Dertiende Jazzweek swingt meer dan ooit
Jan de Bisschop in Rembrandthuis
Ruzie over schoonmaak standbeeld Vondel
Cultuur&Kunst
Stijging bezoekersaantal
Toneelgroep Amsterdam
PINSDAG 29 DECEMBER 1992
.15
RUYGROK (CHEF)
DSC-Band, Jazz at the Templeen 'American Eveningnieuwe hoogtepunten
De 13de Leidse Jazzweek komt er aan en wordt groter en
'swingender dan alle voorgaande keren. Bekende onder-
idelen, zoals de Jazzmarathon, de kroegentocht en het
(Key Town Festival staan weer op het programma, maar
er is ook veel nieuws. Trots is de organisatie op het feit
^dat ze een van de oudste, traditionele jazzbands, De
Dutch Swing College Band, hebben kunnen strikken voor
een optreden in de Waag. Maar ook speciale evenemen
ten als 'Jazz at the Temple', dit jaar met het Greetje Kauf-
(feld Trio, en de muzikale show 'A Great American Eve
ning' in de Leidse Schouwburg behoren tot de hoogte
punten van de Jazzweek 1993.
reiden
De jazzweek gaat swingend van
start op zaterdag 9 januari in de
Waag. Voor de 'officiële' ope
ning is de bekende presentator
en jazzliefhebber Fred Racké
aangetrokken. Na een kort ope
ningswoord is het podium voor
(le Jojo Swingband die, onder
lèiding van altsaxofonist/vibra-
ïónist Joep Peeters, met een ge
varieerd repertoire van ever-
jgreens uit de gloriedagen van
jde jazz het publiek in de stem
ming zullen brengen voor een
peek vol jazz, jazz en nog eens
Op deze zaterdagmiddag be-
jint ook het ISW Dixie-Swing
Concours. Zes orkesten laten
horen wat ze kunnen op het ge
bied van dixieland en swing.
Volgens de organisatoren staan
ze borg voor 'een lekkere mid
dag ouderwetse jazz'. Tijdens
deze voorronde wordt uitge
maakt welke drie orkesten
doorgaan naar de finale, op za
terdag 16 januari, en dus kans
maken op de beschikbaar ge
stelde geldprijzen en de ISW
Jazz Bokaal. Gedurende de jure
ring geeft ook de Willick Square
Jazz Band nog een paar num
mers ten beste.
Jazzmarathon
De eerste avond (9 januari) van
de Leidse Jazzmarathon in de
Waag is gereserveerd voor Hans
Dulfer met zijn Tough Tenors.
Naast de Dutch Swing College
Band (14 jan.) staan verder on
der meer op het programma
van de Waag: The Straight Soul-
band (10 jan.), La Blusa (11
jan.), King Cover (met covers
van o.a. Chaka Khan en Earth
Wind Fire, 12 jan.), Cooper
Test (een mengvorm van jazz,
pop, rock, latin en funk, 12 jan.),
Mr. Boogie Woogie (13 jan.), het
Leids Studenten Jazz Gezel-
Foto's en aquarellen in Leiderdorp
leiderdorp» Henny van Oosten reisde naar Mexico en Guatema
la met als resultaat een serie foto's die van 4 januari tot 18 febru
ari te zien is in het Leiderdorpse verpleeghuis 'Leythenrode'. Da
gelijks van 10.00 tot 20.00 uur.
Vlak erbij, in het St. Elisabeth Ziekenhuis, hangen tot en met 8
februari aquarellen van Netty Beukers-van Steen. De Leidse
kunstenares heeft een voorkeur voor bloemen en landschappen.
De expositie in het restaurant van het ziekenhuis is dagelijks van
8.00-20.15 uur, zaterdag en zondag 9.00-15.30 en van 17.30-
20.15 uur.
Exposities in de regio
regio Van Marijke Kloosterman-Hol hangt bij Osram in Alphen
aan den Rijn vanaf 8 januari een aantal kunstwerken. Klooster
man vervaardigt olieverven en textiel. De tentoonstelling duurt
tot 10 maart en is op werkdagen open van 09.30-16.00 uur.
Twee leden van de schildersvereniging Kameleon, H. Volbeda en
H. van Dalen, exposeren vanaf 8 januari in het raadhuis van
Zoeterwoude.
De tentoonstelling wordt die dag geopend door de Zoeterwoud-
se wethouder van cultuur, R. Hogenelst.
Filmfestival: Stanly Kubrick
LissEJongerencentrum Magnifiosi, aan de Ruishomlaan 21 in
Lisse, vertoont vanavond en morgenavond vier films van regis
seur Stanly Kubrick. Vanavond staan 'A Space Odyssey' (19.30
uur) en 'A Clockwork Orange' (22.15 uur) op het programma.
Morgen draaien 'The Shining' (19.30 uur) en 'Full Metal Jacket'
(22.30 uur).
De zaal gaat beide avonden open om 19.00 uur. Op 1 januari
gaat Magnifiosi om 00.30 uur van start met een Nieuwjaars-
swingnacht.
Uit de schatkamer van Blaeu
amsterdam 'Uit de schatkamer van Blaeu' is de titel van een
tentoonstelling in het Nederlands Scheepvaartmuseum in Am
sterdam. De expositie duurt tot 19 april en brengt de Amster
damse cartografie en boekdrukkunst in de zeventiende eeuw in
beeld.
De drukkerij en uitgeverij van Blaeu was beroemd om zijn glo
bes, wandkaarten, zeemansgidsen en atlassen. Een tentoon
stelling voor globetrotters dus.
Drie hemelglobes uit het atelier van Willem Jansz. Blaeu. Alle drie
zijn ze na 1621 gemaakt. foto scheepvaartmuseum
ij De voorstellingen van Toneel-
Eoep Amsterdam (TGA) heb-
;n het afgelopen seizoen in to
taal 78.089 bezoekers getrok
ken. Een stijging ten opzichte
van het seizoen 1990-1991 van
11.854 bezoekers. Dat blijkt uit
jhet jaarverslag van TGA.
In totaal speelde het toneel-
1 gezelschap het afgelopen jaar
384 voorstellingen. Het meren
deel van de bezöekers 53.386
mensen zag een produktie
van de Toneelgroep Amsterdam
in een van de theaters in de
hoofdstad. Een kleine 2.000
mensen bezocht een TGA-voor-
stelling buiten Nederland.
Het afgelopen seizoen wordt
door artistiek leider Gerardjan
Rijnders getypeerd als 'roerig'.
Dit jaar werd bepaald dat de
Toneelgroep Amsterdam per
seizoen 1,2 miljoen gulden
moet bezuinigen.
Mr. Boogie Woogie foto pr Greetje Kauffeld foto pr Gerrie van der Klei foto
schap (15 jan.), een Leidse Jazz
week Jamsession (15 jan.) en
Ugly White Belly (16 jan.).
In het Leidse Volkshuis wordt
het publiek dit jaar meegeno
men in Franse sferen en wel
met het trio Fapy Lafertin (11
jan.). Onder het motto 'Jazz at
the Temple' treedt op dinsdag
12 januari in de sfeervolle Taffe-
hzaal van het Rijksmuseum van
Oudheden het Greetje Kauffeld
Trio op. Op het programma van
de prominente jazzvocaliste
staan onder meer composities
van Michel Legrand, Kurt Weill,
Paul McCartney en John Len-
Naar jazz kun je ook kijken. Bij Mecenas Art Consultancy wordt,
rond de Leidse Jazzweek, een expositie gehouden van heden
daagse kunst die de jazz als onderwerp heeft. Beroemde (Miles
Davis) en minder beroemde musici zijn te zien in schilderijen,
houtsnedes, litho's en op foto's in de galerie aan de Middelsteg
racht 87. Het werk is afkomstig van verschillende Nederlandse
kunstenaars. De expositie duurt de gehele maand januari. Mece
nas is geopend op werkdagen van 9.00 tot 17,00 uur en op zater
dag van 9.00 tot 16.00 uur.
Kroegentocht
Weer of geen weer: vaste prik
op de woensdagavond tijdens mee aan dit, volgens sommigen,
de jazzweek is de kroegentocht, absolute hoogtepunt van de
Niet minder dan 42 horecagele- Leidse Jazzweek. Het wordt ook
genheden doen dit jaar (13 jan.) dit jaar weer 'een gigantische
I T Tf V 'Tir.
Millie Scott foto archief
happening', belooft jazzweekor-
ganisator D. Wansink. En, laat
hij weten, in alle deelnemende
gelegenheden is het dit jaar vrij
entree. In de Waag, de thuisba
sis van de Leidse Jazzweek,
treedt vanaf 21.00 uur Mr.
Boogie Woogie and the Fires-
weep Bluesband op. Verder is er
een keur aan orkesten en muzi
kanten, te veel om op te noe
men. En ook de borrelbus rijdt
weer.
Acht avonden Leidse jazz
week betekent natuurlijk ook
weer acht avonden jazz in jazz
café The Duke. Maar, het echte
hoogtepunt van de Leidse Jazz
week is natuurlijk als altijd het
Keytown Jazzfestival in de
programma heeft ook dit jaar
weer een internationaal karak
ter met optredens van Wayne
Bartlett, de Gipsy Kids, het Nat
Adderley Quintet, Deborah
Brown en de Blue Friends Jazz
Band.
American Evening
Voor wie niet alle zalen van de
Stadsgehoorzaal wil afstruinen
is er dezelfde zaterdagavond, als
alternatief, een muzikaal feest
met Phil's All Stars in de Leidse
Schouwburg.
Onder de titel 'A Great Ameri
can Evening' brengen Gerrie
van der Klei (bekend van musi
cals als 'Foxtrot' en 'De zoon
van Louis Davids'), altsaxofonist
Piet Noordijk, zanger en pre
sentator Philip jPaar en pianist
Karei Boehlee met swingende
nummers en ballads een ode
aan bekende jazzsterren.
De Leidse Jazzweek wordt, we
mogen inmiddels wel spreken
van traditiegetrouw, op zondag
afgesloten met een gospelcon
cert in de Hartebrugkerk aan de
Haarlemmerstraat (17 jan.). Vo
rig jaar moest Milly Scott we
gens ziekte verstek laten gaan,
maar dit jaar heeft ze verzekerd
er bij te zullen zijn. Milly Scott
wordt tijdens dit concert bege
leidt door een gelegenheidstrio
o.l.v. Rob van Dijk en de St.
John Jazz Pilgrims.
amsterdam
Het standbeeld van Joost van
den Vondel in het Vondelpark
in Amsterdam is ernstig bescha
digd door schoonmaakwerk-
zaamheden. Dat heeft de direc
teur van het Stedelijk Museum
in Amsterdam, Wim Beeren,
onlangs aan het dagelijks be
stuur van het stadsdeel Zuid ge
schreven.
In zijn brief adviseert Beeren
het beeld naar een gieterij te
brengen om het beschermende
laagje patina opnieuw te laten
aanbrengen. Patina is de grijs
groen oxydatielaag die op kope
ren en bronzen (kunstvoorwer
pen ontstaat en doorgaans als
verfraaiing wordt beschouwd.
Het patina kan desgewenst ook
kunstmatig worden aange
bracht.
Wethouder Wals (D66) van
het stadsdeel Zuid heeft laten
weten het advies van Beeren
niet op te zullen volgen. Wals
erkent dat het patina tijdens de
reiniging is verdwenen. Maar
binnen een maand of twee zal
het weer op natuurlijke wijze op
het bronzen standbeeld terug
keren, zo hebben deskundigen
hem verzekerd. Als het verweer
de laagje met chemicaliën zou
worden aangebracht, kost dat
12.500 gulden.
Het standbeeld van Vondel
werd in 1867 gemaakt door de
beeldhouwer Louis Royer
(1793-1868) die ook verant
woordelijk was voor het beeld
van Rembrandt op het Rem-
brandtplein in Amsterdam, Wil
lem de Zwijger in Den Haag en
Michiel de Ruyter in Vlissingen.
Ongeveer twee maanden ge
leden gaf het stadsdeel Zuid de
opdracht het beeld van Vondel
te restaureren
omdat het van de sokkel dreig
de te vallen. Het werd schoon
gemaakt met een waterstraal
onder hoge druk.
Volgens Wals is bij de op
knapbeurt geen schade veroor
zaakt, maar juist aan het licht
gebracht. Zo zou een restauratie
van tien jaar geleden, waarbij
het hoofd weer op de romp
werd geplaatst, slecht zijn uitge
voerd.
bob bouber
Als kunstenaar geniet hij een
geringe bekendheid: Jan de Bis
schop (1628-1671) was van be
roep advocaat. Maar de teke
ningen en etsen die hij uit lief
hebberij maakte, zijn van zeer
hoge kwaliteit. In het Rem
brandthuis zijn zeventig werken
van hem bijeengebracht: land
schappen, figuurstudies en ko
pieën naar oude meesters en
tijdgenoten.
Renske Jellema, een van de
samenstellers yan de tentoon
stelling: „Het tekenonderricht
maakte in die tijd in hogere
kringen deel uit van de opvoe
ding. Men deed dat om zichzelf
een beetje de status te geven
van de universele, in verschil
lende takken van kunst en we
tenschap bekwaamde mens.
'Als je iets van kunst wilt begrij
pen, moet je het zelf ondervon
den hebben', gold als motto. In
1660 stichtte De Bisschop met
enkele vrienden een privé-te-
kenacademie, waar zij vier
avonden per week tekenden."
Huygens
Jan de Bisschop is geboren in
Amsterdam, als zoon van een
koopman. Na voltooiing van
zijn rechtenstudie in Leiden
vestigde hij zich in 1652 als ad
vocaat in Den Haag. Hij raakte
er bevriend met Constantijn
Huygens en diens zonen. De
Bisschop was gehuwd met Anna
Barleus, dochter van de be
roemde theoloog Caspar Bar
leus. Op 43-jarige leeftijd over
leed hij aan tbc.
De Bisschop is wellicht de
enige 17e eeuwse kunstenaar
die erin slaagde in zijn tekenin
gen het zonlicht weer te geven.
Jellema: „Hij werkte met sterke
contrasten tussen licht en don
ker. Alsof hij in Italië werkte.
Dat is niet echt zo; hij is er nooit
geweest."
„De Bisschop werkte ook al
tijd in warme roodbruine tinten
en gebruikte een door hemzelf
gemaakte inkt, die door latere
onderzoekers naar hem werd
vernoemd. Als er op een veiling
een roodbruine tekening wordt
'Episcopius: Allegorie op de macht naar Venus', een schilderij van Jan de Bisschop.
aangeprezen, noemen ze het
een tekening in 'De Bisschop-
inkt'. De kenmerkende rode
kleur wist hij door toevoeging
van koper te verkrijgen."
Voor de landschappen bleef
hij dicht bij Amsterdam. Toen
hij in Leiden studeerde, heeft hij
daar in de buurt getekend. Nu
worden zijn zonovergoten land
schapstekeningen bijzonder gi
Waardeerd. Maar in de 17e e
18e eeuw was men vooral gt
charmeerd van zijn fraai uitgi
werkte tekeningen naar schild»
rijen van tijdgenoten als Frans
van Mieris en Cornelis van Poe-
lenburgh en oude meesters als
Lucas van Leyden, Rafael en
Hans Holbein."
Jellema: „Met dat kopiëren
van beroemd werk was niets
mis: het ontlenen van onder
werpen en navolgen van be
roemd werk was als een soort
kunst verheven. Rembrandt
heeft aan Lievens ontleend. Nu
wordt natekenen niet meer ge
apprecieerd."
Klassieke beelden
„Toen De Bisschop 'Icones' en
'Paradigmata' publiceerde, et
sen naar klassieke beelden en
naar Italiaanse tekeningen, ver
wierf hij veel erkenning bij zijn
vakgenoten. Het waren twee
'voorbeeldige' prentreeksen, be
stemd voor zowel de leergierige
jonge kunstenaar maar ook
voor de kunstliefhebber. Men
was in in Nederland op beel
dend terrein nogal 'platvloers'
„Rembrandt is een mooi
voorbeeld van hoe het in de
ogen van De Bisschop niet
moest. Over een Rembrandt-
prent van een vrouw met han
gende borsten en een nogal dik
ke buik zei hij: 'Dit is toch niet
welgevoeglijk. Je kunt dat toch
op een mooiere manier uitdruk
ken?' De Bisschop maakte die
etsenseries echt met de bedoe
ling om de kunst naar een hoger
niveau te tillen. En dat is hem
gelukt. Ze speelden een belang
rijke rol bij de doorbraak van
het classicisme in de Neder
landsekunst."
Rembrandthuis, Jodenbree-
slraat 4-6, Amsterdam: 'Jan de
Bisschop, advocaat en teke
naar'. Tot en met 28 februari.
Maandag tot en met zaterdag
van 10.00-17.00 uur; Zon- en
feestdagen van 13.00-17.00
uur. Nieuwjaarsdag gesloten.
Hoofdrol voor
het decor in
'De wind in
de wilgen'
toneel
recensie dirk willem rosie
'De wind in de wilgen' Toneelbewer
king: Alan Bennett Vertaling: Caret
Alpnenaar Gezelschap Ro Theater
Regie Han Römer Decor Rieks Swar
te Kostuums: Carly Everaert
Te zien: t/m 3/1Rotterdam.
'Peer Gynt' van het Ro Thea
ter was vorig jaar lang, moei
lijk en saai. Zo'n omschrij
ving siert geen enkele voor
stelling, maar als het om de
jaarlijkse jeugdproduktie
gaat is er natuurlijk helemaal
iets mis. Met 'De wind in de
wilgen' trekt het Ro Theater
de zaken weer recht. Het ge
zelschap herstelt zijn eigen
traditie in ere om rond de
jaarwisseling een stuk op het
repertoire te hebben waar
het hele gezin van kan genie
ten. Met heel veel dank aan
het vormgeversduo Rieks
Swarte (decor) en Carly
Everaert (kostuums) heen
Han Römer een voorstelling
geregisseerd die tamelijk
lang duurt en die in drama
tisch opzicht nog niet hele
maal in evenwicht is, maar
die ondanks alles van begin
tot eind boeit.
Al was je zo doof als een
kwartel en had je een pesthe-
kel aan wilgen, dieren en kin
deren, dan nog zou je al
leen voor het grandioze de
cor van Rieks Swarte naar
'De wind in de wilgen' moe
ten. Want wat maak je daar
zoal mee: een afdaling in een
dassehol, een sneeuwbui in
een eng bos, een rondje met
paard en wagen, een ritje per
stoomtrein. Swarte's speel
goedtheater altijd goed
voor een paar open doekjes
dicteert de open' sfeer
van de voorstelling. Je ziet
dat het nep is, je lacht om de
illusie en ie laat je des te har
der meesleuren. Het klassie
ke avonturenverhaal van
Kenneth Grahame heeft in
zijn bewerking een behoorlij
ke tik van toneelschrijver
Alan Bennett meegekregen.
Dat is leuk voor de ouders
van de jeugdige kijkers, want
er zijn nogal wat fraaie 'one
liners' de tekst binnengeslo
pen. Zo verzucht de rat: 'Kin
deren... al die zorgen... Is dat
het wel waard?' Ook vertaler
Carel Alphenaar voegt het
zijne toe: 'Ko Konijn zijn pa
zit in de paté'.
Qua taal is 'De wind in de
wilgen' om op te vreten,
maar Bennett heeft de op
bouw van zijn karakters laten
sloffen. Zo zet hij de vier
hoofdfiguren Mol, Rat, Das
en Pad heel sterk neer, maar
hullen hun onderlinge ver
houdingen zich naar het ein
de toe in mist. De rat wordt
geportretteerd als dichter,
maar die kwaliteit verliest hij
gaandeweg totaal. Heel aar
dig wordt de naïeve Mol te
genover de slimme Rat ge
plaatst. Wat de één dapper
vindt, beschouwt de ander
als dom. De das komt daar
bij als een soort pompeuze
betweter die de jonge Mol
helemaal inpalmt. De jaloe
zie vlamt op bij de rat, die de
mol nota bene gered heeft en
als eerste vriendje met hem
is geworden, maar dit con
flict wordt verder helemaal
niet uitgewerkt.
En wat moeten we met de
rijke, losbollige Pad? Moeten
we hem aardig vinden? Ja.
want hij zit 20 jaar in de ge
vangenis omdat hij de rech
ter een 'flapdrol' noemde.
Nee, want die groene blaas
kaak verkocht zo maar zijn
paard aan de slager. Alan
Bennett heeft kortom naar
het einde toe een heleboel
draadjes laten rafelen en re
gisseur Han Römer is niet in
staat gebleken om die weer
aan elkaar te breien.
Gelukkig valt er bij 'De
wind in de wilgen' zoveel te
genieten dat de losse eindjes
nooit de overhand krijgen.
Het is om te beginnen een
spannend en leuk verhaal
over vier rivierbewoners die
het aan de stok krijgen met
de bewoners van het Wilde
Woud, de enge fretten, de ge
mene wezels en de sluwe
hermelijnen. Die vin bn
ten, de mol (Esther Scheid-
wacht), de rat (George van
Houts), de Das (Guus Dam)
en de Pad (Piet Römer) wor
den stuk voor stuk ontzet
tend leuk en met kennis van
zake gespeeld. Maar de
hoofdrol blijft de hele tijd
weggelegd voor Rieks Swarte
met zijn visuele toverkun
sten. Of het nu om een
haardvuur of een landhuis
gaat, Swarte laat het oog het
werk doen. En de fantasie
doet de rest
