Deportatie voor
418 Palestijnen
Kozyrevs boodschap vooral bedoeld voor Jeltsin
Buitenland
Parijs zoekt eigenaars
'schat Titanic'
van
Kritiek op hulpverlening na aardbeving Indonesië
'Albanië lid van NAVO'
Het is Kim of Kim in Zuid-Korea
DONDERDAG 17 DECEMBER 1992
Th« Independent IPS
UPi Urfcted Prws Inl
Honecker-proces geschorst
berlijn Kort na het begin van de zitting is het proces tegen de
voormalige DDR-president Erich Honecker vanmorgen ge
schorst. Rechter Hansgeorg Brautigam overlegt buiten het pro
ces om met deskundigen overleggen over het medisch rapport
over Honecker. Brautigam beklaagde zich erover dat de inhoud
van het medisch rapport in de openbaarheid is gekomen. Hij
vroeg Honeckers advocaten of ze met hun informatie aan de
pers de rechtbank onder druk hadden willen zetten. Honecker
zou volgens het rapport nog maar enkele maanden te leven heb
ben.
Twaalf doden door schimmel
frankfurt In het universiteitsziekenhuis van Frankfurt zijn
twaalf mensen overleden als gevolg van een dodelijk schimmel
dat vermoedelijk bij bouwwerkzaamheden is vrijgekomen.
Openbare aanklagers zijn een onderzoek begonnen met het oog
op mogelijke aanklachten wegens dood door nalatigheid tegen
het ziekenhuisbestuur. Het schimmel aspergillus, dat longinfec
ties of bloedvergiftiging kan veroorzaken, wordt gevreesd in zie
kenhuizen. Ook in huis, op keldermuren en in aarde komt het
veel voor. Het is vooral gevaarlijk voor patiënten wier weerstand
tegen infecties is verminderd.
Cholera in vluchtelingenkamp Zimbabwe
harare De autoriteiten in Zimbabwe hebben het vluchtelin
genkamp Tongogara nabij de Mot;ambiquaanse grens in het
zuidoosten van het land in quarantaine geplaatst, nadat onder
de 50.000 bewoners cholera was uitgebroken. Tot dusver zijn
780 mensen door de ziekte getroffen, van wie er 25 zijn overle
den.
Politie Kenya schiet op onruststokers
nairobi De Kenyaanse politie heeft in de provincie Rift Valley,
waar het afgelopen weekeinde bij onlusten zestien doden vielen,
het bevel gekregen gericht te schieten op onruststokers en
brandstichters. Meer dan 15.000 mensen zijn inmiddels hun
dorpen ontvlucht uit angst voor het geweld. De achtergrond van
de onlusten, twee weken voor de eerste vrije verkiezingen in Ke
nya (op 29 december), wordt gevormd door conflicten tussen
verschillende stammen en de rivaliteit tussen aanhangers van de
regering en die van de oppositie.
Geen rechtszaak tegen Franse ministers
parus Het Franse parlement heeft vannacht verhinderd dat
twee ex-ministers in staat van beschuldiging worden gesteld we
gens het schandaal van de bloedtransfusies met AIDS besmet
bloed. De Assemblee stemde een voorstel weg om Georgina Du-
foix, ex-minister van sociale zaken en nationale solidariteit, en
Edmond Hervé, oud-staatssecretaris van sociale zaken belast
met gezondheid, voor een rechter van instructie te laten ver
schijnen van het Hooggerechtshof.
PARUS* HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
Frankrijk zoekt erfgenamen van
de 2201 passagiers die de eerste
en enige reis van het cruise
schip Titanic meemaakten. Ze
kunnen, ruim tachtig jaar nadat goederen mogelijk aan een fa-
'schat van de Titanic' te zijner
tijd in een nog in het leven te
roepen museum wordt onder
gebracht. Maar voordat het zo
ver is, kunnen erfgenamen vol
gens Frans recht zich melden.
Wie meent dat een of meerdere
het schip op een ijsberg liep en milielid hebben toebehoord,
zonk, wellicht aanspraak maken dient zich binnen drie maanden
op een deel van de ruim 1800
objekten die enkele jaren gele
den uit het wrak zijn geborgen.
In de nacht van 14 op 15 april
1912 liep het onzinkbaargeach-
te schip ter hoogte van het Ca
nadese Newfoundland op een
ijsberg. Amper
twee uur later zonk
de Titanic met 1490
personen aan
boord. Slechts 711
passagiers zagen
kans het schip op
tijd te verlaten,
Erfgenamen
moeten veel
geld hebben
Het wrak van de Titanic werd
1985 gelokaliseerd op een sieraad of ander waardevol ob-
diepte van 3800 meter. Twee
jaar later slaagde een interna
tionale expeditie er in om een
kleine 2000 objecten uit het
wrak te halen met behulp van
een onbemande en op afstand
bestuurde mini-onderzeeboot.
Het Franse elektriciteits- en
gasbedrijf EDF heeft de objec
ten, van kostbare sieraden tot
leren koffers en serviesgoed,
ject daadwerkelijk aan het fami
lielid in kwestie heeft toebe
hoord.
Wie die juridische hindemis
sen heeft weten te overwinnen,
moet vervolgens een bijdrage
leveren in de kosten van de ber
gingsexpeditie, in totaal zo'n 10
miljoen gulden. Per object komt
dat neer op een bedrag van
ruim 5000 gulden. Daarnaast
twee jaar lang behandeld om te moet de kandidaat ook nog
voorkomen dat ze uiteen zou
den vallen zodra ze met zuur
stof in aanraking komen. Het
merendeel van de objecten ver
keert inmiddels weer in uitste
kende staat.
Het is de bedoeling dat de
een bedrag neertellen dat
overeenkomt met de waarde
van het object alvorens hij zich
eigenaar van een onderdeel van
de schat van de Titanic mag
noemen. Dat bedrag kan vari
eren van 1500 tot 20.000 gulden.
MAUMERE-JAKARTA Rtr->
De eerste buitenlandse hulp voor de
overlevenden van een vernietigende
aardbeving is gisteren in Indonesië aan
gekomen. Twee vrachtvliegtuigen van de
Australische luchtmacht landden met
melk, antibiotica, watertanks en tenten
in Maumere op het eiland Flores in het
oosten van Indonesië, waar de aardbe
ving van zaterdag het duidelijkst te voe
len was. De bewoners van de stad met
70.000 inwoners verblijven nog steeds in
tenten, bang als ze zijn voor de naschok
ken die zich om de paar uur voordoen.
Honger en besmettelijke ziekten drei
gen een nieuwe tol te eisen. De meeste
mensen zijn hun huizen kwijtgeraakt en
verblijven onder primitieve omstandig
heden in kampen met geïmproviseerde
onderkomens. Door de verwoesting van
de waterputten zijn de sanitaire voorzie
ningen in de kampen minimaal. Volgens
Herman Usman, het hoofd van de regio
nale gezondheidsdienst, is de kans groot
dat cholera, diarree en andere besmette
lijke ziekten ontstaan.
De Indonesische pers uitte ondertus
sen kritiek op de eigen hulpinspannin
gen van Jakarta na de ramp die aan mo
gelijk 3000 mensen het leven heeft ge
kost. Er had een signaleringssysteem
moeten zijn voor aardbevingen, meent
de Jakarta Post. „Het feit dat de bewo
ners van Flores in meerderheid rooms-
katholiek zijn, moet ons er niet van
weerhouden aan de hulpverlening mee
te doen", voegt het blad eraan toe. De
bevolking van heel Indonesië is in meer
derheid moslim.
te melden bij een Franse am
bassade of bij het bureau voor
maritieme zaken in de Franse
haven Lorient.
Wie een deel van de schat wil
opeisen, moet overigens wel
over uitstekende papieren en
een goedgevulde
beurs beschikken.
Eventuele gegadig
den moeten in de
eerste plaats aanto
nen dat ze erfge
naam zijn van een
van de ongelukkige passagiers
en vervolgens bewijzen dat een
Wachten op uitspraak Hooggerechtshof
BRUSSa*AP
Geblinddoekt en geboeid zaten 418 Palestijnen vanmor
gen in b'ussen bij de Libanese grens. Ze waren in afwach
ting van een uitspraak van het Israëlische Hooggerechts
hof, dat moet bepalen of Israël hen het land mag uitzet
ten. De zitting van het Hof is vanmorgen echter ver
daagd, omdat slechts drie rechters aanwezig waren. Bij
het sluiten van deze editie had het Hof de zitting nog niet
hervat.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Om uitspraak te doen over de
voorgenomen deportatie, moe
ten minstens zeven rechters
aanwezig zijn. Advocaten van
de Palestijnen en van de Israëli
sche mensenrechtenorganisatie
B'tselem omschreven de maat
regel vanmorgen als „in het ge
heim uitgevoerd en illegaal". De
Palestijnse delegatie bij het vre
desoverleg in Washington heeft
al gedreigd op te zullen stappen
als de deportaties worden uitge
voerd. Volgens woordvoerster
Hanan Ashrawi betekent de de
portatie-order de „doodsklap"
voor de onderhandelingen.
De voorgenomen deportatie
actie is de grootste uit de Israë
lische geschiedenis. In de vijf
jaar die de Palestijnse opstand
duurt zijn tot nu toe in totaal 66
mensen over de grens gezet.
Vrijwel alle 418 Palestijnen die
nu voor de Libanese grens staan
wachten op de uitspraak van
het Hof zijn aanhangers van
Harnas, de islamitische verzets
beweging in de bezette gebie
den, en de Islamitische Jihad.
De maatregel volgt op een reeks
aanslagen op Israëlische militai
ren in de bezette gebieden door
Harnas.
Dezelfde organisatie ontvoer
de en vermoordde afgelopen
zondag Nissim Toledano, een
sergeant-majoor van de para
militaire grenspolitie. Vooral die
laatste actie heeft de emoties in
Israël hoog doen oplopen. In de
afgelopen paar dagen zijn in de
bezette gebieden bijna 1.500
aanhangers van islamistische
organisaties aangehouden.
Het besluit tot deportatie is
gisteravond genomen in een
speciale zitting van de minister
raad. Alleen minister van justitie
David Libai (Arbeiderspartij)
stemde tegen. Opmerkelijk was
de unanieme steun van de mi
nisters van de links-liberale Me-
retz-partij, die zich in het verle
den steeds tegen deportaties
heeft uitgesproken.
De betrokken Palestijnen zul
len voor een beperkte duur
de langste straftijd is twee jaar
in het buitenland moeten
blijven. Iedere gedeporteerde
heeft, eenmaal over de grens,
het recht binnen zestig dagen
beroep aan te tekenen via een
familielid of een advocaat. In
dezelfde toelichting zegt de Is
raëlische ministerraad dat ze
het vredesoverleg in Washing
ton „met onverminderde
kracht" zal voortzetten.
De klacht bij het Hoogge
rechtshof is ingediend door B't
selem, de Israëlische mensen
rechtenorganisatie die de situa
tie in de bezette gebieden
nauwgezet volgt.
President Berisha van Albanië
heeft gisteren tijdens een be
zoek aan het NAVO-hoofdkwar-
tier in Brussel het lidmaatschap
van de NAVO aangevraagd. Ook
riep hij op een vredesmacht te
sturen naar de Servische pro
vincie Kosovo, waar de meer
derheid van de bevolking uit et
nische Albanezen bestaat.
Hij verklaarde voor een vre
desmacht in Kosovo te zijn
„omdat het de enige manier is
om te voorkomen dat de oorlog
in Bosnië-Hercegovina zich
naar het zuiden verplaatst". Be
risha zei dat Albanië niet werke
loos kan toezien als Servië een
„etnische zuivering" zou begin
nen in Kosovo.
NAVO-secretaris-generaal
Wömer zei dat de NAVO „te zij
ner tijd" de aanvraag van Alba
nië zal overwegen. Hij zei dat
Berisha duidelijk had gemaakt
„niet meteen actie te verwach
ten". Andere Oosteuropese lan
den, zoals Hungarije en Polen,
willen ook lid worden van de
NAVO.
Goedkeuring
voor VN-macht
Mozambique
De VN-Veiligheidsraad heeft
gisteren met algemene stem
men besloten een vredesmacht
naar Mozambique te sturen die
moet gaan toezien op de uit
voering van het vredesakkoord
dat in oktober is gesloten. De
vredesmacht zal ongeveer 8.000
man gaan tellen, militairen en
burgers.
Het plan voorziet behalve in
het zenden van militaire eenhe
den ook in het sturen van 1.200
waarnemers die toezicht moe
ten gaan houden bij de parle-
ments- en presidentsverkiezin
gen, volgend jaar oktober.
UNOMOZ moet toezien op
het naleven van het staakt-het-
vuren, plus de demoblisatie van
110.000 man van het regerings
leger en de rebellenmacht en de
vorming van één geïntegreerd
nieuw leger. Daarnaast zal de
vredesmacht toezicht houden
bij het opnieuw huisvesten van
vijf zes miljoen vluchtelingen
en ontheemden, het verstrek
ken van humanitaire hulp en bij
de organisatie van de verkiezin
gen.
Jeltsin vier
dagen in China
PEKING Rtr/AFP
President Jeltsin van Rusland is
vanmorgen in Peking aangeko
men voor een bezoek van vier
dagen aan China, dat de basis
moet leggen voor een nieuwe,
zakelijke relatie tussen de twee
landen. Jeltsin zal besprekingen
voeren met de Chinese leiders,
de speciale economische zone
van Sjenzjen bezoeken en ver
dragen over economische sa
menwerking tekenen.
Jeltsin is in gezelschap van
zijn vrouw Naina, minister van
buitenlandse zaken Andrej Ko-
zyrev, vice-premier Aleksandr
Sjochin en minister van veilig
heid Viktor Barannikov.
De Chinese leiders maken er
geen geheim van dat zij liever te
maken hadden gehad met Mi-
chail Gorbatsjov, die in 1989 de
slechte betrekkingen met Pe-
Jcing normaliseerde. Gor-
batsjovs bezoek werd destijds
door demonstrerende studen
ten aangegrepen om ook in
China hervormingen (perestroj
ka) te eisen.
Jeltsin heeft gisteren ex-pre-
mier Jegor Gaidar benoemd tot
persoonlijk adviseur op econo
misch gebied. Gaidar, die de af
gelopen elf maanden Rusland
leidde naar een vrije markt,
werd afgelopen maandag onder
druk van de conservatieven als
regeringsleider vervangen door
ViktorTsjemomirdin.
MOSKOU HANS GELEUNSE
correspondent
Andrej Kozyrev is volgens de Russische
president Jeltsin een 'pessimist'. Iemand
die een beetje in de war was geraakt
door de politieke strijd op dat Congres
van Volksafgevaardigden. Jeltsin bedoel
de het vergoelijkend, gisteren tijdens de
gezamenlijke persconferentie met de
Duitse regeringsleider Kohl. Maar God
hoorde hem brommen. Enkele uren later
vloog hij met de pessimist richting Pe-
king.
Een echt prettige reis zal het voor de
Russische minister van buitenlandse za
ken niet zijn geworden. Kozyrev nam
maandag in Stockholm zo'n 50 interna
tionale collega's in de maling. Hij hield
een toespraak over 'enige wijzigingen in
de Russische buitenlandse politiek'.
Maar zijn gehoor klonken deze wijzigin
gen zeer vertrouwd in de oren: het was
Koude-Oorlogstaal.
Geluklcig vertelde Kozyrev later dat het
een 'grapje' was geweest. „Die wijzigin
gen worden echte buitenlandse politiek
als de oppositie in Rusland aan de macht
komt", verklaarde hij. De Amerikaan
Eagleburger zakte gerustgesteld terug in
zijn leunstoel. De Duitser Kinkel vond
het een hoogst opmerkelijke wijze van
diplomatie bedrijven.
Kennelijk waren deze ministers niet ge
heel en al geïnformeerd over recente
ontwikkelingen in de Russische politiek.
Zo gaf Jeltsin de top van Buitenlandse
Zaken in oktober te verstaan dat de
dienst z'n werk niet goed doet. 'Ik wordt
beter geïnformeerd over buitenlandse
ontwikkelingen door m'n inlichtingen
dienst. De Russische buitenlandse poli
tiek heeft kansen gemist in alle niet-wes-
terse landen. De politieke leiding stelt
zich in de relaties met het Westen te de
fensief, te timide op. En vergeet niet dat
dat Westen wel veel over ons zegt, maar
weinig voor ons doet.'
Het is nog een stapje verwijderd van Ko
zyrevs nep-toespraak. Maar het is een
signaal voor 'enige wijzigingen in de bui
tenlandse politiek'. Kozyrevs waarschu
wing was dan ook vooral gericht aan zijn
eigen baas, president Jeltsin.
Voor zijn westerse collega's is Kozyrev
een aimabele man, een van ons, vloei
end in de talen, en dan ook nog die pret
oogjes. Vergelijk dat eens met Gromyko!
En die Sjevardnadze was wel aardig,
maar bleef een laat bekeerde commu
nist.
Maar in eigen huis liggen de zaken an
ders. Rusland is altijd een op uitbreiding
gerichte macht geweest. En voor het
eerst in de geschiedenis moet nu terrein
worden prijsgegeven. Letterlijk. Om het
overlijden van het communisme wordt
door slechts weinigen in Rusland ge
treurd. Het verscheiden van de Sovjetu
nie echter is nog steeds een levensgrote
frustratie.
De 41-jarige Kozyrev behoort tot die
spraakmakende politieke minderheid,
die vindt dat Rusland met grote snelheid,
schoksgewijze, opgenomen moet wor
den in de democratische wereldgemeen
schap. Die minderheid is snel aan het
slinken. De bekeerde democraten van
het eerste uur, zoals Sergej Stankjevitsj
en Oleg Roemjantsev, spreken geheel
andere taal. Rusland moet zich minder
op het Westen en meer op het Oosten
oriënteren. En vooral zelfbewuster zijn.
De topprioriteit in de buitenlandse poli
tiek is het bijeenhouden van het Russi
sche rijk geworden. Desnoods met mili
taire middelen. Daarom zijn Jeltsins rela
ties met de bestuurders van de twintig
autonome republieken en provincies in
Rusland ook veel belangrijker dan die
met Democratisch Rusland.
Volgend op die topprioriteit is een ac
centverschuiving naar het Oosten. Niet
als antwoord op de eeuwige vraag of
Rusland zich nu met Europa of Azië
moet identificeren. Eenzijdige oriëntatie
op het Westen leidt voor Rusland echter
slechts tot inleveren. Van het pan-Slavi-
sche ideaal bijvoorbeeld, omdat Kozyrev
de westerse sancties tegen Servië steun
de. Of goedkope afdracht van kennis en
grondstoffen. Of nog meer geknevel dan
wel dictaten van het IMF.
Het bezoek aan Peking daarom is voor
Jeltsin al geslaagd nog voor het beëin
digd is. Er kunnen daar wapens worden
verkocht. Kerncentrales worden ge
bouwd. Met dit 'rijke ontwikkelingsland'
kan tenminste een beetje op voet van ge
lijkheid worden samengewerkt.
Opnieuw en naar alle waar
schijnlijkheid voor het laatst
treden in Zuid-Korea de beide
Kims tegen elkaar in het politie
ke strijdperk. Kim Dae-jung en
Kim Young-sam, al vele jaren
politieke concurrenten, betwis
ten elkaar vandaag het presi
dentschap. Wie er ook wint,
voor het eerst in vele tientallen
jaren zal het land een echte
burgerpresident krijgen. Geen
van de mededingers is afkom
stig uit de militaire hiërarchie.
Helemaal zeker is het nog niet
dat een van de twee eeuwige ri
valen de mars naar het Blauwe
Huis deze keer met succes zal
bekronen. Een ongewisse factor
heeft in de campagne zijn intre
de gedaan. Een Zuidkoreaanse
variant op Ross Perot: Chung
Ju-yung, oprichter van de in
dustriële gigant Hyundai en een
van de rijkste mannen ter we
reld. Behalve deze drie kempha
nen zijn er nog vier gegadigden
voor het presidentschap, maar
die leggen weinig gewicht in de
schaal.
De twee Kims bevinden zich de
ze keer in een geheel andere
positie dan voorheen. De vorige
verkiezingen in 1987, toen Zuid-
Korea zijn eerste wankele schre
den zette op weg naar democra
tie, namen zij het op tegen Roh
Tae-woo, een voormalige vier
sterren-generaal en de kandi
daat van de regering.
Kim en Kim gunden elkaar het
licht in de ogen niet. De twee
democratisch gezinde hervor
mers, jarenlang vervolgd door
het militaire regime in Seoul
(dat Kim Dae-jung zelfs ooit ter
dood veroordeelde) weigerden
voor elkaar te wijken en spleten
daarmee de oppositie.
Roh kreeg slechts 37 procent
van de stemmen, maar ging
toch met de eer strijken. De
grondwet, die bepaalt dat een
president slechts één maal kan
worden gekozen voor een ter
mijn van vijfjaar, verhinderde
dat Roh zich opnieuw kandi
daat stelde.
Kim Dae-jung wordt door de
Democratische Partij (DP) ge
steund. Kim Young-sam liep in
1990 over naar het regerings
kamp, dat in 1988 de meerder
heid in het parlement had ver
loren, en werd daarvoor be
loond met de kandidatuur van
de regerende Democratisch Li
berale Partij (DLP). Kim Dae-
jung noemt het overlopen van
Kim Young-sam een staaltje van
ongekend opportunisme, hijzelf
spreekt liever van een actie „om
het land te reddenChung is
kandidaat voor de Verenigde
Volkspartij (UPP).
Peilingen geven aan dat meer
dan de helft van de kiezers van
mening is dat de economie het
belangrijkste thema in de ver-
Idezingsstrijd is. Nog maar 9
procent vindt democratie, het
strijdpunt van vijfjaar geleden,
de belangrijkste kwestie.
Hoewel de twee Kims de meeste
kans op de overwinning maken,
hebben beiden een kwetsbare
plek. De negatieve campagne
van de regering tegen de oppo
sitie, lijkt een boemerang-effect
te hebben voor Kim Young-
sam. En Kim Dae-iung wordt
door velen verdacht van pro-
communistische sympathieën.
Deze gedachte werd onlangs
versterkt toen de leider van het
stalinistisch geregeerde Noord-
Korea, Kim Il-sung, zich voor
hem uitsprak
Chung Ju-yung. die aanvanke
lijk ver achter lag op de twee
Kims, stijgt gestaag in onofficië
le peilingen. Afgelopen week
einde trotseerden ongeveer
700.000 mensen in de hoofd
stad sneeuw en ijskoude regen
om een toespraak van de Hyun-
dai-baas aan te horen. Chung
beloofde als president zijn ban
den met het bedrijf te beëindi
gen en zijn miljardenvermogen
in te zetten ten gunste van het
land.
