■te
Noodtoestand Venezuela
JÏP-
Lepe Takeshita
overleeft verhoor
Opperste Sovjet verwerpt
hervormingsplan Gaidar
Buitenland
Voor- en tegenstanders
abortus claimen zege
Sir k»
Woensdag Geen voortgang op weg naar 'Edinburgh'
praat ANC EG worstelt met geld
met regering voor nieuwe plannen
Smartegeld
voor Franse
slachtoffers
vuil bloed
Grootste kerstmarkt
Verscheurde families drie uur herenigd
'Militairen
Burundi
schuldig aan
bloedbad'
ZATERDAG 28 NOVEMBER 1992
Drie moordenaars onthoofd
riyadh In drie steden in Saudi-Arabië zijn gisteren na het mid
daggebed twee Bengalezen en een Sudanees in het openbaar
onthoofd. Dat gebeurde nadat ze door islamitische rechtbanken
ter dood waren veroordeeld wegens moord. De terechtstellingen
hadden plaats in Jeddah, Qassim en Taif, aldus de Saudische
staatsradio.
Aardbeving treft Los Angeles
los anceles Een aardbeving met een kracht van tussen de 5,1 en
5,3 op de schaal van Richter heeft gisteren Los Angeles in de
Amerikaanse staat Californië getroffen. Wolkenkrabbers stonden
te schudden, maar er zijn geen berichten over grote schade of
slachtoffers. Het Amerikaanse Geologisch Instituut sprak van
een „middelmatige aardbeving".
OPEC-ministers bereiken akkoord
wenen De Organisatie van Olie-Exporterende Landen (OPEC)
zal in het eerste kwartaal van 1993 maximaal 24,9 miljoen vaten
olie per dag produceren. Dat hebben de olieministers van de lid
staten gisteren na afloop van hun driedaagse bijeenkomst in
Wenen bekendgemaakt. De produktiebeperking, die al op 1 de
cember ingaat, moet leiden tot een hogere prijs. De richtprijs
van de OPEC bedraagt 21 dollar per vat van 159 liter. De huidige
prijs ligt daar ruim 2,50 dollar onder. Momenteel bedraagt de
dagelijkse produktie 25,25 miljoen vaten.
Geld voor baggeren Hong Kong
den haag De ruim negen miljard Hong Kong-dollar, die de bag-
gerorder voor het nieuwe vliegveld in Hong Kong kost, is be
schikbaar. De commissie financiën van de Wetgevende Raad,
het parlement van Hong Kong. heeft gisteren besloten (omgere
kend) ruim 1,9 miljard gulden, uit de reserves van de eilandstaat
te putten. De commissie zei gistermiddag 'ja' tegen het bouwrijp
maken van het eiland Chek Lap Kok voor de aanleg van het
vliegveld. Een consortium waarin de Amstelveense baggeraar
Ballast Nedam deelneemt, was al eerder aangewezen voor de
uitvoering van de klus. Ballast verwacht een omzet van ongeveer
400 miljoen te hebben aan zijn aandeel.
Agent gepakt wegens moord op vrouw
madrid Een 25-jarige agent van de Spaanse Guardia Civil blijkt
verantwoordelijk voor de moord op een 33-jarige Dominicaanse
immigrante. Hij is inmiddels gearresteerd. De moord, op 13 no
vember aan de rand van Madrid gepleegd door vier gemaskerde
mannen, was voor veel Spanjaarden aanleiding te demonstreren
tegen racisme en buitenlanderhaat.
'Landbouwakkoord kost Duitse banen'
bonn» Het vorige week gesloten landbouwakkoord tussen de
Europese Gemeenschap en Verenigde Staten zet in Duitsland
200.000 a 300.000 banen op de tocht.-Dat heeft de directeur van
de Duitse Federatie van Boeren, Helmut Bom, gisteren gezegd
in een radio-interview. Bom zei dat het banenverlies niet be
perkt blijft tot de landbouw. Ook andere sectoren zoals de land
bouwmachine-industrie en de chemische industrie zullen ar
beidsplaatsen kwijtraken. Duitse boeren gaan aanstaande dins
dag in Straatsburg protesteren tegen het akkoord.
Onrast nog steeds niet geheel voorbij
De poging tot staatsgreep door opstandige militairen in
Venezuela lijkt mislukt, maar de rust is in de hoofdstad
Caracas nog allerminst teruggekeerd. De regering heeft
inmiddels de noodtoestand afgekondigd.
willemstad stella van run
correspondent
Op de televisie verklaarde de
ene na de andere minister dat
de regering de zaak volledig in
de hand heeft. Maar gister
avond gingen de bombarde
menten op luchthavens en het
paleis van president Perez nog
door.
Aanhangers van kolonel Hugo
Sanchez namen gisterochtend
de televisiezender Kanaal 8 over
en zonden onder meer een vi
deoband uit met een oude toe
spraak van Sanchez. Deze kolo
nel was ook al betrokken bij de
vorige couppoging, op 4 februa
ri, en zit voor zover bekend nog
steeds gevangen. Intoespraken
speelden de rebellen in op de
grote ontevredenheid die leeft
onder de Venezolanen over de
harde economische sanering
die de regering doorvoert
De coup leek snel voorbij
toen president Perez op televi
sie verscheen en verklaarde dat
alles onder contriöe was. Maar
dat bleek nogal voorbarig.
De rebellen bij Kanaal 8 ga
ven zich weliswaar over, maar
het bleek anderen te zijn gelukt
enkele vliegtuigen te stelen. Ze
voerden bombardementen uit
op luchthavens bij Caracas en
Maracaibo en op het inmiddels
zwaar beveiligde presidentieel
paleis Milaflores. Ook in Cara
cas zelf waren hier en daar nog
onlusten op straat gaande. In
een gevangenis brak een op
stand uit.
Het is niet duidelijk hoeveel
doden en gewonden tot nu toe
bij de schermutselingen zijn ge
vallen, maar het lijken er zeker
enige tientallen.
Op Curasao wordt er reke
ning mee gehouden dat Vene
zolaanse rebellen naar Curasao
willen uitwijken. Dat Antilliaan
se eiland is in het verleden va
ker een toevluchtsoord geweest
voor gevluchte leiders of op
standelingen uit het op slechts
zestig kilometer afstand gelegen
Venezuela. Als een landing zon
der toestemming gebeurt, zal de
regering stappen ondernemen.
Welke dat zijn, is geheim.
Abortus raag niet in Ierlandwel elders
Zowel voor- als tegenstanders
van abortus eisten gisteren in
Ierland de overwinning voor
zich op in het referendum over
de abortuskwestie. Tegenstan
ders deden dat omdat de kie
zers het voorstel hebben ver
worpen abortus toe te staan als
het leven van de moeder door
de zwangerschap wordt be
dreigd. Voorstanders benadruk
ten juist dat de bevolking ja zegt
tegen een voorstel om aan Ierse
vrouwen informatie beschik
baar te stellen over mogelijkhe
den om in het buitenland abor
tus te laten plegen. Bovendien
zeiden de kiezers ja tegen het
recht
buitenland een abortus te on
dergaan.
Naarmate er gisteravond
steeds meer stemmen waren
geteld, werd bovendien steeds
duidelijker hoe groot de verkie
zingsoverwinning van de La
bour Party is. Hoewel de Fianna
Fail van premier Reynolds mei
voorlopig 50 zetels nog steeds
de grootste partij blijft, stoomde
Labour op naar de tweede
plaats met 30 zetels. De tradi
tioenel nummer twee in het Ier
se partijlandschap, Fine Gail,
kwam niet verder dan 28 zetels
toen gisteravond laat bijna 95
procent
geteld.
t" tokyo elbrich fennema
correspondent
Wekenlang had de oppositie in
het parlement gezeurd om de
Japanse oud-premier Takeshita
onder ede te mogen doorzagen
over zijn banden met de onder
wereld, zijn contacten met ex
treem-rechts, de zeven miljoen
gulden die zijn mentor voor
hem uitgaf om zijn verkiezing
tot premier te bewerkstelligen
en de malafide zakenman die
dat geld had verstrekt.
Deze week was het dan zover.
De Japanse nationale televisie
zond de ondervraging rechts-
streeks uit en de kijker kon zich
enkele uren vergapen aan hoe
een van 's lands leepste politici
wegkwam met vage antwoor
den op vage vragen. De samen
vatting is simpel. Alle onregel
matigheden hadden zich zon
der medeweten van Takeshita
afgespeeld. En Takeshita was
niet van zins om afstand te
doen van zijn parlementszetel
om zo te boeten voor zaken
waarvan hij niets had geweten.
'Onweer zonder regen', zo
vatten de kranten het bondig
samen met een Japans spreek
woord. De donder, dat waren de
\Tagenstellers die met gezwol
len stem vol verontwaardiging
hun vragen op Takeshita af
vuurden. Maar net leverde niets
vruchtbaars op.
De wat meer op schandaal
beluste weekbladen doen sug
gesties om Takeshita eens seri
eus aan te pakken. Centraal
hierin staat de verklaring van de
gearresteerde zakenman Wa
tanabe over het geld dat hij
heeft opgehoest en de contac
ten die hij heeft gelegd met de
onderwereld om een einde te
maken aan een lastercampagne
tegen Takeshita. De oppositie
partijen zijn er echter nog niet
in geslaagd de vinger op de zere
plek te leggen. Daarmee hebben
ze hun imago bij het Japanse
publiek eerder geschaad dan
opgevijzeld. Want dat publiek
zou die gladde Takeshita wel
eens willen zien spartelen.
Oekraïne zwengelt privatisering aan
moskou «AP-Rtr-PPA
Het Russische parlement heeft gisteren het pro
gramma van waarnemend premier Gaidar voor
de bestrijding van de economische crisis afgewe
zen. De uitslag stemming in de 252 leden tellende
Opperste Sovjet was 137 tegen, 20 voor en 13 ont
houdingen. Daags voor de stemming kondigde
minister van economische zaken Netsjajev aan
dat de regering het plan aan het voltallige Con
gres van Volksafgevaardigden zou voorleggen als
het door de Opperste Sovjet zou worden afgewe
zen. Alle leden van de Opperste Sovjet hebben
echter ook zitting in het Congres en de Opperste
Sovjet beheert bovendien de agenda van de bij
eenkomst. Het 1.042 leden tellende Congres komt
dinsdag bijeen.
„Ik denk dat ze deze strijd gaan verliezen", zei
Gaidar gisteren, nadat zijn tegenstanders zijn
economische programma hadden verworpen.
Intussen heeft het bureau van Jeltsin bekendge
maakt dat de president opdracht heeft gegeven
tot privatisering van. alle staatsoliemaatschappij-
en. Nadere bijzonderheden zijn echter niet ge
meld.
De inwoners van Oekraïne krijgen een speciale
bankrekening met ongeveer 75 gulden waarmee
ze naar eigen keuze belangen in staatsonderne
mingen kunnen kopen. Dat heeft het officiële
Oekraïnse persbureau Oekrinform gisteren ge
meld. De regering in Kiev heeft voorts plannen
om cheques uit te geven waarmee de bevolking
land kan kopen.
Het persbureau ITAR-TASS maakte gisteren be
kend dat het parlement van Tadzjikistan gisteren
besloot het presidentiële systeem af te schaffen.
Tevens besloot het de communistisch gezinde
Abdoelladsjanov te benoemen tot premier. Hij zal
naar verwachting vandaag de samenstelling van
zijn kebinet bekend maken.
van nuysenburc brussel peter de vries
Het ANC en de Zuidafrikaanse
regering komen volgende week
op een geheime plaats bijeen
om de onderhandelingen over
een nieuw politiek bestel vlot te
trekken. Het 'bosberaad' duurt
van woensdag tot vrijdag. Voor
januari staat een tweede over
legronde op het programma.
Dit heeft de secretaris-gene
raal en belangrijkste onderhan
delaar van het ANC, Ramapho-
sa, gisteren meegedeeld na een
ontmoeting met minister
Meyer, de voornaamste 'rege
ringsonderhandelaar.
Belangrijkste agendapunt zal
het tijdschema zijn dat moet
leiden tot de eerste non-raciale
verkiezingen in de geschiedenis
van het land. President De Klerk
stippelde donderdag een tijd
pad uit, dat voorziet in verkie
zingen voor een Grondwetge
vende Vergadering, die de nieu
we democratische Grondwet
opstelt, en een overgangsrege
ring van nationale eenheid in
het voorjaar van 1994. Het ANC
zei al meteen dat het volgens
haar allemaal veel te traag gaat.
Deze beweging meent dat vol
gend jaar maart al verkiezingen
kunnen worden gehouden.
correspondent
De Europese Gemeenschap is
tot op het bot verdeeld over de
manier waarop de Tekening van
Maastricht' moet worden be
taald. Alles draait om de vraag
hoe het geld moet worden op
gebracht voor een ambitieus
plan om de EG-uitgaven de ko
mende jaren sterk te laten
groeien. Mede door wat minis
ter Van den Broek (buitenlandse
zaken) „Britse halsstarrigheid"
noemt, dreigt een mislukking
van de komende Europese top
conferentie, op 11 en 12 decem
ber in de Schotse hoofdstad
Edinburgh. Daar hadden de re
geringsleiders na een lange pe
riode vol tegenslag de gelederen
weer willen sluiten.
Een voorbereidende bijeen
komst in Brussel van de 24 mi
nisters van buitenlandse zaken
en van financiën werd gisteren
echter geheel overheerst door
nieuwe financiële tegenvallers
en door de weigering van Lon
den om te praten over de Britse
korting op de jaarlijkse EG-con-
tributie. Voorzitter Delors van
de Europese Commissie be
klaagde zich er tijdens de bij
eenkomst over dat de 'geest van
samenwerking' uit Maastricht
Het Hof van Beroep in Parijs
heeft 20 Fransen schadevergoe
ding toegekend omdat ze door
transfusiebloed zijn besmet met
het HIV-virus dat AIDS veroor
zaakt. In totaal wordt 15 mil
joen franc (drie miljoen gulden)
uitgekeerd.
Mensen die al AIDS hebben,
krijgen het hele bedrag ineens.
De anderen krijgen nu drie
kwart van de schadevergoeding.
Het smartegeld is onder meer
toegekend wegens „de proble
men die ontstaan door verkor
ting van de verwachte levens
duur, vrees voor lijden en ver
storingen van het gezinsleven
en het maatschappelijk leven".
In Frankrijk is een schandaal
ontstaan omdat mensen trans
fusies kregen, terwijl medici
konden weten dat het bloed
waarmee dat gebeurde niet te
vertrouwen was.
Neurenberg» Duitslands grootste en beroemdste
kerstmarkt is gisteravond geopend. Dat gebeurde
door het verschijnen van een 'gouden' kerstkind, ge
flankeerd door twee 'engelen'. Traditiegetrouw werd
de opening bijgewoond door vele duizenden binnen-
en buitenlandse toeristen en inwoners van Neuren
berg. FOTO •Rti WOLFGANG RATTAY
volledig zoek is. Delors kwam
ook met een vervelende bood
schap. De landbouwuitgaven
van de EG dreigen voor het
eerst sinds jaren weer uit de
hand te lopen. Door de onrust
rond de wisselkoersen en door
de tegenvallende economische
groei wordt de landbouwbegro
ting in 1994 met 3,45 miljard
gulden overschreden.
De tegenvaller komt bovenop
een toch al duur en omstreden
begrotingspakket dat Delors
voor de komende vijf jaar had
opgesteld. De in Maastricht af
gesproken hulp aan de arme
zuidelijke lidstaten, extra geld
voor milieu-, regionaal en soci
aal beleid en meer steun aan
Oost-Europa zou de EG in vijf
jaar moeten laten stijgen van
155 naar 200 miljard gulden.
Engeland weigert bovendien
haar jaarlijkse korting op de EG-
contributie van vijf miljard gul
den ter discussie te stellen.
Tijdens de vergadering bleek
zelfs het begin van een compro
mis over de financiering onmo
gelijk. Een tussenvoorstel van
de Britse voorzitters om de uit
gaven in zeven jaar naar 175
miljard gulden te laten stijgen,
viel niet in goede aarde bij de
zuidelijke landen.
„Staat mijn huis er nog?" „Heb
je nieuws van mijn broer?" Ze
worden onmiddellijk overstelpt
met vragen, de 57 inwoners van
Vrlika, Knin en Kijevo die giste
ren na ruim een jaar van ge
dwongen scheiding kortstondig
werden herenigd met hun ver
dreven of gevluchte familie.
Drie uur lang mogen zij met
elkaar praten, in een restaurant
in Hrvace bij Sinj, een paar kilo
meter buiten de door Serviërs in
Kroatië uitgeroepen 'Servische
republiek Krajina'. Daarna zal
onverbiddellijk opnieuw een
pijnlijk afscheid volgen. De Ser
vische autoriteiten hebben te
kennen gegeven dat als ook
maar iémand de bus terug zal
'missen', deze eerste reünie ook
de laatste is.
De emoties lopen hoog op als
de bus met meest oudere men
sen bij het restaurant arriveert,
waar een paar honderd familie
leden zich hebben verzameld.
Nog voordat ze elkaar daadwer
kelijk in de armen sluiten, roe-
Het weinige dat nog restte
aan stroom, gas en water in
het inmiddels in vrieskou ge
dompelde Sarajevo is giste
ren uitgevallen. De Verenig
de Naties onderhandelden
met de Serviërs rond de
Bosnische hoofdstad om re
paraties te kunnen uitvoe
ren. Gistermiddag kregen al
leen ziekenhuizen een uur
lang stroom en water.
Een VN-konvooi dat 180
ton hulpgoederen wil bren
gen naar een andere door
Serviërs belegerde stad, Sre
brenica, waar 70.000 inwo
ners en vluchtelingen van
honger dreigen te sterven,
moest weer onverrichterzake
terugkeren. Honderden joe
lende burgers blokkeerden
een brug op de route.
pen en gebaren familieleden in
en buiten de bus naar elkaar.
Gaat het goed? Een duim om
hoog. Tranen en veel zakdoe
ken. Een oma uit Knin wijst op
haar kleinzoon. Zó groot gewor
den! Ze lacht en huilt tegelijk.
Als iedereen de bus uit is, wor
den pakjes en vooral brieven
uitgewisseld. Ze worden snel
opengescheurd, gelezen, herle
zen. Even snel worden antwoor
den teruggeschreven.
De ontmoeting, een initiatief
van de plaatselijke Rode-Kruis
organisaties in Sinj en Knin, is
een delicate aangelegenheid.
De pers wordt daarom maar lie
ver niet te woord gestaan. „Ik
heb familie aan beide kanten,
begrijpt u." Sommigen zeggen
dat ze onder de Serviërs een
goed leven hebben, ook al is be
kend dat een aantal Serviërs
steelt als de raven, er te weinig
eten is, de industrie voor het
grootste deel plat ligt en water
en stroom schaars zijn.
Op papier mag in het gebied
alleen nog de Servische politie
een wapen dragen. In de prak
tijk betekent he dat zowat iede
re Serviër tot politieman is ge
bombardeerd. Kenyaanse VN-
troepen moeten erop toezien
dat Kroaten en Serviërs elkaar
niet opnieuw te lijf gaan, maar
geweld en intimidatie gaan on
verminderd door.
Dat het in deze atmosfeer
mogelijk is'gebleken een reünie
te organiseren, noemt de Ne
derlandse EG-waamemer Wim
van den Bos „een stap in de
goede richting. Als deze dag
zonder problemen verloopt, en
daar ziet het wel naar uit, kun
nen er in de toekomst meer
ontmoetingen volgen".
De ontmoeting doet nog het
meest denken aan bezoekuur in
een gevangenis. Als de drie uur
om zijn, vloeien nog meer tra
nen dan bij het weerzien. Moe
ders en broers, nichten en tan
tes worden nog een laatste keer
omhelsd. Een laatste brief wordt
door een open raam de bus in
gegooid. Dan gaat het terug
naar 'bevrijd Krajina'. Einde van
een ontsnapping.
nairobi frans van den houdt
correspondent
Militairen van het regeringleger
van de Oostafrikaanse staat Bu
rundi hebben eind vorig jaar
meer dan duizend burgers afge
dacht De slachtoffers behoor
den tot het Hutu-volk, dat is
Burundi veelal wordt gediscri
mineerd. Die beschuldiging
heeft de mensenrechtenorgani
satie Amnesty International gis
teren geuit. Amnesty dringt er
bij de regering van Burunai op
aan onmiddellijk actie te onder
nemen tegen de betrokken sol
daten.
De bloedige wraakacties von
den precies een jaar geleden
plaats, nadat de rebellcnorgani-
satie Palipe Hutu, die voor de
rechten van haar st.imlrdn:
vecht, aanvallen had uitgevoerd
op regeringsdoelen in het noor
den van het land en de hoofd
stad Bujumbura.
Volgens Amnesty Internatio
nal verdwenen tegelijkertijd ve
Ie mensen, van wie later bleek
dat ze zonder proces in de ge
vangenis waren gegooid, ge
marteld en in een aantal geval
len gedood. Het ging hier vrij
wel steeds om Hutu's, die welis
waar de grootste bevolkings
groep vormen in Burundi, maar
m bh m toren wn de déi
schappij worden achtergesteld
bij de Tutsi's, die de dienst uit
maken in de regering.
In een gisteren gepubliceerd
nppoil Mn Amnart) dn de n
gering van president Buyoya
sinds vorig jaar nauwelijks is
opgetreden tegen de martelen
de en moordende militairen
Een paar soldaten zijn welis
waar opgepakt, maar niet be
recht. De overheid heeft overi
gens wel toegegeven dat het le
ger burgers heeft gedood, maar
spreekt over een aantal van
rond de 500.
Amnesty International be
sc huldigt voorts ook Palipe
Hutu van schendingen van de
mensenrechten, met name ge
richt tegen Tutsi's. De rebellen
zouden ook leden van hun ei
gen volk hebben vermoord die
tegen hun sabotageacties wa
ren. Deze rebellen moeten
daarom ook voor het gerecht
worden gebracht, aldus Amncs-
«y-
