'Kerstpreek kan niet om
racisme en oorlog heen'
Nauwere banden
Vaticaan en PLO
Kerk Samenleving
Bidden om vrede
DONDERDAG 24 DECEMBER 1992
UIT DE KERKBLADEN
Herinneringen (1)
De werking van het mense-1
lijk geheugen verleidt Rlnus
Rhynenburch tot enkele be-
spiegelingen In de 'Samen op
Weg Maandbrief van de her
vormde en de gereformeerde
kerk van Koudekerk aan den
Rijn en Hazerswoude-Rijn
dijk. „Het valt op dat je bij
het klimmen der jaren nog
wel veel oude herinneringéri,
hebt, een 'oud geheugen' zo
gezegd. Maar als je vrouw
zich eraan ergert dat je iets
wat gisteren gezegd is, verge
ten bent, mankeert er wel
iets aan je 'nieuwe geheu
gen'.
Het oude geheugen van
Rhynenburg is nog prima.
Het feit dat de dominee in de
dienst van 29 november jJ.
een paar maal 'in de kroten
was' en Rinus hem naast
de doopouders hardop 'Waar
moet dat heen?' hoorde ver
zuchten doet hem denken
aan een voorval in de kerk
van Leiderdorp, meer dan
dertig jaar geleden. „De pre
dikant was uitvoerig inge
gaan op het zondig gedrag
van de mensheid. In het vuur
van de preek stak hij de han
den omhoog en sprak dezelf
de woorden: 'Waar moet dat
heen?'. Een zeer bejaarde
broeder stond op, wees naar
de deur en riep naar de
preekstoel: 'Naar Aarlander-
veen!'. Het woord dementie
bestond toen nog niet, de
oude baas zal wel iets kinds
zijn geweest."
Herinneringen (2)
Bij de begrafenis van een fa
milielid herkende Rhynen
burch bij toeval de plek waar
om Teunis en tante Geertje
in de jaren dertig begraven
werden. En de herinneringen
borrelden weer op. „Het wa
ren mensen die iedereen ei
genlijk alleen maar als oud
gekend had. Maar zij waren,
als lob, godvrezende en wij
kende van het kwaad. Oom
Teunis had altijd een paar
gepelde sjalotjes in zijn jas
zak. Hij kauwde de hele dag
op rauwe ui. Erg goed tegen
de rimmetiek, beweerde hij.
Erg slecht voor de menselijke
relaties, wisten wij. Geen van
de neefjes en nichtjes wilde
bij hem op schoot, want als
hij tegen je praatte, leek het
net of er een GFT-bak te lang
in de zon had gestaan. Ik
dacht er met walging aan te
rug. Wellicht dacht tante
Geertje er ook zo over, want
er werd uit het huwelijk
slechts één kind geboren.
Een uitzondering in die tijd."
Herinneringen (3)
Bij haar 12,5 jarig jubileum
als dienstmeisje in Oegst-
geest, werd tante Geertje uit
genodigd voor een etentje en
voor de bios. „De bioscoop
werd in die tijd een plaats
van zonde genoemd en als
gereformeerde maagd kon je
daar niet naar toe. Na het
eten in de hal van de bio
scoop gekomen, hoorde tan
te Geertje muziek die niet
van een kerkorgel afkomstig
was. Als oude vrouw heeft ze
mij eens verteld dat er ook
plaatjes hingen van vrouwen
die naar haar mening te
spaarzaam gekleed waren. Ze
is gillend weggelopen omdat
ze echt dacht dat ze in het
voorportaal van de hel be
land was.
Kerk kan het lijden in de wereld niet verzwijgen
REDACTIE: DICK VAN DER PLAS *071 -1614 21
Geen boycot
van Joods
Wereldcongres
tegen Duitsland
new york. dpa
„Niet ook nog in de kerk." Daar willen met Kerstmis de
kerkgangers verschoond blijven van de ellende waarmee
ze dagelijks via de krant en de tv worden geconfronteerd,
constateert Gunnar Staalsett, secretaris van de Lutherse
Wereldfederatie. De kerk moet echter het hart en het ver
stand zien te raken. Vooral dit jaar, zeggen Staalsett en
andere oecumenische leiders, kan de kerk met Kerstmis
het lijden in de wereld niet verzwijgen: racisme in Duits
land, honger in Somalië, oorlog op de Balkan.
worden opgelost. Hoop is vol-
gens Raiser daar waar mensen
in verzet komen tegen fatalisme
en uitzichtloosheid. In dit ver
band noemt hij de vrouwen in
het zwart die in Belgrado onver
schrokken tegen de oorlog de
monstreren.
sen te Hamburg, denkt daarbij zen op het lot van de daklozen
aan het volgens haar slechte in de grootste Duitse havenstad,
compromis van de Duitse par- Verder wil ze, zonder dat tv-ca-
tijen over de asielwetgeving. Als mera's haar begeleiden, ook
zij op kerstavond het verhaal zal Kerstmis vieren met de mensen
vertellen hoe Jozef en Maria een in de marge van de samenle-
herberg zochten, zal ze ook wij- ving.
geneveepd
Het is echter moeilijk de band
te leggen tussen de kerststem
ming en de troosteloze realiteit.
„Hoe kan men vieren dat in
Bethlehem het kindje in een
kribbe is geboren, terwijl er in
Somalië of Sarajevo dagelijks
kinderen sterven", zo vraagt de
Noor zich af. In zijn vaderland
wil hij met kerst oproepen tot
een ommekeer. „Omdat wij zo
lang het lijden hebben ontkend
en ook niet alles hebben gedaan
om het geweld te stoppen."
Ook de nieuwe secretaris-ge
neraal van de Wereldraad van
Kerken, Konrad Raiser, beseft
dat hij de boodschap 'vrede op
aarde' moet verkondigen terwijl
er in Sarajevo wordt geschoten
en er in Somalië honger heerst.
Hij vraagt zich af: hoe kunnen
conflicten op vreedzame wijze
Met het oog op het lijden van
de vrouwen in Bosnië kan Mar-
got Kassmann, lid van het uit
voerend comité van de Wereld
raad, zich geen vrolijke kerst
voorstellen. De kerken mogen
zich volgens haar niet afsluiten
voor de ellende in de wereld,
maar ze mogen ook niet nalaten
kaarsen als teken van de hoop
aan te steken.
Racisme en het asielbeleid
zijn de thema's die in Duitsland
de kerstpreken zullen bepalen.
De eerste vrouwelijke bisschop
in de Lutherse Kerk, Maria Jep-
'Niet toegeven aan
triomf van geweld
genéve epd
De Wereldraad van Kerken
heeft in de traditionele kerst
boodschap de christenen op
geroepen niet toe te geven aan
'de triomf van het geweld en
de dood'. De aftredende secre
taris-generaal Castro spreekt
de hoop uit dat de gelovigen
'hun tranen in verzet en hun
angst in hoop kunnen veran
deren'.
„Wij leven nu in eenzelfde
klimaat van geweld, dood en
rampen als de eerste christe
nen", schrijft Castro. „We kun
nen onze ogen niet sluiten
voor de verschrikkingen in So
malië en Sarajevo of voor het
lijden van kinderen in Arme
nië of op Haïti. Zelfs in de zo
genaamde ontwikkelde landen
stijgt het sterftecijfer van kin
deren schrikbarend. De hand
langers van Herodes zijn nog
steeds aan het werk, daarbij
dood en verderf zaaiend."
„Alleen in liefde en solidari
teit zijn we in staat het kwaad
te weerstaan. God heeft ons
geroepen, namelijk om de
overwinning van de liefde te
verkondigen. In het kind van
Bethlehem is ons de sleutel
gegeven om de rampen van
gisteren en vandaag te kunnen
dragen. Kerstmis vieren in een
gewelddadige wereld moet
geen zelfzuchtige bezigheid
zijn waarmee wij ons van de
rest van de wereld afsluiten,
maar moet een teken van
hoop zijn, een oproep tot lief
de en een daad van solidari
teit."
Ondanks het groeiende antise
mitisme in Duitsland zal het
Joods Wereldcongres geen boy
cot tegen dit land afkondigen.
Dit heeft voorzitter Edgar Bron
fman bekend gemaakt in New
York waar het bestuur in een
spoedzitting is bijeengekomen.
Ignatz Bubis, voorzitter van
de Duitse joden, zette tijdens de
vergadering de situatie in zijn
land uiteen. Daarbij herhaalde
hij zijn kritiek op de regering-
Kohl die naar zijn mening veel
te laat tegen het rechtse geweld
in actie is gekomen.
Enkele bestuursleden wezen
erop dat men niet de schuld al
leen maar kan geven aan de
naar schatting 6400 rechtsradi-
kalen. Bondskanselier Helmut
Kohl zelfheeft de rechtsradikale
sluizen open gezet toen hij met
de toenmalige Amerikaanse
president Ronald Reagan op de
oorlogsbegraafplaats in Bitburg
ook de doden van de Waffen-SS
eerde.
Kerkdiensten
Het overzicht van de kerkdien
sten die op kerstavond en op
eerste en tweede kerstdag wor
den gehouden, stond gisteren
in deze krant, op pagina 16.
Vandaag wordt op pagina 19
een overzicht gegeven van de
'normale' diensten op zondag
27 december.
Belgrado» Een vrouw bidt in de St. Marco-kerk van Belgrado voor vrede in Bosnië en Hercegovina. De lei
ders van de drie belangrijkste religieuze groeperingen in het voormalige Joegoslavië de moslims, de or
thodoxen en de rooms-katholieken hebben opgeroepen tot het staken van alle vijandelijkheden.
vaticaanstad oc-afp
Het Vaticaan en de PLO zullen
nauwere contacten aanknopen.
Binnenkort wordt een gemeen
schappelijke commissie opge
richt die zich vooral met de sta
tus van Jeruzalem zal bezig
houden. Dit deelde Farouk Kad-
doumi, de 'minister van buiten
landse zaken' van de PLO, giste
ren mee na afloop van een ont
moeting met mgr. Jean-Louis
Tauran, zijn 'collega' in het Va
ticaan. Daarbij had Kaddoumi
de wens van de PLO kenbaar
gemaakt naar nauwere betrek
kingen met het Vaticaan en
naar een oplossing van de
kwestie-Jeruzalem.
Jeruzalem is de bakermat van
jodendom, christendom en is
lam, aldus Kaddoumi. De PLO
beschouwt de stad als een on
verbrekelijk deel van het Pales
tijnse land. De nieuwe commis
sie moet ook de 'verdrijving van
christenen uit Jeruzalem' ver
hinderen. Verder moet het Vati
caan officiële betrekkingen met
Israël, Jordanië en 'Palestina'
opnemen.
In juli besloten het Vaticaan
en Israël in principe tot norma
lisering van de onderlinge be
trekkingen. Een gezamenlijke
commissie zal een en ander be
studeren.
Het Vaticaan heeft Israël
sinds de stichting ervan in 1948
nooit officieel willen erkennen.
Daarbij noemde de Rooms-Ka-
tholieke Kerk drie redenen: de
aanwezigheid van Israël in de
bezette gebieden, de annexatie
van Jeruzalem en de positie van
de rooms-katholieken in Israël.
Volgens Israëlische zijde boog
het Vaticaan voor Arabische
druk.
Islamitische Raad wijst executie af
BEROEPINGSWERK
ir Weij te 's-Gravenzande; naar Sid-
deburen: T.E. Heslmga, l.l. predikant
te Brazilië, wonende te Tinallinge
(Gr.).
Paus in februari naar Sudan
vaticaanstad «afp-cic
opdragen in een vluchtelingen-
wijk van de hoofdstad Khartum
Paus Johannes Paulus II zal op 'om de kerkelijke gemeenschap
10 februari 1993, aan het eind in Sudan moed in te spreken',
van zijn achtste bezoek aan zo heeft de woordvoerder van
Afrika, een kort bezoek brengen het Vaticaan, Joaquin Navarro-
aan Sudan. De paus zal een mis Valls, bevestigd.
den haag/amersfoort anp
De Islamitische Raad Nederland
en de Raad van Kerken hebben
in een gezamenlijke verklaring
de dreigende executie van een
predikant in Saudi-Arabië ver
oordeeld. Verder spreken ze
hun afschuw uit over het gru
welijk geweld tegen Bosnische
moslims.
„Het hoeft geen betoog dat
een dergelijke executie in strijd
is met zowel de bijbel en de ko
ran als de universele verklaring
van de rechten van de mens."
Religieuze legitimering van der
gelijke schendingen van men
senrechten maakt de zaak des
te navranter, aldus de verkla
ring. Wally Oswaldo Magdangal,
voorganger van een Pinksterge
meente van Filipijnse arbeiders,
werd op 15 oktober garresteerd.
Vervolgens werd hij ter dood
veroordeeld wegens overtreding
van de Saudische wet die de uit
oefening verbiedt van een an
dere godsdienst dan de Islam.
Zijn gemeente kwam al enige
jaren in een woning in de
hoofdstad Riyad bijeen. Het is
de bedoeling dat hij op eerste
kerstdag wordt opgehangen.
COLOFON
UITGEVERSM AATSCH APPU
Leidsch Dagblad, uitgave
van Dagbladuitgeverij Damiate bv.
DIRECTIE: J. de Vries.
G.P. Arnold (êdj):
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor,
Henk van der Post (adj).
telefoon 071-161400
REGIOKANTOREN
Wilhelminalaan 18,2505 ED
Alphen a/d Rijn,
POSTADRESSEN
Postbus 54,2300 AB Leiden.
Postbus 83,2400 AB Alphen a/d Rijn.
TELEFAX
Leiden advertenties 071-143480.
Leiden fam. berichten 071-161385.
Leiden redactie071-161488.
Alphen 01720-73933.
Telefoon 071-161400.
RUBRIEKSADVERTENTIES
ma.-vrij. van 8.30-17.00 uur:
(Sleuteltjes). Telefoon 071-143545.
ABONNEMENTEN
Tel. 071 128030
bij vooruitbetaling (incl. BTW)
per kwartaal82.85
per kwartaal (post) 119.50
perjaar321.65
per maand28.75
(Automatische incasso)
KABELKRANT:
Redactie 023-150147
Advertenties 071 -161367/161363
AGENDA
DONDERDAG 24 DECEMBER
Warmond
Kerst-samenzang rond de kerstboom
op het Pleintje bij de Pomp mmv
Brassband Warmond, aanvang 19.15
VRIJDAG 25 DECEMBER
Leiden
Rondleiding in de Pieterskerk, aan
vang 15.00 uur.
'Ori Ye Ye and the African Percus-
sionband' in Sus Antigoon, Oude Vest
81, aanvang 16.00 uur.
Kerstswing in het LVC, Breestraat 66,
aanvang 22.00 uur.
ZATERDAG 26 DECEMBER
Leiden
Kerststadswandeltochtover 5-10-15
km. start vanaf restaurant IJsbal.
Vondellaan 41tussen 9.00 en
15.00 uur.
Winkels in de binnenstad mogen van
daag geopend zijn van 9.00 tot
17.00 uur.
Kerstsnuffelmarkt in de Groenoord-
hallen.van 10.00 tot 17.00 uur.
Rondleiding in de Pieterskerk, aan
vang 15.00 uur.
ZONDAG 27 DECEMBER
Leiden
Kerststadswandeltocht over 5-10-15
km. start vanaf restaurant IJsbal,
Vondellaan 41tussen 9.00 en
15.00 uur.
Oliebollenloop over 1-4-7-10-13 km
en 10 Engelse mijl, org. De Bataven,
aanvang 11.00 uur.
Rondleiding in de Pieterskerk, aan
vang 15.00 uur.
'Attic Fanatic' and friends (sessie) bij
Sus Antigoon, Oude Vest 81, aanvang
16.00 uur.
Antilliaans feest in de Stadsgehoor
zaal, aanvang 22.00 uur.
MAANDAG 28 DECEMBER
Noordwijkerhout
Weekmarkt op het Marktplein van
n 9.00 tot 11.00 u
DINSDAG 29 DECEMBER
Leiden
Jam-Sessie in De Beest. Pieterskcrk-
choorsteeg 12. eigen instrument
HET WEER
ROB GROENLAND
Saai kerstweer
Bij het naderen van de laatste fase
van het jaar denken veel mensen
aan de laatste week van het jaar
1978. Vlak na kerst stonden we
toen aan de vooravond van een van
de meest spectaculaire koude-in-
vallen van de laatste eeuwen.
In Noord-Rusland en Scandinavië
hoopten zich vanaf 15 december al
enorme hoeveelheden kou op. De
westelijke circulatie bij Groenland
en IJsland was volledig geblok
keerd. en spoedig maten weersta
tions een luchttemperatuur onder
de -40 graden Celsius. Op 27 de
cember stroomt zeer koude lucht
Denemarken binnen, terwijl over
ons land zeer zachte lucht met
12 graden zijn intrede doet. Op
29 december wordt ten noorden
van de Wadden het sein groen ge
geven voor het naar het zuiden la
ten stromen van zeer koude lucht.
Boven Schotland, Denemarken en
Sleeswijk-Holstein begint een pe
riode van 80 uur met ijsregen ge-
Op 30 december zijn al verschei
dene dorpen in Noord-Nederland
ondergesneeuwd, terwijl in Lim
burg nog +8 graden wordt geme-
tenf Zowel deze dag als op oude
jaarsdag luidt het advies op de Ne
derlandse radiozenders: 'ga met de
weg op met de auto, alleen in
noodgevallen'. De lage landen be
leefden hun koudste oud-en-nieuw
sedert 1890! Of we deze tijden dit
jaar gaan herbeleven iste betwijfe
len. Het kerstweer dit jaar is saai
met veel bewolking en weinig varia
tie in temperatuur. Misschien dat
er op tweede kerstdag wat drogere
lucht uitstroomt met enkele opkla
ringen.
Vanaf zondag kan dan wat koudere
lucht uit het noordoosten gaan bin
nenstromen, maar of dit het begin
van een echte winterse periode is,
is nog lang niet duidelijk.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Zuid-Noorwegen:
Vandaag vooral aan de
westkust wat regen of
sneeuw. In de loop van
morgen mogelijk een
sneeuwbui en kouder.
Maxima dalend naar enke
le graden onder nul.
Zuid-Zweden:
Wolkenvelden, afgewis
seld door opklaringen.
Droog, 's Nachts matige,
overdag lichte vorst.
Denemarken:
Droog weer met wolkenvel
den. Maxima liggen rond
het vriespunt.
Britse Eilanden:
In het noorden van Ierland
en Schotland bewolkt en
wat regen. In Engeland
droog, enkele opklaringen
en plaatselijk mist. Maxi
ma ongeveer 4 graden, in
Ierland en Schotland en
kele graden hoger.
België en Luxemburg:
Veel bewolking en vrijwel overal droog.
Morgen enkele zonnige perioden.'s
Nachts lichte vorst. Maxima iets boven
Duitsland:
Wolkenvelden, af en toe zon en vrijwel
overal droog. Temperaturen rond het
Madeira:
Af en toe zon, maar ook enkele regen- of
onweersbuien. Maxima circa 16 graden.
Tijdens en na het weekeinde wordt de
kans op buien kleiner.
Canarische Eilanden:
Af en toe zon en een enkele bui. Op de
zuidstranden meer zon en waarschijnlijk
droog. Tijdens het weekeinde wordt de
n klein
d 20
Marokkaanse westkust:
Af en toe zon en vooral in het noorden
een enkele regen- of onweersbui. Na het
weekeinde wordt de kans op buien klei
ner. Maxima van 17 graden in het noor
den tot 20 bij Agadir.
Tunesische kust:
Perioden met zon en waarschijnlijk
droog. Maxima circa 18 graden.
Frankrijk:
In het noorden en midden vooral op
morgen enkele opklaringen. Vrijwel
overal droog. In het zuiden een enkele
bui. ook af en toe zon. Maxima in het
noorden enkele graden boven nul, in het
midden 7, in het uiterste zuiden 14 gra- Amste
den. De Bill
Corsica en Sardinië: Deeier
Af en toe zon en kans op een bui. Maxi- Eelde
ma rond 16 graden. Eindta
Spanje: "Oen Hl
Bij de noordelijke costa's en op Mallorca jtottw
en omliggende eilanden eerst nog perio-
VRIJDAG 25 DECEMBER 1992
Zon- en maanstanden
Zon op 8.47 zon onder 16.32
Maan op 09.34 maan onder 18.18
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 3.59en 16.08
Laag water 23.45 en 11.56
ZATERDAG 26 DECEMBER 1992
Zon- en maanstanden
Zon op 8.48 zon onder 16.33
Maan op 10.01 maan onder 19.27
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 4.38en 16.45
Laag water 0.36 en 12.36
ZONDAG 27 DECEMBER 1992
Zon- en maanstanden
Zon op 8.48 zon onder 16.33
Maan op 10.23 maanonder20.36
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 5.14en 17.25
Laag water 1.05 en 13.17
MAANDAG 28 DECEMBER 1992
Zon- en maanstanden
Zon op 8.48 zon onder 16.34
Maan op 10.42 maanonder21.43
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 5.52 en 18.01
Laag water 1.59 en 13.51
Weerrapporten 24 dec 7 u
rerand 2 2 0.1
De zuidelijke c
Benidorm half tot zwaar bewolkt en een
enkele bui. Ook in het weekeinde aan
houdende kans op buien. Maxima van
10 tot 13 graden in het noorden en 15
tot 18 graden aan de kusten langs de
Half tot zwaar bewolkt en een enkele
bui, mogelijk met onweer. In de loop van
het weekeinde meer zon en waarschijn
lijk droog. Maxima rond 17 graden.
Zwitserland en Oostenrijk:
In de bergen flinke perioden met zon en
vrijwel droog. In het laagland vaak mist
of wolkenvelden. Ook tijdens en na het
weekeinde geen vooruitzichten op verse
sneeuw. Nul graden niveau rond 1700
meter, in Oostenrijk rond 1200 meter.
Hongarije:
Wolkenvelden, af en toe zon en droog.
Lichte tot matige vorst. Polen en
Tsjechoslowakije: Wolkenvelden, af en
toe zon. Droog. In Polen overdag lichte
tot matige, 's nachts plaatselijk strenge
vorst. In Tsjechoslowakije iets minder
koud.
Italië:
Wolkenvelden, ook af en toe zon en vrij
wel overal droog. In de Dolomieten flink
wat zon. In de Povlakte op veel plaatsen
mist of laaghangende bewolking en
maxima circa 6 graden. Maxima langs
de Middellandse Zee van 15 tot,18 gra
den en langs de Adriatische kust van 9
graden rond Rimini tot 14 in het zuiden.
Griekenland en de Turkse west- en zuid
kust:
Perioden met zon, maar ook een enkele
regen- of onweersbui. Na het weekeinde
afnemende buienkans. Maxima dalend
naar 12 graden
Vhssmgen zwaar bew. ono3 5 2
Budapest
Bordeaux
Brussel
Cyprus
Kopenhagen half bew.
Las Palmas licht bew.
Luxemburg zwaar bew. ozo3
Stockholm onbew.
Warschau licht bew.
Zünch zwaar bew.
Bangkok half bew.
til -7 -13 0.1
HEINZ
BOES
IS)
