Parlement gunt
Jeltsin geen tijd
Panic definitief presidentskandidaat
Buitenland
New York, Londen en
Tokyo schoonste steden
Politie Kanaaleilanden
was fout in de oorlog
Tweetal Britse toeristes
vermoord in Zuid-Afrika
Kremlin Paleis decor van de koehandel van Boris Jeltsin
WOENSDAG 2 DECEMBER 1992
Algemeen Nederlands Persbureau AP fi
sche Presse Agentur CPD Gemecnschjppt
Thelndependenl IPS Inter Press Service
Hotelpersoneel begluurde gasten
atlanta Alle 1.700 Holiday Inn-hotels in de Verenigde Staten
worden nagekeken op geheime kijkgaatjes. De directie heeft tot
de inspectie besloten, nadat gasten in Holiday Inn-hotels in
South-Carolina en Tennessee hadden ontdekt dat ze door hotel
personeel werden bespied terwijl ze zich uitkleedden, de liefde
bedreven of onder de douche stonden. In tachtig procent van de
kamers in het hotel in South-Carolina bleken kijkgaatjes te zit-
Lijken van nonnen gevonden
lagos» ln Liberia zijn vier van de vijf lijken van de in oktober
vermoorde Amerikaanse nonnen teruggevonden. De stoffelijke
resten, die sporen van mishandeling vertoonden, werden in een
buitenwijk van de hoofdstad Monrovia aangetroffen en overge
bracht naar de Amerikaanse ambassade in Liberia. Naar het vijf
de lijk wordt nog gezocht.
Geen vervolging Saratoga-incident
napels De Amerikaanse marine gaat de commandant van het
vliegdekschip Saratoga, vier andere officieren en drie matrozen
niet vervolgen in verband met de onopzettelijke raketbeschie
ting van de Turkse torpedojager Muavenet. Het incident gebeur
de in oktober tijdens een NAVO-oefening in de Egeïsche Zee.
Vijf bemanningsleden van het Turkse schip kwamen om het le-
Mijnongeluk Siberië: 25 doden
moskou Een gasexplosie in een kolenmijn in Siberië heeft gis
teren aan zeker twee mijnwerkers het leven gekost. Voor het le
ven van 23 andere mijnwerkers die ondergronds zijn ingesloten,
wordt gevreesd, aldus de Russische persbureaus Itar-Tass en In
terfax.
Greenpeace raakt plutoniumschip kwijt
parus De milieuorganisatie Greenpeace heeft gisteren de ach
tervolging van het Japanse vrachtschip Akatsuki Maru, dat een
lading plutonium aan boord heeft, moeten opgeven. De Neder
landse sleepboot Smit New York bleek rond het middaguur, toen
de schepen in de nabijheid van Kaap de Goede Hoop voeren,
niet langer in staat het temp van de Japanner te volgen.
Vliegtuig stort neer op Peruaanse stad
pisco Een vliegtuig van de Peruaanse luchtmacht is gisteren
neergestort en terechtgekomen in het centrum van de stad Pis
co, 240 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Lima. Daarbij zijn
zeker acht mensen omgekomen en 250 gewond geraakt.
Portret 'Thatcher met snor' weg
londen Het restaurant van het Britse Lagerhuis wordt voorlo
pig niet meer gesierd door het portret van oud-premier Marga
ret Thatcher. Het schilderij moet een kleine restauratie onder
gaan om een Hitler-snorretje dat door een onbekende is aange
bracht, te veiwijderen. Tot grote hilariteit van het Lagerhuis
sprak Labour-lid Tony Banks tegen dat hij verantwoordelijk was
voor het aanbrengen van het snorretje, nadat onder parlemen
taire journalisten hardnekkig zijn naam circuleerde als de moge
lijke dader.
Verklaring Oost-Timor afgedwongen
Jakarta De Oosttimorese verzetsleider Gusmao, die een pro-
Indonesische verklaring heeft afgelegd voor de Indonesische TV,
heeft dat gedaan onder dwang. Dat heeft een woordvoerder van
de verzetsorganisatie Fretelin vanochtend verklaard. Gisteren zei
Gusmao voor de TV dat hij aanvaardt dat de vroegere Portugese
kolonie nu deel uitmaakt van Indonesië. Fretilin strijd al jaren
voor een onafhankelijk Oost-Timor.
londen upi
De burgerpolitie op de Britse
Kanaaleilanden werkte tijdens
de Duitse bezetting in de Twee
de Wereldoorlog nauw samen
met de nazi's. Zo selecteerde ze
burgers voor deportatie naar
kampen in Duitsland. Dit blijkt
uit gisteren gepubliceerde ge
heime documenten van de Brit
se regering.
De dossiers over de bezetting
van Jersey en Guernsey, die op
grond van de privacy-wet nog
eens 50 jaar geheim hadden
moeten blijven, zijn vrijgegeven
onder druk vanuit het publiek,
aldus een woordvoerster van
het Britse ministerie van bin
nenlandse zaken.
De agenten op de Kanaalei
landen maakten zich schuldig
aan oorlogsmisdaden, maar ze
geneve apzo acuut dat er bijna sprake is
van „de massale luchtveront
reiniging van de beruchte Lon-
dense mist van 40 jaar gele
den". De onderzoekers bogen
zich over de gegevens betref
fende luchtvervuiling van 20
metropolen, met een bevol
king van rond tien miljoen of
op weg naar dit inwonertal te
gen het jaar 2000. Mexico-Stad
is een bekend geval. De stad is
omringd door bergen en is
hoog gelegen, waardoor de
lucht ijler is en vervuiling snel
ler toeslaaL
Motorvoertuigen vormen
een belangrijke bron van ver
vuiling in de meeste van de
grote steden, speciaal in Los
Angeles, dat acht miljoen gere
gistreerde motorvoertuigen
New York, Londen en Tokyo
behoren tot de grote steden in
de wereld met de minste lucht
verontreiniging. Mexico-Stad
scoort het hoogst op de ladder
van vervuilde lucht. De ozon-
vervuiling boven Los Angeles
behoort tot de ergste op de he
le wereld. Dat staat in een gis
teren vrijgegeven rapport van
de Wereldgezondheidsorgani
satie (WHO) en het Milieupro
gramma van de Verenigde Na-
Een algemene conclusie luidt
dat de lucht in veel ontwikke
lingslanden geleidelijk steeds
meer vervuild raakt rtiet zware
metalen als lood en kankerver
wekkende chemicaliën. Het
probleem is in diverse steden
Woedende reacties op rede Gaidar
De kans is klein dat de politieke ruilhandel waarnaar de
Russiche president Jeltsin streeft, het haalt. Reacties
vanuit het gisteren geopende Russische Volkscongres
duiden daarop. Gisteren stelde Jeltsin het parlement voor
om in te stemmen met een stabilisatie-periode van een
tot anderhalf jaar. Het parlement zou zich in die tijd
moeten beperken tot werk aan een nieuwe grondwet en
de regering zou in vrijheid moeten kunnen regeren. Ook
vanochtend bleek dat de afgevaardigden daar geen trek
in hebben.
ding moeten afleggen aan het
Congres, dat twee keer per jaar
bijeenkomt. Het kleinere werk-
parlement, de Opperste Sovjet,
mag de wetgeving dan beoorde
len, maar alleen om te zien of
die wel of niet strijdig is met de
grondwet.
Jeltsins voorstel komt er in
feite op neer dat president en
regering praktisch onkwetsbaar
worden voor het parlement. In
ruil daarvoor staat hij zijn privi
leges af om de economie per
decreet te besturen.
In de wandelgangen spraken
vooral conservatieve politici
schande van dit voorstel. „Het
betekent gewoon invoeren van
moskou hans geleunse
correspondent
Volgens Jeltsin wordt 'politieke
hysterie' aangewakkerd door de
conservatieve vijanden van de
economische hervormingen. Ze
proberen de regering tegen het
parlement uit te spelen, aldus
jeltsin. Hij meent dat die
machtsstrijd de belangrijkste
oorzaak is van de huidige crisis.
Hervormingen worden vaak
niet uitgevoerd, omdat het par
lement achterblijft met wetge
ving of op de stoel van de rege
ring gaat zitten, aldus Jeltsin.
Hij wil nu bereiken dat hij en
de regering alleen verantwoor-
presidentiële dictatuur", riep
Sergej Baboerin, voorzitter van
de conservatieve fractie Je-
dienstvo (Eenheid). Ook uit het
grote blok van Centrumpartijen
kwamen negatieve reacties.
De stemverhoudingen op het
Congres zijn echter zo, dat het
voor Jeltsins tegenstanders vrij
wel onmogelijk is de regering
als geheel naar huis te sturen of
een totaal ander economisch
beleid af te dwingen. Maar er
waren gisteren en vanmorgen
wel veel speculaties over een
mogelijke aftocht van waarne
mend premier Gaidar.
Veel applaus oogstte gisteren
parlementsvoorzitter Chasboe-
iatov. Hij zei dat de regering de
bevolking heeft opgeofferd aan
een doldrieste poging om snel
de markteconomie in te voeren.
Waarnemend premier Gaidar
bestreed dit vanmorgen. „We
zijn dit jaar doorgekomen zon
der serieuze sociale uitbarstin
gen. Dat geeft aan dat we socia
le stabiliteit hebben bereikt",
zei hij. Woedende reacties wa
ren zijn deel.
Russen die nog steeds het oude communistische gedachtengoed zijn
toegedaan protesteerden gisteren bij het Kremlin tegen de hervor
mingspolitiek. Een vrouw bracht een afbeelding mee van de leider van
de Oktoberrevolutie (1917), Lenin. foto *Rtr karl scha
Twee neo-nazi's
geven aanslag
in Mölln toe
berlun hans hoogenduk
correspondent
De moorden van Mölln zijn
opgelost. Twee neo-nazi's
hebben toegegeven dat zij
vorige week maandag
brand hebben gesticht in
twee door Turkse families
bewoonde huizen in het
Noordduitse Mölln. Bij de
brand kwcimen een Turkse
vrouw, haar kleindochter
en een nichtje om.
Een 19-jarige en een 25-
jarige neo-nazi troffen el
kaar in de nacht van zon
dag op maandag volgens
afspraak in Mölln. Ze reden
in de auto van de 19-jarige
naar de door de Turken be
woonde huizen en gooiden
molotov-cocktails naar bin-
De 25-jarige belde daarop
de politie en brandweer,
meldde de brand en besloot
met „Heil Hitier".
De oudste wordt be
schouwd als de aanvoerder
van een neo-nazigroep die
sinds september in en rond
Mölln aanslagen heeft ge
pleegd op tehuizen voor
asielzoekers.
De jongste wordt omschre
ven als een vriendelijke,
rustige jongen.
Hulp bij deportatie burgers
zijn nooit vervolgd. Uit de do
cumenten blijkt dat de autori
teiten op deze eilanden noch
die in Londen erg hechtten aan
gerechtelijke vervolging. In
plaats hiervan kregen de agen
ten het advies de eilanden te
verlaten. De meesten hebben
dat ook gedaan.
De Kanaaleilanden zijn het
enige deel van Groot-Brittannië
dat tijdens de oorlog onder na
zi-bewind heeft gestaan. De 490
dossiers die nu openbaar zijn
gemaakt, bevatten onder meer
het verslag van de Commissie
Oorlogsmisdaden van de Vere
nigde Naties. Daarin staan be
schuldigingen aan het adres van
drie Duitsers die verantwoorde
lijk zouden zijn voor de depor
tatie van duizenden eilandbe
woners naar werkkampen in
Duitsland in 1942.
Een gehaaste voorbijganger werpt een schaduw op een muur vol
in de benarde Bosnische hoofdstad Sarajevo, foto Rtr corinnedufka
budapest/sarajevo gpd-ap-dpa-upi
Premier Milan Panic van rest-
Joegoslavië (Servië en Monte
negro) heeft zich gisteren offi
cieel kandidaat gesteld voor het
Servische presidentschap. Hij
zal bij de verkiezingen (20 de
cember) optreden namens de
Servische oppositie.
De afgelopen maanden heeft
de 62-jarige Amerikaans-Servi
sche zakenman zich ontwikkeld
tot de meest serieuze opposant
van de huidige president, Slo
bodan Milosevic.
Volgens opiniepeilingen is Pa
nic inmiddels de populairste
politicus van rest-Joegoslavië.
Vuk Draskovic, tot nu toe de
belangrijkste oppositiekandi
daat, heeft al aangekondigd dat
hij zich zal terugtrekken als de
Servische kiescommissie de
kandidatuur van Panié aan
vaardt. Dat is overigens nog een
probleem. Enkele weken gele
den nam het door Milosevic'
Socialistische Partij beheerste
parlement een kieswet. Die
schrijft voor dat presidentskan
didaten ten minste een jaar in
Servië moeten hebben ge
woond.
Panic, die in 1956 uit Joegosla
vië vertrok, is pas een half jaar
geleden naar Belgrado terugge
keerd. De humanitaire lucht
brug op de Bosnische hoofdstad
Sarajevo is gisteren opnieuw
opgeschort nadat een Ameri
kaans transportvliegtuig was ge
raakt door kogels uit lichte wa
pens. Het toestel slaagde er in
de hulpgoederen af te leveren
op de luchthaven en veilig terug
te keren naar Zagreb. Van de
voor gisteren geplande twintig
hulpleveranties konden er elf
worden uitgevoerd.
De onderhandelingen over de
demilitarisering van het door
Serviërs belegerde Sarajevo is
afgelopen nacht op niets uitge
lopen. Volgens de Kroatische
radio weigerden de partijen te
zeggen waar zich hun stellingen
en steunpunten bevinden. Die
informatie is nodig voor gede
tailleerde gesprekken over mo
gelijk demarcatielijnen.
De mensenrechtencommissie
van de VN heeft gisteren de
Bosnische Serviërs veroordeeld
wegens hun politiek van etni
sche zuiveringen en andere
zware schendingen van de
mensenrechten. De commissie
eiste onmiddellijke stopzetting
van de zuiveringen.
johannesburg»
In Zuid-Afrika zijn twee Britse
toeristes op gruwelijke wijze om
het leven gebracht. De politie is
een klopjacht op de daders be
gonnen, zo werd vanochtend
bekendgemaakt.
De beide vrouwen, Elizabeth
Owen (30) en Julie Godwin (30),
waren met vakantie in de pro-
Rode Khmer
gijzelt zes
VN-militairen
phnom penh ap
De Rode Khmer heeft gisteren
in centraal Cambodja zes VN-
militairen in gijzeling genomen.
Volgens de Khmers zijn de
mannen spionnen van de rege
ring in Phnom Penh.
De mannen, drie Britten,
twee Filipijnen en een Nieuw-
zeelander, worden vastgehou
den in de buurt van Kompong
Thom, 140 kilometer ten noor
den van de hoofdstad Phnom
Penh, zo verldaarde VN-woord-
voerder Eric Fait. Hij zei dat de
VN via de radio met de gegijzel
den in contact staat en dat zij
goed worden behandeld.
De VN-eenheden, die in het
land zijn om te helpen de rust
en orde te bewaren totdat vol
gend voorjaar verkiezingen
kunnen worden gehouden,
staan de laatste weken steeds
meer bloot aan aanvallen van
de Rode Khmer. De organisatie
weigert zich door de VN te laten
ontwapenen en laat de VN-troe-
pen, waaronder Nederlandse
mariniers, niet toe in de gebie
den die zij beheersen. Maandag
heeft de Veiligheidsraad een
embargo tegen de Rode Khmer
ingesteld.
vincie Natal. Zij waren het laatst
levend gezien op een strand
vlakbij de Mo<;ambiquaanse
grens.
Maandagavond spoelden hun
naakte, zwaar verminkte lijken
aan op ongeveer zeven kilome
ter afstand van waar zij hadden
liggen zonnen. Hun auto werd
in de duinen teruggevonden,
overdekt met bloedsporen.
Bomexplosies
in Belfast:
27 gewonden
Bij twee bomaanslagen in het
centrum van Belfast zijn giste
ren 27 mensen gewond geraakt,
van wie drie ernstig. De verant
woordelijkheid voor de eerste
aanslag, waarbij alle gewonden
vielen, is opgeëist door het ver
boden Ierse Republikeinse Le
ger (IRA).
De eerste explosie deed zich
gistermorgen voor in het trap
portaal van een gebouw in een
autovrij winkelcentrum. Vlak
voordat de bom afging was een
telefoontje binnengekomen
Kennelijk was er niet genoeg
tijd om het gebouw volledig te
ontruimen.
De tweede bom werd 's mid
dags in een pakje achtergelaten
op de toonbank van een winkel
in het centrum. Net als bij de
•eerste bom betrof het een be
trekkelijke kleine springlading.
Gisteravond ontdekte de poli
tie in het centrum van Londen
een bestelbusje met explosie
ven. De agenten waren telefo
nisch op de hoogte gebracht
door een onbekende die een
IRA-codewoord gebruikte.
i hans geleunse
correspondent
Volksafgevaardigde Joeri Volkov is een
van de kleinsten in het Kremlin Paleis.
Met snor, helgele stropdas en heel veel
zenuwen staat-ie bij interruptie-micro
foon drie. Volkov maakt zich hele grote
zorgen. „Al dat geruzie. Het aanzien
van de volksvertegenwoordiging daalt
met de dag. Dat punt moesten we
maar op de agenda zetten."
Volkovs voorstel wordt weggestemd.
Het Congres van Volksafgevaardigden
is een béétje gek, je gaat toch niet over
je eigen aanzien debatteren. „Bij Volk
ov daalt het misschien, bij mij stijgt het
alleen maar", roept een collega-volks
vertegenwoordiger.
Het geluid lijkt uit de banken achter
het bordje van het Siberische district
Tsjeljabinsk te komen. Niet het meest
vooruitstrevende in Rusland. Vandaar
misschien dat vooral de conservatie
ven niet uitgelachen raken over zoveel
humoren gevatheid.
De schermutselingen waarmee giste
ren het Moskouse parlementaire cir
cus, dat zich Congres van Volksafge
vaardigden noemt, werd geopend, zul
len dus niet in de geschiedenisboeken
worden beschreven als de Dag van
Volkov. Maar de vraag is of het konijn
dat president Jeltsin uit de hoge hoed
toverde een plaatsje in de historie zal
veroveren.
We hebben het zeker niet over de
roebel, die gisteren z'n duizelingwek
kende val plotseling ombuigt in een
wonderbaarlijke stijging van maar liefst
47 stuks per dollar. Nee, de schijnbe
wegingen van de nationale munt halen
het niet bij Jeltsins toverformule, waar
mee hij het Congres hoopt plat te krij
gen. Laat mij en de regering met rust,
dan mogen jullie nog maanden met de
nieuwe grondwet stoeien. De rest van
het parlementaire werk moet dan wor
den gedaan door de Opperste Sovjet,
het kleinere parlement dat door het
Volkscongres wordt samengeteld.
Een tot anderhalf jaar eist Jeltsin. Hij
noemt dat de 'stabilisatie-periode'. Vo
rig jaar november, toen hij van datzelf
de Volkscongres zoveel extra presiden
tiële macht in handen kreeg, noemde
hij het de 'overgangsperiode'. Van
communisme naar kapitalisme. Van
dictatuur naar democratie.
Volgens de oppositie, en die vormt
als je gematigden en extremen bij el
kaar optelt een overtuigende meerder
heid, hebben Jeltsin en de regering er
geen bal van terechtgebracht. Het pro-
duktieverlies van 20 procent, de gigan
tische prijsstijgingen, de inflatie van
2000 procent, de stijgende werkloos
heid, het is allemaal de schuld van de
radicale hervormers.
Maar stuur dat kabinet maar eens
weg. Daar is dankzij het gemanipuleer
met de wet op de regering en de ver
nieuwing van de grondwet, een twee
derde meerderheid voor nodig. En die
is er niet. Gewoon omdat er geen echte
samenwerking tot stand kan komen
tussen de extremen van de commu
nist-nationalist Baboerin, de gematig
den van vice-president Roetskoi's par
tij en de tweehonderd partijlozen die
gemakshalve als 'moerasfractie' wor
den aangeduid. Dus speelde Jeltsin gis
teren weer met verve de rol van de
vastberaden staatsman, die de
marklhervormingen verdedigt tegen de
oprukkende Reactie. Maar wie de eco
nomische plannen van de Burger Unie
van Roetskoi en Volski vergelijkt met
het regeringsprogram, of de toespra
ken van Jeltsin en parlementsvoorzitter
Chasboelatov naast elkaar legt, komt
alleen op accent-verschillen uit.
Het gaat erom dat dit Congres, in
1990 voor een periode van vijf jaar ge
kozen, volgend jaar moet worden ont
bonden. De nieuwe ontwerp-grond-
wet, in principe aanvaard door de Op
perste Sovjet, regelt dat. Dus moeten er
machtsposities worden geregeld.
Jeltsin wil voor de na-Congresperio
de zoveel mogelijk macht in handen
houden. Zijn halve tegenstanders van
de Burger Unie willen die beperken.
Dit politieke centrum zou het liefst wil
len dat het Congres volgend voorjaar
wordt ontbonden en verkiezingen wor
den gehouden.
Dc democratische minderheid en
Jeltsin (in 1991 voor een periode van
vijf jaar gekozen) voeten daar nfici
voor. Alles wat rechts van hen staat, zo
verwachten zfji heeft immns baal hi|
verkiezingen omdat de hervormingen
zo impopulair zijn.
En ziedaar, zo komen de belangen
van Jeltsin en zijn parlementaire kwel
geesten weer bijeen. Chasboelatov
vindt het best dat Jeltsin zijn bevoegd
heden tot eind volgend jaar behoudt.
Als daarmee de situatie met het parle
ment ook maar dezelfde blijft.
De gesprekken in de wandelgangen
gingen gisteren dan ook niet over de
wenselijkheid van 'Thatchcriaans' of
'Zweeds' kapitalisme. Nee, er werd
vooral druk gespeculeerd over de vraag
of Jeltsin waarnemend premier Gaidar
zou laten vallen. „Vast wel", zei de ul
tra-conservatieve christen-democraat
Viktor Aksjoetsjits. „Laat hem Roetskoi
maar premier maken. Dat is tenminste
een echte Rus, die ook voor de opposi
tie aanvaardbaar is."
kent.
