Zwitsers 'nee'
VN-missie in
Bosnië mislukt
Crisis India na afbreken moskee van aanslagen op blanken'
Buitenland
Slachtoffer olieramp
Prinses Anne trouwt
met marine-officier
Northwest in
opspraak na
hulp Bush
Keten van licht
'Politie Zuid-Afrika wist
Kiescommissie Belgrado
negeert uitspraak Hof
MAANDAG 7 DECEMBER 1992
Aanval op Doesjanbe afgeslagen
moskou Russische eenheden hebben gisteren samen met pro-
islamitische vrijwilligers een aanval van communistische groe
pen op de Tadjiekse hoofdstad Doesjanbe afgeslagen. Hoewel de
Russen eigenlijk neutraal zijn in de Tadjiekse burgeroorlog, heb
ben zij steeds meer de zijde van de islamieten en democraten
gekozen, die zich teweer stellen tegen een coalitie van clans uit
het gebied Koeljab, etnische Oezbeken en oude communisten.
Verliezen regeringspartij Venezuela
Caracas» In de regionale verkiezingen in Venezuela tekende
zich gisteren na de mislukte militaire staatsgreep van 27 novem
ber, die zeker 200 mensen het leven kostte, een zware nederlaag
af voor de regerende Accion Democratica van president Carlo
Andres Perez. Volgens tv-prognoses zullen oppositiepartijen ze
ker 13 van de 22 posten van gouverneurs van provincies krijgen.
De uitslag wordt pas vanavond verwacht.
Zweepslagen voor vloeken
londen Een Britse ziekenhuismanager die in Saudi-Arabië
werkt is in dat land veroordeeld tot 50 zweepslagen wegens vloe
ken in het openbaar. De man (32), die in hoger beroep is gegaan
tegen zijn veroordeling, zou een aantal personeelsleden van het
Koning Khaledziekenhuis uitgescholden hebben en werd daarop
door de religieuze politie gearresteerd.
Honderden doden in Angola
luanda» UNITA-rebellen hebben zich gisteren volgens de An
golese staatsradio na een nacht van hevige gevechten met rege
ringstroepen in Bie teruggetrokken uit de stad. De radio van de
UNITA meldde dat het afgelopen weekeinde bij gevechten in de
kustprovincie Cuanza Sul honderden doden zijn gevallen.
la coruna De olie die uit de een zwarte laag smurrie. In de
verongelukte Griekse tanker voor rijke visgronden voor de noord-
de Spaanse kust bij La Coruna westkust van Spanje zijn duizen-
Greenpeace, Jeremy Leggett, zei Exxon Valdez." Aan het Mera-
nog steeds niet te weten hoeveel strand alleen al werden tweedui-
lekt heeft inmiddels zo'n 100 ki
lometer kustlijn bedekt onder
den zeevogels in de olie verstrikt
geraakt. Een oliedeskundige v
olie inmiddels gelekt is,
het kan weieens tweemaal zo
veel wezen als destijds uit de
zend vogels gevonden die onder
de olie zaten, foto reuter des-
mond boylan
Situatie Sarajevo nog wanhopiger
SARAJEVO Rtr-A
Breuk tussen regering en volk na afwijzen 'Europa'
De pogingen van de Verenige
Naties om in Sarajevo mensen
levens te redden zijn „volledig
mislukt". Dat heeft comman
dant Abdel Razek van de VN-
troepen in Sarajevo gezegd. De
pogingen een staakt-het-vuren
te bewerkstelligen en hulp af te
leveren zijn op niets uitgelopen,
aldus de hoogste VN-militair in
de Bosnische hoofdstad.
„Er is geen staakt-het-vuren,
we boeken geen vooruitgang, de
situatie verslechtert zich", zo zei
Razek. „Al onze pogingen om
hier mensenlevens te redden en
voorzieningen op te zetten zijn
volledig mislukt." Het vliegveld
van Sarajevo bleef zaterdag voor
de vijfde achtereenvolgende dag
gesloten.
De toestand van Sarajevo is
veel moeilijker geworden na de
val van Otes, een strategische
voorstad. Servische strijders
hebben met de verovering za
terdag een grote psychologische
en militaire overwinning ge
boekt. Hoewel de Bosnische re
gering en media de val van
Otes, 8 km westelijk van het
centrum van Sarajevo niet toe
gaven, bleek uit verklaringen
van VN-waarnemers, de terug
keer van soldaten en Servische
televisiebeelden dat het groot
ste deel van de voorstad is bezet
door de Serviërs. De Bosniërs
vochten vijf dagen een wanho
pig gevecht om de voorstad, een
vreemde mengeling van kleine
boerderijen en moderne flatge
bouwen die nu in puin ligt, in
handen te houden. Otes was tot
dusver de beste mogelijkheid
van de Bosniërs om uit het nu
zeven maanden durende Servi
sche beleg te breken.
De val van Otes betekent dat
de Serviërs meer grondgebied
beheersen in de westelijke bui
tenwijken, vanwaaruit het vlieg
veld en belangrijke wegen van
en naar de hoofdstad kunnen
worden gecontroleerd. „De Ser
vische positie is nu veel sterker
omdat Ilidza veiliger is en Sara
jevo in het westen is geblok
keerd", zei de VN-waarnemer.
Het Bosnische leger wordt
harder dan de Serviërs getroffen
door het internationale wape
nembargo dat is uitgevaardigd
voor alle voormalige Joegoslavi
sche republieken. De val van
Otes geeft aan dat Bosnië wei
nig kans heeft het beleg van Sa
rajevo te doorbreken of de 70
procent van het grondgebied te
heroveren dat het aan de Ser
viërs heeft verloren tenzij van
buitenaf militair wordt ingegre
pen of het wapenembargo
wordt opgeheven.
Prinses Anne en haar aanstaande echtgenoot, Tim Laurence.
foto reuter
correspondent
Prinses Anne (42) gaat (weer)
trouwen. De gelukkige is com
mandant Timothy Laurence,
een pfficier van de Royal Navy.
Anne scheidde eerder dit jaar
van haar eerste man, kapitein
Mark Phillips, van wie zij twee
kinderen heeft.
Het huwelijk vindt zaterdag
plaats in Crathie, een nietig
dorp in de Schotse Hooglanden.
Voltrekking van het huwelijk in
Engeland was onmogelijk, om
dat gescheiden mannen of
vrouwen niet voor de Angli-
kaanse kerk kunnen hertrou
wen. De plechtigheid zal nu in
het 99 jaar oude, granieten
kerkje van Crathie worden ge
houden. Deze kerk valt onder
de Church of Scotland.
Van Anne werd vaak gezegd
washington hans de bruun
correspondent
Een topman van Northwest Air
lines heeft in augustus 100.000
dollar gestort in de verkiezings-
kas van de Republikeinse partij.
Het was echter beslist niet de
bedoeling om zo het besluit van
de Amerikaanse regering over
de samenwerking met KLM te
beïnvloeden, zo heeft North
west het afgelopen weekeinde
verontwaardigd gezegd.
Twee weken geleden keurde
Washington de nauwe samen
werking tussen KLM en North
west voorlopig goed, zodat de
maatschappijen hun diensten
in elkaar kunnen schuiven en
bijna als één maatschappij gaan
opereren.
Dat verschaft beide een betere
concurrentiepositie. De samen
werking was zeer omstreden en
het was lang onduidelijk of de
Amerikaanse regering haar zou
goedkeuren. Opmerkelijk is dat
Wilson, een van Northwests
grootste aandeelhouders, in
1988 de Democraat Dukakis
steunde.
Bovendien staat Northwest niet
bekend om zijn, in de VS overi
gens vrij gebruikelijke, stortin
gen in verkiezingskassen van
Democraten of Republikeinen.
Maar Northwest's vice-presi
dent Seiden ontkende gisteren
elke relatie tussen de gift aan de
Republikeinen en de goedkeu
ring van de overeenkomst met
de KLM.
dat ze meer belangstelling had
voor paarden dan voor man
nen. Drie jaar geleden liep haar
huwelijk met Mark Phillips stuk,
en besloot het echtpaar uiteen
te gaan. Kort daarna verklaarde
Anne echter haar liefde aan Tim
Laurence, die ze had ontmoet
toen hij op het koninklijke jacht
Britannia dienst deed.
De romance kwam aan het
licht toen een Britse krant ge
stolen liefdesbrieven van de
marine-commandant aan Anne
publiceerde. De echtscheiding
van Anne werd algemeen ge
zien als een stap op weg naar
een nieuw huwelijk.
De huwelijksaankondiging is
voor de Britse koningin Eliza
beth het enige lichtpunt in een
jaar dat zij zelf als 'annus horri-
bilis' (Latijn voor 'verschrikke
lijk jaar') heeft omschreven.
De grenshokjes aan de Zwitserse grens blijven staan. In
Basel en Genève moet ook na 1 januari 1993 een pas
poort worden getoond. De Zwitserse kiezers besloten gis
teren namelijk in een referendum met een krappe meer
derheid (50,3 procent) dat zij niet meedoen in de 'Eu
ropese Economische Ruimte' (EER). Dat is het verdrag
dat vrij verkeer van personen, goederen, diensten en ka
pitaal tussen EG en de landen van de Europese Vrijhan
dels Associatie (EVA) regelt.
bern-haarlemhansjacobsden afkomstig zijn uit het
en bob kroon Franstalige Zwitserland, dat gis
teren wèl massaal voor aanslui
ting bij Europa stemde.
Delamuraz sprak over een
„zwarte zondag voor onze Eu
ropese politiek, onze toekomst,
onze werkgelegenheid, en onze
jeugd. Van alle niel-EG-landen
zijn wij het meest betrokken bij
de Gemeenschap, onze belang
rijkste leverancier en afnemer.
Het referendum is uitgelopen
daad van zelfdiscrimina-
„De uitslag betekent een breuk
tussen het Zwitserse volk en zijn
regering en parlement en bo
vendien een kloof tussen Euro
pa en ons land", zei bondspre
sident Felber. „We moeten alles
in het werk stellen om met nu
veel beperktere middelen de
contacten met onze Europese
partners open te houden".
De positie van Felber, die niet
alleen bondspresident is maar
bovendien minister van buiten
landse zaken, is volgens vele
parlementariërs onhoudbaar
geworden, evenals die van Jean-
Fascal Delamuraz, de minister
van economische zaken die
maandenlang de toenadering
tussen Brussel en Bern heeft ge
leid. Dit des te meer omdat bei-
°P
„Ik ben zeer teleurgesteld,"
zei Frans Adriessen, commissa
ris voor buitenlandse zaken van
de EG. „De bevolking van Zwit
serland heeft voor het isolement
gekozen."
Toetreding tot de EER werd
met name door de Duitstalige
Zwitsers verworpen. Daardoor
stonden de zeven Franstalige
kantons en Basel alleen in hun
steun voor de Europese binnen
markt, die de Zwitserse econo
mie en handel nieuwe impulsen
had moeten geven. Volgens de
Zwitserse grondwet was er voor
toetreding tot de EER ook een
meerderheid van de 23 kantons
nodig. Die werd niet gehaald. Er
bestaat nu een kans dat de
Franse kantons de innige ban
den met de rest van de confede
ratie willen veranderen. Morgen
komen de kantons al in spoed
beraad bijeen om zich te bezin
nen op de toekomst.
Het besluit van de Zwitsers,
die in recordaantallen naar de
stembus gingen, betekent dat
het verdrag nu niet zoals ge
pland op 1 januari van kracht
kan worden. Mogelijk moeten
de overige leden van de EVA,
die nog deze wek in Genève bij
eenkomen, het verdrag ook op
nieuw bekijken. Noorwegen,
Zweden, Finland en Oostenrijk
hebben de EER al goedgekeurd.
Het IJslandse parlement stemt
later deze maand, terwijl in het
geheel van Zwitserland afhan
kelijke Liechtenstein eind deze
week een referendum wordt ge
houden.
münchen Honderdduizenden mensen zijn het afgelopen weekeinde in Duitsland de straat opgegaan
om te protesteren tegen het geweld tegen buitenlanders. In München (foto) vormden meer dan 300.000
Duitsers een „keten van licht" tegen vreemdelingenhaat en anti-semitisme. Om het lichtend protest te
begeleiden luidden tien minuten lang de klokken van de ongeveer twintig kerken in München. Het jong
ste slachtoffer van de reeks racistische aanslagen viel gisteren in het Oostduitse Janschwalde, waar een
Kroaat omkwam toen het appartement waar zijn gezin woonde uitbrandde. In minstens zes Duitse ste
den werden aanslagen gepleegd. foto ap ule dedert
Partij Bouterse:
CIA saboteert
'8 december'
johannesburg»
AYODHYA Rtr-DPA-^
Op verschillende plaatsen in In
dia zijn vandaag onlusten uitge
broken na de sloop van een
eeuwenoude moskee door radi
cale hindoes in de noordelijke
stad Ayodhya. In tientallen ste
den waar moslims en hindoes
naast elkaar leven werden uit
gaansverboden afgekondigd.
Desondanks vielen bij gevech
ten tientallen doden. Het do
dencijfer stond vanmorgen op
27.
Journalisten meldden dat er van
de zestiende-eeuwse moskee
slechts een hoop puin overbleef
nadat tienduizenden hindoe
gelovigen het gebouw met ha
mers, stokken en hun blote
handen te lijf gingen omdat het
op de geboorteplaats zou staan
van hun god, Rama.
Er zijn ten minste drie hin
does om het leven gekomen
toen de muren en de drie reus
achtige koepels van het bouw
werk naar beneden kwamen. Er
vielen rond 150 gewonden, zo is
in ziekenhuiskringen verno
men. Veel mensen werden bij
de stormloop op de moskee on
der de voet gelopen.
Na de vernieling van de mos
kee braken er in Ayodhya rellen
uit. Ooggetuigen meldden dat
nog een moskee en ten minste
zes huizen van moslims in
brand werden gestoken. Mos
lim-families ontvluchtten de
stad. De autoriteiten hebben de
avondklok ingesteld in Ayod
hya, nadat de oproerpolitie er
niet in was geslaagd de menigte
in bedwang te houden. De In
diase regering plaatste de deel
staat onder direct bestuur.
Premier Narasimha Rao zei in
een uitzending van de nationale
televisie dat de actie van de mi
litante hindoes het land in een
diepe crisis had gestort. Hij riep
de Indiase bevolking op kalm te
blijven. „Wat er vandaag ge
beurd is een zaak van grote zorg
en schande voor alle Indiërs.
Wij sluiten geen enkele actie uit
op dit moment van ernstige cri
sis". De premier beschuldigde
de oppositionele hindoe-partij
en ervan de religieuze emoties
te hebben opgezweept voor po-
litieke doeleinden.
De leiders van de hindoe-op
positiepartij Bharatiya Janata
Partij (BJP) en de Vishwa hin
doe Parishad (Wereldraad van
hindoes, VHP) waren gisteren
met 200.000 volgelingen naar
Ayodhya gekomen. Omdat een
rechtbank de bouw van de tem
pel op de plaats waar de mos
kee stond had verboden, be
paalde de VHP dat de betogers
enkel „pre-reconstructie" werk
zaamheden zouden verrichten.
Het conflict rond de moskee
van Ayodhya woedt al enkele ja
ren. De hindoes, waartoe meer
dan 80 procent van de 850 mil
joen Indiërs behoren, zeggen
dat de moskee op de plek staat
waar hun mythologische held
en god-koning Rama is gebo
ren. Vroeger zou er een tempel
hebben gestaan, maar de Mo-
gol-heerser Babur zou die in
1528 hebben verwoest en er een
moskee hebben gebouwd. De
100 miljoen Indiase moslims
spreken dit verhaal tegen.
De Zuidafrikaanse politietop
wist al twee maanden geleden
dat een zwarte organisatie een
terreu ream pagne tegen blanken
voorbereidde, maar heeft niets
met die informatie gedaan. Dat
heeft de Sunday Times uit Jo
hannesburg gisteren gemeld.
De politie heeft het bericht di
rect ontkend.
Sabelo Phama, de leider van
het Azania Volksbevrijdingsle
ger (APLA), bevestigde gisteren
dat zijn organisatie verantwoor
delijk de recente aanslagen op
een golfclub en een restaurant
heeft gepleegd waarbij vijf blan
ken om het leven kwamen en 38
gewond raakten. Hij kondigde
aan dat er spoedig meer aansla
gen volgen. APLA is de militaire
arm van het radicale zwarte
Panafrikaans Congres.
paramaribo»
Om plaats te maken voor een tempel braken hindu's gisteren een mos
kee in Ayodhya met hun blote handen af. foto reuter sunil melhotra
Kandidatuur Panic opnieuw afgewezen
lopen zaterdag al vast. Opmer
kelijk is overigens dat de voor
zitter van de kiescommissie en
de voorzitter van het Hof dezelf
de persoon is.
De kandidatuur van Panié
was eerder verworpen omdat
hij nog geen jaar in Servië
woont, zoals een nieuwe bepa
ling in de Servische kieswet ver
eist. Die bepaling is door het
Hof ongrondwettelijk verklaard.
Daarmee heeft de kiescommis
sie eigenlijk geen been meer om
op te staan. Maar ook in het ou
de Joegoslavië bestond al een
langdurige traditie om beslis
singen van het Constitutionele
Hol simpelweg te negeren.
Panié verklaarde dat hij zich
na het besluit van het Hof als
kandidaat beschouwt. Hij zal
zijn campagne gewoon voort-
budapest-belgrado
correspondent oost-europa
De Joegoslavische premier Pa
nic heeft met verbazing gerea
geerd op het besluit van de Ser
vische kiescommissie om zijn
kandidatuur voor het president
schap voor de tweede keer te
verwerpen. Zaterdagavond be
sloot het Constitutionele Hof
dat het ongrondwettelijk was
om Panic niet als presidents
kandidaat toe te laten. Maar gis
teren legde de kiescommissie
dat besluit naast zich neer.
Op een persconferentie ver
klaarde een woordvoerder van
de kiescommissie dat het Panic
vrijstaat alsnog binnen 48 uur
tegen dat besluit bij het Consti
tutionele Hof in beroep te gaan.
De uitkomst van dat beroep
staat gezien de beslissing afge-
De NDP, de partij van de aftre
dende legerleider Bouterse,
heeft gisteren de Amerikaanse
Inlichtingendienst CIA beschul
digd van plannen morgen tij
dens de herdenking van de 'de
cembermoorden' een aanslag te
plegen en de verdenking vervol
gens op het Nationale Leger te
laten vallen.
De Amerikaanse ambassade
heeft de beschuldiging direct
van de hand gewezen, maar
met het bericht lijkt wel een
einde gekomen aan de ontspan
ning de afgelopen dagen rond
de voorbereidingen van de her
denking.
De NDP, waarvan Bouterse
erevoorzitter is, beweerde giste
ren over informatie te beschik
ken dat „de CIA van plan is tij
dens de herdenkingsdienst dus
danige actie te plegen dat er do
den of in elk geval zwaar ge
wonden te betreuren zullen
zijn".
Volgens de verklaring wil de CIA
„bepaalde sporen achter laten
die de verdenking in de richting
van het Nationale Leger stu-
F.erder had bevelhebber Bou-
terse gedreigd met legende-
monstraties.
Later zei hij morgen geen activi
teiten te zullen verrichten die de
herdenking hinderen. Het is de
bedoeling dat de groep nabe
staanden van de slachtoffers
van de moordpartij op 8 de
cember tien jaar geleden
vandaag arriveert.