VS beginnen 'operatie herstel hoop' Jeltsin of het parlement Buitenland Albanezen in Kosovo vragen om blauwhelmen Finland viert drie dagen feest Kohl heeft begrip voor Frans 'nee' tegen GATT ZATERDAG 5 DECEMBER 1992 Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau ap Associated Press DPA Deutsche Presse Agentur CPD Gemeenschappeli|ke Persdienst Ind The Independent IPS* Inter Press Service RTR Reuter 'Nederlandse troepen beschikbaar' De eerste 2.000 Amerikaanse mariniers zullen begin vol gende week aan land gaan in Somalia. Zij zijn de voorbo den van een troepenmacht van 28.000 soldaten, die in 'Operatie Herstel Hoop' de orde moeten herstellen en de voedselvoorziening aan de hongerlijdende Somaliërs moeten beschermen. Aurora nieuwste spionagevliegtuig VS londen De Amerikaanse luchtmacht beschikt over een spiona gevliegtuig van een nieuwe generatie, dat acht keer de snelheid van het geluid kan halen. Dat heeft het Britse blad Jane's Defen se Weekly gisteren gemeld. De 'Aurora', een toestel van 1 miljard dollar, kan volgens het verslageen snelheid van 8.440 kilometer per uur halen, een wereldrecord. Het 'hypersonische' toestel zou zijn gestationeerd op afgelegen bases in de woestijn van Nevada en Noord-Schotland. Hoofdredacteur Paul Beaver zei dat lane's drie jaar aan het artikel over het vliegtuig heeft gewerkt. Het eni ge bewijs dat nog ontbreekt is een foto, aldus Beaver. Jane's staat bekend om zijn deskundigheid op het gebied van defensie en wapensystemen. WaJdheim ontkent oorlogsmisdaden Jeruzalem» De vroegere Oostenrijkse president en secretaris-ge neraal van de Verenigde Naties Kurt Waldheim heeft gisteren voor de Israëlische legerradio ontkend dat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitse legerdienst misdaden heeft begaan te gen joden. Waldheim noemde de beschuldigingen „volkomen onwaar". Een Oostenrijkse regeringscommissie die het oorlogs verleden van Waldheim heeft onderzocht, liet in haar eindrap port in februari 1988 de vraag van Waldheims schuld open. De commissie meende dat Waldheim als officier in het Duitse leger „zeer nabij" enkele gruweldaden van de nazi's is geweest, ervan op de hoogte was en had nagelaten ze te verhinderen. Gezwel bij Shamir blijkt kwaadaardig Jeruzalem» Een gezwel dat donderdag werd verwijderd uit het darmkanaal van de voormalige Israëlische premier Yitzhak Sha mir, blijkt kwaadaardig te zijn. Er zijn echter geen uitzaaiingen geconstateerd. Dat heeft de chirurg die Shamir opereerde giste ren gezegd. De 77-jarige Shamir werd zondag in het ziekenhuis opgenomen omdat hij zich niet goed voelde. Brand Windsor door spotje bij gordijn londen De brand die twee weken geleden voor tientallen mil joenen guldens schade aanrichtte in Windsor Castle, het paleis van de Britse koningin Elizabeth, is veroorzaakt door een schijn werperlamp die te dicht bij een gordijn stond. Dit staat in een onderzoeksrapport van de lokale brandweer dat gisteren werd vrijgegeven door Buckingham Palace. Verbod op vrachtverkeer in weekeinde praac» Tsjecho-Slowakije verbiedt tijdens het weekeinde vrachtvervoer op zijn wegen. Het verbod gaat vandaag in. De maatregel geldt voor vrachtwagens en opleggers met een ge wicht boven de 7,5 ton. Het zware vrachtverkeer mag tussen 7.00 uur zaterdagochtend en 22.00 uur zondagavond geen ge bruik maken van snelwegen, kleine wegen en internationale transportroutes, aldus het ministerie. De maatregel geldt het he le jaar door en is bedoeld de verkeersveiligheid in het land te vergroten. Onheilsprofeet voor twee jaar cel in seoul» De leider van een Zuidkoreaanse sekte die voorspelde dat 28 oktober de wereld zou vergaan, is gisteren in Seoul tot twee jaar cel veroordeeld. De rechtbank achtte Lee Chang-Lim van de Dami-Missie schuldig aan fraude. Hij heeft ongeveer 3,4 miljard won (bijna 7 miljoen gulden) verduisterd die hij van aanhangers van de sekte had ontvangen. De officier van justitie had zeven jaar gevangenisstraf geëist. 'Ja' leidt in Zwitserse peilingen geneve» Volgens de laatste peilingen zal 54 procent van de Zwitserse kiezers morgen voor toetreding tot de Europese Economische Ruimte (de Europese binnenmarkt die op 1 januari van kracht moet worden) stemmen, terwijl 17 procent nog twijfelt. Twee maanden, geleden was pas 33 procent van de kiezers voor. Toch is dat het huidige percentage nog niet genoeg want er is ook een meerderheid nodig van de 26 kan tons en dat kan een struikelblok opleveren. FOTO EPA Aanhangers van de Sociaaf-Democraten hangen het symbool van hun partij in de straten van Ljubljana. foto epa Zelfs in Sarajevo blijven kinderen gewoon oorlogje spelen. Een jochie van een jaar of tien loert n sporen draagt van de echte oorlog. r zijn 'vijand'. BELGRADO/SARAJEVO GPD/Rtr/, De leider van de Albanezen in Kosovo, Ibra him Rugova, heeft de Verenigde Naties offi cieel gevraagd blauwhelmen te sturen. Rug ova, die door de Albanese meerderheid in de Servische provincie tot president is ge kozen, zei gisteren dat de situatie in Kosovo „buitengewoon ernstig en gevaarlijk" is. De Joegoslavische premier Milan Panic is vastbesloten door te gaan met zijn campag ne voor het presidentschap van Servië. Hij maakte gisteren bekend dat hij bij het Con- stitutionale Hof in beroep gaat tegen de be slissing van de Servische kiescommissie, die hem donderdag afwees als kandidaat om dat hij nog geen jaar in de republiek woont. Intussen zetten Servische strijders hun massale aanval op het voorstadje Otes van Sarajevo voort. Gisteren kwam een regen van raketten neer op het vlieveld, dat onder controle van de VN staat. De luchtbrug van hulpgoederen, die dinsdag al werd stilge legd, zal niet voor maandag worden hervat. Het Internationale Rode Kruis sprak zich gisteren in Genève uit voor beschermde zo nes voor moslims in Bosnië. Daarmee zou een einde kunnen worden gemaakt aan de terreur tegen honderdduizend moslims in het noorden van het land. De voormalige Amerikaanse president Ronald Reagan riep gisteren de NAVO op tot ingrijpen in Bos- Finland organiseert dit weekeinde een reusachtig feest om de 75 jaar onafhankelijkheid van Rus land te vieren. Met maar liefst 10.000 verschillen de festiviteiten, die variëren van rock-concerten tot staatsbanketten, proberen de door een reces sie getroffen Finnen de problemen van het mo ment te vergeten en hun heldhaftige strijd voor het nationale overleven te vieren. Morgen is het op de dag af 75 jaar geleden dat het Finse parlement zijn onafhankelijkheid pro clameerde, nadat het sinds 1809 een autonoom groothertogdom van Rusland was geweest. Voor dien was het een deel van Zweden. Op 6 december steken de Finnen twee kaarsen aan in elk raam om de donkere decemberavond te verlichten. Deze traditie gaat mogelijk terug tot het begin van deze eeuw, toen de kaarsen een zwijgend protest vormden tegen de Russische on derdrukkers. De meeste Finnen, die hun onafhankelijkheid wisten te handhaven ondanks twee oorlogen met de voormalige Sovjetunie tussen 1939 en 1944, nemen de festiviteiten nog steeds heel serieus. „Natuurlijk zijn de onafhankelijkheidsfeesten be langrijk. Wij weten hoe zwaar ze ervoor hebben gevochten en gewerkt", zegt Charlotta Borgstrom (23), wier grootvader tegen het Rode Leger streed in de Winteroorlogvan 1939-'40. In het tijdperk van de Koude Oorlog opereerde Finland voorzichtig om te verhinderen dat het in de invloedssfeer van de Sovjetunie zou worden gezogen. Westerse politieke commentatoren noemden deze politiek 'Finlandisering' om te be schrijven hoe een klein land omgaat met een machtige buurman, maar het is de vraag of Fin land zonder die politiek onafhankelijk zou zijn gebleven. „Andere kleine landen, zoals Estland, mochten hun onafhankelijkheid niet behouden. Wij zijn in staat geweest onszelf te regeren", zegt Asta Ing- man, een gepensioneerde van 63. Een toespraak van president Mauno Koivisto vormt een hoogtepunt van de festiviteiten, net als het abstracte stuk 'Oma Maa (Ons Eigen Land)', de geschiedenis van Finland op muziek en dans. Andere gebeurtenissen omvatten kerkdiensten, militaire parades, ettelijke feesten en het traditio nele bal morgen in het presidentiële paleis. MOSKOU HANS GELEUNSE CORRESPONDENT Een defecte kopieermachine houdt de Russische politiek nog langer op kookhitte. Omdat'de stembiljetten gisteren niet tijdig konden worden aangeleverd, zal het Volkscongres zich pas vandaag uitspreken over de vraag wie de meeste macht krijgt in Rusland: de president of het parlement. Dat was althans de officiële reden voor de vertraging die gisteren optrad in het debat over de verlenging van presi dent Jeltsins speciale volmach ten. In werkelijkheid, zo viel in de Congreswandelgangen te be luisteren, was de haperende ko pieermachine het perfecte ex cuus voor druk politiek overleg achter de schermen gericht op het bijleggen van een acute cri- Jeltsins woordvoerder Kostik ov verklaarde gisteravond dat de Russische president bereid blijft tot compromissen met de oppositionele meerderheid in het Congres, die wil dat waarne mend premier Gaidar en een aantal ministers van het toneel verdwijnen. „Verdere wijzigin gen in de regering zijn denk baar", aldus Kostikov. Het probleem voor de presi dent ontstond gistermorgen toen het Congres Jeltsins plan nen dwarsboomde door zich niet te willen uitspreken over een nieuwe premier. Vanuit het regeringskamp was al verklaard dat Jeltsin Gaidar zou voorstel len. En omdat de premier kan WASHINGTON HANS DE BRUUN CORRESPONDENT De 2.000 mariniers bevinden zich aan boord van drie amfibi sche transportschepen die sinds gisteren voor de kust van Soma lia liggen. Ze gaan komende week aan land, bezetten de ha ven en het vliegveld van de hoofdstad Muqdisho, bewaken de voedselpakhuizen en beveili gen de wegen vanuit Muqdisho naar het binnenland. Eind vol gende week zal worden begon nen met het overvliegen van de eerste troepen vanuit de VS naar Afrika. Het zal drie tot vier weken duren voordat alle Amerikaanse mariniers en landmachtsolda ten ter plaatse zijn. President Bush verzekerde het Ameri kaanse volk gisteren in een tv- toespraak dat de troepen „geen dag langer in Somalia zullen blijven dan nodig is". Uiteinde lijk moet een vredesmacht van de Verenigde Naties hun taak Minister van defensie Cheney zei te verwachten dat de Ameri kaanse troepen twee tot drie maanden in Somalia zullen moeten blijven. Twaalf landen ANC en regering: 'Alles doen voor snelle democratie' JOHANNESBURG P. VAN NUUSENBURG CORRESPONDENT Het ANC en de Zuidafrikaanse regering hebben gisteren ge zegd alles te doen om zo snel mogelijk een democratie tot stand te brengen. In een verkla ring zeggen beide partijen, dat zij 'bij alle verschillen samen verantwoordelijk zijn voor de overgang van de huidige situa tie naar een democratie'. Dit moet via onderhandelingen ge beuren, waar ook andere partij en aar> deelnemen. Deze verkla ring is het resultaat van drie da gen intensief overleg tussen bei de partijen over het politieke proces in het land. Dit 'bosbe- raad' krijgt in januari volgend jaar een vervolg. De belangrijkste onderhande laars, de secretaris-generaal van het ANC Ramaphosa en minis ter Meyer (grondwetszaken), zeggen dat beide partijen de noodzaak voor het versnellen van het proces erkennen. Daar om moet alles in het werk wor den gesteld om het zogeheten Codesa-overleg, waar 19 partij en onderhandelen over de toe komst van het land, te hervatten in een meer gestroomlijnde vorm: Ook zouden partijen die Codesa tot nog toe hebben ge meden, zoals de extreem-recht se Afrikaner partijen en het ra dicale Pan Africanist Congress (PAC), aan de onderhandelin gen moeten deelnemen. Het ANC en de regering be sloten voorts hun onderlinge besprekingen en die met andere partijen te zullen voortzetten. worden benoemd met een ge wone meerderheid van stem men lagen de kansen van de 36- jarige Gaidar niet slecht. Maar het Congres wenste niet voor het blok te worden gezet en besloot dat eerst de princi piële discussie over de machts deling tussen president, rege ring en parlement moest wor den afgerond. Als de grondwets wijzigingen die Jeltsin zijn vol machten ontnemen door het Congres komen, zal een aantal ministers, onder wie ook Gai dar, voor de eer bedanken, om dat men zich niet door de op positie de wet wil laten voor schrijven. Een getergde Jeltsin waarschuwde het Congres dan ook dat het 'de toekomst van Rusland op het spel zette'. hebben al troepen toegezegd om voor bijstand aan de Ameri kanen, dan wel voor een VN- vredesmacht. Daaronder zijn Frankrijk, Italië, België, Canada en een aantal Afrikaanse lan den. Het is niet uitgesloten dat Ne derland een bijdrage zal leveren aan de troepenmacht die in So malia de voedseltransporten veilig moet stellen. Premier Lubbers wees er gisteren na af loop van de ministerraad op dat de VN nog geen verzoek aan ons land hebben gedaan. „Maar we zijn in beginsel beschikbaar om een bijdrage te leveren", al dus Lubbers. De troepen zullen vooral moeten optreden tegen de ge wapende bendes die het voed sel voor miljoenen hongerende Somaliërs stelen. „Zij moeten begrijpen dat het ons emst is", aldus Bush gisteren. De Ameri kaanse troepen mogen „elk noodzakelijk middel" toepassen om levens te redden en de voedseltransporten te beveili gen. Hij zei dat de hoofdop dracht een humanitaire is, en dat de VS niet de politieke situa tie in Somalia willen dicteren. BUDAPEST/LJUBLJANA RUNA HELLINGA CORRESPONDENT OOST-EUROPA Anderhalfjaar na de korte onaf hankelijkheidsstrijd is bij de Slovenen doorgedrongen dat het allemaal toch anders is gelo pen dan ze hoopten. Het land aan de zonnige zijde van de Al pen, zoals Slovenië zichzelf graag afficheert, is in de verge telheid geraakt. De kortstondige internationale belangstelling is voorbij. Voor Europa is Slovenië uiteindelijk niet meer dan het zoveelste mi nistaatje. En de verhoudingen met de rest van het voormalige Joegoslavië lopen veel stroever dan de Slovenen hadden voor zien. Resteert een kwakkelende eco nomie die haar oorspronkelijke Joegoslavische markt kwijt is en die nog geen aansluiting bij het Westen heeft gevonden. En een bevolking die naar geloof heeft verloren in politici die met slo gans over privatisering en markteconomie de kiezers voor zich proberen te winnen. Morgen gaan de Slovenen naar de stembus om een nieuw par lement en een nieuwe president te kiezen. De huidige president Milan Kucan, de ex-communist die zijnm land naar de onafhan kelijkheid leidde, kan blijkens alle opiniepeilingen rekenen op zo'n 60 procent van de stem- Heel wat onduidelijker is het beeld in de parlement. De Slo veense politiek werd het afgelo pen jaar gekenmerkt door par tijpolitieke ruzies en regerings- crises, waarvan de finesses de meeste kiezers zijn ontgaan. Het gevolg is een gigantische versplintering. Niet één van de 23 partijen die aan de verkiezin gen meedoen, weet de burgers massaal aan te spreken. Veel kiezers hebben nog geen idee waarop ze morgen zullen stem men. En dat is niet zo gek, want blijkens hun programma willen de partijen allemaal hetzelfde: privatisering, markteconomie en aansluiting bij Europa. Grootste kanshebbers zijn de Liberaal Democratische Partij en de Christendemocraten. Maar op meer dan 10, respec tievelijk 20 procent van de stemmen kunnen ook zij niet rekenen. Daarnaast maken zo wel de ex-communistische Par tij voor Democratische Veran dering als de Democraten een goede kans. De meeste van de overige partijen zullen de kies drempel van 3 procent waar schijnlijk niet halen. Met één probleem hoeven de nieuw gekozen afgevaardigden BERLUN HANS HOOGENDUK CORRESPONDENT De Duitse kanselier Kohl heeft begrip voor het Franse 'nee' te gen het landbouwakkoord dat de Europese Commissie en de VS hebben bereikt. Aan het eind van het tweedaagse Frans-Duit se overleg in Bonn zei Kohl dat de Europese landbouw een be trouwbaar toekomstperspectief moet hebben. De Franse rege ring is bang dat veel boeren door het agrarische akkoord tussen de EG en de VS zullen worden geruïneerd. De Franse president Mitter rand bekritiseerde de EG-on- derhandelaars, onder wie de Nederlander Andriessen. Naar zijn mening hebben zij zich on der Amerikaanse druk te veel met het landbouwaspect bezig- straks in ieder geval niet meer te worstelen. Op de valreep heeft het oude parlement een privati- seringswet aangenomen. Einde lijk, want al hadden alle partijen de privatisering hoog in het vaandel staan, ze konden toch moeilijk afstand doen van het vroeger zo liefdevol gekoesterde model van arbeiderszelfbestuur. De wet is een begin, al blijft geld het grote knelpunt. Buitenland se investeerders staan niet te dringen aan de grens, hoewel Slovenië met zijn lage lonen en zijn naar verhouding goed ge schoolde beroepsbevolking ze ker wat te bieden heeft. Het grootste probleem is dat de 'natuurlijke' markt, het vroegere Joegoslavië, volkomen is wegge vallen. De handel met Servië en Montenegro ligt sinds augustus stil vanwege het VN-embargo. Macedonië is te arm om veel te importeren. En zelfs de handel met buurland Kroatië loopt moeizaam, zoals alle relaties met Zagreb zijn verkild door een aantal grensconflicten. In vergelijking met de rest van voormalig Joegoslavië zijn de Slovenen goed af. De werkloos heid van ruim 12 procent is laag voor Joegoslavische begrippen. De Sloveense tolar is inmiddels redelijk waardevast en de win kels zijn gevuld met westerse importgoederen. Maar die spul len zijn onbetaalbaar met een salaris van rond de 350 gulden per maand en dat zullen ze voorlopig wel blijven. als hij een muur passeert die de FOTO Rtr» CORINNE DUFKA gehouden in plaats van alle fa cetten van het GATT-overleg (over een vrijere wereldhandel) te bespreken. Mitterrand en Kohl zijn nog steeds optimistisch dat het GATT-akkoord over de vrijere wereldhandel er toch nog komt. Beiden maakten ook duidelijk dat ze niet willen dat dit onder werp centraal staat op de Eu ropese top van volgende week in het Schotse Edinburgh. Kohl en Mitterrand spraken zich verder uit voor een snelle ratificatie van het Verdrag van Maastricht door alle EG-landen. Kohl: „Er wordt niet opnieuw over dit verdrag onderhandeld. Er wordt ook niets gewijzigd. Er komt geen Europa a la carte, waar de één dit stuk kan pakken en de ander dat." Parlement stuurt aan op onderzoek decembermoorden PARAMARIBO GPD Surinaamse parlementsleden hebben gisteren aangestuurd op berechting van de schul digen van de december moorden van 1982. Tegelij kertijd werd de brief waarin Desi Bouterse verzocht de herdenking van de slachtof fers af te blazen, gedecideerd van tafel geveegd. „Het wordt geen betoging op 8 december. Het wordt een stille omgang die eindigt met een kerkdienst. Als dat in Suriname niet mogelijk is dan kunnen we wel ophou den. Dan kunnen we niet zeggen dat we hier een de mocratie hebbenzei parle mentslid Kruisland van het regerende Nieuw Front. President Venetiaan erkent dat de veiligheid van de deel nemers aan de herdenking tot de verantwoordelijkheid van de regering behoort. Dat betekent volgens woordvoer ders van enkele fracties ook dat de regering moet over gaan tot Dercchting van de schuldigen. „Niemand durf de over 8 december te pra ten", zei parlementslid Kal ian van het Nieuw Front. Maar ieder jaar laaien de spanningen weer op „ik vraag de regering met de meeste spoed 8 december te onder/Deken. I -i.it dit zich niet voortslepen. Het moet tot de bodem worden uitge zocht."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1992 | | pagina 7