Kritiek CDA op WAO-plan groeit
Binnenland
'Dienstplicht veel
eerder afschaffen1
PvdA'er: Landbouwschap
doet aan stemmingmakerij
PTT 'lokt' klant met
rente van 25 procent
Geschiedenis herhaalt zich bij Philips
'Voorrangsbeleid in
onderwijs nutteloos'
Ziekenhuizen slikken
'pijnlijke' bezuiniging
Academici vinden weer
veel sneller een baan
Dreun van beton
DONDERDAG 26 NOVEMBER 1992
Algemeen Nederlands Persbureau GPD GemeemctiappeSke Persdienst
Twee jaar voor doodslag op baby
amsterdam De Amsterdamse rechtbank heeft gisteren een 40-
jarige vrouw veroordeeld tot twee jaar cel wegens het wurgen
van een drie maanden oude baby met cassettetape. De verslaaf
de vrouw weet zich niets meer van de gebeurtenis te herinneren.
Tijdens de bewuste nacht was het kind aan haar zorg toever
trouwd door de eveneens verslaafde ouders, die tijdelijk bij haar
inwoonden. Het enige dat de vrouw zich herinnert, is dat ze 's
avonds veel alcohol en een cocktail aan verdovende middelen
heeft ingenomen. Volgens een psychiatrisch onderzoek moet de
vrouw sterk verminderd toerekeningsvatbaar worden geacht. De
rechtbank nam die conclusie over.
Vrouw ligt weken dood in woning
almere Een 43-jarige vrouw uit Almere heeft waarschijnlijk we
kenlang onopgemerkt dood in haar woning gelegen. Een buur
vrouw sloeg alarm, nadat ze de vrouw al vijf weken niet meer
had gezien. De politie heeft daarop de woning opengebroken,
waarna de overleden vrouw werd aangetroffen. Volgens een arts
is ze een natuurlijke dood gestorven.
Herfkens in Singapore geopereerd
Singapore De 31-jarige Annette Herfkens, die als enige een
vliegramp in Vietnam overleefde, is gisteren in een ziekenhuis in
Singapore geopereerd. Herfkens heeft breuken opgelopen aan
kaak, heup, voet en been. Zij is geopereerd aan haar kaak en een
knie. Volgens de behandelende arts zijn de nieren beschadigd
door uitdroging, maar hij verwacht dat die zich zullen herstellen.
De 31-jarige Nederlandse werd acht dagen na het ongeluk aan
getroffen in het wrak van het vliegtuig. Herfkens heeft al die da
gen niets gegeten. Ze bleef in leven door regenwater op te van
gen in haar zakdoek.
Twee nieuwe poliogevallen
barneveld In de Veluwse gemeente Bameveld en in het Zeeuw
se Tholen zijn gisteren twee nieuwe poliogevallen gemeld. In
Bameveld gaat het om een tweejarige peuter, in Tholen om een
tienjarig meisje. Beide kinderen waren om principiële redenen
niet ingeënt. Het totaal aantal gemelde poliogevallen komt hier
mee op 43.
CDA en PvdA vrezen demotivatie
CDA en PvdA willen de dienst
plicht aanzienlijk eerder af
schaffen dan in 1998. Ze vinden
de vijf jaar waaraan minister Ter
Beek van defensie denkt veel te
lang. Hoe kun je de huidige en
komende dienstplichtingen nog
motiveren als ze het gevoel heb
ben dat zij nog net het haasje
zijn, zo vroegen de regerings
partijen zich gisteren af tijdens
de begrotingsbehandeling van
Defensie.
Ter Beek acht een ruime
overgangsperiode noodzakelijk
om vooral de landmacht, die de
meeste dienstplichtigen heeft,
in de gelegenheid te stellen op
een verantwoorde manier over
te schakelen naar een beroeps-
leger.
,,De overgangsperiode moet
zo kort mogelijk zijn. Hoe zou je
zittende en komende dienst
plichtigen nog kunnen motive
ren", aldus CDA-woordvoerder
Koffeman. PvdA'cr Vos liet zich
die zin uit. „Vijf
den haag gpd
Van Zijl kwaad na kritiek akkoord VS-EG
landbouworganisaties al jaren
weten dat de zuivelsector in de
problemen zou komen bij verla
ging van de exportsubsidies.
Alle fracties zijn het met Buk
man eens dat de voordelen van
het akkoord groter zijn dan de
nadelen. „Dat betekent niet dat
we die nadelen moeten weg
poetsen', zei CDA'er Van
Noort. Nu is nog niet te over
zien wat de exacte gevolgen zijn
van het landbouwakkoord, om
dat de teksten nog moeten wor
den uitgewerkt en doorgere
kend.
Op voorstel van Van Noort
werd besloten dat als de letter
lijke tekst van het handelsak
koord bekend is, het ministerie
van landbouw een analyse zal
opstellen van de voor- en nade
len. Dan pas is het volgens de
Tweede Kamer mogelijk een
zinnig beleid uit te stippelen.
De PvdA vindt het „bescha
mend, onverstandig en be
treurenswaardig" dat het Land
bouwschap en de drie centrale
landbouworganisaties de land-
bouwovereenkomst tussen Eu
ropa en de VS onverkort hebben
verworpen. Kamerlid Van Zijl
nam gisteren tijdens overleg
met minister Bukman van land
bouw zelfs het woord „stem
mingmakerij" in de mond.
Het akkoord, aldus verwoord
de Van Zijl de mening van vrij
wel de gehele Tweede Kamer,
heeft een handelsoorlog voor
komen „die desastreuze gevol
gen zou hebben gehad voor de
hele Nederlandse agrarische
sector, die voor zeventig pro
cent afhankelijk is van de ex
port. De landbouworganisaties
moeten dit terdege beseffen".
De PvdA'er wees erop dat de
den haag gpd
PTT-Telecom vraagt gemid
deld 25 procent rente voor de
telefoons, faxen en antwoord
apparaten die op afbetaling
worden gekocht Dat blijkt uit
de aanbieding in een folder
van het telefoonbedrijf die de
zer dagen huis-aan-huis wordt
verspreid.
Hierin wordt een draadloze
telefoon aangeboden voor 95
gulden per maand. Niet duur.
De kleine lettertjes geven ech
ter een ander beeld. De Com-
Amsterdamwil alle bestaande uitkeringen ontzien
Bomexplosie
tijdens concert
van Gore Fest
gpd
Het Amsterdamse CDA gaat de strijd aanbinden met de
WAO-plannen van het kabinet. De Kamerkring Amster
dam zal zaterdag tijdens de partijraad voorstellen om de
voorgenomen bevriezing van de uitkeringen van de hui
dige WAO'ers onder de 50 jaar van tafel te halen. Kring
voorzitter Wermuth wil daarmee een „heel belangrijk
signaal" richting fractie geven.
amsterdam anp
De CDA-kamerfractie houdt tot
dusver als enige in de Tweede
Kamer onverkort vast aan de
kabinetsplannen. Coalitiepart
ner PvdA en de oppositiepartij
en willen dat de bevriezing niet
doorgaat omdat bestaande
WAO'ers niet de gelegenheid
hebben zich bij te verzekeren.
De Kamerkring is het daarin
roerend met hen eens.
Politiek zit de discussie over
dit punt muurvast. Fractieleider
Brinkman heeft diverse keren
gedreigd harder te zullen korten
op de uitkeringen van nieuwe
arbeidsongeschikten als de
PvdA vasthoudt aan het ontzien
van alle huidige WAO'ers.
De Kamerkring Amsterdam is
het ook op een ander punt eens
met de PvdA. De Kamerkring
komt zaterdag met een voorstel
om de bestaande sociale-zeker-
heidsrechten pas te beperken
nadat werknemers de gelegen
heid hebben gehad zich bij te
verzekeren. De PvdA heeft tot
ongenoegen van de CDA-ffactie
voorgesteld de verlaging van
uitkeringen voor nieuwe
WAO'ers een jaar uit te stellen
om iedereen de kans te geven
zich bij te verzekeren.
Ook in enkele andere Kamer
kringen valt (bedekte) kritiek te
horen op de koers van de ka
merfractie. Rotterdam is „ver
baasd" over de starre houding
van de fractie en voorzitter Van
der Heijde zegt sympathiek te
staan tegenover het Amster
damse amendement. Voorzitter
Thuis van de CDA-kring Bra
bant heeft organisaties van
WAO'ers in zijn provincie deze
week beloofd alles in het werk
te stellen om de bestaande ge
vallen te ontzien. Ook hij staat
sympathiek tegenover het
amendement. In Groningen en
Leiden zijn eveneens kritische
geluiden te horen. Daarnaast
zijn de jongerenorganisatie CD-
JA en veel CDA'ers die actief
zijn in het CNV tegen de fractie-
lijn. Overigens wordt het amen
dement van Amsterdam ontra-
jaar is te lang", zei hij. Beiden
zeiden niet concreet aan welke
termijn ze dan wel denken.
CDA, WD en in iets mindere
mate PvdA zetten vraagtekens
bij de manier waarop Neder
land en Duitsland op militair
terrein gaan samenwerken. Vo
rige week werd bekend dat Ter
Beek en zijn Duitse collega
Rühe niet alleen willen gaan sa
menwerken in een legerkorps,
maar ook met hun beide mari
nes. CDA'er Mateman en zijn
collega's Van Heemskerck
(WD) en Vos (PvdA) keken
daarvan op, omdat de Neder
landse marine traditioneel veel
eer samen met de Britten ope
reert. Die banden mogen in elk
geval niet worden doorgesne
den, vinden de drie partijen.
Mateman is bovendien bang
dat de Nederlandse invloed in
het nieuw te vormen Duits-Ne
derlandse legerkorps te gering
wordt. Het korps zal gaan be
staan uit een Nederlandse en
twee Duitse divisies.
fort Card, een nutteloze credit
card die mooi staat in de por
temonnee, biedt de koper de
mogelijkheid op afbetaling te
lefoons te kopen.
Met gebruik hiervan betaalt
men voor de zaktelefoon 'Jules
Verne' op een prijs van 2.762
gulden uiteindelijk 781,65 gul
den aan rente, wat neerkomt
op 28,3 procent. Daarbij ko
men nog eens entreekosten
van 100 gulden en een abonne
mentsprijs van 80 gulden per
maand. De gesprekskosten zijn
90 cent per minuut.
Leeuwarden Met een enorme
dreun ploften de silo's van de Co-
operatieve Aankoopvereniging
Friesland (CAF) in Leeuwarden
gisteren tegen de vlakte. In tien
seconden was de voormalige vee
voederfabriek opgeblazen. Een
dreun van meer dan drie miljoen
kilo beton. Leeuwarden heeft er
een kale vlakte bij. Er is nog geen
bestemming voor het vrijkomende
terrein. foto anp
eindhoven joop van dalfsen
De crisis waarmee Philips al en
kele jaren wordt geconfron
teerd, moet bij een aantal nog
in leven zijnde oudgedienden,
zoals ir. Frits Philips die zijn
carrière bij de multinational in
1930 begon, veel herinneringen
oproepen. Uit het vandaag ver
schenen derde deel van de ge
schiedenis van Philips Electro
nics NV blijkt dat de malaise
waarmee de onderneming in
het begin van de jaren dertig
kreeg te kampen, opmerkelijk
veel overeenkomsten vertoont
met de crisis van nu. De ge
schiedenis herhaalt zich kenne
lijk voor Philips.
Tussen 1920 en 1930 verover
de Philips een positie binnen de
internationale elektronische in
dustrie. Het kleine gloeilampen
fabriekje van weleer kon zich
toen al meten met toonaange
vende ondernemingen als Sie
mens, AEG en General Electric.
Die stormachtige groei vormt
het hoofdthema van het boek,
waarmee auteur Ivo Blanken
gisteren aan de Rijksuniversiteit
in Leiden is gepromoveerd.
In het boek wordt echter ook
ruim aandacht besteed aan de
slechte gang van zaken waar
mee Philips in het begin van de
jaren dertig werd geconfron
teerd. In 1931 leed de onderne
ming zelfs een aanzienlijk ver
lies. Een verklaring voor de
scherpe terugval van de rentabi
liteit in die jaren moet volgens
de auteur niet alleen worden
gezocht in de economische re
cessie die de hele wereld op dat
moment teisterde, maar ook in
een te gebrekkige kostenbe
heersing. Zestig jaar later zou
datzelfde euvel Philips bijna de
kop kosten.
In 1929 behaalde de fabriek
van Anton en Gerard Philips
een recordwinst van 43 miljoen
gulden. De toekomst werd vol
vertrouwen tegemoet gezien.
Naast de gloeilamp ging Philips
ook elektronen- en röntgenbui-
zen en radiotoestellen produce-
Op het ogenblik bevindt Philips zich in een crisis, maar dat is niet de
eerste keer. Ook in 1980 werd in Eindhoven gedemonstreerd tegen re
organisatie. Toen werd zelfs de Philipstoren bezet, foto bert verhoeff
ren. Een jaar later zakte de
winst in tot 12,7 miljoen gulden.
De Philips-top had tot het
laatste moment de indruk dat
de winst veel hoger zou uitval
len. In het voorjaar van 1931
verklaarde Anton Philips dat
ook hij was verrast door de te
genvallende resultaten. Een half
jaar eerder had hij de gang van
zaken nog „alleszins bevredi
gend" genoemd.
Twee jaar geleden moest Phi
lips-president Cor van der Klugt
het vefd ruimen, nadat hij veel
te optimistische winstverwach
tingen had uitgesproken. Overi
gens, destijds lokten de opmer
kingen van de
ook veel kritiek uit.
In het jubileumjaar 1931, Phi
lips bestond 40 jaar, leed de on
derneming een verlies van bijna
15 miljoen gulden. Door een
boekhoudkundige ingreep zag
Philips desondanks kans op pa
pier een winst te presenteren
van 7,5 miljoen gulden. De af
gelopen jaren heeft Philips het
echte bedrijfsresultaat ook een
aantal keren kunnen „oppoet
sen", nu dankzij een aantal bui
tengewone baten.
Het resultaat van Philips
stond destijds vooral onder
druk omdat de afzet van gloei
lampen ernstig stagneerde: een
rechtstreeks gevolg van de
moordende concurrentie, ook
toen al uit Japan. Philips greep
naar het wapen dat ook nu nog
regelmatig van stal wordt ge
haald: bij de overheid werd.
destijds met succes, aangedron
gen op importbeperkende
maatregelen.
In diezelfde periode kampte
de verkoop van elektronen bui
zen met „valutaire tegenwind
Een terminologie waarvan de
top van Philips zich ook dezer
dagen graag bedient om de te
genvallende resultaten te ver
klaren.
Destijds haalde de directie
van Philips een hoogleraar be
drijfsleer, dr. ir. Goudriaan, in
huis om orde op zaken te stel
len. Goudriaan voerde een
budgetsysteem in. Ook werd
een groot aantal maatregelen
afgekondigd om de kosten terug
te dringen, zoals een bijna ab
solute investeringsstop, vermin
dering van de voorraden en
drastische beperking van de
reis- en reclamekosten. Maatre
gelen die voor een deel ook zijn
terug te vinden in de operatie
Centurion van de huidige top
man Timmer.
Het personeelsbestand werd
fors ingekrompen. In 1930
werkten bij Philips 23.000 men
sen, in mei 1932 nog maar
9.500. Destijds hadden de maat
regelen effect. In 1932 was al
weer sprake van een reële winst
van 7,3 miljoen gulden. En het
herstel zette daarna door. In
1934 werd bij Philips weer echt
feest gevierd. De zestigste ver
jaardag van Anton Philips werd
aangegrepen om alsnog het ju
bileumfeest te vieren dat drie
jaar eerder gezien de omstan
digheden achterwege was ge
bleven.
In 1991 werd de viering van
het 100-jarig bestaan beperkt
tot enkele sobere bijeenkom
sten. De komende jaren moet
blijken of de historie zich zal
herhalen en de werknemers van
Philips ook nu weer kans ma
ken op een uitgesteld jubileum
feestje.
den door het partijbestuur.
In de kamerfractie wordt de
kritiek als hinderlijk ervaren. Op
de partijraad gaat het volgens
de agenda om het rapport van
de commissie-Kolnaar over de
toekomst van de sociale zeker
heid en in de fractie worden de
voorstellen gezien als bouw
steen voor het nieuwe verkie
zingsprogramma en niet voor
de korte termijn. „Je doorkruist
op die manier nadrukkelijk de
discussie over de wetsvoorstel
len van het kabinet", zegt een
kamerlid. Formeel hoeft de frac
tie zich overigens niets aan te
trekken van de uitspraken van
de partijraad.
Tijdens het eerste optreden gis
teravond van de Rotterdamse
death metalband Gore Fest in
het Zweedse Uppsala is achter
het podium een zware bom
ontploft. Niemand raakte ge
wond. De viermansformatie be
gon in Uppsala juist aan een
toemee van vier weken door
twaalf Europese landen.
Na de knal stopte Gore Fest.
De politie heeft het gebouw ver
volgens ontruimd. Henna
Anthonysz, een vriendin van
een van de bandleden, had gis
teravond even telefonisch con
tact met Uppsala. Ze kreeg te
horen dat de bandleden een
dag eerder met de dood waren
bedreigd.
PvdA 'er veegt vloer aan met 'eigendogma
Wel moet extra geld voor moei
lijk lerende kinderen beschik
baar blijven. Deze kinderen
moeten op gewone basisscho
len worden opgevangen, maar
dan wel door speciaal opgeleide
docenten.
De status van het beroep van
leraar is gedaald, terwijl de ou
ders steeds mondiger zijn ge
worden, aldus Wansink. Hij
wijst er op dat veel ouders net
zo goed zijn opgeleid als de le
raren, maar nog steeds nauwe
lijks serieus worden genomen.
Het gevaar dreigt dat ouders
hun toevlucht gaan zoeken op
particuliere scholen.
Om dat te voorkomen zou de
financiering van het onderwijs
voor een belangrijk deel in han
den van de ouders moeten ko
men. Dat zou kunnen door de
ouders de helft van het belas
tinggeld terug te geven dat per
leerling aan onderwijs wordt
besteed. De scholen worden
dan afhankelijk van de bijdrage
van de ouders. Daardoor wor
den ze gedwongen hun kwali
teit te verbeteren en naar de ou
ders te luisteren.
In tegenstelling tot wat de PvdA
altijd heeft gemeend, kan on
derwijs de verschillen tussen de
sociale klassen niet verkleinen.
De sociaal-democratie kan zich
daarom beter richten op beter
onderwijs en versterking van de
positie van de ouders.
Dat betoogt onderzoeker
Wansink in de studie 'Een
school om te kiezen', die wordt
uitgegeven door de Wiardi
Beekman Stichting, het weten
schappelijk bureau van de
PvdA.
Volgens Wansink wordt de
PvdA-onderwijspolitiek nog
steeds „geobsedeerd" door de
gedachte dat kinderen uit lagere
sociale klassen voorrang moe
ten krijgen bij het onderwijs. De
PvdA vergeet echter te kijken of
dit onderwijsvoorrangsbeleid
ook daadwerkelijk vruchten af
werpt. Dat is namelijk niet zo.
stelt Wansink, en daarom wil hij
af van het systeem waarbij
scholen meer subsidie krijgen
naarmate ze meer leerlingen uit
achterstandsmilieus hebben.
De ziekenhuizen hebben beslo
ten de korting op het budget
voor 1993 van 160 miljoen gul
den te slikken. „Nu de politiek
zich akkoord heeft verklaard
met die bezuinigingen, heeft
verder verzet geen zin. Het is
een gelopen race. Dat moeten
we dan maar accepteren, met
alle gevolgen van dien voor de
patiëntaldus een woordvoer
ster van de Nederlandse Vereni
ging van Ziekenhuizen (NVZ)
gisteren na beraad met de le
den
Een week geleden hees de
NVZ de stormbal in een open
brief. De ziekenhuizen waar
schuwden dat ze worden ge
dwongen „pijnlijke maatrege
len" te nemen. Dat moet nu ze
van staatssecretaris Simons van
volksgezondheid nog eens 160
miljoen moeten inleveren bo
venop eerdere bezuiningsron-
den omdat ze hun budget dit
jaar opnieuw hebben over
schreden.
Die jongste bezuiniging bete
kent dat de wachtlijsten nog
langer worden, dat banen moe
ten worden geschrapt terwijl de
ziekenhuizen juist om mensen
zitten te springen, aldus de NVZ
in de brandbrief.
der universitair-opgeleiden
nam van 1990 tot 1991 af van
5,7 naar 4,4 procent. Onder
HB( )'ers bied liet ongeveer ge
lijk op 5 procent. Het aandeel
van vrouwen in de groep werk
loze academici op universiteits
niveau steeg met bijna de helft
mi 19 rn tot 99 procent in de
grom werkloze i IBt l'en
Afgestudeerden in de sector
gedrag en maatschappij en de
sector taal en cultuur lopen nog
steeds de grootste kans om
werkloos te worden. Ook in de
sectoren economie en recht zijn
de vooruitzichten op een baan
niet rooskleurig. De werkloos
heid onder afgestudeerden in
natuur en techniek is echter
zeer laag.
Begin jaren negentig is voor het
eerst sinds jaren de werkloos
heid onder academici gedaald.
Vooral de kersverse doctoran
dussen vinden snel een baan.
Onder HBO'ers blijft het aantal
werklozen stabiel. Het aantal
hoogopgeleide vrouwen zonder
werk is daarentegen sterk toe
genomen, zo blijkt uit onder
zoek van het ministerie van on
derwijs over de periode 1981 -
1991.
Momenteel is 20 procent van
de beroepsbevolking hoger op
geleid, waarvan ruim één mil
joen een HBO-opleiding deden
en 432.000 de universiteit af
maakten. De werkloosheid on-
