Belasting voor milieu
enkele tientjes hoger
v-O A//i
'Wachtlijsten in ziekenhuizen hebben ook nut'
Groen Links wil naar
'opstapgeld' werkloze
Hagenaars 'vieren' oud
en nieuw verplicht thuis
Binnenland
Simons: Bezuiniging op AIDS-budget is eenmalig
Twintig overvallen
leveren 1 miljoen op
Kamer: Diesel kan cent
minder in prijs omhoog
Rechtsgeleerde: Steeds
meer zaken afgekocht
WOENSDAG 2 DECEMBER 1992
Luitjens op 14 december voor rechter
assen De rechtbank in Assen behandelt op 14 december de
verzetsprocedure die Jacob Luitjens heeft aangespannen.
Luitjens hoopt daarmee te bereiken dat zijn strafzaak opnieuw
door de rechtbank wordt behandeld, hetgeen tot vrijspraak we
gens verjaring zou leiden. Tijdens de verzetsprocedure is de
vraag aan de orde of Luitjens wel of niet heeft geweten dat de
bijzondere strafkamer van dezelfde rechtbank hem in 1948 tot
levenslangveroordeelde.
Rijk schrapt emigratiebijdrage
den haag Mensen met een laag inkomen die emigreren, krijgen
niet langer een subsidie voor de overtochtskosten. Het kabinet
wil de overheidsbemoeienis met emigratie stoppen. Vorig jaar
werd in vijftig gevallen nog een overtochtbijdrage gegeven. De
traditionele bestemmingslanden zoals Australië, Nieuw-Zee-
land, de Verenigde Staten en Canada hanteren voor de steeds
schaarser wordende immigrant een steeds strenger toelatings
beleid. Als gevolg daarvan behoort de hedendaagse emigrant tot
de groep goed opgeleide en draagkrachtige burgers. Het kabinet
vindt dat die geen extra overheidshulp nodig hebben.
Groningen weert gokkasten
Groningen De gemeente Groningen gaat fruitautomaten in ca
fetaria's en sportkantines verbieden. In cafés, bars en restau
rants zijn nog slechts twee gokkasten toegestaan. Verder geeft
Groningen geen vergunningen voor nieuwe gokhallen. De maat
regelen, die gisteren door burgemeester Ouwerkerk zijn bekend
gemaakt, moeten de toenemende gokverslaving tot staan bren
gen.
Ontslag voorzitter Fight for Life
Amsterdam De geschorste voorzitter van de stichting Fight for
Life (FFL), W. Kamp, is definitief ontslagen. Dit heeft de Amster
damse rechtbank gisteren in een civiele bodemprocedure be
slist. Na een maandenlang juridisch steekspel en verschillende
gerechtelijke procedures, moet Kamp nu het veld ruimen bij de
AlDS-stichting. Interim-manager Van Zanten en bestuurslid Van
Dorp hebben de zaak tegen Kamp aangespannen omdat deze
zich volgens het tweetal onder meer aan wanbeheer schuldig
maakte.
'Betaalde baan aantrekkelijk maken
den haag gpd
Groen Links wil werklozen die
een betaalde baan accepteren,
belonen met een premie van
maximaal twee maanden uitke
ring. Een dergelijk 'opstapgeld'
zorgt ervoor dat werklozen ac
tief op zoek gaan naar werk en
is nodig om de extra kosten
(kleding, vervoer, kinderop
vang) te dekken. Kamerlid Ro-
senmöller zal het vooorstel van
daag inbrengen bij de behande
ling van de begroting van socia
le zaken.
In het rapport 'De onderkant
van de arbeidsmarkt' vraagt
Groen Links meer aandacht
voor de 'sociale geschiedenis'
van de werkloze. De laatste ja
ren heeft volgens de partij de
nadruk te sterk gelegen op de
plichten van de werkloze (scho
ling, sancties). Het permanente
gebrek aan betaald werk en de
sociale situatie zijn daardoor
onderbelicht geraakt.
De 'opstappremie' kan uitke
ringsgerechtigden extra motive
ren. Ook schulden bij over
heidsinstellingen door wanbe
taling of fraude dienen te wro-
den kwijtgescholden zodra de
den haag anp A. Welschen gisteren bekendge
maakt. Sinds een aantal jaren
krijgen „oudjaarsnacht-rel-
schoppers" huisarrest opgelegd.
Door zoveel mogelijk raddraai
ers van straat te houden, probe
ren politie en justitie de jaarwis
seling enigszins rustig te laten
verlopen. Vorig jaar hadden
zestig Hagenaars huisarrest.
Welschen heeft de indruk dat
de aanpak succcesvol is. „Heel
zelden worden veroordeelden
weer opgepakt."
Tweeënveertig Hagenaars die
zich tijdens de vorige jaarwisse
ling schuldig hebben gemaakt
aan geweldpleging, vernieling
en in een enkel geval mishande
ling hebben de komende jaar
wisseling huisarrest. De groep
krijgt volgende week een brief
in de bus waarin zij wordt her
innerd aan de straf die de recht
bank hun in januari heeft opge
legd. Dit heeft persofficier mr.
Gemeenschappelijke I
Nieuwe heffingen om gebruik schadelijke stoffen tegen te gaan
Minister Kok (financiën) en zijn collega Alders (milieube
heer) willen een groot aantal nieuwe belastingen invoe
ren die het gebruik van bepaalde milieuschadelijke stof
fen moeten tegengaan. Binnenkort starten ambtenaren
met studies naar de mogelijkheden. Begin 1994 moeten
de belastingen van kracht worden. Voor de meeste gezin
nen betekenen de voorstellen een belastingverhoging
van enkele tientallen guldens per jaar.
den haag gpd
Kok en Alders hebben dit de
Tweede Kamer laten wetën.
Met ingang van 1 april 1993 ko
men er belastingen op grond
water en afval. De beide minis
ters onderzoeken nu belastin
gen op grind, geïmporteerd vee
voer, zware metalen, luchtver
vuiling door stikstofoxyde, zwa-
veldioxyde en ammoniak als
mede grondstoffen, waaronder
chloor.
Naar aanleiding van bezwa
ren vanuit de Kamer hebben
Kok en Alders inmiddels beslo
ten een belasting op afval te
veranderen. Oorspronkelijk zou
die belasting gelden voor alle af
val, of dat nu werd verbrand of
gestort. De belasting moest
veertien gulden per ton bedra
gen. Voor een gezin zou dat
neerkomen op zo'n tien gulden
per jaar.
Kok en Alders hebben nu beslo
ten het milieuvriendelijker ver
branden van afval bij de belas
ting te ontzien. De afvalbelas-
ting zal alleen gelden voor het
storten van afval. De belasting
wordt ook iets hoger: 18 gulden
per ton. De rekening voor een
gezin wordt daarmee ook enke
le guldens per jaar hoger.
De belasting op afval en
grondwater levert het rijk ko
mend jaar 315 miljoen gulden
op. In 1994 moet dat bedrag
stijgen naar minimaal 435 mil
joen gulden. Kok en Alders be
zien echter nog een verdere ver
hoging tot 675 miljoen gulden
in 1994. Dat staat echter nog
Door de belasting op grond
water zal een kubieke meter
water gemaakt uit grondwater
ongeveei 25 cent duurder wor
den. Voor een doorsnee gezin
betekent dat een verhoging van
de jaarlijkse waterrekening met
enkele tientjes.
werkloze een betaalde baan ac
cepteert. Anders verdwijnt al
het extra inkomen naar de te
rugbetalingsverplichtingen, wat
niet uitnodigt tot betaald werk.
Naast maatregelen om werk
lozen te stimuleren, doet Groen
Links ook voorstellen om meer
en beter werk te scheppen. In
de horeca en tuinbouw moeten
net als in de havens en de
scheepsbouw arbeidspools ko
men. Dat garandeert de werklo
ze een volledige baan tegen
CAO-loon, terwijl de werkgevers
zijn verzekerd van personeel in
de piektijden. Daarnaast moe
ten er meer werkervaringsplaat
sen komen en de sociale werk
voorziening dient te worden
uitgebreid.
Opvallend is het pleidooi voor
'job-rotationUitkeringsgerech
tigden krijgen de mogelijkheid
tijdelijk (maximaal drie maan
den) te ruilen met een werkne
mer om zo werkervaring op te
doen. De uitkering wordt inge
ruild voor het salaris. De werk
nemer gaat met onbetaald ver
lof en heeft recht op een uitke
ring. Een financiële onderbou
wing van de voorstellen ont
breekt in het rapport.
Wereld AIDS-Dag werd gisteravond in Maastricht onder andere herdacht met een fakkeltocht door het stadscentrum.
FOTO ANP FRITS WIDDERSHOVEN
maastricht «gpd
Staatssecretaris Simons (volksgezondheid)
heeft gisteren op 'Wereld AlDS-dag' in
Maastricht toegezegd dat de bezuiniging
van 1,2 miljoen gulden voor 1993 slechts
eenmalig is. „Wie had een jaar geleden ge
dacht dat we zo fors moesten bezuinigen.
Vergeleken met andere beleidsterreinen is
AIDS desondanks flink ontzien", aldus de
bewindsman.
Voorzitter E. Roscam Abbing van de Na
tionale Commissie AIDS-bestrijding
(NCAB) zei dat het een schande is dat de
rijksoverheid minder geld inzet voor de
AIDS-bestrijding. Als over tien jaar blijkt dat
de ontwikkeling slechter zal zijn dan nodig
was geweest met veel meer AIDS-doden,
dan zullen de politiek verantwoordelijken
van nu niet vrijuit gaan, meende hij.
De NCAB-voorzitter wees er ook op dat
het aantal nieuwe AIDS-patiënten niet
meer lijkt te stijgen sinds medio 1989. Er
zijn echter tekenen die weer wijzen op een
sterkere toename van geslachtsziekten en
HIV-infecties. In Amerika is dat al langer
het geval maar nu is dat ook in Nederland
een feit.
Volgens Roscam Abbing voldoende aan
leiding om ons ook hier zorgen te maken.
Hij wilde bovendien afrekenen met de ge
dachte dat nu weer meer aandacht moet
worden besteed aan de grotere 'killers' als
hart- en vaatziekten. Een AIDS-epidemie
kan een verwoestende uitwerking hebben
en daarbij verwees Roscam Abbing naar de
situatie in ontwikkelingslanden.
Vier jaar geleden besloot de Wereldge
zondheidsorganisatie (WHO) de Wereld
AIDS-Dag in te stellen om zo meer aan
dacht voor het AIDS-vraagstuk te krijgen.
Dit jaar zijn er in heel Nederland ongeveer
driehonderd AIDS-patiënten bij gekomen.
Sinds de epidemie midden jaren tachtig om
zich heen begon te grijpen, zijn in Neder
land 2.330 mensen met AIDS geteld. Velen
van hen zijn inmiddels overleden.
Door heel Nederland is aandacht besteed
aan de Wereld AIDS-Dag, maar het zwaar
tepunt lag in Maastricht, waar een symposi
um, een fakkeltocht en een benefietconcert
werden gehouden. Mathilde Santing, Paul
Haenen, Bennie Neyman en Anneke Grön-
loh traden in de stadsschouwburg op. In
Amsterdam werd de reizende tentoonstel
ling 'Visual AIDS IV' geopend: een verzame
ling affiches over AIDS uit meer dan dertig
landen.
Ook in andere landen werd volop aan
dacht besteed aan Wereld AIDS-dag. In
Londen stond een vijf meter lang condoom
naast een standbeeld van admiraal Nelson
op Trafalgar Square. In het Australische
Perth werden 147 kruizen op een druk ver
keerspunt gelegd. In Moskou hielden artsen
gratis spreekuur in het Satire theater. In Ko
penhagen dansten demonstranten verkleed
als kerstmannen rond een gigantisch con
doom en in Brazilië eisten demonstranten
meer overheidsgeld voor de bestrijding van
het dodelijke virus.
Politie houdt tien man aan
zwolle anp
Tien illegalen en uitgeproce
deerde asielzoekers van Chinese
afkomst zijn aangehouden in
verband met ruim twintig ge
welddadige overvallen op Chi
nese restauranthouders in Ne
derland en België. Ze hebben
voor meer dan één miljoen gul
den buitgemaakt Circa hon
derd mensen werden het
slachtoffer van de intimidaties
waaraan de verdachten zich
schuldig zouden hebben ge
maakt. De politie van Zwolle
heeft dat gisteren bekendge
maakt
Vanaf september 1991 steeg
het aantal overvallen op Chine
se restauranthouders in Neder
land opvallend. Eén van de mis
drijven werd op 14 april van dit
jaar in Zwolle gepleegd. Een
restauranthouder en zijn gezin
werden toen mishandeld en be
dreigd. De overvallers ontvoer
den de uitbater.
Later die dag werd het slacht
offer in Elburg aangetroffen in
de kofferbak van zijn auto. De
politie kon in verband met deze
overval drie verdachten aan
houden. Eén van hen is inmid
dels door de Zwolse rechtbank
veroordeeld tot 3,5 jaar gevan
genisstraf. De man is in hoger
beroep gegaan.
Naar aanleiding van het on
derzoek naar het misdrijf in
Zwolle besloot de politie onder
de naam Kanton' een landelijk
rechercheteam te formeren dat
vergelijkbare overvallen moest
uitpluizen. Het speurwerk leid
de vervolgens naar nieuwe ver
dachten. Het bleken allemaal
afgewezen asielzoekers van Chi
nese afkomst te zijn, die in de il
legaliteit waren gedoken. Ook
waren er uitgeprocedeerde Chi
nese asielzoekers bij.
De overvallen gingen steeds
met geweld gepaard. Men
schuwde niet ook vrouwen en
kinderen met vuurwapens of
messen te intimideren. De
slachtoffers werden veelal van
sieraden en geld beroofd en ge
boeid achtergelaten. De ver
dachten zouden zich ook schul
dig hebben gemaakt aan ver
krachting. Veel gedupeerden
hebben volgens de politie ern
stige psychische schade opgelo
pen. Uit angst voor repressailles
werd een aantal overvallen niet
aan de politie gemeld.
De overvallen werden onder
andere gepleegd in Hoorn,
Zeist, Aalten, Woerden, Cuyk,
Bleiswijk, Zwolle, Den Haag,
Rotterdam, Amsterdam en Bel
gië (twee keer).
den haag gpd
De extra verhoging van de die
selaccijns met een cent per liter
bovenop de al eerder afge
sproken verhoging van tien cent
moet niet doorgaan. CDA'er
Reitsma heeft dit gisteren voor
gesteld tijdens een kamerdebat
over het 'Belastingplan 1993'.
Hij kreeg steun van PvdA en
WD. Het voorstel scheelt het
kabinet 41 miljoen gulden aan
inkomsten.
De Kamer stelde ook voor de
accijnsverhoging op sigaretten
geleidelijker in te voeren. Door
de accijnsverhoging zou de prijs
van een pakje sigaretten op 1 ja
nuari met 35 tot 40 cent om
hoog gaan. De industrie be
schikt echter pas op 1 maart
over nieuwe accijnszegels. De
accijnsverhoging zal daarom in
de praktijk pas twee maanden
later ingaan.
PvdA'er Van der Vaart stelde
de Kamer voor pomphouders in
de grensstreek 45 dagen respijt
te geven bij het afdragen van
accijns aan de schatkist. Dit zou
hun een rentevoordeel van
10.000 gulden per jaar kunnen
geven. Het plan wordt gesteund
door de WD.
De Kamer kan instemmen
met de plannen van staatsse
cretaris Van Amelsvoort (finan
ciën) om de hoogte van een
nieuwe belasting op auto's en
motoren (BPM) niet afhankelijk
te maken van de mate waarin
een auto schoon en zuinig is.
De Kamer eiste wel snel een al
ternatief voorstel voor het sti
muleren van het kopen van
schone auto's. Bovendien wil de
Kamer dat de BPM op termijn
opgaat in de motorrijtuigenbe
lasting.
De Kamer stemde gisteren in
grote meerderheid voor het ver
dwijnen van de belasting op
frisdrank. Alleen het CDA stem
de tegen, omdat het geen ruim
te ziet op de begroting voor de
afschaffing. Van Amelsvoort ziet
niets in het verdwijnen van de
accijns.
tilburg/breda gpd
Strafzaken worden in toene
mende mate niet in de rechts
zaal maar door een schikking
van de officier van justitie afge
daan. Het komt zelfs vrij vaak
voor dat verdachten, ook al zijn
ze overtuigd van hun onschuld,
via een schikking een (forse)
boete betalen om publiciteit te
ontlopen.
Dat zegt de Tilburgse rechts
geleerde dr. mr. P. Osinga, die
een onderzoek heeft verricht
naar de afhandeling van strafza
ken. De mogelijkheid voor offi
cieren van justitie (het Open
baar Ministerie) om transacties
aan te bieden in misdrijfzaken
bestaat vanaf 1983. De recht
bank in Breda doet per jaar al
een kleine twintig procent van
de misdrijven af door schikkin
gen.
„En we willen er naar toe dat
in 1995 op zijn minst een derde
van alle zaken met transacties
wordt afgedaan. We willen zo
veel mogelijk af van vonnissen
van rechters waarin alleen maar
een boete wordt opgelegd. In
die gevallen kan de officier be
ter een schikkingsvoorstel
doen", aldus de Bredase officier
van justitie mr. W. Koops.
den haag theo haerkens
„Wachtlijsten in ziekenhuizen
zijn erg vervelend, maar zorgen
er wel voor dat specialisten en
ziekenhuizen nadenken over de
noodzaak van medische ingre
pen. Zonder wachtlijsten is de
doelmatigheid zoek, groeit de
vraag naar medische zorg onbe
lemmerd en stijgen de kosten."
Drs. A. Kroonen, verbonden
aan de Katholieke Universiteit
en het Canisiusziekenhuis in
Nijmegen, doet onderzoek naar
het ontstaan en het beheersen
van wachtlijsten. Vandaag
spreekt hij daarover op een
congres in Nijmegen.
Ziekenhuizen weten door
gaans alleen hoeveel mensen
op een wachtlijst staan en niet
hoelang ze erop staan en .voor
welke behandeling. „Staan er
veel mensen op die snel worden
geholpen of telt de lijst slechts
enkele namen van mensen die
een kleine eeuwigheid moeten
wachten op een operatie?". Dat
is een wezenlijk verschil, vindt
Kroonen.
De situatie is niet in alle zie
kenhuizen hetzelfde, maar de
wachtlijsten voor oogoperaties
zijn onbetwist het langst. Voor
een operatie van een half uurtje
om staar - vertroebeling van de
lens, die lijdt tot blindheid - te
verhelpen, geldt een wachttijd
van zes weken tot een half jaar.
Het vervangen van een heupge
wricht, een aanzienlijk ingrij
pender operatie, kan doorgaans
pas na twee maanden tot een
jaar. Keel-, neus- en oorartsen,
plastisch chirurgen, neurologen
en urologen werken ook met
wachdijsten, evenals algemene
chirurgen, die goed zijn voor
liesbreuken, darmoperaties, ge
broken botten en het verwijde
ren spataderen.
In zijn promotie-onderzoek
richtte Kroonen zich op stan-
daardingrepen. Daardoor bleef
de hartcnirurgie, die zeer gespe
cialiseerde klinische zorg vraagt
en niet eens zulke lange wacht
lijsten kent, buiten beschou
wing.
De onderzoeker vindt het
vooral van belang de wachttijd
voor de individuele patiënt te
bekorten. „Als ie snel aan de
beurt komt, is het niet zo be
langrijk of er veel mensen op
een operatie wachten." Hij te
kent wel aan dat het verschil
maakt of iemand dringend een
bypass-operatie moet onder
gaan of een staaroperatie. „Drie
maanden wachten met staar is
niet zo erg, maar een hartopera
tie verdraagt geen uitstel."
Zo worden wachtlijsten ook
gebruikt als selectiemiddel,
maar het is ook een plannings
instrument. In een klein zieken
huis waar wekelijks een heup
operatie wordt uitgevoerd, heb
ben de artsen graag een wacht
lijst van één tot twee maanden
om er zeker van te zijn dat ze el
ke maandagochtend zo'n ope
ratie kunnen doen. „Je dekt je
dan in tegen het risico dat een
patiënt griep heeft en niet kan
worden geopereerd, of dat hij
niet wil omdat zijn oudste
dochter trouwt." Overcapaciteit
lijkt aantrekkelijk, maar bete
kent wel dat de kostbare uitrus
ting van de operatiekamer niet
doelmatig wordt gebruikt en dat
een team van vijf tot zes duur
betaalde Icrachten duimen
draait. Het faat zich raden dat
dit de kosten van de gezond
heidszorg onnodig opdrijft. Het
gaat erom de balans te vinden
tussen de financiering van kost
bare voorzieningen en het wel
zijn van de mensen die daarvan
gebruik maken.
Uit onderzoek in Engeland
blijkt dat lange wachtlijsten niet
leiden tot een stuwmeer aan
operaties die nog moeten" wor
den uitgevoerd. Van sommige
operaties wordt afgezien omdat
ze te weinig opleveren. Voor de
leek is dat moeilijk te begrijpen,
geeft Kroonen toe, maar niet el
ke operatie is even hard nodig
en het effect van sommige in
grepen is ronduit discutabel.
„Afwijkingen aan de heup lei
den soms tot kromme tenen. De
orthopeed die zo'n patiënt
heeft, kan de heup opereren en
afzien van een vervolgoperatie
om de tenen recht te zetten",
legt Kroonen uit en dan is er in
eens tijd voor meer heu popera-
Maar Kroonen acht het ook
best mogelijk dat soms hele
maal van een ingreep wordt af
gezien. „Moeten ouderen die
toch al haast niet kunnen bewe
gen nog wel zo'n heupoperatie
ondergaan?", vraagt hij zich af.
„Staaroperaties zijn nagenoeg
altijd succesvol en staan niet ter
discussie, maar wat moet ge
beuren met iemand van 92 die
aan staar lijdt?".
Bij deze afwegingen gaat het
niet alleen om het belang van
de individuele patiënt. Uitstel
heeft ook maatschappelijk ef
fecten. „De buschauffeur die
drie maanden moet wachten op
een meniscus-operatie, kost de
samenleving veel geld." Toch
ziet de onderzoeker niet graag
dat mensen met een baan vóór
gaan. Dat Ruud Gullit helemaal
niet hoeft te wachten, is weer
iets anders.
Het voorstel van de bedrijfs
verenigingen om zelf extra ope
raties - buiten het ziekenhuis
budget om - te betalen, keurt de
onderzoeker af. „Dat klinkt wel
pragmatisch, maar daardoor
Drs. A. Kroonen: „Zonder wachtlijsten is de doelmatigheid zoek, groeit
de vraag naar medische zorg onbelemmerd en stijgen de kosten."
FOTO GPD CEES ZORN
ontstaat een tweede circuit en
het gevolg zal zijn, dat de artsen
en ziekenhuizen allerlei mensen
daarin schuiven. In het officiële
circuit komt dan ruimte vrij die
nieuwe vraag naar medische
zorg oproept.'
Kroonen beschouwt dat als
een aantasting van het budget
systeem dat wij kennen en
waarbij ziekenhuizen voor een
bepaald bedrag per jaar hun
werk moeten doen. „Voor elke
verrichting apart betalen, bete
kent dat de kosten volledig on
beheersbaar worden. En dat
kunnen we ons niet veroorlo
ven. Als niets gebeurt, zijn de
kosten van de gezondheidszorg
in 2025 al twee keer zo hoog als
nu omdat dan het aantal oude
ren - dat vaker er een beroep
doet op medische zorg - ver
dubbelt"
