'Europa stemt mij pessimistisch'
'Verhuizing Valkenburg
levert dikke winst op'
'Rijneke-boulevard succes'
Met de Kerst
voordelig km-vreten
ƒ191,-*
Kamsteeg
Als elke seconde telt
06-11 beter niet gebeld
DONDERDAG 24 DECEMBER 1992
REDACTIE WILLEM SPIERDIJK (chef) MEINDERTVAN DER KAAIJ JAN WESTERLAKEN
MONICA WESSEUNG ERIC JAN WE TERlNGS 071 -161440
Chileense M. (37) depressief van illegale verblijf
Op het Stadhuisplein vertrekt vanavond een fakkeloptocht die in het teken staat van de actie 'Stop
de hetze tegen de illegalen'. De optocht loopt via de Hooigracht naar het Antonius Clubhuis aan de
Lange Mare in Leiden. Daar spreken het PvdA-raadslid Naci Demirbas en het Groen Links-raadslid
Edith Middelkoop. In het kader van deze solidariteitsactie hebben wij vandaag een interview met
een illegaal hier verblijvende Chileense, wier naam om veiligheidsredenen slechts met een initiaal
wordt aangeduid.
„Elke stap die ik hier zet, brengt
een risico met zich mee. Soms,
als ik ergens een politiebusje zie
rijden, slaat de schrik me om
het hart en denk ik: o, ze komen
me ophalen." M. is 37 jaar,
woont in Leiden en is sinds
1989 illegaal in Nederland. Ze is
Chileense van geboorte en heeft
in Concepcion Latijns-Ameri
kaanse taal- en letterkunde ge
studeerd. Samen met enkele
vriendinnen richtte ze daar een
literair tijdschrift op waarin de
dictatuur onder vuur werd ge
nomen. M. is lesbisch en op het
praktiseren van 'the love that
dare not speak its name' staat in
Chili maximaal 20 jaar gevange
nisstraf. Op een dag merkte ze
dat ze door de geheime dienst
in de gaten werd gehouden. Via
Equador reisde ze naar Neder
land.
Het gesprek heeft plaats op een
bovenverdieping ergens in Lei
den. M. maakt een gejaagde,
nerveuze indruk. Ze heeft intel
ligente, aardige ogen, die echter
voortdurend op de waakvlam
staan. De laatste tijd heeft ze
nogal last van depressies. „Ik
moet altijd een doel hebben in
mijn leven, maar omdat ik hier
illegaal ben, kan ik geen plan
nen maken. Graag zou ik door
Europa willen reizen, de cultuur
willen leren kennen. Daar is het
allemaal toch ook een beetje
om begonnen. Maar als ik de
grens over ga, heb ik kans dat ik
het weinige dat ik hier heb op
gebouwd bij een arrestatie alle
maal kwijtraak."
Toen twee van haar vriendin
nen bij een ongeluk om het le
ven kwamen, is zij gestopt met
haar studie. Ze had geen zin om
haar jonge leven aan Pinochet
te geven, aan een dictatuur
waarin angst en geweld elke dag
weer opdoken, net als de zon en
de maan. Op den duur zou het
heel gevaarlijk voor haar zijn
geworden in Chili. Ze wilde
naar Europa, omdat daar meer
studiemogelijkheden waren en
er op de liefde voor het eigen
geslacht geen gevangenisstraf
stond. Toen ze vertrok was ze
min of meer paranoia. Als ze
stappen achter zich hoorde,
werd ze bang en wilde ze weg
hollen. Eerst ging ze een tijdje
naar Equador, een rustig berg
dorp waar Indianen woonden.
Een simpel en gezond leven.
Dat verblijf werkte als een me
dicijn. Naderhand ontmoette ze
Evelien, een Nederlandse
vrouw, die haar geld gaf voor
een vliegticket naar Holland.
Via haar tolk Desiree laat de
Chileense weten dat ze nooit
van plan is geweest zich perma
nent in Nederland te vestigen.
Aanvankelijk dacht ze aan een
periode van zo'n jaar of vijftien.
Vanuit Nederland wilde ze Eu
ropa leren kennen. „Maar ik
heb alleen Holland en België
nog maar gezien. Ik durf ge
woon niet naar de vreemdelin
genpolitie om een verblijfsver
gunning aan te vragen, hoewel
ik genoeg mensen ken die me
bij die aanvraag zouden steu
nen. Maar noem alsjeblieft niet
de namen die ik hier laat vallen,
anders zijn ze me zo op het
spoor."
„Vanaf het begin dat ik hier
kwam, heb ik gewerkt, heb ik
activiteiten ontplooid. Ik ver
dien de kost door het schoon
maken bij particulieren en tot
voor kort waste ik af in een res
taurant. Maar onlangs is in het
restaurant waar ik werkte een
inval gedaan. De eigenaar zei:
'M., het spijt me, maar het
wordt te gevaarlijk.' Hij vond
het zelf ook heel erg. Ach, ik ben
soms zo moe van dat zware li
chamelijke werk dat ik verval in
een soort apathie. Dan laat ik
alles maar over me heen ko-
Het klimaat ten aanzien van het
vreemdelingenbeleid in Neder
land stemt haar pessimistisch
over haar eigen toekomstige lot.
„Het racisme zal nooit uit Euro
pa verdwijnen. Veel Europea
nen blijven toch een superiori
teitsgevoel hebben. Naast mijn
schoonmaakwerkzaamheden
geef ik Spaanse les aan studen
ten. En ik loop ook colleges. Ik
heb drie jaar Nederlands gestu
deerd en ik heb twee examens
al gehaald. Dat heb ik gedaan
om betere studiemogelijkheden
te creëren. De Nederlandse taal
vind ik leuk. In Europa wil ik
minstens drie of vier talen goed
leren. Je zou mijn reis als een
soort 'Bildungsreise' kunnen
beschouwen."
„Ik merk dat sommige studen
ten zich beter voelen dan de
mensen die uit de zogenaamde
Derde Wereldlanden komen. Je
bent in hun ogen maar primi
tief. Ze denken dat we in Chili
nog allemaal in hutjes leven. In
ieder geval beschouwen ze je als
onwetend. Zij zijn ontwikkeld,
jij kan dat nooit zijn, want je
komt uit Chili."
„Dat is ook een vorm van racis
me. Wat dat betreft is Europa
een continent dat mij zeer pes
simistisch stemt. Dat er hier al
tijd weer mensen zijn die ande
ren als de oorzaak van hun pro
blemen aanwijzen, kan ik niet
begrijpen. Ik heb veel geschre
ven over de grote-stadsproble-
matiek, zowel in proza- als in
poëzievorm. Over de eenzaam
heid van de mensen, de liefde
loosheid ook. Maar hier lukt het
schrijven niet, hier heb ik geen
inspiratie. Ik moet bij het schrij
ven natuur om me heen zien.
En in de Randstad is het alleen
maar beton en lawaai."
Hoe zit het eigenlijk met het
verschijnsel discriminatie in
Chili zelf? M.: „Ja, dat is eigen
lijk heel raar. Je hebt er een klei
ne, rijke bovenlaag en heel veel
sociaal zwakkeren. Die laatsten
worden vaak gediscrimineerd
en slecht behandeld. Maar met
de mensen met een donkere
huidskleur is het heel gek ge
steld. In Chili zie je bijna geen
negers. Als er dan eens ergens
een op straat loopt, willen de
mensen hem aanraken. Ze zijn
verwonderd, vinden hem mooi
en exotisch."
Champagne
Op 28 januari 1989 is M. in Hol
land aangekomen. Het meisje
dat haar had geholpen stond op
Schiphol te wachten met een
fles champagne, om zeven uur
in de ochtend. „Erg leuk, alle
maal. Evelien zei tegen me: je
droom is uitgekomen. Je bent in
Europa. Ze vroeg me of ik moe
was, maar ik zei: nee, nee, ik wil
meteen alles zien. Dat was hier
in Leiden, op een zaterdag, en
er was markt. Ik zag de kleurige
bloemenstalletjes, rook de kaas
en de haring. Over de molen
was ik zo verwonderd, zo'n ding
had ik alleen nog maar op foto's
gezien. Ik keek omhoog naar de
wieken en liep met mijn hoofd
tegen een boom aan. We heb
ben die dag wel gelachen. Maar
al snel begin je te denken: ei
genlijk mag ik hier niet zijn. Ik
zou misschien best een ver
blijfsvergunning kunnen krijgen
op grond van het feit dat ik in
Chili om mijn geaardheid word
gediscrimineerd. Maar ik heb
de moed niet om er op af te
gaan. Nog niet. Ik moet op
straat natuurlijk heel goed uit
kijken. Veronderstel dat ik een
ongeluk krijg, dan gaan ze je
meteen allerlei lastige vragen
stellen. En rechten en zo heb ik
natuurlijk al helemaal niet. Je
draait als illegaal rond in een
heel beperkte kring. Dat werkt
op den duur beklemmend."
CEES VAN HOORE
„De Rijneke-boulevard is een
groot succes". Dat zegt Ton van
Bemmelen, eigenaar van de ge
lijknamige wintersport- en
campingzaak en secretaris van
de ondernemersvereniging. Van
Bemmelen was in 1980 met
meubelzaak Casba de eerste
ondernemer die zich aan de
Rijndijk vestigde. Ondanks ver
zet van de provincie, heeft zich
inmiddels een groot aantal
grootwinkelbedrijven langs de
weg gevestigd. Volgend jaar
komt kledingzaak Piet Klerks er
bij als voorlopig laatste zaak.
Van Bemmelen vierde gister
avond het 12,5 jarig bestaan.
„Heel hard werken, weinig ver
dienen", zo vat Leiderdorper
Ton van Bemmelen de start van
zijn bedrijf samen. „Ik begon in
een kleine kale hal met de ver
koop van camping-artikelen. Als
HTS-student had ik op zaterda
gen al in deze branche gewerkt,
ik stelde ook vast dat er in deze
regio weinig campingzaken wa
ren. In het begin liep het moei-
zaam, ik heb vaak genoeg ge
dacht: was ik er maar nooit aan
begonnen".
Na vijf jaar richtte Van Bem
melen zich ook op wintersport.
„Op die manier was ik in de zo
mer en in de winter bezig. Het
is een succes geworden. Ik heb
niet alleen klanten uit Alphen
en Leiden, maar uit het hele
land." Inmiddels heeft het be
drijf zes fulltimers en zes partti
mers in dienst. Volgens de on
dernemer heeft komst van an
dere bedrijven aan de Rijneke-
boulevard daaraan bijgedragen.
„Door de verscheidenheid aan
bedrijven is het een populair
koopcentrum geworden." Van
Bemmelen vierde het bedrijfs-
jubileum gisteren met een
feestavond. Er was een show
van het ballet van Gerda Kagie.
Hoogtepunt van de avond was
een optreden van Lee Towers.
Huur 3 dagen, in de periode van
24 t/m 27 december een auto vanaf:
Alle kilometers gratis, bel 06 - 0 99 66 86
•Tarief: inclusief B.T.W. en exclusief brandstof
Een grote brand, een overval.
Instinctief wordt naar de tele
foon gegrepen en alarm gesla
gen via het landelijke alarm
nummer 06-11. Maar als elke
seconde telt, kan beter gewoon
politie of brandweer worden ge
beld.
Het bekende alarmnummer
werkt altijd langzamer dan de
plaatselijke nummers, zegt
woordvoerder Dick Graveland
van de Leidse politie. „De cen-
trale van 06-11 staat in Den
Haag. Ook als de melding direct
doorkomt», duurt het enige
ogenblikken voordat wij in actie
kunnen komen. Het werkt dan
ook sneller als ons eigen alarm
nummer 224444 wordt gebeld".
Als voorbeeld noemt hij de
melding die de politie onlangs
kreeg omdat iemand acute
hartproblemen had. „De cen
tralist kon toen direct de
spreeksleutel indrukken en er
reed gelijk een auto. De betrok-
I kene heeft het overleefd. Als 06-
11 was gebeld, had het toch lan-
ger geduurd voor er iemand bij
I was geweest".
Alarm slaan bij 06-11 heeft
j soms zelfs helemaal geen resul
taat. Toen zaterdag 28 novem
ber een overval werd gepleegd
op een bloemenzaak aan de
Leidse Churchilllaan werd di
rect alarm geslagen via 06-11.
Twintig minuten later was er
nog geen politie. Pas nadat het
nummer opnieuw was gebeld,
werd actie ondernomen. Toen
stond de politie binnen enkele
minuten voor de deur. Die gang
van zaken is voor de Leidse po
litie aanleiding voor een onder
zoek.
Een ander voorbeeld is de
grote brand bij Formido aan de
Hoge Morsweg op 11 januari
van dit jaar. Omwonenden
klaagden toen dat zij geen ge
hoor kregen bij het alarmnum
mer. In een ander geval vergde
het tien minuten voor een ver
binding tot stand kwam. Uitein
delijk verscheen de brandweer
pas een half uur na de ontdek
king van het vuur. Ook die gang
van zaken was aanleiding voor
een onderzoek. Maar uit de ge-
spreksbanden van de alarmcen-
HOME
RENTAL
SERVICE
Naar Lapland?
Bel voor gratis huurtaxatie
van uw woning
Tel. 071-322211
trale zou niet zijn gebleken dat
er al zo vroeg was gebeld als de
buurtbewoners zeiden.
Sinds die gang van zaken zijn
onder bellers vragenformulieren
verspreid, maar daar is maar
weinig kritiek uit gekomen.
„Soms zijn zaken toch onver
klaarbaar", zegt ondercomman
dant J. Baardscheer die bij de
regionale brandweer belast met
de afhandeling van de alarme
ring. Ook hij constateert dat het
sneller werkt rechtstreeks alarm
te slaan, via 212121, en niet via
06-11.
Hij wijst er ook op dat de 06-
11-centrale 'slechts' vijftien lij
nen heeft. Bij een grote calami
teit, zoals de brand aan de Hoge
Morsweg, of een storm, zijn die
al snel overbelast. „Maar piek-
belasting valt nooit op te los
sen". Politiewoordvoerder
Graveland constateert boven
dien dat veel mensen 06-11 ook
nogal eens ten onrechte bellen.
„Er wordt voor van alles en nog
wat gebeld, zelfs voor vuur-
werkoverlast".
Begin dit jaar was 'misbruik'
van 06-11 zelfs aanleiding voor
het CDA-kamerlid Koetje om
vragen te stellen aan de minis
ter van binnenlandse zaken. Die
wilde echter geen maatregelen
treffen, zoals het traceren van
bellers. Dat zou afschrikkend
kunnen werken.
Volgens Graveland kan 06-11
dat nu zo vlotweg wordt gebeld
beter worden gezien als een
aanvulling. Een nummer dat al
leen moet worden gebeld door
de „mensen die de politie in de
buurt niet kunnen vinden". Het
succes van het algemene alarm
nummer lijkt daarmee zijn doel
voorbijgeschoten. Iedereen kent
het, maar daardoor werkt het
soms niet meer.
Geen contract
afvalexport
naar Frankrijk
milieu van de
provincie Zuid-Holland voelt er
niets voor een contract met het
bedrijf BMS af te sluiten over de
export van afval naar Frankrijk.
Dat heeft een woordvoerder gis
teren meegedeeld. Het Provin
ciaal Afvalverwijderingsbedrijf
Zuid-Holland (PROAV) wilde
een contract afsluiten om in ui
terste noodzaak in drie jaar tijd,
300.000 ton huishoudelijk afval
in Frankrijk te storten. Dë com
missie stelt vast dat pas als er
een noodsitiatie ontstaat, door
gebrek aan verwerkingscapaci
teit in Nederland, zij zich over
eventuele stort in Frankrijk zal
buigen.
CDA-kamerlid ziet woningbouw op vliegkamp wel zitten
VALKENBURG
Kim Cuhfus (links) en Jeslyn Hardeveld mochten gisteren tijdens het optreden van Lee Towers even op het
Volgens CDA-kamerlid Th.O.
Vreugdenhil kan een verhuizing
van marinekamp Valkenburg
'dikke winst opleveren', zelfs
wanneer voor de Orion-pa-
trouillevliegtuigen een nieuw
vliegveld moet worden aange
legd. „De bouwgrond bij Leiden
- kan namelijk duur worden ver
kocht. Zeker als je ziet hoe
goedkoop je grond kunt aanko
pen in, pakweg, de kop van
Noord-Hollandzegt de parle
mentariër uit Koudekerk.
Omdat hoogwaardigheidsbe
kleders ook 'prima' kunnen lan
den en opstijgen in Rotterdam
en Amsterdam, ziet hij geen en
kele reden om de regio niet te
laten bouwen 'op' Valkenburg.
Het kamerlid is het ronduit eens
met de regiogemeenten dat het
een prima bouwlocatie is en
gaat de komende maanden pro
beren zijn fractie voor dat
standpunt te winnen.
Door de marinebasis te be
bouwen, hoopt hij belangrijke
bufferzones tussen Leiden en
Den Haag groen te kunnen
houden en de Bollenstreek voor
verstening te behoeden. „Het is
de duurste grond van Neder
land. Bovendien zit er zoveel
viezigheid in de bodem, dat ik
me afvraag of veel mensen het
plezierig vinden er te wonen."
Als de Orion-vliegtuigen in de
buurt van Den Helder worden
gestationeerd, kan dat volgens
Vreugdenhil gemakkelijk wor
den gecombineerd met het aan
wezige vliegkamp en andere
marine-activiteiten. Dat 'Val
kenburg' zo midden in de dicht
bevolkte Randstad zit, be-
podium komen. foto henk bouwman vreemdt Vreugdenhil al jaren.
CDA-Kamerlid Th.O. Vreugdenhil: „In de kop van Noord-Holland is
veel meer ruimte voor het marinevliegkamp." foto archief
„Je maakt mij niet wijs dat dat
de enige plek is. In de kop van
Noord-Holland is veel meer
ruimte. Het lijkt mij dan ook
een goede zaak als de Rand
stadprovincies daar eens op
studeren. Gooi het in het Rand-
stadoverleg, zou ik zo zeggen."
Het Leidse PvdA-Kamerlid A.
de Jong vindt de uitspraken van
Vreugdenhil wat makkelijk.
Bouwen 'op' Valkenburg lijkt
ook hem aantrekkelijk, maar hij
wil eerst weten hoe hard Defen
sie de basis nodigheeft. Uit de
losse pols kan hij moeilijk in
schatten of de Orions elders
kunnen staan.
Bovendien kan zich voorstel
len dat er ook nadelen aan vast
kunnen zitten wanneer hoge
bezoekers voor regeringscen
trum en residentie naar Schip
hol moeten uitwijken. „Je kunt
dan moeilijk de hele luchthaven
lamleggen als een Bush of Mit
terrand komt. Aan de andere
kant is het zo dat slechts zeer
incidenteel hoogwaardigheids
bekleders langskomen. En het is
lulkoek dat de basis nodig zou
zijn omdat de koningin snel
moet weg kunnen bij oorlog.
Daar hebben we echt Valken
burg niet voor nodig.
Overigens betwijfelt De Jong
of het volbouwen van Valken
burg de polders rond Leiden
kan sparen. „De Leidse regio
heeft al moeite om de doelstel
lingen van nu te halen. Komend
voorjaar praten we in de Kamer
over veel hogere aantallen wo
ningen. En dan zou het wel
eens èn èn kunnen worden: èn
Valkenburg èn een flink aantal
Colders. Hooguit kun je dan de
eroerdste locaties schrappen.
We moeten mensen dan ook
niet te snel blijmaken".
,Soms, als ik ergens een politiebusje zie rijden, slaat de schrik me om het hart'
foto hielco kuipers
