa-
kije 'in vrede en na bedachtza
me onderhandelingen met de
verantwoordelijke vertegen
woordigers van het Tsjechi
sche volk' tot stand is geko
men. 'Afschuwelijke gevechten
en bloedvergieten', waarmee'
elders in de wereld de deling
van een land gepaard is ge
gaan, is vermeden, wat de bis
schoppen hoop geeft voor de
ontwikkeling van hun land. De
bisschoppen menen dat het
zelfstandige Slowakije 'in
waarheid en gerechtigheid' en
in trouw aan de principes van
de lange christelijke traditie
van het land moet worden op
gebouwd. Daarbij leggen zij
nadruk op de rol van het gezin
ln 'dit historische uur'.
REDACTIE: DICK VAN DER PLAS 071 -1614 21
De geslachtsverandering van dominee Janine de Boer
Twaalf jaar geleden onderging dominee Janine de Boer
(59) uit Mijdrecht een geslachtsverandering. Daarna was
er voor de ervaren predikante geen plaats meer in haar
kerk. Het afgelopen jaar kwam daar bijna verandering in.
De gereformeerde kerkeraad van Grou wilde ds. De Boer
als predikante beroepen. Een lobby van conservatieve
gemeenteleden stak er een stokje voor. Een informatieve
avond over het verleden van de domina draaide uit op
een regelrechte inquisitie. „Dominee, bekijkt u het nu
eens van de positieve kant. In feite hebt u geluk gehad. In
de Middeleeuwen was u hiervoor op de brandstapel te
recht gekomen."
MUDRECHT GPD
„Ik bof dus." De Boer zegt het
op smalende toon. Ze is het zat.
Twaalf jaar lang heeft ze gepro
beerd een plaats als predikante
in de Gereformeerde Kerken te
krijgen. Nu heeft ze al haar
preekbeurten afgezegd en haar
talrijke kerkelijke vrijwilligersac-
tiviteiten opgeschort. De predi
kante weigert nog langer genoe
gen te nemen met een twee
derangspositie in de kerk. Bitten
„Ik heb geen kerkelijk thuis
meer. Ik ben goed genoeg om
allerlei vrijwilligerswerk in de
kerk te doen, maar voor een of
ficiële positie als predikante
kom ik toch niet in aanmer
king."
„Ik weet het, mijn transseksu-
ele verleden speelt me parten.
Ach, als je eens wist hoe ik dat
woord 'transseksueel' haat. Ik
ben geen transseksueel en wens
niet als zodanig behandeld te
worden. Een transseksueel is ie
mand bij wie binnen- en bui
tenkant niet in overeenstem
ming met elkaar zijn. Bij mij is
dat al lang opgelost. Ik ben een
vrouw. Ik voel me vrouw. Maar
in de kerk zal mijn verleden me
echter altijd blijven achtervol
gen."
„Zie het maar zo. Jij bent een
man en gelukkig met je manne
lijke manier van leven. Dan
moet je toch niet denken aan
een transformatie tot vrouw? Ik
was een vrouw die elke dag
moest leven als man. Dat was
een leven in leugen."
„Op een bepaald moment
vroeg ik me af: moet ik nu tot
mijn dood toe zo verder gaan?
Toen er de mogelijkheid was
om over te stappen, kon ik dat
niet weerstaan. In 1980 ben ik
geopereerd. Daama moesten al
le relaties die ik had herzien
worden. Bij sommige mensen
kostte dat meer tijd dan bij an
deren. Ik ben ook mensen kwijt
geraakt, maar achteraf gezien
waren dat mensen die toch al
niet echt belangrijk voor mij
waren. Er waren ook mensen
die zeiden: 'we accepteren je,
maar dan moet je verder niet
zeuren'. Alsof ik daar blij mee
moest zijn. Achter zo'n opmer
king zit een enorm gevoel van
superioriteit."
Veroordeling
„Sinds mijn operatie ben ik in
de kerk vogelvrij. Ik ben veroor
deeld om wat ik gedaan heb.
Om Christus wil moet de kerk
zuiver gehouden worden, niet
waar? Predikanten moeten van
onbesproken gedrag zijn. Mem
sen kunnen zich kennelijk niet
voorstellen dat de dominee ook
maar een mens is."
„In de kerk is middelmaat de
norm. Een ieder die daar van af
wijkt is gevaarlijk en hoort er
niet bij. Hoeveel mensen zijn er
zo niet buiten de kerk geraakt?
Maar het probleem zit in de
kerk zelf. Volgens haar bijbelse
opdracht zou de kerk een ge
meenschap van gelovigen moe
ten zijn, ongeacht ras, sekse en
achtergrond. In de kerk zouden
we respect moeten hebben voor
elkaar en een ieder in zijn en
haar eigen waarde moeten la
ten."
„Ja, natuurlijk was er ook een
bijbels argument om mij af te
schrijven. Ik had mijn leven im
mers van God gekregen. En een
leven dat je van God gekregen
hebt. mag je niet veranderen.
De traditionele manier van bij
beluitleg biedt geen enkele
ruimte voor zoiets als geslachts
verandering."
„Wat ik daar dan tegenover
stel? Het feit dat de schepping
niet volmaakt is. Mensen erken
nen dat op allerlei terreinen, be
halve op het gebied van trans-
seksualiteit. Nee, voor dat soort
afwijkingen hebben we wel psy
chiaters. De mens heeft een
buitenkant en een binnenkant,
dus moet je de ziel maar aan
aan het lichaam aanpassen. Een
psychiater mag sleutelen wat hij
wil, maar o wee als je het omge
keerde doet. Dat mag niet van
God."
„Maar wat is nu belangrijker
voor God? De ziel of het li
chaam? De ziel is toch het
meest wezenlijke element van
ons bestaan? En God is toch een
God van bevrijding? Een mens
hoeft geen verkreukeld bestaan
te leiden! Als het mogelijk is om
je bestaan te veranderen, waar
om zou je het dan niet doen?
God wil uiüeiden uit de benau
wenis. Maar wat zeggen de
mensen in de kerk? Je moet je
kruis dragen."
„Weet je wat ik nog het ergste
vind? In Grou waren er mensen
die het met mij aandurfden, die
de moed hadden hun nek uit te
steken. Alleen hebben ze later
het hoofd weer in de schoot ge
worpen. In iedere gemeente zijn
mensen die hunkeren naar ver
nieuwing. Maar als het er op
aan komt, dan haken ze af. Die
groep staat niet op, ook in Grou
niet. In die groep ben ik het
meest teleurgesteld. Nadat in
Grou de beslissing gevallen was,
werd ik overspoeld met steun
betuigingen, bloemen en cho
colaatjes. Maar ja, wat heb ik
daaraan? Bloemen, chocolaa
tjes, maar geen werk."
BOEKBESPREKING
Jehovah's getuigen
Veel Jehovah's getuigen zijn lang niet zo zeker als ze zich voordoen.
Dit schrijft de hervormde predikant H. Veldhuizen in zijn boek 'In
gesprek met Jehovah's getuigen'. De schrijver raadt zijn lezers aan
zich niet te laten imponeren door de oneindige vloed van argu
menten en bijbelteksten die de huis-aan-huis werkers gebruiken.
„Gewoonlijk hebben ze een aantal teksten uit het hoofd geleerd. Er
zijn vele andere bijbelgedeelten die ze niet kennen."
Veldhuizen signaleert dat de houding van de getuigen veranderd
is. „Ze zijn voorkomend. Hebt u geen belangstelling voor hun
boodschap, dan nemen ze vriendelijk afscheid."
Het tragische is dat de aanhangers van het Wachttorengenoot
schap hun twijfel niet kunnen uiten, schrijft de predikant. „Het
wachttorensysteem is een wespennest, een totalitaire organisatie
waar van liefde, eenheid en broederschap in de praktijk weinig te
recht komt."
Bij een gesprek is het belangrijk afspraken te maken over de
tijdsduur, aldus Veldhuizen. „Jehovah's getuigen weten dikwijls
van geen ophouden." In zijn boek relativeert Veldhuizen de groei
van het genootschap behoorlijk. Hij wijst erop dat het aantal uittre
dingen groot is en dat een groot gedeelte van de aanwas uit eigen
kinderen bestaat. Volgens een Duits onderzoek heeft een actieve
Jehovah's getuige 168 uren nodig om iemand te bekeren.
•ek met Jehova's getuigen H. Veldhui
N 90-5030-306-4. Prijs: 18,50 gulden.
In 'De Heidense Middeleeuwen' proberen zes auteurs het verband
tussen het christendom en het heidendom aan te geven. Ze gaan er
zelfs vanuit dat op een aantal gebieden het christendom de voort- 90-239-1456-2. Prijs: 25,oo gulden.
zetter van het heidendom is. Het is de bedoeling van dit boek een
aantal facetten te belichten van het heidendom, zoals de Middel
eeuwen het nog kenden, onder welke vorm dan ook: elementen die
doorleefden in de ritus, in geloofsuitingen en concepten. Vanuit
verschillende uitgangspunten wordt inzicht gegeven in de wijze
waarop het christendom overlevend heidendom nodig had, om de
eigen lacunes in opvattingen en voorstellingen op te vullen. Het
proces van de inwerking van de kerk op de middeleeuwse maat
schappij enerzijds en het doorleven van het heidendom anderzijds,
zijn ae centrale thema's van deze wetenschappelijke uitgave.
De Heidense Middeleeuwen Ludo Mllis eA« .- Brepols Kok, 1992. 183
p. - ISBN 90-242-6153-8. Prijs: 47,50 gulden.
Nieuwe kerken
Van de hand van R. Steensma en R.H. Knijff is het boek 'Model
Oranjekapelvervanging van grote kerken door kleine'. In het eer
ste deel van hun boek geven de auteurs een beschrijving van 21
kerken die zijn afgebroken en vervangen door een kleine nieuwe
kerk. Van elke nieuwe kerk is een foto van het interieur en exterieur
te vinden, evenals een plattegrond. Bovendien is er ook een foto
van elke oude kerk. In het tweede deel worden verschillende alge
mene aspecten beschreven zoals de bouwstijl en de bezettings
graad, financiële zaken, de kerkzaal en diverse ervaringen in het ge
bruik van de nieuwe kerken. De beschreven 14 rooms-katholieke, 4
gereformeerde en 3 hervormde kerken zijn te vinden in Amster
dam, Bloemendaal, Delft, Eindhoven, 's-Gravenhage, Helmond,
Rotterdam, Utrecht, Vlaardingen en VughL
KRUISPUNT In kerkgebouw
het Kruispunt aan de School
straat 2 in Voorschoten wordt
op donderdag 14 januari een
gespreksavond gehouden over
het thema 'Eigen schuld'. Dr. F.
de Stoppelaar zal het thema
vanuit de psychiatrie beschou
wen. Aanvang acht uur.
BEROEPINGSWERK
GEREF.KERKEN VRIJGEMAAKT
Aangenomen naar Heemse E.
Woudt te Ermelo
Bedankt voor Hasselt G.F. de
Kimpe te Axel;
Beroepbaar G.J. van Enk te Gro-
ningen-Noord, 1.1. missionair
pred. te Irian Jaya, Venuslaan
63, 6742 KJ Groningen, tel. 050-
779333;
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Werkendam A.J.
Gunst te Tholen, die bedankte
voor Aalburg;
Bedankt voor Rotterdam-Zuid
G. Mouw te Genemuiden;
GEREF. GEMEENTEN in NED.
Bedankt voor Opheusden J.
Roos te Chilli wack(Canada).
COLOFON
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ
Leidsch Dagblad, uitgave
van Dagbladuitgeverij Damiate bv.
DIRECTIE: J. de Vries,
G.P. Arnold (adj)\
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor,
Henk van der Post (ad/).
telefoon 071-161400
REGIOKANTOREN
Wilhelmmalaan 18,2505 ED
Alphen a/d Rijn,
telefoon 01720-48888.
Grachtweg 53a, 2161 HM
Lisse. 02521 13634.
POSTADRESSEN
Postbus 54.2300 AB Leiden.
Postbus 83,2400 A8 Alphen a/d Rijn.
TELEFAX
Leiden advertenties 071-143480.
Leiden fam. berichten 071-161385.
Leiden redactie 071-161488.
Alphen 01720-73933.
ADVERTENTIES
ma.-vrij. van 08.00-1700 uur:
Telefoon 071-161400.
RUBRIEKSADVERTENTIES
ma.-vrij. van 8.30-17.00 uur:
(Sleuteltjes): Telefoon 071-143545.
ABONNEMENTEN
Tel. 071-128030
bij vooruitbetaling (ind. BTW)
perkwartaal-82,85
per kwartaal (post)119,50
perjaar321,65
per maand28,75
(Automatische incasso)
KLACHTEN BEZORGING:
mat/m/vrij: 18.00-19.30 uur,
zat: 10.00-12.00 uur
071-161499
KABELKRANT:
Redactie 023-150147
Advertenties 071-161367/161363
AGENDA
ZATERDAG 2 JANUARI
Leiden
Nieuwjaarsconcert met aansluitend
nieuwjaarsreceptie van Muziek-en
vang 19.00 u
Lisse
Countrydansavond met live muziek,
org. North-Hill Country Dancers, in
Tapperij 'De Gewoonste Zaak',
Schoolstraat 11aanvang 21.00 uur.
Nieuw Vennep
Demonstratie Kaasmaken bij Kinder
boerderij 'Dierenvreugd', Zuiderdreef,
van 13.00 tot 16.00 uur.
Noordwijk
'Noordwijk in 60 seconden' Hotel
Oranje, Koningin Wilhelmina Boule
vard, aanvang 20.00 uur.
ZONDAG 3 JANUARI
Leiden
Archeologisch spreekuur m de Taf-
feh-zaal van het Rijksmuseum van
Oudheden, Rapenburg 28, van
13.00 tot 16.00 uur.
Noordwijk
Nieuwjaarsreceptie Noordwijkse Red
dingsbrigade in het Materialenge-
bouw aan de Bosweg, aanvang 11.30
Frisse Neuzentocht over 4 of 8 ki
lometer, start tussen 11.00 en 13.30
uur bij res. De Blauwe gans aan de
Koningin Wilhelmina Boulevard.
Nieuwjaarsreceptie van de Noord
wijkse hengelsportvereniging "De
Sportvisser", aanvang 16.00 uur.
MAANDAG 4 JANUARI
Noordwijk
Nieuwjaarsreceptie Burgemeester en
HET WEER
HANS VAN ES
Het achter ons liggende jaar
1992 was opnieuw een opval
lend warm jaar. De laatste vijf ja
ren (1988 tot en met 1992) zijn
uniek in de moderne weerge-
schiedenis qua warmteproduktie.
Met uitzondering van 1991 be
hoorden deze jaren tot de al Ier-
warmste van de eeuw.
Het winterweer van januari en fe
bruari bleef beperkt tot een en
kele week met lichte tot matige
vorst. Hier en daar kon wat wor
den geschaatst, maar die pret
was snel over. Sneeuw werd er
vrijwel niet gezien. Op de avond
van de zestiende februari wist
zich met grote moeite een heel
dun sneeuwdekje te vormen.
Het voorjaar verliep vrij normaal
maar van 12 tot 14 mei beleef
den we een abrupte overgang
naar de zomer. Het kwik schoot
in twee dagen omhoog van 13
naar 30 graden. Mei ontpopte
zich als een volwaardige zomer
maand met een recordaantal van
twaalf zomerse dagen (meer dan
25 graden). Het was de inleiding
tot een warme lange zomer met
een totaal van 99 dagen waarop
het kwik boven 20 graden steeg.
Zelfs eind september haalde nog
enkele mooie zomerdagen, daar
na sloeg het weer radicaal om.
Van alle maanden in 1992 was
oktober de enige maand met een
negatieve temperatuurafwijking.
Talloze gure buien zorgden voor
een kletsnatte en tweeënhalve
graad te koude maand met vooral
aan onze kust veel donderbuien.
Overigens het gehele jaar 1992
was rijk aan onweersdagen.
In november werd het weer zach
ter maar we kregen wel twee kor
te stormen voor onze kiezen. Af
gelopen december was in zijn to
taliteit aan de warme kant. De
maand begon zeer zacht en on
stuimig, maar vanaf kerst begon
het te vriezen en het jaar sloot af
met een serie prachtige zonnige
winterdagen.
Het afgelopen jaar als geheel was
ook aan de zonnige kant. Er viel
circa 820 mm regen, iets meer
dan normaal.
De heldere en droge vorstperiode
zet in de eerste dagen van 1993
door. Een machtig hogedrukge-
bied boven Oost- Europa wijkt
niet en weert de dooiaanvallen
uit de oceaan met succes af.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Zuid-Noorwegen:
Langs de westkust bewolkt
en nu en dan regen en
maxima tot 4 graden. In
het binnenland wolkenvel
den, vrijwel overal droog
en lichte, in de nacht ook
matige vorst.
Zuid-Zweden:
Half tot zwaar bewolkt en
vrijwel overal droog. Maxi
ma rond het vriespunt en
's nachts lichte tot matige
vorst.
Oenemarken:
Wolkenvelden, maar zon
dag meer zon. Droog.
Maxima iets boven nul en
's nachts overwegend lich
te vorst.
Britse Eilanden:
In het westen van Ierland
en Schotland bewolkt en
nu en dan regen. Elders
wolkenvelden, maar in En
geland ook af en toe zon. Zaterdag nog
plaatselijk mist. Maxima van 4 graden in
Engeland tot 9 graden in Ierland.
België en Luxemburg:
Overwegend zonnig. Maxima rond het
vriespunt en in de nacht en ochtend
lichte tot matige vorst.
Duitsland:
Overwegend zonnig, maar in het uiterste
noorden eerst ook enkele wolkenvelden.
Overwegend matige vorst, maar in de
middag lichte vorst tot temperaturen
rond het vriespunt.
Madeira:
Wolkenvelden, ook af en toe zon en
eerst nog kans op een bui. Maxima ca.
18 graden.
Canarische Eilanden-.
Langs de noordzijde wolkenvelden en
vrijwel overal droog. Langs de zuidstran-
den overwegend zonnig. Maxima ca. 20
graden.
Marokkaanse westkust:
Perioden met zon. maar vooral zaterdag
ten noorden van Casablanca nog kans
op een bui. Maxima van 16 graden bij
Tanger tot 20 bijAgadir.
regen- of onweersbui. Maxin
graden.
Frankrijk:
Wolkenvelden, maar op de mei
plaatsen ook flink wat zon. Droog e
nachts in het midden en noorden ma
vorst Middagtemperatuur in het noor
noordnoordoostenwind, mai
naar 8 tot 10 graden.
Spanje:
In het noorden, midden e
Middellandse Zee vrij veel zi
In het z
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
ZONDAG 3 JANUAR11993
Zon-en maanstanden
Zon op 8.47 zon onder 16.37
Maan op 12.29 maan onder03.23
Weerrapporten 1 jan 7 ui
verand 1 -10
nno2 -5 -10 01
zzo4 8 5 0.2
w7 -2 -6 0.2
langs de
en droog,
mogelijk
Andalusi
Almeria en Malaga, me
king en kans op een regen- of onweers
bui. Langs de kust met Biscaje wolken
velden maar wel overwegend droog.
Maxima aan de Middellandse Zee kust
13 tot 16 graden, elders rond 10 gra
den.'s Nachts in het binnenland plaat
selijk lichte vorst.
Portugal:
Wolkenvelden maar op de meeste plaat
sen ook regelmatig de zon. Overwegend
droog, maar vooral in het zuiden aan de
Algarve een kleine kans op een versprei
de bui. Middagtemperatuur ongeveer
11, Zwitserland en Oostenrijk: Zonnig
en droog, 's Middags in de dalen lichte
vorst. Temperatuur in Zwitserland tus
sen de 1500 en 2000 dalend naar iets
onder nul. In Oostenrijk kouder met
temperatuur op 1500 mm vijf graden.
Hongarije:
Koud, zonnig en droog. Overdag lichte
vorst, in de nacht matige tot strenge
vorst.
Polen en Tsjechoslowakije:
Vooral in het noorden van Polen wolken
velden en een spatje motsneeuw. Elders
zonnig. Overdag lichte vorst, 's nachts
matige tot strenge vorst.
LasPalmas halfbëW. nnw3 21 15 1
to 1 -21 -23 0.1
v
AA.
v
vl A
HEINZ
■k
v-k
*if«.
BOES
