PvdA breekt definitief macht van partijbaronnen
Actie in Somalia is als een landing op Mars
Feiten &Meningen
Indianen bedreigen
gokstad Las Vegas
WOENSDAG 9 DECEMBER 1992
2
samenstelling vs 28.000
troepenmacht V Üanë lm
Canada 900 V.A.E. ca. 800
België 550 Mauritanië 300
Egypte 750 Pakistan 600
SOMALIA
Voor de kust wachten drie
Amerikaanse
oorlogsschepen (1800
mariniers aan boord) op
landingsbevel. De
landingstroepen moeten
routes van Muqdisho naar
steden ten noorden en
zuidwesten veiligstellen.
LOS ANGELES PHIL REEVES
THE INDEPENDENT
De bikkelharde gokbazen die
het gokcentrum Las Vegas, in
de Amerikaanse staat Nevada,
runnen, staan onder hoogspan
ning. De eigenaars van de be
roemde casino's, met een om
zet van ettelijke miljoenen dol
lars per jaar, zien de toekomst
met angst en beven tegemoet.
Niet door toedoen van oplich
ters, maffia of federale politie,
maar door een kleine, uitermate
gewiekste groep Amerikaanse
indianen.
De Agua Caliente-stam van
Cahuilla-indianen in de buur
staat California heeft besloten
een 20 miljoen dollar duur casi
no te bouwen in Palm Springs,
één van de bekendste vakantie
oorden aan de Amerikaanse
westkust en woonplaats van tal
van Amerika's beroemdste en
rijkste burgers.
Deskundigen voorspellen dat
het casino wel eens kan uit
groeien tot een heuse rivaal
voor Las Vegas, het Mekka van
de gokwereld. „De gokbazen in
Las Vegas hebben het Spaans
benauwd", zegt Nelson Rose,
een deskundige op het gebied
van de gokindustrie. „Ze stellen
nu alles in het werk om het in
diaanse initiatief de kop in te
drukken."
In de reservaten hebben de in
dianen een beperkte mate van
zelfbestuur, zolang ze niet in
strijd met Amerikaanse wetten
handelen. Dankzij deze aparte
status kunnen indianen in hun
reservaten gokondernemingen
oprichten, die niet zijn gebon
den aan de beperkingen die
vaak door plaatselijke overhe
den aan de gokindustrie wor
den opgelegd. Zo kunnen de in
dianen bijvoorbeeld prijzen van
1 miljoen dpllar of meer uitke-
Het nieuwe casino zal gelegen
heid bieden tot pokeren, wed
den en bingo. De winst zal vol
gens berekeningen rond de 60
miljoen dollar per jaar bedra
gen. De stam zal dit geld verde
len onder zijn 300 leden, die er
waarschijnlijk voor de rest van
hun leven warmpjes bij zullen
zitten.
De Agua Calientes hebben hun
geluk te danken aan een speling
van de geschiedenis. Na de on
welkome komst van blanke ko
lonisten in de vorige eeuw kreeg
de stam van de regering een ge
bied van 1,2 hectare. Dit gebied
werd later in verschillende, ge
nummerde percelen opgedeeld.
De spoorwegen kregen de one
ven percelen en de indianen
mochten de rest houden.
Het zich steeds meer uitbrei
dende Los Angeles trok steeds
meer geld aan. Het gebied rond
Palm Springs werd een toe
vluchtsoord voor rijke blanken.
De grondprijzen schoten om
hoog. Als pachters van de loca
ties van een aantal van de
meest prestigieuze hotels en
golfbanen in Palm Springs wer
den sommige Agua Caliente-in-
dianen miljonair. Stamleden
zijn regelmatig op de boule
vards van Palm Springs te zien
in hun met goud versierde Ca
dillacs en Rolls Royces.
Amerikaanse indianen die door
hoge werkloosheid en lage on
derwijsniveaus nauwelijks het
hoofd boven water kunnen
houden, hebben vaak dankbaar
gebruik gemaakt van de moge
lijkheden die de gokindustrie als
laatste redmiddel bood. Maar
de Agua Caliente-indianen zijn
al rijk en daarom heeft de stam
zich jarenlang verzet tegen de
introductie van gokindustrie in
Palm Springs. Maar uitendelijk
hebben de voorstanders geze
gevierd.
De casino-exploitanten in Las
Vegas zijn zich bewust van de
bedreiging die Palm Springs als
concurrent voor hen kan vor
men en hebben miljoenen dol
lars gepompt in een campagne
om het Amerikaanse Congres
ertoe te bewegen de wetgeving
over indiaanse gokondernemin
gen te verscherpen.
Maar ook niet alle inwoners van
Palm Springs staan te springen.
Sonny Bono, ex-burgemeester
van Palm Springs en de ex van
zangeres/filmster Cher, heeft
het plan afgedaan als een 'em
mer wormen'. Maar dit zal de
opmars van de Agua Caliente-
stam naar nog grotere rijkdom
niet kunnen stuiten. De zoete
wraak van de Oude Wereld op
de Nieuwe.
Franse en
Canadese
soldaten
nemen
Berbera in
■Vliegveld
van
Djibouti
dient als
brugge-
hoofd bij
aanvoer
troepen
uit het
noorden
Menig kamerlid van de PvdA knijpt hem momenteel als
een ouwe dief. Niet alleen de sombere voorspellingen in
de opiniepeilingen zijn daar schuldig aan. Komend
weekeinde zal het congres vrijwel zeker een statutenwij
ziging aannemen waarbij liefhebbers voor een kamerze
tel niet langer via de gewestelijke lijsten de sprong naar
het Binnenhof kunnen maken. De kandidatenlijst komt
voortaan landelijk tot stand. Kwaliteit en specialismen
zijn de nieuwe toverwoorden, regionale binding telt niet
meer. Ofwel: hoe belangrijk is een warme band met voor
zitter Rottenberg?
„In feite hebben we bijna alle
maal hetzelfde vooruitzicht",
verzucht de geachte PvdA-afge-
vaardigde Jan Lonink uit
Overijssel, „en dat is dat we niet
meer terugkomen." Om daar in
één adem aan toe te voegen:
„Dat is niet het uitgangspunt,
maar wel een feitelijke consta
tering. De opiniepeilingen wij
zen het uit. We krijgen een gi
gantische terugval."
Volgens de regionale PvdA-
coryfee, die in september tij
dens een tourcieville over de
Miljoenennota met gebak op
bezoek kwam bij iedereen die
vijf belangstellenden in zijn
huiskamer wist te verzamelen,
is een concurrentiestrijd tussen
de zittende kamerleden over de
schaarse zetels uit den boze.
„De partij help je daarmee niet
omhoog. We zullen ons vooral
als team sterker moeten presen
teren."
Maar de onrust is de fractie bin
nengeslopen. Conform de nieu
we beleidslijn niet langer over
interne strubbelingen te praten
maar politieke zaken vooral in
houdelijk te benaderen, maken
de sociaal-democratische volks
vertegenwoordigers niet al te
veel ophef over het komende
congres aanstaande zaterdag in
Amsterdam.
Toch wordt daar afscheid geno
men van de grote regionale in
breng bij de kandidatenlijst
voor de Tweede Kamer. Met
steun van het partijbestuurstel
len enkele afdelingen voor dat
de kandidatenlijst voortaan lan
delijk wordt vastgesteld. De in
vloed van de regio wordt tot
vrijwel nul teruggebracht.Tot
aanzienlijke onvrede van som
mige fractieleden, die dankzij
hun activiteiten in diezelfde re
gio's het lidmaatschap van de
Tweede Kamer konden be
machtigen.
„De omslag is al merkbaar",
constateert een andere PvdA'er.
Fractieleden blijken plotseling
buitengewoon veel belangstel
ling te hebben voor onderwer
pen die voorheen aan de straat
stenen niet te slijten waren.
Zich landelijk manifesteren is
een 'miist'voor een vervolg van
de politieke carrière. Goede
contacten met het voorzitters
duo Rottenberg-Vreeman lijken
een tweede voorwaarde voor
een plaatsje op de landelijke
lijst. Het grote lobbyen is infor
meel al begonnen.
Nieuw Links
Het onderwerp van een centrale
kandidatenlijst is niet nieuw.
Nadat de centrale lijst onder in
vloed van Nieuw Links in de
roerige zestiger jaren sneuvelde,
buigen werkgroepen, commis
sies en besturen zich al vanaf
1977 over de netelige kwestie
van de kandidaatstelling. De ge
westelijke lijsten bleken ook be
zwaren op te roepen, maar tot
kordate besluitvorming kwam
het niet. Een jaar of zes geleden
vond de afdeling Almelo dat het
maar eens uit moest zijn met
het gezeur over een landelijke
lijst. De regionale inbreng vol
deed prima. Met een motie
werd het zoveelste inhoudelijke
debat voorkomen.
De tijden veranderden. Van Ke-
menade veegde eind 1991 in
zijn rapport 'Een partij om te
kiezen' de vloer aan met de ge
westelijke partijbaronnen, de
sergeanten en het vermaledijde
middenkader, die volgens de
heersende mening de slagvaar
digheid van de partij verlam
den. En passant stelde Van Ke-
menade voor de landelijke lijst
centraal samen te stellen.
Binnen het partijbestuur is daar
volgens bestuurs- en kamerlid
Joop van den Berg stevig over
gesteggeld. Van den Berg koos
voor een half-om-half verdeling:
de helft van de kandidatenlijst
wordt landelijk samengesteld,
de andere helft komt uit de re
gio's. Uiteindelijk kwam er een
compromis uit de bus: de lijst
wordt landelijk samengesteld,
maar elk gewest nieuwe stijl (nu
meer dan 20 straks nog maar
12, overeenkomend met de pro
vincies) mag één regionaal afge-
AMSTERDAM PETER KROON
REDACTEUR AP
Nadat de eerste Amerikaanse
mariniers op de stranden van
Muqdisho zijn geland en de or
de hebben hersteld in de haven
en op de luchthaven, kunnen de
resterende 28.000 Amerikaanse
soldaten aan land om een begin
te maken met Operatie Herstel
Hoop.
Maar de operatie kan een soort
landing op Mars inhouden. In
Somalia ontbreekt nagenoeg al
les: voedsel, water, brandstof,
communicatielijnen, infrastruc
tuur. Daarnaast is er de absolu
te onzekerheid over de reacties
van de gewapende clans. Ont
vangen ze de buitenlandse troe
pen met open armen, schieten
ze of trekken ze zich terug om
vanuit de woestijn een guerrilla
strijd te voeren?
De militaire operatie die de Ver
enigde Staten onder de vlag van
de Verenigde Naties in Somalia
uitvoeren, ziet er op het eerste
gezicht uit als een oefening in
een grote zandbak. Een vijand is
er niet; het Somalische leger be
staat in die hoedanigheid al
lang niet meer en niemand
houdt er eigenlijk rekening mee
dat er, op een paar heethoofden
na, Somalische strijders zijn die
het tegen de Amerikaanse mari
niers zullen opnemen. Een fluit
je van een cent voor de goed ge
trainde en modern uitgeruste
mariniers. Groepjes gedrogeer
de pubers met oude AK-47 ge
weren zijn als lastige muggen:
Gewoon pets.
Maar de militaire interventie in
Somalia is een ingrijpen in een
land dat geen staatkundige een
heid meer vormt. Somalia, de
zandbak van de duivel ge
noemd, waar criminele bendes
met elkaar om de macht op
kleine stukjes grond vechten
om daar ongestoord te kunnen
roven, plunderen en intimide
ren. Net als in de getto's van de
ILLUSTRATIE TOM JANSSEN
grote Amerikaanse steden waar
jeugdbendes het gezag onder
mijnen. Wat dat betreft zijn de
Amerikaanse soldaten het
meest geschikt de militaire ope
ratie uit te voeren en de orde te
herstellen. Een deskundige in
Washington drukte het treffend
uit: „Verwacht nergens een
ideologie. Het is gewoon anar
chie."
En daar dreigt meteen het ge
vaar. Elke Amerikaanse legerof
ficier spreekt over een operatie
om de veiligheid te herstellen
zodat het voedsel niet meer
wordt geplunderd en aankomt
bij de mensen die het nodig
hebben: de hongerenden. De
Amerikaanse inlichtingendienst
waarschuwt echter dat een lan
ger verblijf van de troepen een
guerrillastrijd kan uitlokken
door de tot de tanden toe gewa
pende en zeer ongedisciplineer
de bendes. Zekerheid over het
gedrag van de bendes, zeker op
langere termijn, bestaat er niet.
De hoofdtaken van de landings
troepen zijn helder: verover en
beveilig de luchthaven en de
haven van Muqdisho, om daar
na het vliegveld van Baidoa, 320
kilometer westelijk van de
hoofdstad, in te nemen. Hierna
kunqen de 10.000 manschap
pen aan zogenoemde lichte in
fanterie van de Tiende Berg Di
visie en de 16.000 mariniers die
uit California worden aangevlo
gen, aan wal. Ook hun taak is
helder: beveiligen bescherm
desnoods met geweld de voed-
seltransporten.
Maar ook de soldaten hebben
voedsel, brandstof, munitie en
transport nodig. De eerste 30
dagen vormen normaal gespro
ken geen probleem. Aan boord
van de drie oorlogsschepen
voor de kust van Muqdisho is
genoeg voorraad waarmee de
mariniers zichzelf de eerste
maand kunnen bedruipen.
Maar dan.
Tijdens de Golfoorlog maakte
het geallieerde leger gebruik
van geavanceerde technologie
in de havens en op de bases in
Saudi-Arabie. Er was al sprake
van een infrastructuur en een
modern bevoorradingssysteem
waardoor de aanvoer van olie
en brandstof geen probleem
was. In Somalia echter is zijn
geen wegen en ook het lucht
verkeer moet helemaal worden
georganiseerd. Na de laatste
huizen van Muqdisho is er al
leen maar zand en nog eens
zand.
t.o VN-operatie
'Herstel
Hoop'
KENYA
De stoelendans is begonnen.
vaardigde leveren. Aldus besloot
het congres in maart.
Nauwelijks negen maanden la
ter heeft het partijbestuur een
fantastische ommezwaai ge
maakt. Onder invloed van enke
le Randstad-afdelingen, die so
wieso kunnen rekenen op een
fors aantal kamerleden uit 'hun'
gebied, komt het partijbestuur
nu met het voorstel de regionale
afgevaardigden alsnog te
schrappen.
Van den Berg: „In de reglemen
ten staat nota bene dat het wij
zigen van in maart aangeno
men teksten niet is toegestaan".
Het kamerlid uit het Friese Ak
keren heeft nog overwogen de
kwestie formeel ter discussie te
stellen „maar ik hou niet zo van
ordedebatten". Hij zal dan ook
zijn toevlucht nemen tot het
verspreiden van een stencil op
het congres, waarin hij de idio
tie aan de kaak zal stellen van
„een partij die centraliseert, ter
wijl de maatschappij decentrali-
Ook binnen het fractiebestuur is
daar met een schuin oog naar
gekeken, zegt vice-fractievoor-
zitter Frans Leijnse. Hij noemt
het procedureel merkwaardig
op het maartcongres een besluit
te nemen en daar ruim een half
jaar later weer op terug te ko
men. Het fractiebestuur heeft
de partij dan ook geadviseerd
grondig de mening van de ge
westen te peilen alvorens het
nieuwe voorstel in stemming te
brengen. Die peiling heeft uit
gewezen dat de meeste gewes
ten geen overwegende bezwa
ren hebben tegen een landelijke
lijst.
Warme band
Menig PvdA-kamerlid dat via de
regio een zetel heeft bemach
tigd, denkt daar echter anders
over. Mét de landelijke kandida
tenlijst verdwijnt ook de 'warme
band' met de regio, menen ze.
Weliswaar worden ook in de
toekomst de kamerleden geacht
een regio onder hun hoede te
nemen, zoals nu al gebeurt bij
CDA, WD en D66, maar dat
blijft een slap aftreksel van het
nu bestaande systeem.
Uiteraard voelt ieder kamerlid
zich in de eerste plaats een lan
delijke volksvertegenwoordiger
en mag het regionale belang
nooit in de plaats komen van
het algemene belang. „Maar re
gionale gezichten zijn nodig
voor de herkenbaarheid, voor
een breed draagvlak van de par
tij", vindt Van den Berg. Stellig:
„We wonen er, zitten er mid
denin. Je hoort en kent de loka
le problemen. Nu dreigen we
veel meer een Randstadbestuur
te krijgen, verder weg van de
Spreiden van macht is een an
der argument. „Binnen elk be-
FOTO NIEUW ANEFO ROB C. CROES
stuur, 'en dat weet iedereen,
heeft een kleine groep van
machthebbers het voor het zeg
gen. Dat geldt overal. Bij het sa
menstellen van een landelijke
lijst is er een kleine groep, die
daarover beslist. Door de helft
van de afgevaardigden uit de re
gio's te laten komen, spreid je
de risico's van de selectie."
Kwaliteitsverbetering is hèt ar
gument, waarom het partijbe
stuur kiest voor een landelijke
lijst. Onzin, zeggen sommige
kamerleden. Alsof de kwaliteit
van de huidige fractie zo belab
berd zou zijn. „Alleen maar spe
cialisten is ook geen goede
zaak", meent Lonink, die een
brede visie op het hele politieke
gebeuren een noodzakelijke
voorwaarde vindt voor het ka
merlidmaatschap.
Over kwaliteit zijn de meningen
echter net zo verdeeld als over
het hele onderwerp van de kan
didaatstelling. De Brabander
Dick de Cloe ziet wel degelijk
heil in een selectie op kwalitei
ten, mits uiteraard aan enkele
randvoorwaarden wordt vol
daan, zoals een goede verdeling
man - vrouw, een juiste afspie
geling uit de samenleving en
ook een goede spreiding van
kamerleden over het land.
Ook de vertegenwoordiger van
de kieskring Haarlem, Piet Stof-
felen, kiest onomwonden voor
een landelijk samengestelde
lijst. Kamerleden zijn generalis
ten, die landelijk werken en dus
ook landelijk moeten worden
gekozen, is zijn stelling. Volgens
Stoffelen hebben kamerleden
die via gewestelijke lijsten zijn
gekozen minder kwaliteit. „Ik
zou de waarheid ontwijken, als
ik dat zou ontkennen." Wel er
kent hij dat kamerleden contac
ten met de gewesten nodig heb
ben om te weten wat er leeft in
de maatschappij, maar dat kan
ook vanuit een landelijke lijst.
De landelijke lijst maakt, beseft
iedereen, de relatie tussen partij
en kamerleden losser. Het vroe
ger verplichte folderen om ho
gerop te komen wordt verleden
tijd. Nou hoeft het verplichte
folderen ook van de partijlei
ding niet zo nodig, maar èn Kok
èn Wöltgens hebben in het ver
leden meermalen gewezen op
het belang van de regionale bin
ding. Tot dusver hebben ze zich
echter niet publiekelijk in de
discussie gemengd.
