Dales weigert ondanks
dreigement af te treden
Tijdbom tikt door in Volgermeer
Binnenland
Rome wint slag om melk,
Bukman voelt zich 'lullig'
Nieuw soldatenvoedsel
Kamer eist zestien miljoen
gulden extra voor aardbeving
Opnieuw ontsnapping
uit jeugdgevangenis
Ziekenfondsraad voor
verplicht eigen risico
Minder zelfdodingen
VRIJDAG 18 DECEMBER 1992
3
Is Persbureau CPD Genu
Actie voor toevluchtsoorden slaat aan
den haag Het Interkerkelijke Vredesberaad (IKV) heeft binnen
twee weken 108.000 briefkaarten voor Bosnië-Hercegovina ver
kocht. Op de kaarten staat het verzoek aan de Europese Ge
meenschap om toevluchtsoorden (safe havens) in te stellen die
door militairen worden beschermd. De briefkaarten zijn gericht
aan de bemiddelaars Vance en Owen van de Joegoslavië-confe-
rentie. Het IKV vindt dat de internationale politiek zich momen
teel te eenzijdig bezighoudt met het waagstuk van de vliegver
boden in het oorlogsgebied. Het IKV benadert niet alleen de EG-
bemiddelaars, maar ook de Nederlandse regering met briefkaar
ten. Daarop staat het verzoek om meer vluchtelingen uit het
voormalige Joegoslavië op nemen.
Bejaard echtpaar in huis overvallen
heerlen» Drie spoorloos verdwenen, gemaskerde en gewapende
mannen hebben in Heerlen een bejaard echtpaar in zijn woning
overvallen. Tijdens de uitzending via de televisie van de voetbal
wedstrijd Turkije-Nederland woensdag sloegen de daders hun
slag. Ze mishandelden de 79-jarige bewoner van het huis en zijn
74-jarige vrouw. Onder bedreiging met vuurwapens eisten zij
het in de woning aanwezige geld op. Met een volgens de politie
„aanzienlijk bedrag" verdween het drietal. Het echtpaar hoefde
niet in een ziekenhuis te worden opgenomen. De gealarmeerde
huisarts en de medewerkers van de GGD konden afdoende hulp
bieden.
Giftige stoffen vrij door brand
Als gevolg v
i uitslaande brand i
i techni
sche handelsonderneming op het industrieterrein De Haven in
Drachten zijn gisteravond lage concentraties giftige stoffen vrij
gekomen. Volgens de politie bestaat echter geen gevaar voor de
volksgezondheid. In het bedrijf lagen installatiematerialen, zoals
PVC-buizen, dakbedekking en sanitair opgeslagen. De brand
weer schat de schade voorlopig op vier miljoen gulden. Over de
oorzaak van de brand is nog niets bekend.
VROM kapt met organisatiebureau
Het ministerie van VROM heeft de samenwerking met het orga
nisatiebureau Terpstra en Tukker verbroken. De aanpak van het
bureau, dat was ingehuurd voor de reorganisatie van het direc
toraat-generaal Volkshuisvesting waarbij vierhonderd ambtena
ren moeten afvloeien, riep veel weerstand op. Directeur-gene
raal L. Kokhuis verbrak gisteren de samenwerking met het ad
viesbureau. Dat gebeurde nadat directeur Terpstra van het ad-
viesburau voor de tweede keer een interview gaf over zijn werk
bij het ministerie en de problemen die zich daarbij voordeden.
In zijn brief aan het adviesbureau, schrijft Kokhuis dat „de stra
tegie van VROM erop gericht is de problemen in eigen huis op te
lossen."
Omvangrijke illegale olielozing
arnhem» Op het toekomstige bedrijventerrein Ilsseloord in Am-
hem is een omvangrijke illegale olielozing ontdekt. Het gaat ver
moedelijk om enkele honderdduizenden liters afgewerkte olie.
Op het terrein was vroeger een stortplaats. Al sinds 1985 bestond
het vermoeden dat daar illegaal was geloosd. De omvang van de
lozing werd pas twee weken geleden bekend. De zaak kwam aan
het licht doordat het terrein langs de IJssel bouwrijp zou worden
Dagbladuitgeverij Damiate b.v.
Uitgeefster van Haarlems Dagblad,
HaarlemmerMeers Dagblad, IJmuider Courant
en Leidsch Dagblad
AAN ONZE ADVERTEERDERS
Naar aanleiding van het in november 1992 door
de Vereniging ae Nederlandse Dagbladpers
vastgesteld Bindend Besluit zullen de
advertentietarieven van alle Nederlandse
Dagbladen en huis-aan-huisbladen met ingang
van 1 januari 1993 in prijs worden verhoogd.
Voor de door Dagbladuitgeverij Damiate b.v.
uitgegeven bladen betekent dit een
advertentietariefverhoging van
3.4% voor de dagbladen en van
ca. 4% voor de huis-aan-huisbladen.
Deze verhoging heeft de goedkeuring van het
Ministerie van Economische Zaken.
Voor nadere informatie over de nieuwe tarieven
kunt u zich wenden tot de advertentieafdeling.
Dagbladuitgeverij Damiate b.v.
Nr
J
Een bitter teleurgestelde .land
bouwminister Bukman heeft
gisteren in Brussel moeten aan
zien hoe Italië toch een verho
ging van het melkquotum met
900.000 ton in de wacht sleepte.
De nederlaag van Bukman, die
zich een half jaar lang met hand
en tand heeft verzet tegen het
Italiaanse verzoek, werd inge
luid door een ommezwaai van
de Britten, die zich aanvankelijk
aan Bukmans zijde hadden ge
schaard. Bukmans conclusie:
Ik voel mij lullig".
Volgens Nederland heeft Ita
lië jarenlang EG-wetten overtre
den door veel meer melk te pro
duceren dan toegestaan. De Ita
lianen hadden een melkquotum
van negen miljoen ton, en pro
duceerden twee miljoen ton
meer. In ruil voor de belofte die
overproduktie af te bouwen,
eistte Rome een verhoging van
het quotum met 900.000 ton.
Per 1 januari 1995 krijgen ze
hun zin. Wel moeten ze voor
die tijd aantonen dat ze straf-
heffingen invoeren voor boeren
die te veel produceren.
De EG-ministers besloten gis
teren ook tot een nieuw tarief
systeem voor bananen uit La-
tijns-Amerika. Het systeem is
bedoeld om de exporteurs uit
Afrika, het Caribisch gebied en
de Pacific te beschermen. Vanaf
juli volgend jaar geldt een im
porttariefvan 100 ECU (220 gul
den) per ton ingevoerde bana
nen uit Latijns-Amerika. As de
import uit Zuid-Amerika boven
de twee miljoen ton stijgt, komt
er bovendien een straftarief van
850 ECU 1.870 gulden) per ton.
Kamer blijft erbij: Meer politie
Minister Dales (binnenlandse zaken) treedt ondanks eer
der geuite dreigementen niet af. Dinsdag nog zei de mi
nister dat ze zou aftreden als de Tweede Kamer zou blij
ven vasthouden aan het aanstellen van meer politiemen
sen en het schrappen van meer banen van andere amb
tenaren. Hoewel de Kamer in ruime meerderheid bij haar
standpunt blijft, weigert de minister nu de daad bij het
woord te voegen. Vandaag stelt ze de kwestie in het we
kelijkse kabinetsberaad aan de orde.
ren, stuitte op weerstand van
Dales omdat de minister tussen
de twee voorstellen geen 'sa
menhang' ziet. „Dan kan ik be
ter aftreden", zei ze dinsdag in
een debatje over de inkrimping
van de rijksdienst. WD-kamer-
den haag gpd-£
De plannen van de coalitiepar
tijen CDA en PvdA om volgend
jaar vijfhonderd agenten extra
aan te stellen en duizend amb-
a de laan uit te stu-
lid Linschoten snelde toen naar
de interruptiemicrofoon om te
melden dat hij de minister aan
haar woord zou houden.
Dat deed Linschoten van
nacht inderdaad toen de uitslag
van de stemmingen vaststond.
De minister krabbelde echter
terug door te zeggen dat ze het
zo niet had bedoeld. „Ik heb in
het geheel niet gezegd te zullen
aftreden, dat stond alleen in een
paar krantekoppen", zei ze on
der hoongelach van de kamerle
den. In het kabinetsberaad van
vandaag zal zij de kwestie aan
de orde stellen. „De Kamer
hoort nog nader, maar mis
schien ook in het geheel niet",
aldus Dales. Daarop eiste Lin
schoten een schriftelijke reactie.
Met de wens om meer agen
ten aan te stellen, gaat de Ka
mer overigens ook in tegen een
advies van premier Lubbers. In
een brief aan de Kamer heeft de
minister-president immers ge
schreven dat niet goed is aange
geven waar het geld voor dat
plan vandaan moet komen.
A met al zorgde de Tweede
kamer er gisteren voor dat er
volgend jaar 93 miljoen gulden
extra beschik baar komt voor de
politie in hc algemeen en de
bestrijding van de criminaliteit
in het bijzonder.
Amersfoort Omdat zij niet langer de moderne versie van rats, kuch en
bonen wilden eten, zijn dienstplichtigen van de Bemhardkazeme in
Amersfoort gisteravond met de bus naar een McDonalds-restaurant in
de buurt gebracht. Het initiatief werd genomen door de Algemene Ver
eniging van Nederlandse Militairen (AVNM). Uit een enquête onder
dienstplichtigen bleek dat de militairen over het kazemevoedsel, en dan
vooral de warme maaltijden, niet tevreden waren.
foto anp ed oudenaarden
Voor herstel schade aan kerken en monumenten
Shell vaart niet
meer naar VS
rotterdam gpd
den haag gpd
Het kabinet moet nog eens zestien miljoen gul
den op tafel leggen voor het herstel van de schade
aan kerken en monumenten in Midden-Limburg
als gevolg van de aardbeving van 13 april. Dat
vindt een meerderheid in de Tweede Kamer.
Minister Dales van binnenlandse zaken beloof
de gisteren „de wensen en zorgen" van de Kamer
vandaag in het kabinet te bespreken. Zelf dacht
zij dat een extra rijksbijdrage van zestien miljoen
gulden wel op te brengen moest zijn „in minstens
drie begrotingsjaren".
De Kamer voelde gisteren Dales aan de tand
over het almaar uitblijven van een extra 'substan
tiële' bijdrage aan het herstel van kerken en mo
numenten, bovenop de eerder toegezegde rijks
bijdrage van 7,5 miljoen. De hele Kamer had daar
al op 25 juni om gevraagd door een CDA-motie
over het 'cultureel erfgoed' te steunen.
De totale schade aan dat culturele erfgoed be
draagt dertig miljoen gulden. Tien miljoen gulden
blijft nog over uit het fonds dat in het leven was
geroepen voor het herstel van de schade aan het
particulier woningbezit. Resteert nog een gat van
twintig miljoen gulden.
CDA en WD stelden gisteren voor dat het rijk
hiervan tachtig procent (circa zestien miljoen gul
den) voor zijn rekening neemt. PvdA en D66
steunden dit voorstel. Provincie en betrokken ge
meenten zouden samen de rest moeten bijdra
gen.
Het drietal ontsnapte te voet.
De ontsnapten zijn respectieve
lijk 20, 21 en 22 jaar oud De
eerste ontsnapping deze week
had dinsdagavond plaats. Toen
gingen op klassieke wijze drie
gedetineerden van 19 en 21 jaar
aan de haal.
De jeugdgevangenis verkeert
in zeer slechte staat en het is de
bedoeling dat het gebouw over
een paar jaar wordt afgebroken.
Volgend jaar hoopt men de eer
ste paal te kunnen slaan voor
een nieuwe gecombineerde
jeugdgevangenis/huis van be
waring in Zutphen.
Voor de tweede keer deze week
zijn drie gedetineerden ont
snapt uit de jeugdgevangenis
van Zutphen. De ontsnapping
ging gepaard met een korte gij
zeling van twee bewaarders, al
dus de Zutphense politie. Van
de gedetineerden ontbreekt elk
spoor.
Om tien over acht gister
avond gijzelden de drie gedeti
neerden twee bewaarders door
hen met het mes op de keel te
dwingen de tussendeuren van
de rechteruitgang te openen.
Ommezwaai van FNV en CNV
gen betalingen als voorwaarde
stelt voor de verdere uitvoering
van het plan-Simons (de stelsel
wijziging die uiteindelijk een
basisverzekering tegen ziekte
kosten moet opleveren).
De Ziekenfondsraad is overi
gens verdeeld over de vraag in
welke vorm het verplichte eigen
risico moet worden gegoten. De
meerderheid van de raad (on
der andere FNV, CNV en verze
keraars) kiest voor „een ver
plicht eigen risico, eventueel in
de vorm van verplichte eigen
bijdragen" tot een sociaal aan
vaardbaar maximum. De werk
geversorganisaties, de vakcen
trale MHP en de vertegenwoor
digers van artsen en ziekenhui
zen willen een verplicht alge
meen eigen risico 'aan de voet'.
Dat betekent: eerst een niet
van het inkomen afhankelijk
bedrag zelf betalen; pas daarna
betaalt de verzekeraar vergoe
dingen.
De Ziekenfondsraad is eensge
zind van mening dat mensen
verplicht moeten worden eigen
bijdragen aan de gezondheids
zorg te betalen. In een advies
aan staatssecretaris Simons
kiest de Ziekenfondsraad voor
zo n verplicht eigen risico en
niet voor een vrijwillig eigen ri
sico zoals het kabinet wil. Wel
vindt de raad dat voor de eigen
betalingen een maximum moet
worden vastgesteld. Dat kan
een voor iedereen gelijk bedrag
zijn of een percentage van het
inkomen.
Dat de Ziekenfondsraad dit
advies eenstemmig uitbrengt,
betekent dat de vertegenwoor
digers van de vakcentrales FNV
en CNV een ommezwaai heb
ben gemaakt. Die waren im
mers altijd tegen een eigen risi
co. De vakbondsmensen heb
ben zich echter laten leiden
door „de politiek", die meer ei-
Onderzoek Leidse universiteit:
den haag gpd
Shell Tankers stuurt zijn sche
pen niet meer naar de Verenig
de Staten. De oliemaatschappij
heeft zich laten afschrikken
door de strenge Amerikaanse
milieu-eisen en de dreigende
hoge schadeclaims die zich
kunnen voordoen als er iets fout
gaat. Met hun strenge milieupo-
litiek dreigen de VS sinds de
ramp met de Exxon Valdez het
tegendeel te bereiken van wat
zij willen, meent directeur Elias
van Shell Tankers: de olie gaat
nu met oudere schepen onder
twijfelachtige vlag naar de VS.
De reders die dat doen zijn be
reid wel het risico van hoge
schadeclaims te lopen.
Het aantal zelfdodingen in Ne
derland is de afgelopen vijf jaar
gedaald. Het aantal pogingen is
zelfs gehalveerd. Dat blijkt uit
een onderzoek van de Rijksuni
versiteit van Leiden.
„Er is sprake van een trend
breuk", zegt onderzoeker dr. A.
Kerkhof. „Tot 1984 steeg het
aantal zelfdodingen, vanaf 1985
treedt er een daling op."
In 1984 sloegen 1.901 mensen
met succes de hand aan zich
zelf, het hoogste aantal ooit in
Nederland geregistreerd. Een
jaar later deed zich voor het
eerst een daling voor naar 1.760
zelfdodingen. Dat aantal is jaar
lijks verder gezakt naar 1.611 in
1991.
Tweederde van de betrokke
nen zijn mannen: de grootste
groep bestaat uit ouderen bo
ven de 70 jaar. In 1984 werd het
aantal pogingen geschat op
25.000. Volgens het onderzoek
is dat aantal nu gedaald tot naar
schatting 12.500.
De oorzaken van de daling
dat een beter inspelen van de
gezondheidszorg op zelfdoding
een rol speelt. Ook is volgens
Kerkhof in Nederland het taboe
doorbroken, waardoor het pro
bleem bespreekbaar is gewor
den.
De Rijksuniversiteit Leiden is
momenteel bezig aan een on
derzoek onder 295.000 inwo
ners van Leiden en de Bollen
streek naar suïcidaal gedrag.
Het is het eerste grootschalige
streekonderzoek in Nederland.
Het onderzoek wordt medegefi
nancierd door de Wereldge
zondheidsorganisatie van de
Verenigde Naties. In dat kader
wordt in veertien gebieden in
West-Europa onderzoek ver
richt.
Uit vergelijkingen blijkt dat
Nederland het laagste aantal
pogingen tot zelfdoding kent in
West-Europa: 120 per 100.000
inwoners. Het hoogste aantal
komt voor in Finland, rond de
hoofdstad Helsinki: 170 pogin
gen per 100.000 inwoners.
Alders gaat in beroep nu vervuiler Duphar niet hoeft te betalen
thea v
sj beek
Even ten noorden van Amsterdam, bij
Broek in Waterland, ligt de Volgermeer pol
der. A sinds 1927 wordt er afval gestort,
vuilnis van Amsterdam en diverse andere
gemeenten in Noord-Holland. Ook bedrij
ven, waaronder chemische, kunnen er met
het grootste gemak hun afval kwijt. Totdat
in 1980 wordt ontdekt dat op de stortplaats
vaten met chemisch afval liggen door te
roesten.
A snel wordt duidelijk om welke vuilig
heid het gaat: dioxinen, furanen, chloor-
benzenen en -fenolen en het in de Viet-
nam-oorlog populaire ontbladeringsmiddel
2,4,5,T. Het spul blijkt afkomstig van het be
drijf dat tot 1971 nog Philips Duphar heette.
De fabriek in Amsterdam produceerde on
der meer pesticiden. Duphar spreekt bij
voorkeur over 'gewasbeschermingsmidde
len'. Het bedrijf behoort inmiddels tot de
Solvay Duphar-groep.
In de loop van 1980 wordt ook duidelijk
dat het om gigantische hoeveelheden gaat.
Tussen 1960 en 1969 moeten zo'n 10.000
vaten van elk 200 liter chemisch afval van
Duphar in de Volgermeer zijn gestort. Daar
mee wordt het de giftigste vuilnisbelt van
Nederland.
De kosten van sanering worden geraamd
op ruim 140 miljoen gulden. Voor dat geld
zal de chemische tijdbom worden ingepakt,
maar hij blijft wel liggen. Rond de polder
moet een damwand komen die tot 15 meter
diepte de grond in gaat. Om verspreiding
van het gif te voorkomen, wordt het grond
water twee meter verlaagd. Over de vervuil
de stortplaats komt een afdekJaag die het
water tegenhoudt.
Al sinds 1983 probeert de Staat der Ne
derlanden de kosten te verhalen op Dup
har. In 1989 lijkt die poging succesvol. De
rechtbank in Amsterdam veroordeelt Solvay
Duphar tot betaling van de saneringskos-
ten. Het bedrijf gaat echter in beroep. Het
voert aan dat het niet als enige bedrijf in de
Volgermeer heeft gestort. Uit de archieven
van de Amsterdamse stadsreiniging worden
ook andere vervuilers opgediept: Ketjen (te
genwoordig Akzo), Linoleum Krommenie
(nu Forbo) en de Amsterdamse acetyleen-
gasfabriek Electra.
In de beroepszaak gaat het Amsterdamse
gerechtshof niet specifiek op die argumen
ten in. Wel op eerdere uitspraken van de
Hoge Raad. Dat hoogste Nederlandse
rechtscollege bepaalt in april dit jaar dat
vervuilers na 1 januari 1975 behoren te we
ten dat ze voor de schoonmaakkosten op
draaien. Het hof gaat ervan uit dat ook vóór
1975 bij chemische industrieën bekend
moest zijn dat ze op de saneringskosten
konden worden aangesproken. Die duide
lijkheid bestaat echter niet voor 1 januari
1970. Dus: ook niet in de jaren dat Duphar
zijn gevaarlijke chemisch afval in de polder
heeft gestort.
Solvay Duphar is uiteraard blij met het
vonnis want het bedrijf hoeft nu niet voor
de kosten van de sanering op te draaien.
„Naar de normen van de jaren zestig heb
ben wij niet onrechtmatig gehandeld. As
we met de normen en waarden van van
daag de dag nog op dezelfde wijze met ons
afval zouden omgaan, dan hadden we in
derdaad fout gezetenaldus een woord
voerder. Van het bedrijf valt vooralsnog
geen cent te verwachten als bijdrage in de
sanering.
Minder vrolijk is uiteraard de milieube
weging. „De vervuiler betaalt, gaat steeds
meer op een holle kreet lijken", zegt een
ernstig teleurgestelde R. Buisman van de
Stichting Nederland Gifvrij. „Als het om bo
demsanering gaat, blijkt eens te meer dat
vervuilers nauwelijks hoeven betalen. Het is
des te ernstiger omdat het hier om zo'n
enorme vervuiler gaat."
Ook milieuminister Alders staat niet te
juichen. Hij vindt het niet terecht dat een
bedrijf dat toegeeft dat het chemische vuil
igheid heeft gestort, toch niet voor de sane
ring hoeft te betalen. De minister heeft dan
ook laten weten dat hij tegen het vonnis
van gisteren in beroep gaat.
In 1984 werd begonnen met het 'inpakken' van de chemische tijdbom
in de Volgermeerpolder. foto» anp» hans steinmeiier