Cultuur Kunst
'Kleine dansprodukties
kunnen hier heel goed'
Goeie Mie-jaar' wordt met nieuwjaarsreceptie officieel geopend
«J^^ewondering
Leidse Schouwburg
toneel tv-opnamen
DONDERDAG 31 DECEMBER 1992
Geen geld
a Karst Woudstra is heel treurig
Z vl gestemd over wat er de
laatste jaren is gebeurd met het Ne
derlandse toneel. „Er is bijna geen
geld meer En er is niemand die een
poot uitsteekt."
N RIJSDAM SASKIASTOELINGA
Wereldpremière Dans Theater
leiden/den haag» Het Nederlands Dans Theater voert op 16 ja
nuari, in het Haagse AT T Danstheater, een viertal choreogra
fieën uit waaronder een nieuw werk van Hans van Manen, Vi
sions Fugitives. op muziek van Sergei Prokofiev. Kaarten voor
deze voorstelling zijn, tot en met 9 januari, te verkrijgen bij het
Uitbureau van K&O aan de Oude Vest 45 te Leiden, Een luxe bus
haait de bezoekers gratis op en brengt hen na de voorstelling
weer terug naar het punt van vertrek (molen de Valk)
Laatste kaarten voor Revue Revue
leiden/den haag* Op zaterdag 16 januari is in het Nederlands
Congresgebouw nog een uitvoering te zien van de musical Re-
we Revue, met o.a. Jos Brink, Frank Sanders en Pleuni Touw.
Kaarten voor deze voorstelling zijn t/m 9 januari verkrijgbaar bij
K&O aan. de Oude Vest 45 te Leiden.
Moderne dans en Flamenco
leiden Casaflor geeft op zondag 3 januari, in het Wachtgebouw
aan de Morsstraat 62 te Leiden, een presentaü'e van haar lessen
in moderne dans en flamenco. Onder leiding van Mirjam Bloem
laten leerlingen een warming-up en een aantal choreografiën
zien. Aanvang: 14.30 uur.
RO Theater trekt meer bezoekers
RotterdamHet RO Theater in Rotterdam heeft dit jaar 79.000
bezoekers getrokken in 240 voorstellingen. Dit is een stijging van
14.000 bezoekers, ongeveer 20 procent, in vergelijking met het
theaterjaar 1990-1991. Toen kwamen er 65,000 mensen naar 235
voorstellingen- Deze cijfers heeft het RO Theater gisteren be
kendgemaakt. Publiekstrekker dit jaar was de familievoorstelling
'Peer Gynt'. Deze produktie trok 25.000 bezoekers in 70 voorstel
lingen.
Tentoonstelling in Hillegom
HiLLEGOMIn de openbare bibliotheek te Hillegom is in de
maand januari de tentoonstelling 'Tekenen en schilderen' te
zien. De expositie is voor iedereen toegankelijk tijdens de ge
bruikelijke openingstijden van de bibliotheek.
Alphens Parktheater krijgt subsidie voor drie jaar
Het Parktheater in Alphen aan den Rijn gaat meer aan
dacht schenken aan de moderne dans. De provincie
Zuid-Holland subsidieert het theater de komende drie
jaar met een bedrag van 45.000 gulden. Op die manier
hoopt het provinciebestuur de moderne dans meer be
kendheid te geven bij het kunstminnend publiek.
alphen aan den run provincie meedoen, verplichten
zich om voor drie jaar met een
dansgroep in zee te gaan. Wij
hebben besloten om contacten
te leggen met de Rotterdamse
Dansgroep. Zij verwerken in
hun voorstellingen klassieke
elementen en ik heb gemerkt
dat dat het Alphense publiek
aanspreekt. Bovendien vind ik
de Rotterdamse Dansgroep de
beste en meest aansprekende
dansgroep van dit moment."
wilfred simons
Komende maand brandt het in
het Parktheater al los. Er zijn
voorstellingen van de dans
groep 'Fronteras', van de 'Rot
terdamse Dansgroep' en van de
amateurgroepen 'Stichting
Idem' en 'Grietine Duns en the
ater'. Verder geeft Ruud Vermeij
een lezing, draait Carlos Saura's
dansfilm Carmen en komt er
een tentoonstelling. Ook brengt
het Parktheater de moderne
dans onder de aandacht van de
leerlingen van drie AJphense
basisscholen.
De directeur van het theater,
Roland Jansen, licht het project
toe: ,,De negen theaters die met
het stimuleringsproject van de
Publiek
Het project draagt de naam
'Dans op Drift' en is ingegeven
door de gedachte dat de dans
als kunstvorm eigenlijk té onbe
kend is. Dat is de mening van
de provincie, maar Jansen is het
er wel mee eens: „Dans zit in
het verdomhoekje, dat is waar.
In Alphen valt dat overigens nog
best mee; bij een voorstelling in
het Parktheater zitten toch altijd
zo'n zestig mensen in de zaal.
Er zijn zelfs abonnementhou
ders die bij de voorstellingen
van hun voorkeur alleen maar
dansvoorstellingen invullen.
Dat zegt toch wel wat. Ook lan
delijk gezien scoren wij heel
Met 'Dans op Drift' wil de
provincie bereiken dat de Zuid
hollandse theaterbezoekers
over drie jaar zullen erkennen
dat dans een kunstvorm is waar
je gewoon niet omheen kunt.
De provincie durft het project
aan omdat de dansprodukties
in de regio van een hoge kwali
teit zijn. Jansen zegt: „Dat is het
gevolg van de consequente
steun van een specifiek, uiterst
trouw publiek. Daardoor kon
den de dansers steeds door
gaan. Verder zijn er mensen ge
weest die de dans op de cultu
rele kaart hebben gezet. Ik denk
aan Truus Bronkhorst, die aan
vankelijk niets dan minachting
oogstte voor haar produkties,
maar die nu alom gerespecteerd
wordt."
Het Parktheater is goed ge
schikt voor kleine produkties als
die van Bronkhorst: „We halen
de coulissen en de gordijnen
weg en zetten de lichttorens te
gen muur. Zo krijgen we een
vloeroppervlak van tien bij elf
meter en daar passen de kleine
voorstellingen goed in," aldus
Jansen.
Klassiek
Waarom zit de dans eigenlijk in
het verdomhoekje? Volgens Jan
sen komt dat doordat de toe
schouwer graag een 'verhaal'
wil dat hij kan 'snappen': „Bij
dans denken mensen aan Het
Zwanenmeer of aan De Noten
kraker. Maar de moderne dans
vertelt geen verhaal. Het wil
juist de verwarring tonen die je
ook in het werkelijke leven vaak
meemaakt. Als je het wilt snap
pen, ontgaat het je juist. Je moet
het op je af laten komen en erin
meegaan. Precies zoals in het
echte leven, dat hangt ook vaak
De Rotterdamse Dansgroep verwerkt in haar voorstellingen klassieke
elementen die het Alphense publiek aanspreken, foto leo van vozen
van toeval en tegenstrijdighe
den aan elkaar en vertelt ook
niet altijd een logisch verhaal."
Jansen denkt dat de klassieke
dans nog altijd heel geliefd is bij
het grote publiek. In kleine,
meest provinciale theaters komt
die echter niet goed tot zijn
recht vanwege de omvang van
de produkties en de behoefte
aan een groot speelvlak: „Klas
sieke dans op kleine schaal zou
echt een gat in de markt zijn. Ik
denk dan aan duetten of zo,
compleet met spitzen en tutu's.
Collega's van andere theaters
vragen er ook om, maar het is er
gewoon niet."
leiden»
Het 'Goeie Mie-jaar' wordt
nuari officieel geopend met een grote
nieuwjaarsreceptie in de Leidse Stadsge
hoorzaal. Voor initiatiefnemer en regis
seur Han Prins is 1993 een belangrijk
jaar omdat, na jarenlange voorbereidin- de Stadsgehoorzaal open en bestaat de De avond wordt muzikaal begeleid
gen, binnenkort een begin wordt ge- mogelijkheid voor het publiek om kennis door het orkest van Koos Mark. Er kan
maakt met de opnamen voor de histori- te maken met de regisseur en de acteurs een dansje gemaakt worden met de in
sche speelfilm over het leven van de en actrices. Op het podium wordt een historisch kostuum gestoken acteurs en
Leidse gifmengster. Eind '93 zal de film scène gespeeld uit het script dat regis- actrices en het is mogelijk het authentie-
in première gaan. seur Prins samen met de historica Ineke ke Leidse Goeie Mie-bier te proeven. De
Vanaf 19.30 uur staan de deuren van van der Sar heeft geschreven. toegang tot de Stadsgehoorzaal is gratis.
In deze rubriek komen al of niet bekende streekgenoten aan het woord die hetzij direct
hetzij zijdelings met kunst en cultuur te maken hebben. Zij praten over een
kunstvoorwerp waaraan zij bijzondere waarde hechten. Van de snuifdoos van oma tot
het grijsgedraaide muziekstuk en alles wat daar tussen zit. Vandaag spreekt dames- en
herenkapper Tom Westen (47) zijn bewondering uit. Westen is eigenaar van een aantal
kapperszaken in de regio: „Kunst heeft op mij de werking van een magneet."
Regisseur Ben Verbong (m), een cameraman en enkele technici concen
treren zich op het gezicht van acteur Ton Lutz (r). foto hielco kuipers
f Voor mij is de
fi ambiance van zowel
de woon-als de
werkomgeving heel
belangrijk. We zijn
net vier maanden
geleden verhuisd en nu zoeken
I we naar de juiste leefomgeving,
een passende nieuwe
woonsfeer voor ons huis. Wat
we precies zoeken is nog
moeilijk te omschrijven, maar
het interieur moet sober zijn,
atelier-achtig. Dat is het punt
als je gaat verhuizen: je neemt
al je meubelen mee en het is
toch de vraag of die in je nieuwe
huis passen, of ze goed
I overkomen in de nieuwe
ruimten. Voor kunst geldt dat
ook; het heeft een centrale
plaats in het huis, maar de
i specifieke kunstwerken zijn van
minder belang. We gaan straks
verbouwen en dan zoeken we
opnieuw een goede plaats voor
ons favoriete schilderij. Mocht
in laatste instantie blijken dat
het niet in onze nieuwe
ambiance past, dan moet het
weg. Dan kun je er beter een
ander gelukkig mee maken en
zelf iets anders zoeken dat wèl
I past.
Dit schilderij is van Ton van
Kesteren. Hij is in
Tsjechoslowakije geboren en hij
heeft er in zijn jeugd gewoond.
Ik heb hem ook eens ontmoet
en hij vertelde mij dat hij het
I heeft gemaakt tijdens een
i huwelijkscrisis. Er staat ook een
tekst in de verf gekrast: 'In de
woestijn staat het kruis
overeind.' Maar ik moet eerlijk
bekennen dat de achtergronden
van het schilderij me weinig
interesseren.
We hebben dit schilderij
gekocht voor in ons vorige huis.
We woonden toen op het
Waardeiland en we hadden
daar een woonkamer van meer
dan 3.80 meter hoog. Tegen één
van de muren stond een wit
buffet en daar wilden we iets
boven hebben. We zochten al
een jaar, toen een vriend van
mij ons attendeerde op het
werk van Van Kesteren. We
hebben een soort 'pasavond'
gehouden en toen het er hing,
was het liefde op het eerste
gezicht. Toch heb ik het niet
meteen gekocht, want vaak
koop je iets in een impuls en
heb je er later spijt van. Nee, ik
ben eerst nog eens drie keer
gaan kijken en de vlinders in
mijn buik hielden aan. Ten
slotte heb ik het drie maanden
te leen gevraagd en pas toen
heb ik het gekocht.
In ons vorige huis stond het
waanzinnig mooi. Er hing daar
een soort Miami Vice-sfeer.
Althans, als we mensen op
bezoek kregen, noemden ze het
zo. We hadden er veel primaire
kleuren verwerkt als geel, rood
en blauw. Het schilderij paste
goed bij die ambiance. In dit
huis willen we met zachtere
kleuren gaan werken. Het
schilderij van Van Kesteren
heeft zoveel verschillende
kleuren, dat het opnieuw
uitbundig naar voren zal
komen, dat weet ik zeker.
Nu we hier vier maanden
wonen, voelen we aan op welke
punten het huis voldoet en op
welke punten niet. We
formuleren nu een programma
van eisen en de plaats van het
schilderij nemen we daar
nadrukkelijk in mee. We
overwegen om een soort
overloop weg te breken. Dan
ontstaat een grote, hoge ruimte
die we bij de woonkamer
trekken. Daar kan het schilderij
hangen.
Ik vind het nog steeds een
spannend werk. Het is niet
pretentieloos, maar het
domineert de ruimte ook niet.
Tijdens de 'pasavond' hing er
ook nog even een ander
schilderij van Van Kesteren,
maar dat was zó sfeerbepalend.
Je oog werd er voortdurend
naar toe getrokken, je kon het
niet negeren. Ik vond dat niet
prettig. Dit werk is
van een onopvallende
schoonheid, het
dringt zich niet op.
Maar als ik er naar
kijk, word ik er toch
steeds weer door
geraakt.
Tekst Wilfred Simons»
Foto: Lock Zuyderduin
leiden» wilfred simons
Een wirwar van draden, lam
pen, decorstukken. In een hoek
je van de bühne van de Leidse
Schouwburg groepen regisseur
Ben Verbong, een cameraman
en een regie-assistent bij elkaar.
Een geluidsman houdt zijn hen
gel met de microfoon hoog in
de lucht, bedacht op het klein
ste geluidje. Allen concentreren
zich op het gezicht van acteur
Ton Lutz. Wat de camera regi
streert, is op een monitor te
zien: Lutz' voorhoofd en ogen
staan zo scherp in beeld, dat je
de haren van zijn wimpers
haast kan tellen.
In de Leidse Schouwburg
wordt dezer dagen het toneel
stuk Een Zwanezang van Anton
Tsjechov voor televisie opgeno
men. De Amsterdamse produ
cent Paul Muller heeft het ge
bouw uitgekozen als tv-decor,
omdat het stuk zich in een the
ater afspeelt. Muller: „Tsjechov
schreef Een Zwanezang in 1889
en het theater dateert ook van
omstreeks die tijd. Het is dus
een perfecte locatie voor de op
namen. We hebben groot geluk
dat de Schouwburg tussen kerst
en Nieuwjaar gesloten was;
daarom konden we hier nu vier
aaneengesloten dagen terecht."
Een Zwanezang is een eenak
ter die draait om de 68-jarige
acteur Swetlowidow (Ton Lutz).
Op een avond wordt hij in de
schouwburg gelauwerd; aan
sluitend vindt in zijn kleedka
mer een drinkgelag plaats.
Swetlowidow valt in slaap en
wordt ontnuchterd wakker in
een donkere en verlaten
schouwburg. Iedereen heeft
hem vergeten. Eenzaam zwerft
hij door de gangen van het the
ater, totdat hij op het toneel be
landt: een 'gapende mond',
zoals hij zelf zegt.
Dan ontdekt hij dat er tóch
nog iemand is: de dakloze souf
fleur Nikita Iwanytsj (Jacques
Commandeur), die in een loge
een slaapplaats heeft ingericht.
Tussen de twee mannen ont
spint zich een gesprek, waarbij
Swetlowidow beroemde scènes
speelt uit onder meer Hamlet
en Boris Godoenov. p de mo
menten dat hij zijn tekst ver
geet, springt de souffleur in.
Door de 'samenwerking' knap
pen de twee mannen zó op, dat
ze de schouwburg bij het och
tendgloren gelouterd verlaten.
Het stuk maakt deel uit van
een kleine Tsjechov-cyclus, die
de NOS komend najaar uit
zendt. Dan is de 58-jarige Mul
ler al lang weer met andere pro
jecten bezig: „Ik heb de afgelo
pen vijf jaar theaterprodukties
gedaan in de Schouwburg in
Amsterdam; steeds rondom één
toneelschrijver. Na afloop daar
van zijn die stukken bijna alle
maal voor televisie opgenomen.
Dat wil ik het komend seizoen
weer gaan doen. Maar op het
moment van de uitzending van
Een Zwanezang zit ik thuis te
kijken, nou en of. Het is toch
een soort première voor een pu
bliek van zo'n 350.000 mensen.
Na afloop beleef je wel een een
zaam moment, ja. Er is geen
respons en geen applaus. Hoe
het door de kijkers is ontvan
gen, blijft een raadsel."
Vrienden Fodor
verliezen geding
amsterdam anp
De sluiting van het Amsterdam
se Museum Fodor per 1 januari
wordt niet uitgesteld. Dat heeft
vice-president mr. J. Peeters van
de Amsterdamse rechtbank gis
teren bepaald in een kort ge
ding dat door de Stichting
Vrienden van het Museum Fo
dor en de kunstenares Machteld
van Buren was aangespannen
tegen het Amsterdamse ge
meentebestuur.
De Vrienden van Fodor eisten
dat Museum Fodor open zou
blijven totdat duidelijk is hoe de
'Fodor-functie', het bieden van
een platform aan jonge Amster
damse kunstenaars, concreet
gestalte krijgt. Volgens hen is de
gemeente haar toezegging om
de Fodor-functie in een andere
vorm te laten voortbestaan tot
nu toe niet nagekomen.
Naar het oordeel van de
rechtbank klopt deze constate
ring niet. B en W heeft, zoals ge
meente-advocaat mr. W. Wiar-
da op de zitting aanvoerde,
plannen om bij het Stedelijk
Museum een reeks tentoonstel
lingen te organiseren. Over de
precieze invulling hiervan moet
de gemeenteraad zich nog bui
gen, maar er is volgens recht
bank geen reden te vrezen voor
verdwijning van de Fodor-func
tie.
In een reactie liet Machteld
van Buuren weten het vonnis
'zeer teleurstellend' te vinden.
Van Buuren voelt zich, evenals
de stichting, niet erkend als ie
mand die betrokken is geweest
bij de onderhandelingen over
Fodor. „Zo worden wij mond
dood gemaakt", aldus Van
Buuren.
Israëlisch PhO
schrapt Wagner
jeruzalem ap
Het Philharmonisch Orkest van
Israël zal geen werken meer
spelen van de Duitse componist
Richard Wagner. Dat heeft de
leiding van het orkest besloten.
Vorig jaar december rees in
Israël luid protest, vooral van
overlevenden van de Holocaust,
toen het orkest een uitvoering
wilde geven van werken van de
als antisemiet beschouwde Wa
gner. Bij wijze van compromis
speelde het orkest Wagner tij
dens een openbare repetitie en
polste het zijn 30.000 donateurs
over hun gevoelens met betrek
king tot een Wagner-concert.
Toen bleek dat 30 procent van
de donateurs zonder meer te
gen uitvoering van het werk van
de componist was, besloot de
leiding van het orkest Wagner
van het repertoire te schrappen.
Wagner, die in 1883 overleed,
was de favoriete componist van
Adolf Hitier.
