'Echte oliebol is zacht, klef
en gelig-wit van binnen'
'Ik hoop dat de linden op het Rapenburg weer zullen bloeien'
Alsof je in een slagerij loopt
Het Gesprek van de Dag
Winnaar
Kerstvenster
LIJFSBEHOUD
DONDERDAG 31 DECEMBER 1992
15
Het wensenpakket van bekende regiogenoten voor 1993
Vanavond nemen we afscheid
van 1992. Voor sommigen een
goed. voor anderen een uiterst
somber jaar. Maar de wensen
voor het nieuwe jaar blijven.
Hoop doet leven. Wij inventari
seerden het wensenpakket van
bekende mensen uit Leiden en
de regio.
Aad van der Luit, sportschool
houder en sportbobo te Lei
den:
„Ik hoop dat de mensen vol
gend jaar meer tolerantie zullen
hebben voor de hebbelijkheden
en onhebbelijkheden van ande
ren. Toevallig sprak ik net met
iemand wiens dochter bij de
Goerees zat. Ze is nu toegetre
den tot een andere sekte. On
langs heeft die man een paar
mensen die met de Bijbel aan
de deur kwamen stijf gevloekt.
Dat vind ik onverstandig: je
moet ieder mens in zijn geloof,
maar ook in zijn ongeloof, res
pecteren.
Natuurlijk zou het erg fijn zijn
als de machthebbers volgend
jaar dat onvolwassen Stratego-
gedrag eens achterwege zouden
laten. Ik doel natuurlijk op de
oorlog in het voormalige Joego
slavië. Hoe moet ik dat mijn
kleine zoon uitleggen? Dit is
toch allemaal absurd."
Burgemeester Van Montfrans-
H art man, Katwijk:
„Ik wens dat er volgend jaar
voor iedereen de ruimte komt
om volgens zijn eigen overtui
ging te leven. Er komt de laatste
tijd steeds meer de nadruk te
liggen op wat ons scheidt, niet
op wat ons bindt. En dat is een
verkeerde zaak. Natuurlijk heeft
iedereen recht op zijn eigen
overtuiging, maar niet ten koste
van anderen. Je moet met die
tolerantie in het klein beginnen,
daar waar je nog enige greep op
de situatie hebt. Als je dat niet
doet, zal het ook in het groot
nooit lukken.
Wat mij benauwt is dat Europa
niet in staat is vrede af te dwin
gen in het voormalige Joegosla
vië. Alle dreigingen en boycots
hebben geen zin gehad. Ik ben
het met Joris Voorhoeve eens
dat een militair ingrijpen steeds
noodzakelijkerwordt."
Alfons Groenendijk, Leiden,
speler van Ajax:
„Mijn wensen voor 1993? Dat is
eigenlijk het geijkte verhaal. Ik
hoop dat we in 1993 gevrij
waard blijven van rampen, zoals
die in de Bijlmer en in Portugal.
En dat er daadwerkelijk een op
lossing komt voor de honger in
de wereld. Dat iedereen te eten
heeft. Voorts hoop ik dat ieder
een vrolijk door het leven zal
gaan. Bij mij zal dat wel lukken:
ik ben een aartsoptimist. Ik ben
nu een tijd geblesseerd geweest,
maar als ik dan het journaal zie,
denk ik: er zijn belangrijker din
gen dan een voetbalblessure."
Ook hoop ik dat de grote mo
gendheden een vreedzame op
lossing in het voormalige Joego
slavië weten te bewerkstelligen.
Maar ik denk dat het zeker niet
raadzaam is om roekeloos naar
het front te vertrekken."
Hermans Stevens, schrijver, te
Leiden, won in 1991 de Anton
Wachterprijs:
„Wat ik wens voor 1993? Daar
vraag je me wat. Ik probeer net
de hoofdpijn van de kerstdagen
weg te krijgen Ja, wat ik Neder
land toewens is dat de politici
ophouden met 'government by
speech'. Daarmee bedoel ik dat
kroonprins Brinkman eens
moet ophouden te roepen dat
de tijd rijp is voor bepaalde din
gen, terwijl dat helemaal niet zo
is. En dan vragen die politici
ook nog eens actie van het pu
bliek, van de kiezers, terwijl dat
de omgekeerde gang van zaken
is. Zij zijn door ons gekozen om
actie te ondernemen.
Van de Europese eenwording
ben ik nooit een voorstander
geweest. Voor mij mag dat
voormalige Joegoslavië worden
verdeeld in vijf of tien miljoen
eenheden. Natuurlijk is het erg
wat daar gebeurt, maar we ver
geten wel eens dat Centraal Eu
ropa gewoon nog niet op ons
niveau zit. Daar gebeuren nog
dingen die wij niet van deze tijd
vinden. Ik heb het destijds ge
zien in Roemenië, na de val van
Ceaucescu. Burgers die met
vuurwapens in de hand de deu-
Wies Cavé.
ren van andere burgers intrap
ten en daar tekeer gingen. Ze
zijn waarschijnlijk nog nooit zo
gelukkig geweest als toen ze in
eens op elkaar konden gaan
schieten.
Voorts hoop ik dat de mensen
weer zelf zullen gaan bepalen
wat ze willen lezen en zich geen
boeken meer laten opdringen.
Ik ben net uit Amerika terug en
bij bezoeken aan kennissen viel
mij op dat overal dat dikke boek
van Mulisch op tafel lag, met
het leeslint ergens bij bladzijde
twintig. Je kon in de tijd dat dat
boek verscheen geen krant op
slaan of er werd weer aandacht
aan besteed. Die massaliteit be
valt mij niet. Als het dan alle
maal zo massaal moet, zouden
ze bij wijze van spreken elke
avond een paar pagina's van
dat boek op het Journaal voor
Doven en Slechthorenden kun
nen vertonen.
Over een week of zo ga ik weer
naar Amerika. Als ik in mei te-
foto jan holvast
rugkom hoop ik dat de linden
op het Rapenburg weer zullen
bloeien."
Schrijver Maarten Biesheuvel:
„Ik wens dat iedereen in 1993
minstens één dag van hoop zal
hebben. Dat zou al heel mooi
zijn. Want hoop doet leven."
Eva Gütlich, zijn vrouw:
„Ik hoop net als iedereen dat er
in 1993 geen oorlog en geen
honger meer zal zijn. Maar die
wens is helaas veel te groot om
in vervulling te gaan. Daarom
zal ik dichter bij huis blijven. Ik
heb een reële wens: namelijk
dat het militair invalidenhuis op
de Hoge Rijndijk in zijn geheel
in volle glorie zal kunnen blij
ven voortbestaan. Niet alleen
aan de voorkant, maar ook aan
de achterkant. Ik wens dat de
prachtige bomenrij op het ter
rein niet omgehakt zal worden
maar dat er een heerlijke scha
duwrijke tuin met parkeerter
rein kan worden aangelegd en
dat er geen luxe flatgebouwen
zullen verrijzen die onze hele
buurt tot een steenwoestijn zul
len maken."
Anton Korteweg, Leiden, dich
ter en directeur van het Letter
kundig Museum in Den Haag:
„Ik heb drie soorten wensen,
onder te verdelen in gewone
wensen, geheime wensen en
luxe wensen. Tot de gewone
wensen reken ik dat de oorlog
in Joegoslavië een einde mag
krijgen. Daarnaast hoop ik dat
de dijkverzwaring en de Betu
wespoorlijn niet doorgaan. En
wel omdat het gebied tusen
Arnhem, Utrecht, Dordrecht en
Leiden tot het mooiste gebied
van Nederland behoort.
Mijn geheime wensen maak ik
hier niet kenbaar, omdat ik dan
het gevoel heb dat ze nooit ge
realiseerd kunnen worden.
Een luxe wens van mij is dat ik
dit jaar het Grote Drophuisje
Tennistoumooi win. Dat is een
tournooi waarin ik speel tegen
mijn zoon van vijftien jaar. Je
Leidse Kees. foto jan holvast
Herman Stevens. foto anp
hoort als vader op deze leeftijd
nog te kunnen winnen van je
zoon. Ben je twee jaar verder,
dan is dat onmogelijk.
Voorts hoop ik dat ik één keer
per jaar een prachtig gedicht
schrijf en eens in de maand een
geslaagd gedicht. Als dit alle
maal zou uitkomen, kan ik
straks met een tevreden gevoel
op 1993 terugzien.
Leidse Kees, zanger van het
Nederlandse lied:
„Ik zou wensen dat er meer ver
draagzaamheid kwam tussen de
mensen onderling. Daarnaast
hoop ik dat er meer aandacht
komt voor het Nederlandse lied.
Er zijn mensen die het Neder
landse lied niet waarderen. Die
er de neus voor optrekken. Dat
is gelukkig een kleine groep. Die
mensen moeten dan maar emi
greren."
Wies Cavé, zangeres van het
Nederlandse lied:
„Daar sluit ik me bij aan. En
voor de rest wens ik iedereen
een heel gelukkig en goed
1993."
cees van hoore
Mevrouw Anne de Kruiff uit
Leiden heeft met haar kerst
venster de eerste prijs van
honderd gulden gewonnen.
Gisteren ontving zij de prijs
van de redactie van het Ge
sprek van de Dag. De be
woonster van de Tomaten-
straat had van koolstoffilter
een berg gemaakt met lichtjes,
ook stelde zij een slee met
kerstman in de vensterbank
op. De Leidse maakt erg veel
werk van haar interieur. In
haar toch niet al te ruime bo
venwoning heeft zij ook nog
plaats gevonden voor een
fraaie huisbar.
Voor de wedstrijd voor het
mooiste kerstraam kreeg de
redactie zeer veel aanmeldin
gen.
De Sauna
De sauna aan de Vijf Meilaan is
een tempel van genot. In het
nette hoor, in het nette, laat dat
duidelijk zijn. Met monitoren
en camera's wordt onopvallend
in de gaten gehouden of de ba
ders niet met elkaar zitten te
flikflooien. Op een zaterdag
middag heb ik er vanaf drie uur
tot zo'n uur of acht door de
dampen gedwaald en ik kwam
eruit als een nieuw mens.
Je komt binnen en hangt je kle
ren in een goed afsluitbaar kast
je. Dan eerst even met de voet
jes in een antiseptisch badje,
anders loopt straks de halve
Leidse bevolking rond met jouw
bakkerseczeem. Eerst kijk je nog
een beetje schuw om je heen en
denk je: 'Toch eens een beetje
aan sport gaan doen. Beetje
schaken of zo.' Je trekt je buik
in, maakt met je armen onop
vallend bewegingen waarmee je
je biceps nog enige bolling weet
mee te geven. Want ach, ach,
het is daarboven door al dat
schrijfwerk maar een papperige
boel. En dan hups, onder de
douche. En dan niet zo'n geval
waarvan de stralen handig het
lichaam ontwijken, nee, een
goede douche. En je kunt er on
der blijven zo lang als je wilt,
zolang je de knop maar met je
teen ingedrukt blijft houden.
Probeer dat thuis eens! Hé, ben
je door het afvoerputje gespoeld
of hoe zit dat!
Dan, heel voorzichtigjes, begin
je de andere bezoekers te bekij
ken. Onopvallend natuurlijk,
met zo'n gezicht van: o, ik loop
op kantoor ook altijd in mijn
blootje. En je aanschouwt het
naakte lichaam, die schepping
Gods die in zo menig mens de
duivel doet varen. Maar erotise-
rend werkt de omgeving niet.
Zeker niet. Je hebt toch een -
beetje het gevoel alsof je in een
slagerij loopt met al die spier
witte tegels.
En ja, dan zit je in de sauna, dat
broeihete hokje dat toch een
beetje op een toonkamer van
Lundia lijkt. Al dat bier, al die
koppen koffie die je tijdens je
werk tot je hebt genomen, ver
laten droppelsgewijs het li
chaam. Tappelings loopt het
zweet over je borst. Of er bin
nenin, je wordt gekookt met alle
ramen dicht. En dan die ge
sprekken in de sauna.
„Nee, ik zweet bijna niet. Ik
zweet nooit. Ik kom hier nu al
jaren maar ik moet de eerste
zweetdruppels nog zien."
„Dat lijkt me niet goed, hoor."
„Hoezo niet."
„Misschien zitten je poriën wel
dicht en gaan ze nooit meer
open."
Na de droge sauna eerst onder
de ijskoude stralen. Je voelt hoe
het bloed door je lichaam jaagt.
Dan wordt de handdoek geraffi
neerd samengeknoopt tot een
soort slendang. O, opeens weet
je hoe keizers zich in het oude
Rome moeten hebben gevoeld.
Je kijkt eens goed om je heen en
weet ineens dat je helemaal nog
niet zo slecht afsteekt tegen al
die kreukelaars die hier rondlo
pen. Of is dat zelfoverschatting?
Met korte pasjes, als van een
dame in een kokerrok (je hebt
de handdoek iets te vast om je
lendenen geknoopt) loop je
naar het bubbelbad. En dan
voel je je luchtig worden. Net
een Brosreep. Maar ho, ho, nog
niet weggaan, eerst nog even
naar het Turkse bad. Waar de
dampen als klamme lappen in
de ruimte hangen. Mysterieus
hoor, om al die blote mensen
door zo'n hete mist heen te
zien. Lang hou je het er niet uit.
Vlug, het dompelbad in, en dan,
na je lichaam goed te hebben
afgerost, een glaasje vruchten
sap in de ontspanningsruimte.
'Of nee, doet u toch maar een
biertje!' Gezondheid is leuk. Je
wederom voelen als een jonge
haan, okay. Maar je moet het al
lemaal wel weer even kunnen
vergeten.
cees van hoore»
Lijfsbehoud is een serie over
het in vorm houden van het li
chaam in de wintermaanden.
Meer dan tienduizend oliebollen kwamen de afgelopen dagen uit de olie bij de Leidse bakkerij Hendriks aan de Hoge Rijndijk. Gisteren was het de
beurt aan de appelbeignets, waarvan er op één dag 2500 werden gemaakt. Ook andere bakkers en natuurlijk de traditionele kramen brachten in de
Leidse regio de afgelopen dagen tienduizenden oliebollen aan de man. Daarnaast worden ook goede omzetten behaald met ander oudjaarsgebak
zoals appelflappen en 'sneeuwballen'. Volgens een medewerkster van de bakkerij aan de Hoge Rijndijk betekent dat echter niet dat de 'thulsbak-
kers' een uitstervend ras zijn. „We verkopen ook nog steeds veel gist en meel", verzekert ze. foto hielco kuipers
Hij staat midden tussen de onbespoten
oliebollen en appelbeignets, maar zegt: „Ei
genlijk horen oliebollen zacht, klef en gelig-
wit van binnen te zijn. En niet, zoals hier,
licht bruinig en een beetje hard. En met al
leen wat vettigheid aan de buitenkant." Hij
is verkoper van natuurvoedingswinkel De
Vlier in de Vrouwensteeg, maar vindt 'zijn'
oliebollen vlees noch vis. „Het is net als het
drinken van alcoholvrij bier. Dan zeg ik ook:
drink ik nou bier of water."
Voor de natuur is het wel beter, geeft Jos
van Duinen toe. Want: het graan, de kren
ten en de rozijnen zijn niet bespoten, de
olie is van onbespoten zonnebloemen ge
maakt, het meel is gemalen in de molen,
suiker is vervangen door honing en het zout
in de bol is kristalzout.
Hoewel zijn oliebollen en appelbeignets
tussen de 1,50 en 2 gulden per stuk kosten,
leveren ze niet bepaald winst op. De meeste
klanten houden het bij één oliebol of appel
flap per persoon en bestellen direct minder
brood. Want, een oliebol staat voor een
achtste brood, zei eens een macro-bioot.
Vooral de niet-rijzende zuurdesembollen
vullen behoorlijk, zegt verkoper Van Dui
nen, „Die zou ik écht nooit eten."
Te zwaar
In De Helianth in de Herenstraat, waar olie
bollen van drie kwartjes in de etalage pron
ken, zijn de klanten wat scheutiger. Ze be
stellen hoeveelheden die flinke schalen
kunnen vullen. „Men wil overvloed op de
laatste dag van het jaar", zegt oliebollen-le
verancier Henk Keune.
En daar zorgt hij voor, met twijfel in zijn
biologisch-dynamische bakkershart. Het
liefst zou hij oliebollen zonder olie bakken,
met volkoren meel. „Maar dat werd veel te
zwaar, te compact. Men kreeg het niet weg,
miste ook de smaak van olie.'
Hij stapte over op gewoon meel. maar zorgt
ervoor dat alleen ronde bollen een plekje
krijgen in de verantwoorde soja-olie. Want
in holen en gaten hoopt het vet zich op.
Ook weet hij de schade te beperken door de
olie zo heet te maken dat de bollen
dichtsmeulen en het vet niet kan binnen
dringen. „Want dat doen de mensen thuis
vaak fout."
„Mijn bollen zijn de minst slechte", zegt hij.
En:Als je niets bakt, stuur ie je klanten
weg en moeten mensen wel gewone olie
bollen eten." Van die gewone oliebollen
gruwt hij. Door de bespoten grondstoffen,
maar ook door de zogeheten 'bakverbete-
raars'. „Ze moeten voor meer volume, een
mooiere kleur en langere houdbaarheid
zorgen, maar het is echt troep". Al is hij de
eerste om toe te geven dat zijn 12.000 bol
len minder glimmen. „Wie daar mee zit,
moet er maar zelf suiker op smeren. Ik ver
tik dat." Vraag blijft of de verkopers zelf ver
antwoorde oliebollen zullen nuttigen met
de jaarwisseling. De dame uit de Helianth
wel, de heer uit de Vlier niet. „Ik ga in de
kroeg zitten en ik denk niet dat daar macro
biotische of biologisch dynamische oliebol -
len zullen staan."
