IS
Computer bestuurt nieuw busstation
Leiden
NZH kan leren van
Eindhovense ervaring
K
Samenwerking scholen
is financieel voordelig
Wijk Zuidwest wil van
gemeente 'aanplakzuilen'
WOENSDAG 2 DECEMBER 1992
Leiden profiteert van pionierswerk in Eindhoven
Leiden kan flink profiteren
van het pionierswerk dat in
Eindhoven is verricht met
het busstation. Daarvan
zijn ambtenaren van de
Brabantse stad, hun Leidse
collega's en functionaris
sen van vervoersmaat
schappij NZH allen over
tuigd. De kans dat het
nieuwe Leidse busstation
wordt uitgerust met een
RIS, een door Philips be
dacht elektronisch reizigers
informatie systeem, is dan
ook groot, zegt de Leidse
ambtenaar R. van Nood.
LEIDEN/EINDHOVEN WIM KOEVOET
Alleen met een RIS kan een bus
station drastisch worden ver
kleind. In Eindhoven is het aan
tal perrons van 36 terugge
bracht tot 12. Neckerspoel, hei
gebied aan de noordkant van
het station, was een uitgestrek
te, onoverzichtelijke vlakte
Haastige reizigers sprintten van
het ene perron naar het andere,
op zoek naar de bussen met de
juiste bestemming. Het zoeken
werd nog eens extra bemoeilijkt
doordat de bussen hun 'achter
werk' naar het publiek hadden
gekeerd. Een treffender sym
bool voor klantonvriendelijk
heid is niet denkbaar. Al dat ge-
hol was dikwijls tevergeefs: de
bus was al weg of zou pas over
tien minuten vertrekken. De so
ciale veiligheid in het gebied
bereikte vooral 's avonds het
nulpunt. En de uitrit van het
busstation was 'black spot'
nummer één in Eindhoven.
In Leiden, zegt NZH'er J. van
Steijn is de situatie niet veel be
ter. Met de overzichtelijkheid is
het zelfs nog slechter gesteld
omdat de perrons over drie
plaatsen bij het station zijn ver
deeld. Ze zijn van elkaar ge
scheiden door zo'n beetje de
drukste verkeerswegen in Lei
den.
Het nieuwe Leidse busstation
schuift op naar de rijbanen voor
auto's op het Stationsplein. Het
gemotoriseerd verkeer gaat er in
tunnels onderdoor. De plan
nenmakers denken aan een
'waaiervormige' opstelling van
de bussen. In Eindhoven is ge
kozen voor een enkelzijdige vis
graat-opstelling. Wel komen in
Leiden net als in Eindhoven alle
bussen met de voorkant naar
het NS-station te staan.
wim koevoet
Tot op het laatste
heeft de busmaatschappij in
Eindhoven zich verzet tegen
het busstation-nieuwe stijl. De
directie kon zich niet voorstel
len dat Neckerspoel, waar in
de spits 120 bussen en enkele
tienduizenden passagiers bij
eenkomen, aan twaalf perrons
(een vermindering van 24) ge
noeg zou hebben. Ook was de
angst groot dat het computer
systeem niet zou werken.
J. van Steijn, rayonchef ex
ploitatie bij de Noord-Zuid-
Hollandse maatschappij
(NZH) verwacht niet dat de
discussie in Leiden net zo
hoog zal oplaaien. „Eindhoven
moest ermee in het diepe. Wij
kunnen Ieren van de ervarin
gen in het Brabantse land."
Ook de buschauffeurs in
Eindhoven moesten aanvan
kelijk niets hebben van het
vernieuwde Neckerspoel. In
die kringen waren volgens
ambtenaar L van der Velde,
die het project leidde, 'halte
ren' en 'stationneren' de heet
ste hangijzers. Op het nieuwe
busstation is alleen halteren
toegestaan, dat wil zeggen dat
bussen alleen maar mogen
stoppen bij de perrons om rei
zigers in- en uit te laten stap
pen.
In Eindhoven liet menig
chauffeur zijn voertuig na aan
komst op Neckerspoel een
kleine tien minuten onbe
heerd achter om even een
praatje'te maken met een eve-
nees 'stationnerende' collega's
of om een boterhammetje weg
te werken in de chauffeursac
commodatie. De dienstrege
ling liet dat eigenlijk niet toe
maar de chauffeurs werkten
de achterstanden verder op de
buslijn weer weg.
Van de Velde: „In het nieu
we dynamische perrontoewij-
zingssysteem kunnen we dit
soort dingen natuurlijk hele
maal niet hebben. Elke vier
kante meter moet optimaal
worden gebruikt."
Door het vernieuwde bus
station moest ook de dienstre
geling worden aangepast. Dat
heeft niet geleid tot slechtere
aansluitingen tussen trein en
bus. Overdag rijden de stads
bussen in Eindhoven om de
tien minuten. „Veranderingen
maken dan niet zo veel uit."
Van Steijn van de NZH
denkt dat in Leiden, waar bus
sen minder vaak rijden, wél
eens problemen kunnen ont
staan. „Maar aan voorspellin
gen waag ik me nog liever
niet."
Veel van de aanvankelijke
weerzin tegen het nieuwe bus
station met het bijbehorende
computergestuurde reizigers
informatiesysteem kwam
voort uit een Big-Brother-is-
watching-you gevoel. Van
Steijn denkt dat de NZH-
chauffeurs zich daar niet aan
storen. „Ze zijn al veel gewend
op dit vlak. Door al die came
ra's boven de perrons zitten ze
bij wijze van spreken al in de
computer."
Van Steijn vermoedt dat Lei
den ook op zo'n twaalf perrons
zal uitkomen. Boven de perrons
komen 'displays' te hangen,
waarop langs elektronische weg
het lijnnummer, de bestem
ming en de vertrektijd wordt
aangegeven.
Aan de onderkant van de bus
sen komen elektronische identi
teitskaarten te zitten. Op enige
afstand van het busstation in
Eindhoven is gekozen voor 1,5
kilometer zitten detectielus-
sen onder het wegdek. De bus
die eroverheen rijdt, verschijnt
op de computer in de verkeers
toren en krijgt direct een perron
toegewezen. De buschauffeur
én de wachtende passagier krij
gen tegelijkertijd te zien wélk
perron, evenals de verwachte
aankomsttijd.
Bij het binnenrijden van het
station, wordt de bus nog eens
'gedetecteerd'. Als daar aanlei
ding voor is, wordt alsnog een
ander perron toegewezen. De
Eindhovense gemeente-ambte
naar L. van der Velde, project
leider van het busstation, bena
drukt dat verschillende bussen
van dezelfde lijn in negen van
de tien gevallen op hetzelfde
perron terechtkomen. „We ma
ken er geen rad van anvontuur
Een kijkje vanuit de verkeerscentrale op het nieuwe busstation in Eindhoven.
FOTO REINOUT VAN CULICK
van." Als het tijd is voor een
chauffeur om te vertrekken,
springt het licht in de bestrating
voor hem op groen. „Met een
RIS hoeven de chauffeurs geen
horloge meer om.
De meeste passagiers wach
ten in Eindhoven niet bij het
perron maar op de brede voet-
gangersstrook. Vanaf deze plek
hebben ze het beste zicht op de
displays. De reizigers die wél op
de perrons wachten, hoeven
niet bang te zijn voor opspat
tend regenwater. Door speciale
afvoersystemen rond de bus
vakken, is piasvorming uitgeslo
ten.
Van der Velde: „In de spits
gaat het er hier nog steeds cha
otisch en ongedisciplineerd aan
toe. Logisch, er moet namelijk
heel veel gebeuren op een be
trekkelijk kleine ruimte. Het
grote verschil met vroeger is dat
het er nu zo ontzettend rustig
aan toe gaat. Alles friemelt langs
elkaar heen en komt vrij een
voudig op de juiste plek terecht.
Er is geen agressie, niemand
rent. En dat heeft niets te ma
ken met de Brabantse gemoe
delijkheid."
Een boom in de Leliestraat heeft de
primeur om Leidens eerste, openbare
vogeltoiiet te zijn. Maar bewoner Koos
Neuteboom is dat spuugzat. Want zijn auto
staat altijd onder die boom geparkeerd. En
dat kost hem drie wasstraten per dag.
Het relaas van
Neuteboom
klinkt uiterst
ongeloofwaardig
fflyf fantastisch: „Er
^9 B staan
verschillende
bomen in de
straat. Maar alle
vogels kiezen precies de boom
tegenover mijn huis om in te
gaan zitten. En mijn auto zit
dag en nacht onder de
vogelpoep."
Is dit een grap?... Niet in het
minst. Wie een dezer dagen
door de Leliestraat (zijstraat van
de Herenstraat) rijdt, loopt of
fietst, kan zien dat het klopt.
Beelden uit de film The Birds
van Alfred Hitchcock dringen
zich op. In de hele straat is geen
vogel te zien. Bomen, dakgoten,
daken, ze zijn vogelloos.
Vogeluid
Maar die ene boom, precies
voor het huis van Neuteboom
(toepasselijke naam overigens,
dat verzin je ook niet zomaar)
zit vol. Zwart van de spreeuwen,
die op gezette tijden worden
aangevuld met het snerpende
gekrijs van groepjes laag over-
scherende zeemeeuwen. Hoe is
het mogelijk? Neuteboom denkt
wel te weten hoe het komt:
„Een aantal buren voert die vo
gels. Die zetten hele schalen
met brood neer. Als je een vo
gelliefhebber bent, hang dan
wat vetbolletjes op. Maar niet
dit."
Neuteboom heeft in 1967 een
ernstig auto-ongeluk gehad. Als
gevolg daarvan is hii slecht ter
been en kreeg van de gemeente
een invalidenparkeerplaats,
keurig voor zijn huis. En du$
precies onder de gewraakte
boom: „Drie keer per week
moet de hogedrukspuit erop.
Dat kost me vijf gulden per keer
en het is niet milieuvriendelijk.
Op deze manier worden 23
'ruggen', want dat kostte mijn
auto twee jaar geleden, naar de
knoppen geholpen. Maar zover
laat ik het niet komen, 't Is zon
de, maar die boom moet weg.
De gemeente moet er maar een
kleintje voor in de plaats zet
ten."
Vogelazer
De gemeente noch de politie
weten echter met deze bijzon
dere speling der natuur raad.
Een boom kappen vindt men
wel erg drastisch. Er werden
twee takken gesnoeid, maar
daar lieten de vogels zich niet
door ontmoedigen en dus schij-
ten ze er nog steeds lustig op
los, op de Opel Corsa van Neu
teboom. En als er iets funest is
voor de lak, dan zijn het de zu
re, inbijtende vogelklodders.
De hele, absurde situatie heeft
al tot onverkwikkelijkheden ge
leid: „Ik moet je eerlijk beken
nen dat ik de buurman al een
Kaar klappen voor z'n hoofd
eb verkocht. Hij loopt nu wel
voor me om, maar hij voert nog
steeds de vogels met hele pak
ken brood", aldus Neuteboom
die verder regelmatig telefoon
tjes met gemeente en politie
voert die op z'n zachtst gezegd
onvriendelijk van toon zijn.
Neuteboom is nu desperaat:
„Als die boom niet weggaat, hak
ik 'm zelf om. Ik zou ook zo'n
ouderwets, grijs dekzeil over
m'n auto kunnen spannen,
maar dat staat niet, dat is geen
porem. En mijn invalidenplaats
wat verschuiven kan ook niet,
want ik mag maar een paar me
ter lopen."
Vogeletterd
De gemeente heeft in deze
Koos Neuteboom bij het doelwit v
kwestie de wijsheid nu eens niet
in pacht. Extern advies moet
komen van de Vogelbescher
ming, in de persoon van Nico
de Haan: „Ik ken dit soort situa
ties. Gebeurt wel vaker. Spreeu
wen zoeken een vaste slaap
plaats. Als een plek ze bevalt,
omdat er veel horizontale tak
ken in een boom zitten of om
dat er veel voedsel in de buurt
is, dan blijven ze komen. De
doorvoede dieren trekken weer
hongerige soortgenoten aan via
hun eigen communicatiesys
teem. En zo blijft die ene plaats
altijd bezet", legt de vogelken
ner uit.
i de plaatselijke vogelstand: „Op deze manier worden wel 23 ruggen naar de knoppen geholpen."
FOTO JAN HOLVAST
Het verjagen van de vogels, in
de hoop de boom te redden,
geeft volgens De Haan proble
men: „Elders in het land is het
geprobeerd met het afspelen
van angstschreeuwen of door
lichtkogels af te schieten. Maar
dat helpt vaak ook niet. Het ver
jagen kost veel energie met als
resultaat dat ze alleen maar een
boom verder gaan zitten. Meeu
wen zijn veel makkelijker te ver
drijven. Die moet je gewoon
niet meer voeren. Dat hoeft is
deze tijd van het jaar sowieso
niet. Pas als het flink vriest, heb
ben ze wat nodig", aldus De
Haan.
Vogeluk
Het laatste woord is toch aan de
gemeente. Aan H. Kuhn, ambte
naar van de afdeling Groen:
„Wat moet je? Elke boom om
hakken waar een vogel in zit?
Dan kunnen we in Leiden nog
wel even vooruit. Het belang
rijkste is dat er niet meer wordt
gevoerd en daar hebben we met
de wijkmeester contact over ge
had. Daarbij zullen we kijken of
we de parkeerplaats toch niet
iets kunnen opschuiven, of om-'
draaien. Maar misschien geven
we die meneer ook een paar
vuurpijlen. Dat hebben we op
de Singel ook een keer gedaan.
Dat wil nog wel eens helpen."
Maar dat is in deze tijd van het
jaar niet nodig. Als Koos Neute
boom nog een maandje geduld
heeft, zullen de overlast van het
gevogelte en hun uitwerpselen
vanzelf verdwijnen. Want je kan
er donder op zeggen dat de
beesten in de nacht van 31 de
cember op 1 januari flink zullen
schrikken. (LL)
Roy Klopper en Lornan Leefrmm
Jaarlijks half miljoen gulden extra
leiden^frank buurman um tot en met mavo. Tot nu toe
stapten de leerlingen van het
gymnasium en atheneum na de
derde klas over naar de vesti
ging Mariënpoelstraat.
De verwachting is dat de
'Burggravenlaan' vestiging zal
uitgroeien tot een school voor
circa 1000 leerlingen. In het
Leidse Houtkwartier zullen het
Agnes College en de vestiging
Marienpoelstraat van het Bona-
venturacollege samengevoegd
worden tot een school voor
gymnasium tot en met mavo.
De samenvoeging leidt tot een
aanzienlijk rendabeler inzet van
mensen en middelen. Deze
school zal volgens de huidige
prognoses uitgroeien tot een
school van circa 1200 leerlin
gen.
Scholengemeenschap De
Leidse krijgt meer mogelijkhe
den voor de uitbouw van het
voorbereidend beroepsonder
wijs: basisvorming en beroeps
voorbereidende vakken. De
school zal worden gereorgani
seerd, en de mogelijkheden van
de opleidingen zullen worden
uitgebouwd en aangepast aan
de moderne techniek.
De mavo Johannes XXXIII in
Roelofarendsveen gaat door de
samenwerking een onderbouw
bieden voor leerlingen avo en
vwo. Alle leerlingen in Alkema
de zullen in de toekomst dicht
bij huis voortgezet onderwijs
kunnen volgen. Na de derde
klas zullen havo- en wvo-leer-
lingen overstappen naar het Ag
nes/Bonaventuracollege in Lei
den. Met deze verruiming van
het onderwijsaanbod zal enige
tijd gemoeid zijn.
De samenwerking tussen de ka
tholieke scholen voor voortge
zet onderwijs in Leiden en
Roelofarendsveen levert jaarlijks
een extra subsidie op van een
half miljoen gulden. „Dat geld is
met name voor de kleine scho
len hard nodig om te kunnen
overleven", stelt rector Th. A.
Pleij van het Leidse Bonaventu
racollege. Zijn school gaat sa
menwerken met het Leidse Ag-
nescollege, scholengemeen
schap De Leidse en de mavo Jo
hannes XXIII in Roelofarends
veen. De bundeling levert finan
cieel voordeel op omdat het rijk
extra geld wil geven voor scho
len die alle onderwijstypen in
zich verenigen.
De samenwerking is deze
week officieel bekrachtigd. De
medezeggenschapsraden van
de scholen en het ministerie
van onderwijs moeten nog hun
goedkeuring geven, maar op dat
punt verwacht Pleij weinig pro
blemen. „De zaak is voor 95
procent rond." De samen wer-
lting werd overigens al in mei
van dit jaar aangekondigd, maar
omdat de richtlijnen ten aan
zien van de extra subsidie door
het ministerie nog niet waren
vastgelegd kon de zaak pas eind
november worden beklonken.
De scholen krijgen straks een
centrale leiding, maar mogen
een groot aantal zaken zelfstan
dig regelen. Het is verder de be
doeling dat de vestiging van het
Bonaventuracollege aan de
Burggravenlaan zal uitgroeien
tot een school met een volledig
onderwijsaanbod van gymnasi-
huis-aan-huis-bladen in mo
gen. Wat reclamefolders betreft
werkt dit goed. Maar in de prak
tijk krijgen deze huizen per ver
gissing ook geen kranten in de
bus, omdat de bezorgers soms
het onderscheid in stickers niet
kennen. Op die manier blijven
de bewoners verstoken van ge
meentelijke informatie die via
een huis-aan-huis-blad wordt
verspreid.
De Stichting Leefbaar Zuid
west adviseert daarom de ge
meente om zuilen te plaatsen.
Daarmee wil ze ook een bijdra
ge leveren aan de gemeentelijk
actie om papierverspilling tegen
te gaan. Ambtenaar S. Roels kon
vanochtend nog geen commen
taar leveren op het idee, omdat
ze de brief van de Stichting nog
niet heeft ontvangen.
In de wijk Leiden Zuidwest
moeten publiciteitszuilen ko
men, waarop de gemeente haar
mededelingen kwijt kan. Vol
gens de Stichting Leefbaar
Zuidwest is dit de beste manier
om de burgers van informatie te
voorzien, zo schrijft zij aan de
gemeente.
Aanleiding voor het advies is
de actie die de wijk voert om
ongevraagd drukwerk tegen te
gaan. Daartoe hebben veel be
woners in de wijk een sticker op
hun brievenbus. Sommigen
hebben er een die aangeeft dat
er helemaal geen ongevraagde
post in de bus mag. Anderen
hebben een sticker op de bus
die duidelijk moet maken dat er
geen reclamefolders, maar wel
vrije tijd
Milieu-bewust
De zorg van de mens voor het
milieu staat op maandag 7 de
cember centraal tijdens het ge
sprek in 'de maaltijd op water
en brood'. Mieke Weterings,
een interieurontwerpster, geeft
voorbeelden van milieubewust
bouwen. De maaltijd is gratis en
duurt van 18.00 uut tot 19.30
uur. Plaats van samenkomst:
Knooppunt voor Jongerenpas
toraat en Diakonaat, Oude Rijn
44b. Inlichtingen bij Jan Jetse
Bol, 071-120070.
Zelfhulp
Fort-Leiden houdt op 7 decem
ber een informatie-avond over
de zelfhulpgroepen voor vrou
wen die in januari van start
gaan. Vrouwen die hun eigen
vaardigheden willen ontwikke-
len, kunnen vanaf 19.45 uur te
recht in het Vrouwen Gezond
heidscentrum Hara aan de Bo-
nairestraat 4.
Kruiswerk en Aids
Het Leidse HlV-café houdt op
maandagavond 7 december een
thema-avond over aids en
Kruiswerk. Een wijkziekenver
zorgende leidt het thema in. De
bijeenkomst begint om 20.00
Tentoonstelling
Kinderen van peuterspeelzaal
'Floddertje' stellen hun kunst
werken ten toon aan de Middel
stegracht 85. Van 7 tot en met
18 december kunnen opa's,
oma's, vaders, moeders, broer
tjes en zusjes tussen 9.00 uur en
12.00 uur komen kijken. Op
woensdagmiddag om 13.30 uur
is er voor de kinderen een voor-
leesmiddag.
Cursussen
In het Leidse Volkshuis gaan
weer type-en computercursus
sen van start. Een korte cursus
MS DOS begint op 7 december
en kost 90 gulden. Een basis
computercursus begint op 10
december. Kosten: 125 gulden.
Meer informatie via telefon-
nummer:071- 149180.
burgerlijke stand
Leiden
Overleden J.C. van Hoof. geb. 22 nov.
1915. man L. Stakenburg, geb. 4
maart 1913, man S.E. Hartman, geb.
27 nov. 1912, geh. gew. met A. van den
Heuvel G.M. Bakker, geb. 29 nov.
1947. vrouw A. den Duik. geb. 31 mei
1909, man J. van Alpben, geb. 16 jan.
1933, man* J.B. Blankenstein, geb. 14
sept. 1954, man K. Cagli. geb. 12 mei
1931, man *G.J. van den Berg. geb 25
mei 1927, man*J.E M. Pieters. geb. 4
febr. 1928, man J.W.M. Verbonk, geb.
8 dec. 1930, geh, gew met W H. van
der Hoeven P. Siere, geb. 4 sept.
1911, geb. gew met E.A. Favier*S.
Ramak.geb. 15juni 1924. man*T N.
Liauw, geb. 26 jan. 1924. geh. gew.
met T. Dumas A. Edmg, geb. 4 |an.
1919, man J. Uyttenboogaart, geb. 26
dec. 1915. geb. gew met W van Gelte-
cum L Duneux. geb. 1 mei 1921.
echtg. van L. Guijt H. Russchenberg,
geb. 24 dec. 1922, man J. de Jong.
geb. 6 nov. 1913, geh. gew. met R.B.
Weirenbach C.W.A. de Jong. geb. 24
april 1920, man M.S. van Werkhoven,
geb. 29aug. 1916, geb. gew met W A.
Verboog A C Wiemer. geb. 5 nov.
1928, man W. Sirach, geb. 9 aug.
1904.geb. gew metC. Robbers* A.
Heerikhuisen. geb. 21 juni 1900. geh.
gew. met I. Boom J.C. Spoelstra. geb.
28 april 1921, geb. gew. metA.de
Graaf M.S. Metselaar, geb. 28 sept.
1907. vrouw C.G.S. de Boer. geb 6
juni 1911. geh gew. met W M Flim*J.
Sjardiin.geb. 25april 1911. man*
A.G Opstal, geb. 28 mei 1921. echtg.
van C. Kralt M A. Ko^ak. geb 5 maart
1961, man*C.M. Zoetemelk, geb. 3
jan 1914, vrouw* A. FnU. geb. 14 okt.
1909, geh gew met A.LJ. Nipius
J A. Schmits. geb. 13 okt. 1938. man
G. Francken. geb. 4 maart 1901. geh
gew. met W van Vliet E.M Smits. geb.
23 april 1924, echtg. van G. van Kalke
ren* B W M de Korte. geb. 18feb.
1935, man
