Denksport
k
te
m
te
0
w
m
ft
W
m
ft
M.
ft
1
VRIJDAG 4 DECEMBER 1992
25
PUZZEL
DAMMEN
Nummer 49
Horizontaal: 1. Staartster: 5.
weekdier: 8. melaatsheid; 12.
gevangenis (Barg.); 14. gebed;
15. balletdanseres; 18. voorzet
sel; 19. wiel; 20. eminentie; 21.
weggetje; 22. streep; 23. schaak
stuk; 25. streek; 27. jongens
naam; 29. korenafval; 30. aan
sporing; 31. huidverharding; 33.
rivier in Duitsland; 35. voorma
lig Perzisch heerser; 37. Engelse
aanspreektitel; 38. psyche; 40.
waterstand; 42. geestdrift; 45.
bliksemschicht; 47. nachtvlin
der; 49. insekteneter; 50. mand;
52. lidwoord; 53. kloosterover
ste; 56. uiteinde van een spier;
58. nikkel (scheik. symb.); 59.
fier; 61. omroep; 62. sloerie; 64.
automerk; 65. land in Zuid-
Amerika; 67. heilige; 68. muur
holte; 70. kippenloop; 72. deel
van een etmaal; 74. niet dezelf
de; 76. koolpreparaat; 78. aeta-
tis (afk.); 80. persoonlijk vnw.;
81. Nederlands normalisatie-in
stituut (afk.); 82. Europeaan; 83.
vervoermiddel; 86. logé; 88.
soort hond; 89. oom; 90. graan-
pakhuis; 91. strelen met de
tong.
Verticaal: 1. Snoer; 2. insek
teneter; 3. plaats in Gelderland;
4. grafheuvel; 5. medisch instru
ment; 6. bijb. figuur; 7. astatium
(scheik. symb.); 8. soepel; 9. en
dergelijke; 10. verlof; 11. voort
durend; 13. driekroon; 14.
drankgelegenheid; 16. razernij;
17. schatje; 18. koraaleiland; 22.
opsmuk; 24. identiteitsbewijs;
26. lol; 28. pakken; 30. rookarti
kel; 32. tangens (afk.); 33. dun;
34. groot onheil; 36. Waakzaam;
39. egaal; 41. rantsoen; 43.
troefkaart; 44. bak; 46. pasvorm;
48. onderdrukkend; 51. over
blijfsel; 54. wilde haver; 55. foef;
57. klinkdicht; 60. socialistische
partij (afk.); 61. kist; 63. deelge
noot; 64. vrachtvrij; 66. van een;
67. sterk hellend; 69. half; 71.
soort kip; 73. groet; 75. aan een
snoer hechten; 77. Europeaan;
79. ijzeren vat; 83. gevuld; 84.
zeiltouw; 85. voormalig eiland;
87. voorzetsel; 88. civiel inge
nieur (afk.).
Oplossingen, per briefkaart,
dienen uiterlijk dinsdag a.s. in
ons bezit te zijn. Indien per post
wordt ingezonden, als volgt
adresseren: Redactiesecretari
aat, Uitgeversmaatschappij
Leidsch Dagblad b.v., Postbus
54, 2300 AB Leiden.
Oplossing
nummer 48
dartel-eden-bidet
u-u-loeder-haai-r
wijsvinger-ver-pui
ev-a-gal-parool-p
nelly-rebus-k-obl
-reu-bd-rite-amie
s-stel-dok-barak-
eb-amor-k-k-naakt
lev-ikon-oord-ter
anode-s-m-loep-le
-alarm-kor-ussr-k
erwt-neon-ew-eer-
ida-a-toorn-budel
1-singel-ega-d-di
als-kin-ontsporen
n-egel-speels-ij-d
donar-baat-atonie
Winnaars
De handdoeken gaan deze week
naar NAM van der Waart,
Noordeinde 26, 2445 XE, Aar-
landerveen (kruiswoord) en C.
van der Logt, Balsemkruidstraat
33, 2215 VD Voorhout (crypto
gram).
Cryptogram
nummer 49
Horizontaal: 2. Gave inventa
ris (8); 6. Zeker een bedreven
rekenaar (10): 8. Niet te scha
duwen (12); 9. Pillen tellen (6);
10. Musicus in de gevangenis
(7); 12. Voor wie er recht op
heeft (3); 13. Volgens de norm
levert het een kameraad op (10);
15. Produkt van een suffe bak
ker (4); 16. Ontspannen discus
sie tussen ridders (9); 18. Werk
loze filosoof? (9); 19. Moet men
doen om van die fratsen af te
komen (5).
Verticaal: 1. Onbeduidende
begroting (15); 2. Lompe vogels
(11); 3. Barst in de plaatselijke
rust (16); 4. Foto van een or
kest? (10); 5. Man die het water
op peil houdt (6); 7. Zwemt als
een paard (8); 11. Het ontvan
gen van metaal (6); 14. Zo hard
kan het regenen in Drenthe (6);
17. Waar je woont is maar bij
zaak.
Ondanks de wat oubollige titel
'Kijkjes in de damwereld' slaagt
Leo Aliar er al enige jaren in een
alleszins onderhoudende ru
briek te presenteren in het
bondsorgaan van de KNDB. Hij
toont de lezer aardige fragmen
ten uit allerlei partijen die hem
uit het land worden toege
stuurd. In 'Het Damspel' nr. 4
(september 1992) plaatst Aliar
te midden van partijfragmenten
een studie van de Hagenaar
Waylon Poot (zie diagram 1).
Zoals u ziet gaat het om een
variant van de 'Partie Bonnard'.
Over het kenmerkende combi-
natieve karakter van dit soort
stellingen is al veel gezegd en
geschreven. Of Poot met deze
studie dan ook iets nieuws toe
voegt aan de bestaande theorie
over 'Bonnard' kan ik niet goed
beoordelen, maar de volgende
combinatie kwam ik zeker niet
eerder tegen. Zwart aan zet lijkt
te kunnen winnen na 1. 24-
29 maar komt bedrogen uit: 2.
33x24 22x33 3. 38x29! 27x40 4.
47-41 19x30 5. 31-27 21x31 6.
37x10 15x4 7. 29-24 40x20 8.
25x1 met winst.
Damclub Heemstede komt
voor het eerst sinds jaren weer
eens uit in de landelijke eerste
klasse. Met spelers als Van
Leeuwen, Tielrooij, Deurloo en
Van der Vossen is Heemstede
dan ook daar waar het hoort. De
aanpassing aan het hogere ni
veau verloopt niettemin wat
grillig. Na een aardige start gin
gen de Heemstedenaren in de
Q
Tl
3
O
O
3
3
Diagram
vierde ronde hardhandig onder
uit tegen De Vaste Zet uit Ge
leen.
Vooral Mark Deurloo en Theo
Tielrooij mochten zich de 13-7
nederlaag aantrekken; beide
spelers waren in deze wedstrijd
bepaald niet in goeden doen.
Eerstgenoemde moest het
weliswaar opnemen tegen de
sterke Rus Presman, maar liet
zich wel erg soepel te pakken
nemen.
Wit: A Presman (DVZ);
zwart; M. Deurloo (Heemste
de). Partij: 1. 31-27 17-21 2.
33-28 18-23 3. 39-33 12-17 4.
44-39 7-12 5. 37-31 20-24 6.
31-26 14-20 7. 41-37 12-18 8.
27-22 18x27 9. 36-31 27x36 10.
28-22 17x28 11. 26x17 11x22
12. 34-29 23x34 13. 32x25
15-20 14. 39x19 13x24 15.
25x14 9x20 16. 40-34 4-9 17.
50-44 6-11 18. 43-39 11-17 19.
46-41 9-13 20. 48-43 10-14 21.
45-40 5-10 22. 34-29 16-21 23.
40-34 13-19 24. 38-32 8-13 25.
32-28 13-18 26. 43-38 21-26
27. 29-23 18x40 28. 35-30
24x35 29. 39-34 40x29 30. 33x4
22x33 31. 38x29 14-20 32.
29-23 19x28 33.4-22 35-40 34.
22x15 40-45 35. 44-40 45x34
36. 49-44 1-6 37. 37-32 3-9 38.
15-38 17-22 39. 38-49 en
Deurloo gaf het op. Tijd:
1.20/1.55 uur.
Een ronde eerder had Heem
stede het sterke Priva De Zier
nog met 11-9 weten te over
rompelen. Een belangrijk punt
scoorde Rob Knevel in deze
ontmoeting tegen Hans Tangel
der. Dat gebeurde in de volgen
de stelling (zie diagram 2).
De Heemsteedse secretaris
speelde hier 47. 14-20 en
9-13 met remise als resultaat.
Er had wellicht meer voor hem
in gezeten als hij de mogelijk
heid 19-23 3x10 ad lib. 15x4
28x19 9-13 19x8 3x1 gezien zou
hebben. Het is zeer de vraag of
Diagram 3
wit er nog in slaagt in dit eind
spel overeind te blijven.
Laat uw eindspelkennis maar
eens los op deze opgave! Er zit
ten heel aardige varianten in.
Eet tijdschrift 'Damnnieuws'
(tel. 04192-16607) kent sinds
kort een medewerker die de
problematiek voor zijn rekening
gaat nemen. Zijn naam is An
dreas Kuyken. De abonnees van
dit dammagazine zijn dus ver
zekerd van problematiek van de
bovenste plank. Ik geef u alvast
een voorproefje (zie diagram 3)
Een mooie aanvangsstand
waarin wit speelt en wint: 1.
33-28 13-19 (A) 2. 37-31 26x48
3. 39-34 48x30 4. 35x22 12-17
5. 28x10 17x37 6. 25x14 21x43
7. 47-41 36x47 8. 10-5 46x 10 9.
5x49 16-21 10. 49x16 7-11 11.
16x7 2x11 met winst voor wit.
A 23-29 39-33 20-24 37-31!
26x48 47-42 48x17 en 28x10.
Oplossing
cryptogram 48
-d- -t-
-weekhartig
-i-k-i-e-e-
onderneming
-d-n-d-m
-byvoeding
-u-u-r-n-i
tillen-geramd
-1-1-i-e-o-o-w-
levi-sintpieter
-n-n-ba-d-g-
-geadresseerd
-a-er-e-
onwellevend
-b-o-l-n-
j ongleren
-k-e-k-r-
SCHAKEN
i
A
1
i
A
i
4
i
i
a
i
I?
0
A
1
0
A
BI
5
H
K
1
A
X
A
A
ill
A
V
PI
111!
III
lil
A
111
111
A
0
A
III!!
Ill
A
Mi
fc)
III
a
A
A
111!
II
3
ill
i
i
A
A
A
4
A
A
A
4
A
A
A
0
A
a
N
H
X
III
lllllii
I
lllllii
|H
A
A'
lllllii
A
A!
A
111
Ill
lllllii
A
lllllii
4
0
E
111
P
A
IÖ
A
lllllii
10
A
101
jfcf
III
a
B
X
A
A
A
A
A
A
a
B
I
V'
111!
ill
A
A
A
A
A
i
111
A
A
i
0
LJ
4
III
0
HI
0
llili
111
0
A
PI
I
a
a
A
y
V
A
A
4
g
A
a
HI
A
na
a
FILATELIE
sen Joachim en Anna (de ou
ders van Maria), Maria en kind,
de aartsengel Gabriël en Sint-
Nicolaas. De zegels zitten in
boekjes (elk met drie blokjes).
De Zweedse zegels hebben elk
een waarde van 2,30 kr., de Rus
sische van 10 kopeken.
e San Marino: 18 september,
toetreding van San Marino tot
de VN, twee zegels van 1000 1.
(paar) met daarop beelden van
San Marino; 18 september, pad
destoelententoonstelling, twee
250 1.-zegels en twee 350 l.-ze-
gels (paren), paddestoelen
(doorlopers); 16 november,
kerstzegels gewijd aan 500ste
sterfdag van de Italiaanse schil
der Piero della Francesca, drie
750 l.-zegels (triptiek).
e Turks Cyprus: 30 juni, na
tuurbescherming, velletje met
twee 1000 I. en twee 1500 I.-ze
gels, schildpadden en het WNF-
embleem; 25 juli, Olympische
Spelen, twee 500 l.-zegels
(paar), 10001. en 15001.
Er wordt heel wat geklaagd
over de vele blunders die het
moderne schaakspel ontsieren.
Maar wie de moeite neemt een
blik in het verleden te werpen,
komt al spoedig tot de ontdek
king dat er in feite ook op dit
punt weinig nieuws onder de
zon is. Ook vroeger waren er
schakers van niveau die soms
voor Sinterklaas speelden. Ik
nodig u uit voor een kleine
rondgang langs de oude toer-
nooizalen.
In de 4de matchpartij Steinitz
- Zukertort, New York 1886,
speelde de latere wereldkam
pioen vanuit diagram 1 de on
gelukkige zet 1. Pxc4??. Hij
overzag daarbij stukverlies,
want zwart kon simpel 1.
dxc4 antwoorden daar 2. Dxb7
faalt op 2.Txdl mat.
De stelling van diagram 2
ontstond in de partij Tsjigorin -
Steinitz, New York 1889. De ver
maarde Rus verspeelde hier op
knullige wijze een stuk. 1. h3?
Lxf3; 2. Pxf3?? Dxg3 enz.
Voor diagram 3 gaan we naar
Düsseldorf 1908, alwaar de
match Tarrasch - Lasker plaats
greep. Tarrasch beging hier de
onvoorstelbare blunder 1. Pd4?
Na 1. Lxd4 staakte hij de
strijd omdat hij - wegens mat
'achter de paaltjes' - niet kan te
rugnemen.
In 1921 werd Lasker in Ha
vanna zelf het slachtoffer van
een geval van schaakblindheid.
In een matchpartij tegen Capa-
blanca vervolgde hij met zwart
vanuit diagram 4 met de slech
te zet I. Kf8??. Met 2. Db8+
greep de Cubaan zijn kans. Het
is gelijk uit. 2.Kg7 faalt op 3.
Dh8+ met damewinst en na 2.
Ke7; 3. De5+ verliest zwart al
zijn materiaal.
Het zou in deze match niet bij
deze ene blunder van Lasker
blijven. In de 14de matchpartij
ontstond de stand van diagram
5. Lasker zag de dreiging 1.
Pxe4 en speelde daarom 1.
Kh2?? met het plan om op 1.
Pxe4 met 2. g3 te vervolgen. Hij
overzag echter het eenvoudige
1.Pg4+; 2. Khl Pe5 en zwart
won de kwaliteit en de partij.
Maar ook de grote Capablan-
ca bleef het blundervirus niet
bespaard. In 1927 verloor hij in
Buenos Aires zijn wereldtitel
aan Aljechin. Al in de 1ste
matchpartij ging het mis.
Vanuit diagram 6 vervolgde Ca-
pablanca met het zwakke 1.
Tacl??. Na het verrassende ant
woord 1.Pxc2!; 2. Txc2 Dxf4!
won zwart een belangrijke pion.
Hoewel de witspeler nog lang
tegenstand bood moest hij na
43 zetten toch opgeven.
In de 12e matchpartij ging
Capablanca opnieuw in de fout.
In de stelling van diagram 7
zette hij onzorgvuldig voort met
1.Tc3. Na 2. Db2 had hij als
nog met 2. Tc7 zijn ongelijk
moeten bekennen. Hij deed
echter 2. Dc7??, waarna wit
met 3. Pc5 de binnen gedron
gen toren afsloot. Er volgde: 3.
Lxc5; 4. dxc5 De5; 5. f t! Dg7;
6. Lxe4 dxei; 7. Kf2 (7. Tf2!) 7.
w Df6; 8. g3 g5; 9. Tel. Zwart
gaf het op.
Fouten zijn inherent aan het
schaakspel en blijkbaar niet
tijdgebonden.
OPGAVE VORIGE WEEK
(Wit: Kal. LM, Pb3. Pc2, d6.
Zwart: Kc4, Lc8, Ui2. Wit aan
zet wint). Oplossing: 1. Pd2+
Kd3; 2. Pel-F Ke2; 3. Lb5+ Kdl;
4. d7 Iad7; 5. Lxd7 Le5+; 6.
Kbl 1x3; 7. Pe4 Lxel; 8. Lg4
mat!.
NIEUWE OPGAVE
Van Alexander Herbstman, ge
boren in 1900, is de opgave van
deze week afkomstig, (zie dia
gram 8). Het is een aardige stu
die waarin het patmotief een
belangrijke rol speelt.
BRIDGE
Ton Schlpperheijn
Grote gebeurtenissen werpen
hun schaduw vooruit en dat
geldt zeker voor het nu al weer
7de Cap Gemini wereldtoptoer
nooi dat van 14 tot 17 januari in
het Haagse Des Indes wordt ge
houden. Met weer een indruk
wekkend deelnemersveld. We
noemen Chemla/Perron, het
paar dat Frankrijk olympisch
goud bezorgde; de Brazilianen
Chagas/Branco, de beste spe
lers van het zuidelijk halfrond;
de Amerikaanse topparen
Meckstroth/Rodwell en
Garozzo/Eisenberg; de Engelse
kanonnen Forrester/Robson en
natuurlijk de Nederlandse hoop
Enri Leüfkens/Beiry Westra en
Wubbo de Boer/Bauke Muller.
Zia, de winnaar van vorig jaar, is
uiteraard ook van de partij. Met
partner Michael Rosenberg. En
hoe sterk bezet dit toernooi is,
bewees Zia met zijn grap toen
hij aanschoof aan de tafel van
i lamman/Wolff. het beste Ame
rikaanse paar aller tijden. Die
10876
v A62
HB97
B 4
k H B 3 *942
10 9 f »VB8£
V106532 H-* 0 84
1.63 Z *982
A V 5
H73
draaiden niet lekker, waarop Zia
monter opmerkte: He, eindelijk
eens een makkie'.
Drie sterke paren maken hun
debuut: de Deense broers Knut
en Lars Blakset en de Turken
Ozdil/Kubac, twee paren die bij
de Olympiade de sterren van de
hemel speelden. Gevreesde te
genstanders dus, wat hopelijk
ook zal gelden voor Sabine Zen
kei en Daniela von Amim, de
enige (Duitse) vrouwen in het
gezelschap. Maar niet de min-
T v VB
w n- o -
sten en beiden inmiddels ge
pokt en gemazeld in het Ameri
kaanse toemooicircuit.
Sabine Zenkei in actie (diagram
1). Als zuid opende zij in vierde
positie HG; west bood ruiten,
waarna zuid leider werd in 6K1.
West startte met ruiten, voor
zuids aas. Zenkei incasseerde
K1A en K1B. troefde een ruiten
en speelde nog drie maal troef.
West gooide twee ruitens en
een harten af, dummy twee
*97 N H B 10 5 3
*76 r v HV842
H V864 w 4"* 0 3
*9765 Z *42
schoppens en een harten en
oost twee hartens (diagram 2):
Ze concludeerde dat west,
naast lengte in ruiten, niet veel
in harten zou hebben en zeker
Schil en baseerde daarop een
speelplan, dat vrijwel 100% kans
van slagen had. Ze nam HaH en
HaA mee (west schoppen weg)
en vervolgde met Ruli en RuB.
West. aan slag met RuV, mocht
vervolgens van Schli afspelen in
zuids vork. Conventionele bie
dingen, een Stayman 2K1 bij
voorbeeld, hebben grote voor
delen en zijn niet meer weg te
denken uit het moderne bridge.
Ze hebben ook een nadeel; het
bod kan worden gedoubleerd
om kracht in die kleur aan te
geven. Maar dat dat soms ook
als een boemerang kan werken
ondervond vorig jaar de Taiwa-
neet Hums (diagram3)
Glubok als noord (W/OW)
opende ISch, zuid (Kaplan)
bood 2Ha en na 3IG bood hij
3Ru. De vierde kleur, niet echt'
dus en partner vragend om
meer informatie. West dou
bleerde. voor de start'. Noord
was blij dat hij er af was en pas
te. evenals oost. waarop zuid re
doubleerde. Toch goede ruitens
en bereid om het contract te
spelen. En dat was een feest, al
thans voor zuid. Toen de rook
was opgetrokken had hij na de
desperate start met Ruil elf sla
gen MJ eftaai geepedd en i"
punten.
Een tak waar men veel plezier
aan kan beleven, want het zal
heel wat speurwerk kosten om,
vooral uit de beginperiode, alle
zegels bij elkaar te krijgen.
Wie er voor voelt om een
meerlingencollectie op te zetten
kan direct aan de slag, want be
halve de reeds in de loop van
het jaar uitgegeven sets heeft
Zweden respectievelijk op 3 ok
tober en 27 november een ze
gelvierling uitgegeven. Onder
de titel "Mare Balticum" pre
senteerde Zweden 3 oktober sa
men met Estland, Letland en Li
touwen een boekje met daarin
vier zegels waarop vogels staan
afgebeeld die rond de Baltische
Zee voorkomen: visarend (Pan-
dion Haliaetus), grutto (Limosa
limosa), grote zaagbek (Mergus
merganser) en bergeend (Tad-
oma tadorna). De Zweedse ze
gels hebben waarden van 4,50
kr. (prijs per boekje: 36,00 kr, er
zitten twee velletjes in een
boekje), die van Estland 1 kr.,
van Letland 5 k. en van Litou
wen P.P.B.
De andere vierling gaf Zwe
den (27 november) uit in sa
menwerking met Rusland. Het
gaat om kerstzegels, waarop
ikonen prijken: ontmoeting tus-
DE DUITSERS noemen het
Markenzwillinge: zegeltweelin
gen. En dat is tot nu toe de bes
te benaming die we zijn tegen
gekomen voor de zegels die een
gemeenschappelijk onderwerp
hebben, die een identiek motief
laten zien en die door twee lan
den, meestal op dezelfde dag,
worden uitgegeven.
Enkele jaren geleden hebben
we al eens op het verzamelen
van zegeltweelingen gewezen,
maar toen was het nog maar
een twijgje. Inmiddels is dat
twijgje uitgegroeid tot een flinke
tak aan de nu we toch bezig
zijn filatelieboom. Vooral de
laatste jaren hebben steeds
meer landen elkaar gevonden in
gemeenschappelijke, motiefge-
lijke uitgiften.
Bij die nieuwe tak gaat het
overigens niet alleen om zegel
tweelingen. We hebben ook
drie-, vier- en zelfs vijflingen.
Wie op het idee van deze meer
lingen is gekomen, is niet meer
te achterhalen, maar enkele ja
ren voor de Tweede Wereldoor
log (1937/1938) deed zich op de
Balkan het eerste verschijnsel
van de zegelmeerling voor.
Griekenland, loegoslavië, Roe
menië en Turkije beten toen het
spits af met een 'vierling'.
De eerste zegel tweeling kwam
op 27 augustus 1958 uit: Austra
lië en Nieuvv-Zeeland brachten
toen ter gelegenheid van de
25ste herdenking van de eerste
vlucht over de Tasmanzee
(1928) een identieke zegel in
roulatie. Sindsdien werden al
meer dan zestig zegeltweelin
gen uitgegeven. Vooral de
laatste jaren gaat het hard: acht
in 1990, vijf in 1991 en dit jaar
ook al acht. Nederland gaf tot
nu toe twee keer met een ander
land een zegeltweeling uit: in
1982 samen met de VS (200 jaar
diplomatieke betrekkingen) en
in 1989 samen met België (Ver
drag van Londen).
België. Luxemburg en Neder
land hadden in 1964 de wereld
primeur met de zegeldrieling:
20 jaar Benelux; in 1969 gevolgd
door 25 jaar Benelux. Turkije,
Iran en Pakistan komen met re
gionale uitgiften dertien keer op
deze ruim twintig uitgiften tel
lende lijst voor.
Zegelvierlingen tellen we tot
heden zes stuks (de laatste twee
zijn heel recent) en zegelvijflin-
gen staan (vier keer) op naam
van de Noordse landen.
Als we de zegels van al deze
meerlingen bij elkaar optellen
zitten we al op ruim 250 waar
den. We kunnen dus terecht
spreken van een nieuwe, vol
waardige tak van de filatelie.
