U ziet: we hebben
weer heel wat voorde kerst.
Schrijvende Lezers
De Vliet
De Vliet (2)
De Vliet (3)
Flitstrein
Sportnota
Mercury
Wenen
Herenweg
Altijd iets bijzonders.
Bal gehakt
DONDERDAG 17 DECEMBER 1992
22
l venals eerdere 'schrijvende le
zers' maak ik ernstig bezwaar
tegen een eventuele sluiting van
het open zwembad 'De Vliet'.
Het is voor de gemeente Lei
den niet alleen de moeite
waard, maar ook hard nodig om
hier goed over na te denken.
I lopelijk worden de ideeën van
de LZ niet zonder meer van ta
fel geveegd.
Mevr. Bink,
Debussystraat43,
Leiden.
Leiden, een stad met zoveel in
woners. en dan géén open
zwembad? Dat is toch te gek
voor woorden. Voor jong en
oud is het buiten zwemmen in
de zomermaanden een licha
melijke én geestelijke ontspan
ning die niet te onderschatten
Gemeenteraadsleden ont
neem dat die mensen toch
a.u.b. niet.
A.A. Hogenboom-van Amster
dam,
Jac. Urlusplantsoen 139,
Leiden.
Wat betreft de zwemsport beoe
fenen in de buitenlucht heeft
Leiden wel een naam hoog te
houden. In en rondom 1930 lag
het geld toch ook niet voor het
grijpen, maar er was wél een
open bad, ondanks dat er veel
minder inwoners waren. Laat
de kreet 'Leiden leeft' ook gel
den voor al diegenen die zo'n
behoefte hebben aan het
zwemmen in de open lucht.
Wij zijn het roerend eens met
eerdere reacties op de plannen
van de gemeente betreffende
De Vliet. Leiden zónder open
bad is een afknapper voor deze
stad!
E. de Jong-van Druten,
Kapteijnstraat 55,
Leiden.
C. Le Pair,
Leliestraat 51,
Leiden.
De flitstrein (TGV) komt niet
op bestaand spoor, heeft mi
nister Maij-Weggen besloten.
De kans dat deze hoge-snel-
heidstrein langs Leiderdorp of
het Groene Hart komt te rij
den, is daarmee aanzienlijk
toegenomen.
Onlangs werd gemeld dat de
kans dat de TGV (ook wel Hoge
Snelheids Trein genoemd) over
nieuw spoor gaat rijden, een
stuk groter is geworden. Er is
namelijk een nieuwe variant be
dacht, waarbij Den Haag op het
TGV-net aangesloten wordt
door treinstellen in Rotterdam
af en aan te koppelen. Deze va
riant werd gepresenteerd door
ile projectleider voor de Hoge
Snelheids Lijn, de heer K.H. van
Hout. op een symposium in
Den Haag.
De genoemde variant moet
een oplossing bieden voor het
gegeven dat Den Haag geen
aansluiting zou ktijgen op de
Hoge Snelheids Lijn en de vele
protesten die dat met zich heeft
meegebracht. De gemeente
Den Haag lijkt dus tevreden ge
steld te kunnen worden met de
ze variant en de Hoge Snelheids
Trein kan toch over een nieuwe
lijn gaan lopen. Zo eenvoudig
liggen de zaken echter niet. De
door de ambtenaren ontwikkel
de variant heeft meer weg van
een huiskameroplosssing: het
af- en aankoppelen van trein
stellen. Ieder die wel eens met
de trein reist, weet dat dat tijd
verlies en soms technische pro
blemen oplevert. Zeker als het
om een Hoge Snelheids Trein
gaat. is dat een merkwaardige
oplossing. Het ging er toch om
dat die trein zo snel mogelijk op
Schiphol zou aankomen! De tel
kens maar gretig voorgerekende
tijdwinst van de TGV, die trou
wens door allerlei onderzoeken
steeds meer geslonken is, wordt
daarmee nog meer aangetast.
De nieuwe variant biedt dus
geen echte oplossing, ook al
omdat het andere aspect van de
kwestie, namelijk de aantasting
van het zgn. Groene Hart, geen
onderwerp van discussie op het
ministerie lijkt te zijn. Met lage
re spoordijken, tunnels, voor
zieningen in verband met de
geluidshinder enz. kom je er
niet. Dat besef is jammer ge
noeg nog steeds niet doorge
drongen op het ministerie. Ge
meenten en akticvoerders wor
den steeds bestookt met allerlei
varianten, terwijl aan de echte
oplossing van het probleem, het
laten rijden van de Hoge Snel
heids Trein over het bestaande
spoor, voorbijgegaan wordt. De
mededeling dat ook die variant
onderzocht wordt, kan dan ook
niet echt serieus genomen wor
den.
De minister zal met realisti
scher plannen moeten komen
om een draagvlak voor de in
spanning van de Hoge Snel
heids Trein te creëren. De nieu
we varianten die er zijn en die
er waarschijnlijk zullen komen,
zullen anders de vele protesten
nog meer doen aanwakkeren.
De minister lijkt daar op dit mo
ment nog niet wakker van te lig
gen. Dat zal hopelijk verande
ren als de Tweede Kamer de
kwestie in behandeling neemt
en de echte discussie naar ver
wachting losbarst. Dat dient
dan wel een discussie over een
verantwoorde inpassing van de
Hoge Snelheidstrein in Neder
land te zijn en niet een macht
strijd over de keuze voor een
bepaalde variant.
Namens Platform Hoge
Snelheids Trein Nederland,
Albert Dorrestein,
DenTollstraat56,
Koudekerk aan den Rijn.
Het heeft enige tijd geduurd,
maar de gemeente Leiden
heeft onlangs dan toch haar
sportnota uitgebracht.
Onlangs heb ik de Sportnota
'Het spel en de knikkers' van de
gemeente Leiden eens helemaal
gelezen.
Van een Sportnota verwacht
je naast een inventarisatie ook
beleidsuitgangspunten en con
clusies. Op dit punt valt de nota
mij tegen. Wat 'het spel' aan
gaat geeft de nota een goede
beschrijving, maar hoe het met
'de knikkers' moet blijft vaag. Er
staan wel uitspraken in, maar
de huidige wethouder, Aart van
Bochove, komt niet tot duidelij
ke conclusies. Bovendien vind
ik de nota in een aantal gevallen
inconsequent. Ik zal dit met en
kele voorbeelden verduidelij
ken.
Er wordt niets gedaan met de
opmerking dat de gemeente
Leiden ongeveer 2,5 miljoen
minder aan sport uitgeeft dan
andere vergelijkbare gemeen
ten. Daarnaast wordt geconsta
teerd dat er eigenlijk geen geld
is voor noodzakelijke vervan
gingsinvesteringen die oplopen
tot 1,3 miljoen in 1996. Het lijkt
mij voor de hand liggen dat een
wethouder van sportzaken, ook
al is de financiële huishouding
van de gemeente krap, zich uit
spreekt om te trachten meer
geld voor sport binnen te halen.
Het is wat dat betreft: nu of
nooit. De gemeenteraad heeft
bovendien kunnen weten dat
deze investeringen nog gedekt
moesten worden.
Een ander voorbeeld is het
aanleggen van sportvoorzienin-
gen in wijken. Er wordt gecon
stateerd dat dit zowel in de Me-
renwijk als in de Stevenshof niet
of nauwelijks is gebeurd en dat
bekeken moet worden hoe dit
alsnog kan worden gerealiseerd.
Tegelijkertijd wordt aangekon
digd dat de tennisvereniging
Unicum misschien zou moeten
verhuizen naar de Strengen en
Tengnagel als de Broek- en Si-
montjespolder wordt bebouwd.
Lijkt het niet beter om Unicum
te bestemmen als tennispark
voor deze wijk?
Een volgend voorbeeld is de
privatisering. Hier wordt erg on
duidelijk over gedaan. Bij de be
leidsuitgangspunten (pagina 15)
wordt eerst geconstateerd dat er
in Leiden niet wordt overgegaan
tot privatisering. Later wordt op
pagina 24 gezegd dat het priva
tiseren van de tennisbanen uit
voerbaar is, Lr wordt daarbij ge
dacht aan overdracht van de
tenniscomplexen tegen boek
waarde en daarnaast geen (indi
recte) subsidie. Dit betekent een
lastenverzwaring van 75,- per
tennisser. Wat is nu de bedoe
ling? Wat is het beleid? Juist
omdat de gemeente een auto
noom sportbeleid kan voeren is
het belangrijk dat een Sportnota
duidelijk is over dit beleid.
modaties lijkt het beleid duide
lijk: een nieuwe sporthal, het
sluiten van de open zwemba
den en daarvoor in de plaats het
buitenbad van De Zijl ombou
wen tol een recrealiebad. Bij dit
laatste kan wel de vraag worden
gesteld of er in de regio behoef
te is aan nog zo'n bad. Wordt
het niet hoog tijd voor meer re
gionaal sportoverleg?
Ten aanzien van de financiën
is er grote onduidelijkheid. Als
er geen geld bijkomt voor de
vervangingsinvesteringen, dan
zouden deze via een verhoging
per sporter worden verkregen.
In de periode 1992-1996 gaat
het in totaal om 4.4 miljoen, of
wel om 220,- per sporter in 5
jaar. Het lijkt me dat er over 'de
knikkers' nog wel wat te discus
siëren valt. In de nota wordt op
dit punt volstaan met ,,De ko
mende jaren zullen er echter
oplossingen gevonden moeten
worden om het huidige akkom-
modatiebestand op aanvaard
baar peil te handhaven." Ik
wens de betrokkenen hierbij
veel inventiviteit.
Ik wil besluiten met de wens
uit te spreken dat zowel de ver
enigingen, gekanaliseerd via de
LSF, als de politiek de moeite
zullen nemen om de nota goed
te bestuderen en dat zij komen
tot een fundamentale discussie.
De Leidse sport is het waard!
Lodewijk Kallenberg,
Van Effendreef24,
Leiderdorp.
Naar aanleiding van een stukje
in deze krant over Freddie Mer
cury d.d. 30-11-'92, wil ik toch
even reageren.
Er stond dat Freddie Mercury
01-12-'91 is overleden, en dat is
toch wel een grove fout. Freddie
is overleden op 24 november
1991. Als u een artikel wilt
schrijven, laat u zich dan in het
vervolg wel goed informeren.
Verder las ik „Het rockidool
heeft de laatste jaren van zijn
korte wilde leven..." Oké, hij
heeft een ruig leven gehad en
heeft daar ook een behoorlijke
prijs voor betaald (AIDS krijgen
en eraan sterven is niet niks!)
maar waarom altijd iemand
met je vingertje beschuldigdend
nawijzen? Makkelijk hè, en vaak
wordt dat gedaan om je eigen
rottigheid te verdoezelen. Waar
om staat er niks in uw verhaal
dat Freddie na zijn overlijden
een enorm geldbedrag schonk
aan het AIDS-fonds?
Mijnheer, u ziet ik ben geen
'pilgrim' die er met een zwarte
merkpen op uit trekt om lief
desboodschappen op Logan
Place te kalken. Ik ben wel een
'puberfan' die een pen pakt om
even z'n mening te geven over
Freddie Mercury. Freddie is een
mens met zijn slechte maar ook
zeker zeer goede kanten!
Dat standbeeld...? Dat vech
ten de hoge heren maar uit. Ik
heb m'n cd's en videofilms, dat
is mij genoeg!
Arjan Kort,
Talmastraat 10,
Katwijk.
Het zaterdags bijvoegsel van 5
december bevatte een pagina
groot verhaal over Wenen dat
ooit het bruisend Oostenrijks
middelpunt was en nu is ver
vallen tot een saaie stad.
Geboeid heb ik in het Leidsch
Dagblad van 5 december de bij
drage van Onno Havermans
over Wenen en Budapest gele
zen. Vooral de opmerkingen
over het levende Budapest en
het dode Wenen waren me uit
het hart gegrepen. Ik herinner
me maar al te goed die mooie
maar grenzeloze saaie gebou
wen waar de kleingeestigheid
van de Oostenrijkse hoofdstad
van afstraalde. Vrijwel nergens
de vrolijke versieringen van on
ze graffiti. Ongetwijfeld waren
die verboden onder invloed van
de onnozele burgermansopvat
ting dat zoiets niet hoort. Na
middernacht kon men destijds
nog reizigers in colbert in de
metro zien zitten, of dames in
avondkleding. Hoe afschuwe
lijk. Ongetwijfeld heeft hier het
door Havermans zo treffend ge
karakteriseerde 'gesloten
boordje' een rol gespeeld, in
combinatie met 'de moraal van
fatsoen en burgerlijke netheid'.
In een bruisende wereldstad
dient de metro na middernacht
een andere aanblik te bieden,
vol leven te zijn.
Toen de vlammen uit de Hof-
burg sloegen en de losgelaten
Lippizaner paarden 'eindelijk
weer leven in de brouwerij'
brachten (de formulering is van
Havermans), was het opnieuw
de fantasieloze burgerij die de
brandweer riep en de paarden
snel weer opsloot. Hoe naar
geestig kleinburgerlijk.
Nee, Havermans heeft gelijk,
geef mij dan maar Budapest,
waar je gelukkig nog blijkt te
kunnen genieten van 'haveloos
uitschot: krom, kreupel, tande
loos, vies, ongeschoren, scheel
en onooglijk'. Daar wordt ten
minste nog echt geleefd, in te
genstelling tot Wenen, waar
men 'burgerlijke netheid pre
dikt'. In sommige delen van de
wereld is het leven nóg intenser,
daar worden op straat bij die
ven nog handen afgehakt naar
het schijnt. Daarbij vergeleken
is zelfs Budapest vermoedelijk
maar een saaie dode stad.
E. Gittenberger,
P.J. Blokstraat 28,
Leiden.
Een bewoner van de Herenweg
in Noordwijk drong vorige
week tijdens een commissie
vergadering aan op snelheids-
remmende maatregelen. Dit
naar aanleiding van een dode
lijk ongeval dat enkel dagen
eerder op de Herenweg was ge
beurd. Wethouder Willms ant
woordde wel te willen, maar
voor zulke maatregelen nu
geen geld te hebben.
Indien u reageert op een arti
kel in deze krant, wilt u dan
in uw ingezonden brief de
datum vermelden waarop
het werd gepubliceerd?
Brieven worden in het alge
meen in de krant onderte
kend met naam, adres en
woonplaats.
Plaatsing van ingezonden
brieven betekent niet dat de
redactie het met de inhoud
De redactie behoudt zich het
recht voor ingezonden brie
ven in te korten en plaatsing
van brieven te weigeren.
Gaarne wil ik even reageren op
het antwoord van wethouder
Willms in het Leidsch Dagblad
van 8 december, naar aanlei
ding van het dodelijk ongeval
op de Herenweg.
50 Km-borden helpen niet.
Verkeersdrempels en/of een
verlichte c.q. beveiligde over
steekplaats voor voetgangers en
fietsers zijn te duur. Plaats twee
of drie fotocamera's op de He
renweg vanaf de Schiestraat tot
aan de Beeklaan en het geld
stroomt binnen...
„Geen geld", zegt u. Maar als
gevolg van 'vandalisme' komen
wel bijna iedere dag medewer
kers van uw dienst tegels leggen
in het paadje langs het speelter-
reintje aan de Voorstraat. Bal in
de sloot, tegel gepakt, gat in het
wegdek. Eén keer asfalt aan
brengen of een schelpenpad
aanleggen (is nog milieuvrien
delijk ook) en u spaart honder
den guldens.
Voor ome Gerard.
JOHNNIE WALKER Red Ljbtl Whiïlty
0.7 L .2995 27,95
Voor het glas.
CUVEE DE LÏRMTHGE Met BoU
4I0.25L 9,95
Voor de garnalen.
MARQUES D'ARIENZO Rio|i Blmco
0.75 L 9,95
Voor de soep.
HARVEY'S Sherry Marjan ta/Fmo/Manzanüb
0.75 LS& 9,45
Vóór de rollade.
CHAIEAUTRAPAUD 1990 St. Emillion A.C. Gnnd Cm
0.75 L 1995 16,95
Vóór de kalkoen.
CHAIEAU LA TOUR CARNET 1985 4e GiudCrn
0.75 L 2995 24,95
Voor het konijn.
LES GRANGES des Domaines Edmond Rothschild 1990 Haul Médoc AC.
0.75 L 19,9514,95
Voor de kaas.
DOWS Pon Ruby/Tawny/Whhe
075 LISAS 14,95
Voor het ijs.
CMAlEAUBELLINCARDMoDbiefaAC.
0.75 LJL9510,45
Voor het slapen gaan.
GLENLIVET Mdt Wlroky
07L 5995 57,95
Om het voor velen veilig te
maken, gaat u maatregelen tref
fen op de Duinwetering en op
het kruispunt bij de Wetering
kade. Dit in verband met de
bouw van de Northgo-school.
Fantastisch! Dank u, ook na
mens alle ouders van de kinde
ren van de Willibrordmavo en
de Witte School.
Niet alleen de bewoners van
de Herenweg en omgeving zul
len u dankbaar zijn, maar ook
vele anderen die dagelijks over
de Herenweg naar school en
hun werk gaan. Allen moeten de
Herenweg oversteken.
Mogen wij een positiever ant
woord van u horen, meneer
Willms?
Fam. Van der Staak,
gebruikers van de oversteek
plaats aan de Herenweg,
Herenweg 11,
Noordwijk.
tr Ajnbtcdmgoi zjjn geldig wen mei 31 december av Voor uw dbchtobtjainde GjII GaD bd 02503-60555
Dit was de titel van de voor
laatste column Onze Taal. Deze
keer was ik het geheel oneens
met wat daar gezegd werd. Het
stuk bevatte m.i. twee fouten: 1)
het verwarde de werkelijkheid
met (wat) de taal (er mee doet):
en 2) de stelling dat de vraag of
we bal of bol of reep (chocola)
of staaf (banket) zeggen een
kwestie van gewoonte is waar
geen touw aan vast te knopen
is.
Wat het eerste betreft, de
vraag waarom we met kerst let
ters van chocola maken in
plaats van repen, heeft niets
met taal te maken. Waarom er
van marsepein varkens worden
gemaakt en geen schrijfmachi
nes, is een zaak van de banket
bakker, niet van de taalkundige.
We noemen een letter van cho
cola chocoladeletter en een
reep een chocoladereep, dus
met de taal is er niets aan de
hand. De schrijver weet dat na
tuurlijk heel goed, maar in dat
stukje werd dit niet duidelijk.
Dan de vraag waarom we bol,
bal of reep gebruiken. „De feite
lijke vorm heeft maar weinig te
maken met hoe we iets in de
taal noemen. Het is veeleer een
kwestie van gewoonte om bij
spek van dobbelsteentjes te
spreken, bij chocola van repen
en bij dynamiet van staven."
Dat lijkt mij geheel onjuist. De
gekozen woorden zijn precies
de geschikte termen. Een reep is
iets dat lang, smal en dun of
plat is. Dus een reep stof, papier
of chocola. En niet een reep
huizen (zoals de heer Van der
Horst oppert), want huizen zijn
niet plat. Een staaf is iets langs
en ronds, dus eeji staaf ijzer en
een staaf banket zijn geheel in
overeenstemming met de bete
kenis van het woord staaf.
Hoe ik speculaas ook breek,
het worden nooit dobbelsteen-
jes." Nee, want als je speculaas
breekt worden de stukjes veel te
onregelmatig om ze dobbel
steentjes te noemen: je spreekt
dan van brokken, d.w.z. zeer
onregelmatige stukjes, te onre
gelmatig om ze dobbelsteentjes
te noemen. En als iemand kans
ziet ze wel in dobbelsteentjes te
breken, zal hij zeggen: „Hè, ben
jij dobbelsteentjes aan het ma
ken van speculaas?"
Dan de bal gehakt tegenover
de bol wol (voor mij extra moei
lijk want ik ken de laatste uit
drukking niet). Dat is natuurlijk
moeilijker (en het zal wel het
uitgangspunt voor het stukje
geleverd hebben), maar ook
hier geloof ik dat er een verschil
is in betekenis tussen bol en bal,
en dat we op grond daarvan
en dus niet om een onverklaar
bare reden van bal gehakt en
bol wol spreken. Iedere Neder
lander gebruikt bal en bol op de
juiste manier (nu ja, er zijn al
tijd wel uitzonderingen, en er
doen zich in de loop der tijd
verschuivingen voor, maar dat
laten we nu even buiten be
schouwing). Een andere zaak is
daar even een geheel sluitende
definitie van te geven. Ik denk
dat bol vooral op de vorm slaat;
we zeggen ook bolvormig en
niet balvormig. Bij bal gaat het
niet alleen om iets bolvormigs,
maar het ding moet ook een
stevig oppervlak hebben en
elastisch, verend zijn. Welnu,
dat past precies bij bal gehakt
en de bal van je hand enerzijds
en bol wol en krentebol ander
zijds.
De indruk mag dus niet ge
wekt worden dat woorden niet
een duidelijke kernbetekenis
hebben, al zijn er natuurlijk wel
randgevallen te bedenken waar
je kunt aarzelen tussen het ene
en het andere woord. Waarom
tenslotte een pak koffie en een
scheutje melk genoemd worden
begrijp ik niet: het is toch dui
delijk dat ook dat precies de
goede termen zijn?
R.S.P. Beekes.
hoogleraar vergelijkende
Indo-europese taalwetenschap,
Rijnsburgerweg 88,
Leiden.
