Vluchtelingen komen
en gaan in Doesjanbe
T. en de stekker die op alle stopkontakten past
Feiten &Meningen
Ultimatum aan Tadzjiekse
oppositie week verlengd
De mazen in de wet
W/OENSDAG 30 DECEMBER 1992
Russen ontvluchten strijd in Tadzjikistan
Een goederentrein dendert het volle station van
Doesjanbe binnen met honderden vrouwen en kinderen
die naar huis terugkeren tijdens een pauze in de gevech
ten in de Tadzjiekse hoofdstad. De uittocht uit het door
burgeroorlog geteisterde Tadzjikistan is echter groter.
Een nerveuze groep etnische Russen hoopt met dezelfde
trein naar het buitenland te kunnen vertrekken, zoals
tienduizenden Tadzjieken voor hen al hebben gedaan.
doesjanbe ap krachten van de nieuwe leider
Emomali Rachmonovop 12 de
cember Doesjanbe veroverden,
is het in de hoofdstad betrekke
lijk rustig, mede dankzij een
„Het is moeilijk om uit Tadzji
kistan weg te gaan, ik heb hier
de beste dagen van mijn jeugd
doorgebracht", zegt de 45-jarige avondklok en voortdurende mi-
Svetlana Bavkovskaja. „Maar ik
maak me zorgen over de oorlog.
Wat staat mijn kinderen hier
anders te wachten dan onzeker
heid?"
Bavkovskaja en meer dan veer
tig andere etnische Russen bi-
litaire patrouilles. Inwoners die
maanden geleden uit
Doesjanbe waren gevlucht ke
ren daarom nu weer naar huis
terug.
Rachmonov zei vorige week dat
hij verwacht dat er voor februari
vakkeren al drie nachten op het ook een eind zal komen aan de
station, in de hoop de burger
oorlog te ontvluchten die het
arme tellende Tadzjikistan al
sinds mei teistert. Honderden
gevechten in de rest
traalaziatische republiek. In het
zuiden houdt de strijd, en daar
mee de vluchtelingenstroom,
zijn omgekomen bij de voorlopig echter aan. Een
strijd die in mei uitbrak tussen
regionale en etnische groepen
in het 5,1 miljoen inwoners tel
lende Tadzjikistan, dat onge
veer de omvang heeft van Grie
kenland. Duizenden mensen
zijn alle kanten uit gevlucht, van
Afghanistan tot Moskou.
Doesjanbe, dat 800.000 inwo-
woordvoerster van de vluchte
lingenorganisatie van de Vere
nigde Naties maakte gisteren in
Genève bekend dat zo'n 90.000
Tadzjieken over de grensrivier
Amoe Daria naar Afghanistan
zijn gevlucht. Daar hebben de
VN en twee andere hulpverle
ningsorganisaties tentenkam-
ners telt, heeft er 130.000 vluch- pen voor hen opgezet.
telingen uit de zuidelijke gebie
den bijgekregen, die onder
Veel van de 380.000 etnische
Russen in Tadzjikistan kiezen
i de ziekenhuizen, hotels ook voor vertrek. Zeker 164.000
en scholen van de stad zijn on- van hen zijn naar Moskou en
dergebrwacht. Sinds de strijd- andere plaatsen in Rusland ver
trokken en andere „Russen"
staan op het punt hen te volgen,
meldde de Russische ambassa
de in Tadzjikistan.
Door de strijd van de afgelopen
maanden is het vertrek echter
niet eenvoudig. Sinds gisteren
rijden er geen passagierstreinen
meer. Goederentreinen nemen
mensen mee die met hun baga
ge meereizen en iedereen die
verder kans ziet een plaatsje te
bemachtigen. „Ik ben bereid
met een goederentrein naar
Moskou te reizen", zei Zara
Bagajeva, die met haar gezin
van drie personen naar Kali
ningrad wilde gaan.
De goederentrein die vrijdag ar
riveerde bracht vrouwen en kin
deren mee uit Oezbekistan,
waar zij twee maanden geleden
een onderkomen hadden ge
zocht. De meesten waren etni
sche Oezbeken, die door hun
gebloemde broeken en
patch work-jassen, om het mid
del dichtgesnoerd met kleurige
sjaals, duidelijk te onderschei
den waren van de groep Russen
op het station.
„Het is nu veilig, dus keren we
allemaal naar onze huizen te
rug", zei Muhabat Fawzilova,
buiten adem onder het gewicht
van een klein kind, een zware
baal bagage op haar rug en twee
kinderen die zich aan haar vast
klampten. Haar echtgenoot, die
in Doesjanbe was achtergeble
ven, haalde haar en de kinderen
deze week uit Oezbekistan op.
Etnische Oezbeken zijn door
gaans aanhangers van Rach-
De regering van Tadzjikistan heeft haar ultimatum aan de gewa
pende oppositie verlengd tot 4 januari. Voor die dag moeten alle
wapens worden ingeleverd. Aanvankelijk had dat aJ voor afgelo
pen maandag gebeurd moeten zijn. De nieuwe Tadzjiekse leider
Emomali Rachmonov heeft tegelijkertijd degenen die niet aan
de oproep gehoorzamen, gewaarschuwd dat zij hard worden
aangepakt.
Rachmonov zei zondag in een televisietoespraak dat de opposi
tie nog meer dan 30.000 lichte wapens in handen heeft. Hij ver
klaarde dat de burgeroorlog 20.000 mensen het leven heeft ge
kost en riep de duizenden vluchtelingen op uit Afghanistan te
rug te keren. Volgens het Hoge Commissariaat voor de Vluchte
lingen van de VN (UNHCR) zijn ongeveer 90.000 Tadzjieken
naar Afghanistan uitgeweken.
Rachmonov zei ook dat ongeveer 120.000 Tadzjieken aan de
grens staan te wachten om naar Afghanistan te trekken. Hij zei
dat hij 1.000 man troepen zou sturen om de grenswacht te ver
sterken, waarvan de sterkte wordt geschat op ruwweg 2.000,
voornamelijk Russische, manschappen. De grens van Tadzjikis
tan met China en Afghanistan is ongeveer 2.000 kilometer lang.
Tadzjikistan, een Centraalaziatische natie van 5,2 miljoen bur
gers, is al maanden het toneel van een bloedige burgeroorlog.
TOM JANSSEN
brussel peter de vries
Door het raam kon hij zien dat het een
gure ochtend was, en daarom aarzelde
hij des te meer de elektrische deken van
zich af te slaan. Het was weliswaar een
oud ding, maar beviel nog best. In het
laatje van de commo
de bewaarde hij zorg
vuldig het goedkeu-
ringslabel: EN-14-
1982. Het kJonkals
een uitzonderlijk wijn
jaar.
T. besefte dat hij zon
digde tegen de regels
door een deken in ge
bruik te houden die al
tien jaar niet meer aan
de voorschriften vol
deed. Het was zijn
enige daad van pro
test, en het kostte
moeite erin te volhar
den. De elektrische
dekens die tegenwoor
dig op de markt wer
den gebracht, waren weliswaar korter en
smaller, geheel conform de nieuwe Eu
ropese lengte-breedte-richtlijn die hijzelf
in 2002 had uitgevaardigd, maar ze wa
ren ook zuiniger en aangenamer.
T. gaapte onbedaarlijk, en overwoog hoe
een mens zich kan hechten aan het stof
felijke. De controleploegen die vanaf
2007 hadden toegezien op naleving van
hel verbod op verouderd beddegoed,
was hij in elk geval te vlug afgeweest
door zich brutaal te beroepen op zijn
status als voormalig staatssecretaris voor
Europese Zaken.
„Ik heb een particuliere derogatie", had
hij gebluft tegen de wachtmeester. De
stomkop kende die uitdrukking niet, en
kon evenmin controleren of uitzonderin
gen op dit voorschift wel waren toege
staan. Hij had nog de eerste, uit 1998 da
terende druk van net EG-Dienstboek
voor Communautaire Normaaltaai.
De hoge toon had gewerkt. Onderdanig
had het „Jawel meneer Dankert" geklon
ken. „T.". bulderde deze, geheel c
form de taalrichdijn voor aanspreektitels
die in de tijd van Ruud Lubbers door het
Nederlandse kabinet was gejaagd. Minis
ters zouden elkaar voortaan bij hun let
ter noemen. Dat scheelde geld, want tijd.
Hij moest Ruud trouwens binnenkort
eens bellen.
Bij het derde alarmsig
naal van de wekker
stond T. op om wat
kleren te zoeken. De
kast stond vol met
prijzen en oorkondes,
prullaria die hij
koesterde als aanden
kens. Het was dan ook
een heidense klus die
hij geklaard had: de
normalisatie en stan
daardisatie van alles
wat in Europa groeide
en niemand meer
boeide.
Jaren was hij ermee
bezig geweest. '1992'
hadden ze het ge
noemd, maar dat was
onzin. T. was al veel eerder aan de slag
gegaan, in de tijd dat ze zeiden met 278
ingrepen klaar te zijn. Wat een grap!
Omdat van het één het ander kwam,
hadden ze ook nadien genoeg werk om
handen gehad.
Het mooie van zijn opdracht, bedacht T.
tevreden, was dat het hem als politicus
met alle facetten van het dagelijks leven
in aanraking had gebracht. In gedachten
keerde hij terug naar de lange nachten
waarin hij lobbyisten ontving. De fabri
kanten van grasmaaimachines die elkaar
probeerden dood te concurreren door de
eisen te verscherpen aan de kantelhoek
waaronder het ding nog kon functione
ren. Of de gladpraters van de Europese
toiletpottenindustrie die aandrongen op
een uniformering van de inhoud van het
waterreservoir.
Hoe lang had hij niet geluisterd naar de
verhandelingen van de vrachtwagenin
dustrie over aanvulling van richtlijn
92/61 EEG met enige bepalingen inzake
'maximumsnelheid, maximumkoppel en
Mister T., beter bekend als staatssecretaris
Piet Dankert van Europese zaken.
FOTO ROLAND DE BRUIN CPD
netto-maximumvermogen van motor
voertuigen op twee of drie wielen alsme
de de remming van motorvoertuigen'?
Zijn werk was niet onopgemerkt voorbij
gegaan. In Frankrijk was een storm van
protest opgestoken toen de camembert
bijna uit de handel werd gehaald omdat
de EG schimmel als productieproces niet
langer kon tolereren. De vooruitgang
legde het af tegen de Fransen. En Neder
land had gemord toen de gehaktbal als
exportartikel dreigde te worden afge
keurd omdat die niet voldeed aan de
strengere eisen ten aanzien van gemalen
rauw vlees.
Rauw? Ha, zijn moeder liet zo'n bal toch
drie kwartier sudderen, tot-ie door en
door gaar was, had T. de Italianen voor
gehouden: „Grootmoeders recept, colle
ga, nationale identiteit". Jammer genoeg
was die spaghettivreter ook niet op z'n
achterhoofd gevallen. Hij had direct ge-
eist dat Parmaham volgens klasssiek re
cept in het vervolg alleen maar in Parma
gemaakt mocht worden. Stinkitaliaan!
Bij terugkeer in Nederland was T. bijna
BELASTING BELICHT
uitgebeend door de exporterende vlees
industrie.
Hij was zich er altijd van bewust geweest
dat er voor de bedrijven miljarden-om-
zetten en afzetmarkten op het spel ston
den. Na zijn pensionering in 2004 was T.
belast met het ontwerpen van een stek
ker die in alle Europese stopkontakten
zou passen. Een eervolle rotklus, waarop
iedereen tot dan toe was gesneefd.
Maar hij was handiger: uitgebreide rug
gespraak met Philips en het 'Comité Eu-
ropéen pour la Normalisation de l'Elec-
trotechnique' en acht jaar studie. Aan de
afzonderlijke stroomdraadjes zou voort
aan telkens een eigen stekkertje komen,
zodat niemand zich meer hoefde te be
kommeren om de Europese mini
mumafstand tussen de twee polen. Bin
nenkort viel het besluit. In Eindhoven
waren ze alvast begonnen met de pro-
duktie van éénpinsstekkers. Briljant sa
menspel.
Een heftig rinkelende telefoon doorbrak
T.'s overpeinzingen. „Ah, Ruud, jou
zocht ik net. Piet hier."
„MP voor jou, T."
„Jaja, al goed. Je bént geen premier
meer! Luister: je moet helpen mijn plan
te promoten voor de standaardisatie van
stekkers. Het zal Philips in één klap bo
ven Jan brengen en is bovendien voor de
reiziger aantrekkelijk."
„Drop it,T."
„Wat?! Luister Ruud..."
„Laat vallen, T.! Je gaat toch niet aan al je
verouderde en illegale apparatuur ande
re stekkers schroeven? Dat doet nie
mand. Als ik naar Denemarken ga, wil ik
dat de stekker van mijn bloedeigen
scheerapparaat gewoon past. Stopkon
takten T., daar gaat het om! Ik fax je wel
een ontwerp voor een wandkontaktdoos
waarin alle stekkers passen. Kijk er eens
naar. En by the way, waar kan ik zo'n ou
de elektrische deken laten repareren?"
Dit is het derde deel van een 4-delige serie
over het Europa zonder grenzen van onze
correspondent te Brussel. De afleveringen
1 en 2 stonden in de krant van maandag
en gisteren.
Belastingvrij beleggen. De droom van iedere be
legger. In Nederland is dit tot op zekere hoogte
mogelijk. Rente en dividend zijn tot 1000,-
vrijgesteld van inkomstenbelasting, voor echt
paren zelfs tot 2000,-. De rest is belast met in
komstenbelasting. Afhankelijk van de hoogte
van het inkomen bedraagt deze inkomstenbe
lasting 38,55,50 of 60 procent (tarieven 1992).
Een zware last, door velen als onredelijk erva-
Toch is er licht in de duisternis, het afgelo-
richtingsdatum in de eerste helft van 1992, tot
30 mei 1993. Hierdoor hoeft tot 1 januari 1994
geen zes of negen procent bij het inkomen te
worden gerekend.
Na 1 januari 1994 gaat dit grapje niet meer op
en moeten de beleggers van de fondsen wel ren
te aangeven. Vanaf de oprichtingsdatum in 1992
tot 1 januari 1994 is de waarde van de aandelen
dan wel gestegen met de gehaalde beleggings
winst. Worden deze aandelen verkocht, dan is
pen jaar hebben enkele banken nieuwe fondsen deze waardestijging onbelast. Verkoopt de aan-
opgericht. Via een slim fiscaal trucje maken de deelhouder zijn aandelen vlak voor 1 januari
fondsen gebruik van een maas
in de wet. Hierdoor is het mo
gelijk om tot 1 januari 1994 be
lastingvrij te sparen.
Beleggingsmaatschappijen
hoeven in de Nederland geen
belasting te betalen. Ze moe
ten dan wel aan een aantal
voorwaarden voldoen. Belang
rijkste voorwaarde is dat ze elk
jaar al hun winst uitkeren aan
de aandeelhouders (de zoge
naamde doorstootverplich-
ting). Bij de aandeelhouders
zijn deze uitkeringen weer als
dividend belast, zodat de fis
cus alsnog aan zijn geld komt.
Een slimme belastingadviseur zal dus voortaan
niet meer in Nederland de beleggingsmaat
schappij laten oprichten, maar in Luxemburg.
In Luxemburg hoeft een beleggingsmaatschap-
1994, dan heeft hij wel zo'n
anderhalf jaar onbelast ge
spaard! Vanaf de eerste helft
van 1992 tot en met plusmi
nus 1 januari 1994.
De fondsen beleggen in vast-
rentende waarden zoals depo
sito's en obligaties, waarvan
de meeste een looptijd heb
ben van minder dan een jaar.
Het risico van deze beleggin
gen is laag, zeker nu de ren
testand op dit moment gun
stig is. Men kan beleggen in
verschillende valuta's, onder
meer in Amerikaanse dollars
en Duitse marken. Wil men het risico zo laag
mogelijk houden, dan kan men beleggen in Ne
derlandse guldens, zodat men geen koersrisico
loopt. Nadeel van de fondsen is dat de kosten
hoger zijn dan bij andere fondsen.
pij namelijk geen belasting te betalen. Het voor- De banken willen er klaarblijkelijk ook wat ex-
deel is dat de winst daar niet elk jaar hoeft te
worden uitgekeerd. Doordat men de winst niet
uitkeert, worden de aandelen meer waard. Ver
koopt men vervolgens deze aandelen, dan is de
ze waardestijging onbelast.
Leuk bedacht, maar helaas. De wetgever heeft
hier een stokje voor gestoken. Namelijk in de
van de zogenaamde fictieve rendement-
tra's aan verdienen. Bij het Money Plus Fund
wordt er bij aan- en verkoop een procent in re
kening gebracht met een maximum van 1000,-
daarnaast zijn de beheerskosten k 0,85 pro
cent. Deze kosten drukken het rendement, maar
dit blijft een stuk hoger in vergelijking met an
dere fondsen.
Inmiddels zijn er kamervragen gesteld over deze
regeling. Belegt men in een Luxemburgse beleg- fondsen. De staatssecretaris heeft hierop geant-
gingsmaatschappij zoals hiervoor geschetst, dan woord dat het niet de bedoeling van de regeling
moet men elk jaar zes procent
van de aandelen
bij het inkomen optellen. Dit inkomen is
is, om op deze manier onbelast rendement te
genieten. Tevens heeft hij meegedeeld dat in
dien mocht blijken dat misbruik of oneigenlijk
belast met inkomstenbelasting. Belegt het fonds gebruik wordt gemaakt, hij dit misbruik zal be-
voor zeventig procent of meer in banktegoeden,
dan moet men zelfs negen procent bij het inko
optellen
strijden. Hiermee lijkt de staatssecretaris aan te
geven dat er op dit moment nog geen misbruik
wordt gemaakt.
De ABN Amro heeft als eerste hierop wat gevon- Dit blijkt ook uit het feit dat sommige banken
den. Door te beleggen in het in Luxemburg ge
vestigde Interest Growth Fund hoeft men tot 1
januari 1994 geen zes of negen procent bij het
inkomen op te tellen. Men kan dus belastingvrij
sparen. Het fonds is een succes. Het totaal be-
hun fondsen bij de oprichting hebben laten
keuren door de fiscus. En deze zijn toen goed-
bevonden. Mocht er toch een wetsvoorstel ko
men waarin men probeert de fondsen te bestrij
den, dan zal dit weinig kans van slagen hebben.
legd vermogen bedraagt al meer dan 1,5 miljard Het is namelijk niet te verwachten dat deze
gulden. Onderwijl zijn andere banken met de
zelfde soorten fondsen op de markt gekomen.
Zo heeft de ING bank het Currency Manage
ment Fund en de Robeco groep het Money Plus
Fund. Het belegd vermogen van deze fondsen
bedraagt 250 miljoen respectievelijk 500 mil
joen.
wetswijziging voor 1 januari 1994 van kracht
wordt. Zodat tot die datum de belegger onge
stoord belastingvrij rendement kan behalen.
De Nederlandse belegger mag zich gelukkig prij
zen. Op een vrij simpele manier kan hij belas
tingvrij rendement halen, zij het voor korte tijd.
Belegt hij nu in één van de fondsen, dan kan
De fondsen zijn gevestigd in Luxemburg en hoe- jaar lang (tot 1 januari 1994) belastingvrij rende
ven daar bijna geen belasting te betalen. De
fondsen keren geen dividend uit, daardoor stij-
ment worden behaald. Na 1 januari 1994 verlie
zen de fondsen hun aantrekkelijkheid. Ten eer
gen de aandelen in waarde. Deze waardestijging ste moet dan weer gewoon fictief rendement
bij verkoop van de aandelen onbelast. De
fondsen hebben een gebroken boekjaar. Dit be
tekent dat het boekjaar niet gelijkloopt met een
kalenderjaar. Het eerste boekjaar van het Inte
rest Growth Fund bijvoorbeeld, loopt van de op-
worden aangegeven, daarnaast zijn de kosten
van de fondsen in vergelijking met andere fond
sen hoog. De belegger doet er dan verstandiger
aan om zijn aandelen dan te verkopen, en zijn
geld ergens anders in te beleggen.
4
v>* .«A
m&Q?
~a>
_rT „,»r. iJ
TMrriFtoririi-Mfe
Een regeringssoldaat spreekt een groep oude Tadzjieken toe die gevangen zijn genomen wegens steun aan fundamentalistische moslims.
monov, die aan het hoofd staat Oezbeken en strijders uit zijn wachtkamer van het station bij- Zij hebben genoeg gezien. „Er is
van een coalitie van oud-com- geboortestreek Koeljab. een zaten zeiden te geloven dat onzekerheid en destabilise-
munisten, militante etnische De etnische Russen die in een de gevechten zullen voortduren, ring", zei de 29-jarige Dmitri
FOTO APANDREI SOLOVIEV
Borisov. „De islamieten zullen
niet opgeven."
