Winkelen met familie
op zondag als uitje
a
Stand van Zaken
SflÉÉ
r-vz ;.v^-u
Basisideeën verder uitvoeren
HETCiMBACHT
Verzuim buschauffeurs
onderwerp op congres
WOENSDAG 16 DECEMBER 1992
Tussen levende kerststal en musicerende Santa Claus
Wie niet beter weet, zou denken dat ze er al jaren zijn. De
koopzondagen rond Kerstmis. Maar Leiden beleeft nu
pas de derde editie van de koopzondag die inmiddels zo
vanzelfsprekend is dat elke zichzelf respecterende plaats
er een houdt. Dit jaar is er zelfs een opeenhoping van
koopzondagen op 20 december. Maar de winkeliers zijn
ervan overtuigd dat ze elkaar niet in de wielen rijden als
tegelijk in Leiden, Voorschoten en Oegstgeest de klanten
op zondag welkom zijn. Alleen Leiderdorp heeft de koop
zondag er dan al een week opzitten.
REDACTIE WILLEM SPIERDIJK ERIC JAN WETERINCS
I- vkiZ/-' -VZ
£0*.^; I'
dSfègmm
Directeur B. Klaversteijn: „Beslissingen worden steeds maar uitgesteld, want niemand wil zijn handen bran
den aan een project dat een volgende regering misschien weer afschiet. foto jan holvast
Pro Sys en de chicken-doctrine
Zakelijk
Onder deze titel verschijnt elke
week op deze pagina een over
zicht van kort zakelijk nieuws
uit de regio's Leiden, Alphen
en de Duin- en Bollenstreek.
Stuur uw berichten voor deze
rubriek naar het Leidsch Dag
blad, Postbus 54, 2300 AB Lei
den, t.a.v. 'Zakelijk'.
Van Bemmelen
ZOF.TERWOUDE/HAZERS-
WOUDE - Ter gelegenheid van
het 12,5 jarig bestaan houdt
kampeer- en wintersportwinkel
Ton van Bemmelen op woens
dagavond 23 december een
wintersportshow. Daarin treden
onder andere op showballet
Gerda Kagie en Lee Towers ('I
did it my way'). Voor deze show
zijn gratis kaarten te verkrijgen
bij de vestigingen van Van Bem
melen in Hazerswoude Rijndijk
(Rijndijk 4) en aan de Rijneke
Boulevard in Zoeterwoude.
Bankdirecteur
OEGSTGEEST - Directeur L
Mons van de ABN AMRO
Oegstgeest heeft gisteren af
scheid genomen. Hij maakt ge
bruik van de VUT-regeling.
Mons wordt opgevolgd door
M.L.M. Beermann (38), tot dan
toe directeur van de kantoren
van de bank aan de De Kem-
penaerstraat en het Lange
Voortplein. Hij is nu eindver
antwoordelijk voor alle vier kan
toren van de bank in Oegst
geest.
Beermann trad in 1981 in
dienst van de toenmalige Amro
Bank. Hij werkte eerder in
Nieuwegein, Raalte, Utrecht en
als clusterdirecteur in Leider
dorp, Oegstgeest en Voorscho
ten. Zijn voorganger L. Mons
leerde in de jaren vijftig het ef
fectenvak bij de Hollandsche
Bank Unie in Den Haag. Later
werkte hij bij het bankierskan
toor Van Embden en bij Vlaer
en Kol. In 1966 stapte hij over
naar de ABN in Amsterdam.
Sinds 1987 was Mons directeur
van het ABN AMRO kantoor
Geversstraat in Oegstgeest.
LEIDEN* RUDOLF KLEUN
Het succes van de koopzondag
is in Leiden niet van meet af
aan vanzelfsprekend geweest.
Voorafgaand aan de eerste
koopzondag waren de bezwa
ren van personeel en van on
dernemers niet van de lucht. De
koopzondag betekende een
aanslag op de vrije tijd, terwijl
er ook twijfel was over de be
langstelling. Het succes van de
eerste koopzondag, waarbij ze
ker zoveel publiek werd getrok
ken als op een drukke zaterdag,
trok de meeste betrokkenen als
nog over de streep.
Het succes schuilt volgens
woordvoerder Luc Palm van
middenstandsorganisatie Lei
den Leeft echter vooral in de
bijzondere sfeer. Die wordt me
de bepaald door het legertje al
dan niet musicerende kerst
mannen een arreslee en een
kinderkoor die zich tussen het
winkelend publiek begeven.
Palm: „Het is een bijzondere
dag waarbij hele gezinnen de
stad in gaan. Het winkelperso
neel ervaart het ook als bijzon
der, de sfeer is anders, ontspan-
nener, dan op de gewone da
gen."
Palm ziet de koopzondag
vooral als een mogelijkheid om
Leiden als regionaal centrum te
promoten. „Het biedt de moge
lijkheid nieuwe kopers aan te
trekken." Of de koopzondag ex
tra omzet betekent valt volgens
hem maar
moeilijk te be
palen. „Waar
mensen zijn
wordt ook ver
kocht. Winke
liers openen
hun zaak na
tuurlijk niet om
niks te verko
pen. Aan de an
dere kant is het
ook zo dat als mensen niet van
plan zijn om iets te kopen, ze
dat ook niet doen."
Palm zegt tot nu toe eigenlijk
geen negatieve reacties te heb
ben gehad. Leiden Leeft zou
slechts een keer een brief heb
ben gekregen met principiële
bezwaren tegen zondagsopen
stelling. Concurrentie van
Oegstgeest en Voorschoten
waar dit keer gelijktijdig een
koopzondag is vreest hij ook
niet. „De stad is gewoon vol."
Dat is voor hem overigens geen
reden om te streven naar meer
koopzondagen. Dan wordt het
te gewoon en is de aanslag op
vrije tijd van ondernemers en
personeel te groot.
Parkeren
L. Münninghof van de stichting
Winkelcentrum Lange Voort
Oegstgeest, verwacht zondag al
evenzeer volle zaken. Zij wijst
op het eigen programma waarin
overigens net als in Leiden
vooral kerstmannen en een
kerstmannenorkest de boven
toon voeren. Maar er zijn ook
kerstmannen, er wordt glüh
wein uitgedeeld en er is een
kerststal met levende have. Dat
programma mag dan tot haar
verbazing sterke overeenkomst
vertonen met de
koopzondagen el-
ders, toch is ze er-
vfl overtuigd dat
Lange Voort een
eigen publiek
frekt. Mensen die
prijs stellen op
parkeergelegen
heid en het wat
rustiger, zeg maar
sjiekere karakter
van het Oegstgeester winkel
centrum dat met de koopzon
dag de viering van zijn 25-jarig
bestaan inzet.
Het Voorschotense centrum
moet het volgens voorzitter R.
Kühn van de winkeliersvereni
ging al evenzeer van het eigen
karakter en van de parkeergele
genheid hebben als het gaat om
het welslagen van de koopzon
dag. Kühn zegt niettemin met
argusogen te kijken naar de ac
tiviteiten elders. Daarbij is het
Leidschendamse winkelcen
trum Leidsenhage zeker zo be
langrijk als het Leidse centrum.
„We zullen moeten afwachten
hoe het gaat, vorig jaar was het
een succes. Nu is eigenlijk heel
Nederland open op de twintig
ste." Om extra klanten te trek
ken is er in de Schoolstraat een
curiosamarkt. Ook hier wordt
een levende kerststal ingezet
om de sfeer vte verhogen en de
kooplust te bevorderen.
Principieel
Wie de kerstmannen en -stallen
wil ontlopen kan altijd nog naar
Katwijk of Rijnsburg. De zon
dagsrust wordt daar ook op 20
december gehandhaafd. En nie
mand die verwacht dat daar de
komende decennia verandering
in komt. De middenstandsorga
nisaties zeggen dat ook niet te
betreuren.
M. Poot van de Katwijkse
winkeliersvereniging Prince-
straat, Andreasplein en Cen
trum wijst erop dat in naburige
kustplaatsen als Scheveningen
en Noordwijk al sinds jaar en
dag in de zomer winkels op
zondag open zijn en dat nie
mand in Katwijk dat voorbeeld
wil navolgen. „Ik vind het zelf
ook een beetje vreemd idee om
uit de kerk te komen en dan de
winkel open te doen. Maar ik
ben ben ook bang dat als wij op
zondag opengaan een aantal
klanten daarna nooit meer
komt." Een uittocht van Katwij-
kers naar de Leidse koopzondag
verwacht hij niet. „De Katwijker
gaat niet naar Leiden om te ko
pen."
LEIDEN ERIC JAN WETERINCS
Plannen maken, daar de finan
cier bij zoeken en vervolgens
het project aan geïnteresseer
den doorverkopen. Dat is de
voornaamste bezigheid van het
Leidse bureau Pro Sys Venture
Development. Na een voorlopig
vergeefse poging Nederlands af
valhout ais brandstof naar het
ontboste Albanië te verschepen
is het bedrijf nu druk bezig met
een bruinkoolproject in Bulga
rije. „En dat gaat zeker door, het
geld is er, dus ze kunnen aan de
slag."
Het aan de Langegracht ge
vestigde bureau is in 1988 opge
richt en heeft vier man perso
neel in dienst. De jaarlijkse om
zet bedraagt ongeveer 800.000
gulden. Directeur B. Klaver
steijn is net teruggekeerd uit het
Bulgaarse Beli Breq, een klein
plaatsje dicht bij de grens met
Joegoslavië. Daar overlegde hij
met de directeur van de plaatse
lijke mijn en in de hoofdstad
Sofia sprak hij met vertegen
woordigers van het ministerie
van energie.
Door de onduidelijke politie
ke situatie is het momenteel
moeilijk zakendoen in Bulgarije.
Klaversteijn: „Er is op alle ni
veaus een strijd om de macht
gaande tussen de oude garde en
progressieven. Het gevolg is dat
beslissingen steeds maar wor
den uitgesteld, want niemand
wil zijn handen branden aan
een project dat een volgende re
gering misschien weer afschiet.
Doel van het project is om
een kleine fabriek te bouwen
die op jaarbasis 40.000 ton
bruinkoolbriketten produceert
met een aanzienlijk lager as- en
zwavelgehalte dan nu. Daarmee
wordt de vervuiling sterk terug
gebracht. Met 900.000 gulden
Bierbrouwer
moderniseert
ZOETERWOUDE
ERIC JAN WETERINCS
Heineken heeft in haar vesti
ging in Zoeterwoude een aantal
onderdelen van het produktie-
proces gemoderniseerd. Lid van
de Raad van Bestuur H.F.M.
Coebergh kwam dat afgelopen
week met het personeel vieren.
Hij stelde onder meer de auto
matische hopdosering in wer
king, het nieuwe besturingsme
chanisme van de centrale koe
ling en een produktielijn voor
blikjes.
Het nieuwe besturingssysteem
voor de koeling, C02-voorzie-
ning en de waterbehandeling in
de brouwerij levert een grote
energiebesparing op. Zo daalt
het energiegebruik van de koe
ling tot 14 cent per hectoliter,
tegen 19 cent 5 jaar geleden.
Vanuit de opslagplaats kun
nen op steekwagens in het ver
volg drie pallets tegelijk worden
vervoerd, tegen twee nu. Overi
gens is dit systeem alleen te ge
bruiken bij exportbier: drie pal
lets kunnen tegelijk in een con
tainer worden geschoven. De
binnenlandse bieren worden
per vrachtwagen vervoerd.
Daarin kunnen slechts twee
pallets tegelijk worden gescho
ven.
steun van het Nederlandse mi
nisterie van economische zaken
(via het PSO, Project Support
Oost Europa) en een even grote
bijdrage van de Bulgaren zelf,
moet de fabriek halverwege
1993 kunnnen draaien.
Pro Sys bracht de partijen bij
elkaar en zorgde voor de nodige
management-ondersteuning in
Bulgarije. „Daar hebben ze geen
ervaring mee, alles werd altijd
centraal geregeld." Als dit kleine
project slaagt wil Pro Sys de za
ken groter aanpakken. „Dan
kunnen we naar de Wereldbank
en andere grote Financiers stap
pen om 500.000 ton per jaar te
gaan produceren."
Een tweede doel van het pro
ject is het steunen van de priva
tisering in Bulgarije. De direc
teur van de mijn in Beli Brecq is
van de 'nieuwe garde'. Klaver
steijn: „Die moet zijn mensen
iets laten zien. Wij geven hem
een steuntje in de rug door het
programma zo in te richten dat
de privatisering wel verder móét
gaan."
De vestigingsplaats van de fa
briek is dan ook voor een deel
door politieke overwegingen
bepaald. „Wij dachten in eco
nomische termen, zij in politie
ke, zegt Klaversteijn. „Wij heb
ben ons er tijdelijk tegen verzet,
omdat wij een betere plek had
den kunnen bedenken om de
fabriek te bouwen. Maar als dit
proefproject slaagt hebben we
natuurlijk een prima ingang op
de Bulgaarse markt."
Waarschijnlijk verkoopt Pro
sys haar belang dan weer, want
het bedrijf richt zich vooral op
het 'initiëren en concipiëren
van projecten'. „Ik noem het al
tijd maar simpel de chicken-
doctrine," legt Klaversteijn uit.
„Wij hebben een idee en broe
den daar voorzichtig op. Door
LEIDEN
De Grenswisselkantoren met 75
vestigingen op NS-stations en
aan de grenzen krijgen een
nieuw gezicht. Dat wordt be
paald door een nieuw rood-wit-
blauw logo. De naam Grenswis
selkantoren moet daarbij het
veld ruimen voor de afkorting
GWK.
Het nieuwe beeldmerk komt
een project grondig aan te pak
ken kun je nodeloze kosten later
vermijden. Natuurlijk zit daar
risico in, want sommige projec
ten blijken niet levensvatbaar."
Pro sys pakt uiteenlopende
zaken aan. „Alles van basisideë-
en vertalen naar actie." Zo werd
laatst een Nederlander die een
patent heeft voor een pla-
fondophangingssysteem in con
tact gebracht met een fabrikant
die zijn idee wil produceren.
„Wij maken dan een business
plan op eigen risico. Als nie
mand er wat in ziet hebben wij
ook pech gehad."
Kleine wereld
Pro Sys komt soms op een
vreemde manier aan haar
contacten. Pogingen met de
Albanese overheid in contact
te komen om Nederlands af
valhout als brandstof naar
het land te verschepen leken
stukgelopen. Totdat Klaver
steijn in een klein artikeltje
in een krant las dat in Rotter
dam een vtouw zou zijn op
gepakt omdat ze een foute
Duitse vlag aan haar huis
had opgehangen. De vlag
(rode ondergrond met een
grote 'Duitse' adelaar) bleek
die van Albanië. Klaversteijn
zoch contact met de (Neder
landse) \touw, die vroeger
veel in Albanië rondreisde.
Haar vriend bleek een voor
malige Albanese volleybalin
ternational, die in eigen land
nog zo bekend is dat hij
makkelijk bij allerlei hoog
waardigheidsbekleders bin
ncn kan lopen. Momenteel
probeert hij voor Pro Sys een
afspraak te regelen met de
Albanese premier.
aan de gevel van alle vestigin
gen en ook de kleuren van ko
zijnen en dergelijke worden aan
de nieuwe huisstijl aangepast.
De nieuwe kleuren en naams-
aanduiding worden de komen
de tijd ook voor de andere acti
viteiten van de Grenswisselkan
toren ingevoerd. Het gaat daar
bij onder andere om geld-,
bank-, verzekerings- en toeristi
sche diensten.
„Knippen heb ik nog op de ouderwetse manier geleerd:
veel met kam en schaar werken en dan opknippen. Je
steekt de kam onder de haren en dan ga je onderwijl
knippend langzaam naar boven. Twaalf jaar geleden
heb ik op de kapp'ersschool gezeten, die zat toen nog
op de Groenhazengracht. De school kan je wel een
beetje sturen, maar de drie uurtjes praktijk per dag die
ik toen kreeg, daar leer je het vak niet mee.
Je moet een beetje aanvoelen wat de klant wil. Als je
dat goed kan, denk ik dat je al veel gewonnen hebt. Ge
woon kort is tegenwoordig veel gevraagd, of blockhead-
jes: vierkant geknipt, met van die stekeltjes. Waarom
mensen het kort willen? Tja, men wil het makkelijker,
sportiever, de mensen willen niet meer urenlang voor
de spiegel staan.
Ik heb veel studenten als klant en daar kan je altijd
wel een geintje mee uithalen. Ik had er laatst een om elf
uur 's ochtends, een eerstejaars die hier voor het eerst
kwam. Ik vroeg 'm of het gezellig was op de sociëteit
gisteren. Vraagt-ie 'hoezo'? Ik zeg 'nou, je stinkt nog
een uur in de wind naar de drank.' Zoiets zeg ik natuur
lijk alleen als er geen andere mensen in de zaak zijn.
Studenten, ik heb er geen moeite mee, ik behandel ze
net zo als een ander. Ik denk wel dat zo'n zeventig pro
cent van mijn klanten met de universiteit te maken
heeft. En verder komen hier ook veel mensen van kan
toren uit de buurt. Veel van mijn klanten zijn leeftijdge
noten, die zijn afgestudeerd toen ik voor mezelf begon.
Ze blijven komen„uit Amsterdam, uit Rotterdam, dat is
wel leuk
De klompenmaker doet zijn werk haast
alleen nog maar op braderieën en
demonstraties, terwijl de televisiereparateur
een onmisbare kracht op de arbeidsmarkt is.
Zo zijn in de loop der tijd veel ambachten
verdwenen, maar kwamen er ook veel nieuwe
beroepen bij. In Nederland zijn 109.000
kleine ambachtelijke bedrijven, die aan
577.000 mensen werk bieden. In deze serie
vertellen mensen met een ambachtelijk
beroep over hun werk. Vandaag Leidenaar
Eric Flanderhijn (29), herenkapper. Sinds
anderhalf jaar eigen baas, gevestigd op de
hoek van de Langebrug en de
Ketelboetersteeg. „Met studenten kun je nog
eens een geintje uithalen."
Aan de muur heb ik op een sokkel een gipsen beeld
staan. Dat is het beeld van Minerva, van de studenten
vereniging. De uil die normaliter aan haar voeten staat
is er af, dat is wel jammer. Het beeld komt van eqn in
middels opgeheven kapperszaak aan het Rapenburg,
mijn baas daar was de officiële corpskapper. Er hing
ook een wapen buiten aan de gevel, zo'n vaandel met
vijf speren er in. Dat hebben maar een paar zaken in
Leiden. Dat moet je eerst verdienen, dan moet je goed
aangeschreven staan bij de vereniging.
Ik heb klanten van alle studentenverenigingen. Te
genwoordig kun je aan de buitenkant niet meer zien of
iemand nou lid is van Miverva, Augustinus of Quintus.
Echt horen kun je het ook niet. Nou ja, een beetje dan,
ha, ha.
Als kapper krijg je veel verhalen te horen. Prettige
verhalen over het algemeen en dat werkt ook veel leu
ker. Daar kun je ook zelf op aansturen. Je moet wel per
soonlijk worden, maar ook weer niet té. Als je al te
moeilijke verhalen krijgt, dan krijg je het er zelf ook
moeilijk mee.
Ik ben kapper geworden omdat ik er voor werd ge
vraagd. Ik kwam van de mavo en toen kon ik gelijk be
ginnen, bij de corpskapper op het Rapenburg. Tegelij
kertijd ging ik naar de kappersschool, die was daar om
de hoek. Ik wilde wat met mijn handen doen en toen ik
van school kwam kon je met mavo alleen een kantoor
baantje krijgen. Dat is niks voor mij, ik werk veel liever
met mensen.
Iedere klant is anders. Je hebt ook nooit dezelfde
groep mensen tegelijk in de zaak, dus je hebt steeds
een ander praatje. Kapper is wel een zwaar vak, want 't
is de hele dag staan. Het is ook een heel leuk vak, dat
staat buiten kijf. Maar na een lange dag ben ik blij dat
ik 's avonds thuis lekker onderuit gezakt op de bank
kan zitten."
TEKST ERIC JAN WETERINCS
FOTO HIELCO KUIPERS
biedt de
mogelijkheid
nieuwe kopers
aan te trekken
LEIDEN/HAARLEM
De ervaringen met het terugdringen van ziekteverzuim onder
buschauffeurs bij de NZH komen ter sprake op een congres
dat vandaag in Tilburg plaats heeft. De cijfers van de NZH
worden, samen met die van andere openbaar vervoermaat
schappijen, gepresenteerd door de overkoepelende organisa
tie Verenigd Streekvervoer Nederland VSN. Een aantal mede
werkers van de vervoermaatschappij neemt deel aan het pre
ventiecongres dat bij de Katholieke Universiteit Brabant
wordt gehouden.
Aanleiding vormt het Project Beïnvloedbaarheid Verzuim,
dat werd gestart in verband met de toepassing van de Arbo-
wet op mobiel personeel. Het onderzoek, onder leiding van
dr. J. Grosfeld, is gefinancierd door het Preventiefonds en de
busbedrijven. Doel was wetenschappelijk aan te tonen dat ar
beidsongeschiktheid en verzuim kunnen worden verminderd
door een gericht beleid.
Nieuw gezicht Grenswisselkantoor
