Nederlandse skiërs hebben te
weinig respect voor de bergen
i
Naar de
hollen
of iets
verder weg:
Vrouwen voortdurend aangesproken
Toerisme
V
MAANDAG 7 DECEMBER 1992
21
REDACTIE ROB VAN DEN OOB8ELSTEEN
REISBERICHTEN
Skiën in België
Eindeloze loipen in de Belgische Hoge Venen. foto opt
Jaren achtereen waren er wegens gebrek aan sneeuw nauwelijks
mogelijkheden, maar ze houden vol in België. Eens moet de winter
ook in de Ardennen weer terugkomen. En dan is het wel zo prettig
de prospectus bij de hand te hebben die de Dienst voor Toerisme
van de Oostkantons ook nu weer heeft uitgegeven. In die prospec
tus zijn uitgebreide beschrijvingen opgenomen van 23 Ardense ski
centra die bij elkaar een langlaufnet van 560 kilometer aan ge
spoorde loipen beheren. Ook beschikt het gebied, zo blijkt uit de
brochure, over 4 heuse afdalingspistes en 4 rodelbanen. Telefoon
nummers voor informatie over verkeers- en sneeuwtoestand com
pleteren het geheel.
Info: Dienst voor Toerisme van de Oostkantons in St. Vith, tele
foon (vanuit Nederland): 09 32 80 22 76 64.
Langlaufen op Spitsbergen
Zeer sneeuwzeker en heel apart is Spitsbergen. Het eiland is heel
goed per ski te verkennen, een mogelijkheid die wordt geboden
door Norske Turist Service. Als meest geschikte maanden worden
april en mei genoemd, op het moment dus dat het weer vrij stand
vastig is en er een gerede kans bestaat dat het noorderlicht kan
worden aanschouwd.
Info: Norske Turist Service, Herenweg 64, 2101 ML Heemstede,
telefoon 0 23 - 28 98 56.
Antwerpen maakt zich mooi
Antwerpen is in 1993 Culturele Hoofdstad van Europa en dat valt te
merken. De stad 'maakt zich mooi'. Zo wordt er rondom de be
faamde burcht 'Het Steen' hard gewerkt aan het zogenaamde
Scheldekaai-projekt, verdwijnt op de Meir een gevel van glas en
aluminium omdat die niet past in het estetisch kader van de straat
en worden in de kathedraal (die onlangs eindelijk uit de steigers is
gekomen) de laatste restauratiewerkzaamheden uitgevoerd. Op 26
maart 1993 moet alles klaar zijn, maar hoogtepunt van 'Antwerpen
1993' wordt ongetwijfeld zaterdag 11 september als de 'Europese
Open Monumentendag' zal worden gehouden.
Informatie over het hele Antwerpse jaarprogramma: Belgisch
Verkeersbureau, Herengracht 435-437, 1017 BR Amsterdam, te
lefoon 0 20 - 625 12 51.
Fietsen in China en Vietnam
't Is niet nieuw, maar wel apart: fietsen in China en/of Vietnam. De
op fietsvakanties gespecialiseerde reisorganisatie Vlieg Fiets heeft
beide landen nu ook in haar programma opgenomen. Vooral de
850 kilometer lange route door de Chinese provincie Guangdong is
bijzonder. Hij mag namelijk individueel worden afgelegd en dat
was in een land als China tot nu onmogelijk.
Info: Vlieg Fiets, Utrechtseweg 148, 3818 ER Amersfoort, tele
foon 0 33 - 65 02 65.
Religieuze fantasieën
Zonder enige twijfel de merkwaardigste kersstallenshow van Euro
pa. En tegelijkertijd ook de vermakelijkste en de vertederendste. De
geboorte van Jezus Christus gezien door de bril van kerststallen-
bouwers uit de hele wereld en uit alle tijden. Vroeger was de expo
sitie te bewonderen in een paar oude loodsen bij Monschhau; nu is
ze te zien in Hergersberg/Losheim, precies op de Belgisch/Duitse
grens. Om nooit te vergeten: het kindeke Jezus in een oranje zwem-
vestje, maar ook Maria die rechts achterin op een electrisch fornuis
een kippetje staat te braden. Religieuze fantasieën zijn er in alle
soorten omdat men in China nu eenmaal een heel andere voorstel
ling heeft van het uiterlijk van het arme timmersmansechtpaar uit
Nazareth dan in Senegal. Pronkstuk van de tentoonstelling: de le
gendarische Marcellus-kribbe uit Rome.
Info (vanuit Nederland) 09 32 80 54 87 29.
uw adverten
tie op deze
plaats brengt
vrijetijds-
genieters op
een goed
idee.
Bel onze
advertentie-
afdeling.
Hoogteziekte kan zelfs dood tot gevolg hebben
Nederlanders gaan vaak
slecht voorbereid met win
tersportvakantie. Ze beste
den te weinig aandacht
aan kleding en materiaal,
nemen te weinig tijd om te
acclimatiseren en willen el
ke dag van hun vakantie
benutten om te skiën of te
langlaufen.
De Voorburgse anesthesio
loog (iemand die zich bezig
houdt met de wetenschap van
de anesthesie) dr. N. C. Bakker:
„Wij Nederlanders denken dat
we het wel weten. Die Zwitsers
en Oostenrijkers hoeven ons
niets te vertellen. Even de tijd
nemen om aan de ijle lucht te
wennen, vinden de meesten
niet nodig. Al direct na aan
komst wordt er het liefst een
flinke skitocht gemaakt. Een
valpartij over een lullig bobbel
tje is dan niet uitgesloten, met
veelal een been- of armfractuur
als gevolg."
De bergen zijn prachtig, maar
vakantiegangers uit een land
dat voor een groot deel onder
het zeeniveau ligt, moeten er
volgens Bakker 'veel respect
voor hebben'. De arts, verbon
den aan het Diaconessenzie-
kenhuis in Voorburg, was een
van de organisatoren van het
symposium 'Bergziekte ziek
in de bergen' dat enige weken
geleden werd gehouden. De bij
eenkomst was vooral bedoeld
als nascholingscursus voor
huisartsen. „Want zij krijgen
steeds vaker te maken met een
ongelukkige afloop van een
wintersportvakantie van hun
patiënten", zegt Bakker.
Voorkomen
Het aantal ongevallen tijdens de
wintersport neemt nog elk jaar
toe. Ongevallen die volgens de
aenesthesioloog en zijn mede
organisator, de keel-, neus- en
oorarts dr. M. F. F. Franken
dikwijls kunnen worden voor
komen. De grootste fout die de
gemiddelde Nederlander
maakt, is dat hij eenmaal op
zijn vakantieadres aangekomen
'direct op volle kracht van start
gaat'. Bakker: „Wennen aan het
andere klimaat en de hoogte is
er niet bij, dat is zonde van de
tijd. Er is tenslotte voor een
week betaald en daarom moet
elke dag worden benut. Het eer
ste slachtoffer dat door red
dingswerkers van de bergen
Vooral tourenskiërs kunnen, als ze boven de 2.500 meter komen, last krijgen van hoogteziekte bij te snel stijgen. foto» rob van den dobbelsteen
wordt geplukt, is daarom niet
zelden een Nederlander."
De gemiddelde landgenoot
kent de gevaren in de bergen
niet. „Wij lijken eigenlijk precies
op Duitse badgasten die menen
dat zij de Noordzee kennen,
zich ver in zee begeven en ver
volgens in de problemen ko
men." Het wordt vaak met
moeite gepikt, zo stellen de
twee artsen, als een berggids
een tocht uitstelt omdat het
weer slecht is. „De Nederlandse
vakantieganger weet niet aan
welke gevaren hij zich bloot
stelt."
Derde dag
Veel ongevallen doen zich voor
op de derde dag van de winter
sportvakantie. „Dan denkt de
vakantieganger dat hij het skiën
al onder de knie heeft en wordt
wat onvoorzichtiger. Moeheid
speelt ook een grote rol, de
spieren hebben dan al zo veel te
verwerken gekregen", aldus de
artsen, die zelf enthousiaste
skiërs zijn.
Er is volgens hen geen reden
hart- en longpatiënten af te ra
den een wintersportvakantie te
houden. „Ze moeten zich wel
goed aanpassen en rustig be
ginnen. Hartpatiënten die gaan
langlaufen, moeten vooral let
ten op de wandeltijden van uit
gezette routes. Staat er tweeën
half uur voor een bepaald tra
ject, dan mogen zij daar wel vijf
uur voor uittrekken. Want bij
die tweeënhalf uur is men er
van uitgegaan dat er niet gerust
wordt. Dat moeten hartpatiën
ten uiteraard wel doen."
Voor mensen die in het hoog
gebergte willen gaan skiën,
wandelen of klimmen ligt nog
een ander gevaar op de loer:
berg- of hoogteziekte. „De
weten daar niet veel
van", stelt dr. Franken. De eer
ste verschijnselen (hoofdpijn,
slapeloosheid, misselijk, geen
trek in eten) ontstaan door
zuurstofgebrek en doen zich
voor als de bergwandelaar of
-beklimmer op een hoogte van
zo'n 2500 meter komt en daar
gaat overnachten.
De 'bergbestormer' die zich
daaraan niet stoort, kan als
hij nog hoger komt (wat vooral
in skigebieden in Zwitserland
en Frankrijk dikwijls kan voor
komen) in ernstige proble
men komen (desoriëntarisatie,
benauwdheid, knallende kop
pijn) en op den duur kan hij
zelfs in een coma raken. Een ra
zendsnelle tocht naar beneden,
biedt oplossing (in het dal knapt
de patiënt na een of twee dagen
wel weer op), maar waar haal je
zo snel hulp vandaan als er
geen gids bij je is die een red-
dingshelicopter kan oproepen.
Boek over vakantieperikelen in islamitische landen
EVELIEN BAKS
„Bij het zwemmen in Marsa
Matruh werd ik in het water
door een jongen beetgepakt, die
plotseling tussen mijn benen
door dook. Ik was de enige
vrouw in het water, terwijl de
Egyptische vrouwen onder hun
parasols zaten. Ik schreeuwde
het uit. Pas toen mijn vriend
achter de vluchtende aanvaller
aanliep en dreigend zijn gebal
de vuist liet zien, lachten de
toeschouwers al zwaaiend. In
hun ogen had mijn vriend zijn
eer verdedigd. Was ik alleen ge
weest, dan had ik onder afkeu
ring de verantwoordelijkheid
voor het voorval moeten dra
gen."
Een vakantiebezoek aan de
islamitische mannenmaat
schappij verloopt voor vrouwe
lijke toeristen uit het 'mondaine
westen' op z'n zachtst gezegd
niet altijd zonder problemen.
Een reis zonder conflicten is
zelfs zo goed als onmogelijk, als
we de schrijfster Christine Pol-
lok moeten geloven. De cultu
ren zijn daarvoor té verschil
lend.
Wie als vrouw een trip maakt
door landen als Tunesië, Alge
rije, Egypte en Marokko, moet
volgens Pollok goed weten
waaraan ze begint. Pollok zelf
(36), doctoranda in de pedago
giek, maakte achttien jaar gele
den voor een examenopdracht
een reis naar Marokko. Daarna
volgden onder andere Egypte,
Turkije en Tunesië. De ervarin
gen die ze tijdens die tochten
opdeed, heeft ze gebundeld in
het boek 'Reizen door islami
tische landen'. Het is een lei
draad geworden, die enig hou
vast moet bieden in de schijn
bare vreemdsoortigheid van het
Ook in het toch al iets mondainere Tunesië is het voor vrouwen niet
verstandig zonder bovenstukje op het strand te verschijnen.
foto tunesisch verkeersbureau
islamitische leven. „Want als je
van tevoren je best doet de
mensen en hun dagelijkse leven
te begrijpen, leer je spannings
volle situaties in te schatten,"
aldus Pollok.
Het feit dat je vrouw bent, is
het voornaamste kruitvat voor
conflicten waarmee je tijdens
de reis voortdurend wordt ge-
confroneerd. Volgens de schrijf
ster worden vrouwen continu
aangesproken en probeert men
ze te versieren. „Want omdat jij
het als Europese in kleding een
voorkomen regelrecht uitlokt,
fungeer jij als welkome uitlaat
klep voor onderdrukte seksuele
In de islamitische wereld, en
dan vooral op het platteland,
lijkt al eeuwen niets te zijn ver
anderd. De religie bepaalt als
hoogste wet het maatschappe
lijk leven. Man- of vrouwzijn
betekent leven in 'vastgelegde
beelden, rollen en terreinen. De
man symboliseert de autoriteit
van het gezin en die van het
openbaar leven; vrouwen wor
den buiten het culturele leven
gesloten. Zij bemoeien zich
slechts met het huishouden. En
als ze om welke reden dan ook
toch een keer de straat op moe
ten, gebeurt dat geheel geslui
erd.
Het dragen van een korte
broek of het rondlopen zonder
bovenstukje wordt als onzede
lijk gezien. Pollok: „Wees je be
wust van de betekenis van je ui
terlijke voorkomen, voordat je
de stad in trekt. Lange haren
moeten bij elkaar gebonden
zijn. draag een bh en shirts met
halve of lange mouwen en loop
ten minste in knielange rokken
of wijde broeken."
Ook wat eten en drinken be
treft, gelden er regels. De com
binatie vrouw en alcohol, soms
voor toeristen te koop in restau
rants, is onvoorstelbaar. Verder
is het niet netjes zó te zitten dat
de persoon tegenover je je voet
zolen ziet. En roken en eten tij
dens de vastenmaand kun je
maar beter niet doen in de aan
wezigheid van moslims.
In haar boek somt Pollok niet
alleen een groot aantal dingen
op, dat je beter kunt laten om
conflictsituaties te voorkomen;
ook geeft ze richtlijnen die je
zouden kunnen helpen in con
tact te komen met ae plaatselij
ke bevolking. Want dat is wel
degelijk mogelijk: „Op een afge
legen station in Alexandrië bo
den twee studenten mij over
nachting bij hun familie aan. Ik
ging met hen naar de moslimse
woonwijk van het oude stadsge
deelte, nadat ik eerst nog een
hemd met lange mouwen
moest aantrekken en een doek
om mijn hoofd moest binden.
De familie begroette mij harte
lijk en liet mij op de sofa slapen,
terwijl zij zoals gewoonlijk tus
sen ae kippen en huishoudelij
ke voorwerpen op de grond slie
pen."
Alles draait volgens Pollok om
kennis van en begrip voor de is
lamitische maatschappij. Een
algemeen recept voor een pro
bleemloze reis is er. ook al zou
je alle tips van de schrijfster ter
harte nemen, echter niet.
Reizen door islamitische lan
den, voor vrouwen, van Chris
tine Pollok. Uitgeverij Elmar in
Rijswijk. Prijs/24,50.
Franken: „Elk jaar opnieuw
overlijden er mensen aan de ge
volgen van hoogteziekte."
Het is nog niet helemaal duide
lijk wie met deze hoogteziekte
te maken kan krijgen. Minder
getrainde skiërs/bergbeklim
mers lopen niet meer kans dan
goed getrainde of zelfs gidsen,
Ook rokers lopen niet mee
co. Uit onderzoek is wel duide
lijk geworden dat bergbeklim
mers en tourenskiërs meer risi
co lopen na een snelle, zware
klimpartij. „Het beste advies is
alle tijd te nemen en rustig van
laag naar hoog te trekken. Het
lichaam kan zich dan goed aan
passen aan de ijle lucht in het
hooggebergte", stelt dr. Fran
ken.
Om dezelfde hoeveelheid
zuurstof in te ademen als op of
iets boven het zeeniveau, moet
de skiër/bergbeklimmer in het
hooggebergte vaker ademhalen
Bij mensen met chronische
long- of hartafwijkingen, voor
wie het in normale omstandig
heden al moeilijk is zuurstof op
te nemen, treedt hoogteziekte
in veel ernstiger mate op. „Zij
moeten daarom niet hoog in de
bergen vakantie houden. Voor
hen geldt een hoogtelimiet van
1500 meter."
Naar het
buitenland?
Nederland en de EG.
Wat niet verandert is
dat u zich in het
buitenland altijd moet
kunnen legitimeren.
Meer informatie vindt
u in het gratis Douane
Reistip Ticket dat voor
u klaar ligt bij post
kantoor en bibliotheek.
U kunt ook tijdens
kantooruren
de BelastingTelefoon
Douane bellen
op 06-0143.
Vraag het de Douane.
Belastingdienst Douane
REISBOEKEN
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Langs de Nijl
Het is wrang. Juist op een mo
ment dat fundementalisten
steeds vaker aanslagen plegen
op door Egypte reizende toeris
ten. verschijnt een reisgids als
'De Nijl' van de Italiaanse
schrijver Giovanni Caselli. Toe
gegeven: de eerste zin in de gids
Als het water i>an de NijL dat
afkomstig is van de tropische re
genbuien die rond de evenaar
vallen, niet via een breuk in de
aardkost, zijn weg naar het
noorden luid gevonden, luid het
Eg}'pte van thans nooit bestaan)
doet het ergste vermoeden,
want zo weten we d'r tenslotte
nog wel een paar. Maar omdat
vervolgens fotografen, teke
naars en opmakers het bewind
overnemen, doet de gortdroge
opendeurenstijl van Caselli (die
in de meeste gevallen overigens
wel precies schrijft wat de lezer
moet weten) er niet zo veel
meer toe. Het wemelt in de gids
van uitstekende kaartjes, door
sneetekeningen van belangrijke
gebouwen (pyramiden) en goe
de, veel aan de tekst toevoegen
de foto's. Bovendien laat het
boek zich door de heldere op
maak heel makkelijk lezen.
De Nijl door Giovanni Caselli
Uitgeverij Gottmer, prijs
ƒ54,50.
Cultuur Reisgidsen
In de prestigieuze, steeds groter
wordende reeks Cultuur Reis
gidsen van Agon verschenen nu
ook Duitsland en Barcelona/-
Catalonië. Zoals gewoonlijk zien
de hard gekafte boeken er voor
treffelijk uit, zijn ze door de al
fabetische rangschikkingen het
uitgebreide register bijzonder
overzichtelijk, hoeft aan de des
kundigheid van de auteurs nim
mer te worden getwijfeld, maar
lijkt schele hoofdpijn na een
kwartiertje lezen helaas onver
mijdelijk.
De gids over Duitsland (888 pa
gina's) is in een nog kleinere let
ter gedrukt dan die over Bar-
celona/Catalonië en daar zou
eigenlijk al een vergrootglas bij
geleverd moeten worden. De
boeken opsplitsen in verschil
lende delen, lijkt de enige op
lossing. Dan kunnen er ook nog
wat plattegronden bij. Want die
pntbreken te vaak.
Agon Cultuur Reisgidsen Bar-
celona/Catalonië en Duitsland.
Uitgeverij Singel 262, prijs res
pectievelijk: 39,90 en 59,90.
Voordelig Reizen
De serie Voordelig Reizen telt
nu ook twee boeken, die
Zuidamerikaanse landen tot on
derwerp hebben: Brazilië en Ve
nezuela. Redelijk uniek omdat
tot nu toe van zeker Venezuela
nauwelijks of geen Neder
landstalige reisboeken voor
handen waren. Voordelig Rei-
zen-gidsen munten niet direct
uit door culturele en historische
diepgang, maar hebben die pre
tentie ook niet. Bezienswaardig
heden en musea worden wel
genoemd, maar het zijn in de
eerste plaats toch boekjes die de
gebruiker tal van praktische tips
verschaffen op het gebied van
bij voorbeeld niet te dure ac
commodaties. reismogelijkhe
den, excursies, eten en drinken,
medische zorg en zo meer.
Een nadeel is het feit dat de tijd
de tekst sneller achterhaalt dan
de lezer lief zal zijn. Het hotel
dat er vandaag nog stond, kan
morgen verdwenen zijn en
vooral de in de boekjes ge
noemde prijzen moeten ge
zien de inflatie met flink
wantrouwen worden bekeken.
Let daarom bij aankoop van een
Voordelig Reizen-boekje op de
verantwoording. Daarin staat
het jaartal waarin het ver
scheen.
Voordelig Reizen, deeltjes Bra
zilië en Venezuela. Uitgeverij
Allert de Lange, prijs 34,50.
