Diepgang en visueel spektakel
IDFA toonaangevend documentaire festival
Krakers maken van oude pornobioscoop Rex een net filmhuis
Cultuur&Kunst Film
DONDERDAG 26 NOVEMBER 1992
21
Don Bluth tekent bij
dublin. De in Ierland gevestigde animatie-studio van Don Bluth,
verantwoordelijk voor hits als Een avontuur met een staartje en
Het land voor onze jaartelling lijkt van de ondergang gered. Blu
th was in de problemen gekomen door hel uitblijven van succes
voor zijn recente Films als Fievel in het wilde westen en de her
nieuwde concurrentie van de Disney animatiefilms. Een samen
werkingsverband van Media Assets uit Hong Kongen John
Boorman's Merlin Films heeft het geld op tafel gelegd waarmee
Bluth tenminste drie in produktie zijnde nieuwe films kan uit
brengen danwel afronden. Bluth zal eerst zijn ontslagen teke
naars opnieuw in dienst nemen, waarna A Troll in Central Park
en Thumbelinaspoedig uitgebracht gaan worden.
Succes voor Movies Select Video
Amsterdam De koopvideo's van Meteor Film, Movies Select Vi
deo, zijn een groot succes. Van de uitgebreide serie Laurel
Hardy-komedies zijn reeds een kwart miljoen banden afgezet,
en de voorlichtingsreeks van Goedele Liekens, Sex: je lust en je
leven, verkocht meer dan honderdduizend exemplaren. Nieuw
van Meteor is Jumbo Home Video, een reeks kindervideo's
de firma de slag aan wil gaan met Walt Disney.
BIOSCOPEN
AMSTERDAM
ALFA 1
Leidseplein tel. 6278806
Bitter Moon 16 j., dag. 14, 18.45,
21.30, 2a zo 13, 15.45, 18.45,
21.30
ALFA 2
The Player a.l., dag. 14, 19.21.45,
za zo 13.15, 15.45, 19,21.45
ALFA 3'
Bob Roberts 16 j., dag. 14, 19.30,
22, za zo 13.30, 16.19.30, 22
ALFA 4
Fried green tomatoes a.l., dag. 14.
18.45, 21.30, za zo 13. 15.30,
18.45,21.30
ALHAMBRA 1
Weteringschans tel. 6233192
1492 Conquest of Paradise 12 j.,
dag. 14, 20.30, zo 13.30, 17, 20.30
ALHAMBRA2
Howards End a.l., dag. 20.15, do vr
ma di ook 13.45
BELLEVUE CINERAMA
Marnixstraat 400 tel. 6234876
Sleepwalkers 16 j dag. 14, 18.45,
21.30. zo 13.15, 16. 18.45,21.30
CINERAMA 2
Bitter Moon 16 j., dag. 13.45.
18.45. 21.30, zo 13.15, 16. 18.45,
21.30
CALYPSO 1
Marnixstraat 402 tel. 6234876
Husbands&Wivesa I dag. 14,
19 15. 22, zo 13.30, 16.15, 19.15,
22
CALYPSO 2
The hand that rocks the cradle 12 j.,
dag. 14,19.15, 22, zo 13.30,
16.15, 19.15, 22
CINECENTER-CINEMA CORALINE
Lijnbaansgracht 236 tel. 6236615
Annabelle Partagee 16 j.dag.
14 30, 17, 19.30, 22.15
CINECENTER-CINEMA PEPPE-NAPPA
Sweet Emma, dear Böbe 16 j., dag.
14.30, 17, 19.30, 22.15
CINECENTER-PIERROT
RebroAdama 16 j., dag. 14.30, 17,
19.45, 22
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
Delicatessen a l., dag. 14.30, 17.15.
19.45,22
CINEMA 1 INTERNATIONAL
August Allebèplein 4 tel. 6151243
Boomerang a.l., dag. 19, 21.45
CINEMA 2 INTERNATIONAL
Patriot Games 12 j dag 18.45,
21.30, za zo 14.30
CITY 1
Leidseplein tel. 6234579
Boomerang a.l., dag. 14, 18.45,
21.30, zo 13, 15.45, 18.45, 21.30
CITY 2
Patriot Games 12 j., dag. 13.45,
18.45,21.30. zo 13. 15.45, 18.45,
21.30
CITY 3
Housesitter a I dag. 14.15, 18.45,
21.30, zo 13. 15 45, 18.45,21.30
CITY 4
Alien 3 12 j.. dag. 18.45, 21.30, do
vr ma di ook 14.15
CITY 5
Strictly Ballroom a.l., dag. 14.15,
19. 21.30, zo 13.15, 15.45, 19.
21.30
CITY 6
Memoirs of an invisible man a.l., dag.
13.45, 19. 21.30, zo 13.15. 15.45,
19,21.30
CITY 7
A league of their own a.l., dag.
14,15. 18.45,21.30, zo 13. 15.45,
18.45.21.30
DESMET
Plantage Middenlaan 4a tel.
6273434
Stein dag. 19.21. zo ook 14 .15
La plage des enfants perdus dag. 20,
22
Late night movie dag. 23
Gay Cinema za 24.15, zo 16.15
KRITERION 1
Roetersstraat 170 tel. 6231708
Five girls and a rope dag. 17.45
Strictly Ballroom dag. 20
The Player dag. 21.45
KRITERION 2
Riff Raff dag 17.15, 22.15
Night on earth dag. 19.30
Sneak preview di 22.15
RI ALTO 1
Ceintuurbaan 338 tel. 6623488
Le Fou dag 18
Van Gogh dag. 20.30
RIALTO 2
Transit dag. 19.45
Ik ga naar Tahiti dag. 18.30
La Divina Comédia dag. 21.45
THE MOVIES 1
Haarlemmerdijk 161 tel. 6386016
Howards End dag. 19.30, zo ook
14."30
Night on earth dag 22
THE MOVIES 2
Straight no chaser dag. 20, zo ook 15
De Noorderlingen dag. 17.15, 22, zo
ook 14.45
THE MOVIES 3
Voor een verloren soldaat dag. 17
Raise the red lantern dag. 19.30
Transit dag. 17.30, 22
TUSCHINSKI 1
Reguliersbreestraat tel. 6262633
Unforgiven 12 j., dag. 14, 18.45,
21.30. zo 13.15, 16. 18.45,21.30
TUSCHINSKI 2
Thunderheart 12 j., dag. 14, 18.45,
21.30, zo 13.15, 16, 18.45, 21.30
TUSCHINSKI 3
Belle het Beest a.l., dag. 14,
18.45, 21.30, zo 13.15, 16, 18.45,
21.30
TUSCHINSKI 4
Far and away a.l., dag. 20.30, do ma
di ook 14
Flodder in Amerika a.l., za wo 14, zo
13.15, 16
TUSCHINSKI 5
Raising Cain 16 j., dag, 14, 18.45,
21.30, zo 13.15, 16, 18.45,21.30
TUSCHINSKI 6
Basic Instinct 16 j., dag. 18.45,
21.30, za ma d. wo ook 14. zo
13.15, 16. 18.45,21.30
TUSCHINSKI CINEAC
Robin Hood a.l., doorlopende voor
stelling vanaf 11, laatste 21
DE UITKIJK
Prinsengracht 452 tel. 6237460
Bashu 16 j.. dag 19.15, 21.45
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de pagina 'Info'.
Disney Studio overtreft zichzelf met 'Belle en het Beest'
Het kan toeval zijn, maar
in het jaar dat EuroDisney
haar poorten opent, brengt
de Walt Disney Studio met
Belle en het Beest (Beauty
and the Beast) misschien
wel haar meest Europese
animatiefilm uit. Niet al
leen is het verhaal Frans
evenals de tongval van de
meeste karakters, ook voor
de achtergronden is geput
uit Europese tradities: de
Franse romantische school
en 17de-eeuwse Hollandse
luchten. Maar ook de ka
rakterisering van de perso
nages is on-Amerikaans
geprofileerd. Een zelfbe
wuste en leergierige jonge
vrouw verkiest een opvlie
gende, zelfs gewelddadige
lelijkerd boven de plaatse
lijke macho.
RECENSIE MARK VAN DEN TEMPEL
Belle en het Beest. Te zien: Lido 1, Leiden
en Euro 1Alphen
Het is een plezierige afwisseling
na generaties van tamelijk ge
zichtsloze Disney-helden en -
heldinnen. Beest mag dan voor
heel jonge kijkers angstaanja
gend zijn, hij toont zoveel men
selijke kwetsbaarheid dat hij
moeiteloos uitgroeit tot de held
van de film. Hij is dan ook een
tragische figuur. Ooit een knap
pe prins, werd hij door een heks
gestraft voor zijn ijdelheid en in
een harig monster veranderd.
Zijn personeel is daarbij gede
gradeerd tot pratend meubilair,
en Beest vereenzaamt in zijn
kasteel. Een langzaam verwel-
Zelfbewuste jonge vrouw kiest voor opvliegende lelijkerd.
kende roos geeft aan hoeveel
tijd hem nog rest iemand te vin
den die werkelijk van hem kan
houden.
Dat dit Belle moet worden
staat vanaf het begin vast, maar
de makers hebben met de intro
ductie van de aantrekkelijke,
maar gevaarlijke Gaston een
element van spanning toege
voegd. Deze leeghoofdige ijdel
tuit ontwikkelt zich tot het ech
te beest van de film. Door zijn
manipulaties komt Belle voor
een keus te staan die verder
gaat dan die tussen twee rivali
serende aanbidders. Als het
laatste blaadje van de roos valt,
moet het meisje kiezen tussen
haar gevoelens voor Beest en
het onrecht dat haar vader be
dreigt. Dit dilemma geeft de
film een scherpte die we zelden
aantroffen in het oeuvre van fa
milie-entertainer Disney. „We
zijn bang voor wat we niet be
grijpen", zingen de dorpelingen
in een opvallend staaltje sociaal
commentaar.
Maar natuurlijk is het niet al
leen deze onverwachte diep
gang die Belle en het Beest zelfs
boven de innemende Kleine
Zeemeermin doet uitstijgen.
Technisch is de film een won
der. Honderden tekenaars heb
ben drie jaar gewerkt om de stijl
van de klassieke Disney-films in
de herinnering te roepen, en het
resultaat oogt buitengwoon ver
zorgd. Voorzichtig doet echter
ook de computer haar intrede,
zoals in de balzaal-scène waar
van de sterk wisselende per
spectieven onmogelijk met de
hand te creëeren waren. Het is
visueel een van de sterkste mo
rnet het aan
Maurice Chevalier reverende
show-nummer waarin een
schitterend ballet van servies
goed verwerkt zit.
De grote kracht van het song
writers-duo Howard Ashman en
/Van Menken komt vooral naar
voren in de hilarische introduc
tie van blaaskaak Gaston. Het
maakt de vroegtijdige dood van
de briljante Ashman, die voor
Beauty and the Beast postuum
een Oscar ontving, des te schrij
nender.
sterdam. Van 2 t
ties: De Balie, Arthouse Alfa en Filmmuse-
informatie in spe-
Hollandser kan het haast niet;
het vijfde International Docu
mentary Film Festival (IDFA),
dat volgende week woensdag
begint, staat voor een deel in
het teken van het water. Het be
gint al met de openingsfilm,
Madame l'eau, van de Franse
cineast en antropoloog Jean
Rouche, die op IDFA zijn we
reldpremière beleeft. Én de
jaarlijkse produktieworkshop
van het festival onder leiding
van Jan Vrijman, leverde een
film op met als titel Waterrijk.
Daarnaast is er een thematisch
retrospectief met een dertigtal
films waarin eveneens water
een centrale rol speelt.
In dit speciale programma,
met als titel Water in Motion,
zijn enkele belangrijke Neder
landse klassiekers te zien, zoals
Ivens' Nieuwe Gronden (1933)
over de afsluiting van de Zui
derzee, John Fernhouts Broken
Dykes (1944) over de gevolgen
van het onder water zetten van
grote delen van ons land door
de Duitsers. De tijd van de we
deropbouw is te zien in Herman
van der Horst's Vieren Maar!
(1954), maar de ultieme film
over Nederland waterland is on
getwijfeld Bert Haanstra's De
stem van het water uit 1967.
Het water-programma is
maar één onderdeel uit een om
vangrijk festival, dat verder pro-
grammablokken bevat met
films uit Cuba, uit Litouwen en
Kazachstan, en een Top 10 sa
mengesteld door de Amerikaan
se documentalist Robert Kra
mer. Ook is er naast de nodi
ge workshops, seminars en talk
shows vanwege het lustrum
van het festival, een speciaal
programma met muziekdocu-
mentaires, samengesteld door
verschillende Nederlandse mu
zikanten.
Toonaangevend
In de vijf jaar van zijn bestaan is
IDFA uitgegroeid tot een van de
toonaangevende documentaire
filmfestivals van Europa. Ook de
overheid heeft dat ingezien
want voor de periode van 1993-
Bert Haanstra (rechts) tijdens de opnamen van 'De Stem v
de documentaire die wordt vertoond tijdens het IDFA.
1996 heeft het festival een struc
turele subsidie toegezegd gekre
gen van het rijk van drie ton,
terwijl de gemeente Amsterdam
daar jaarlijks twee ton bij legt.
En dat is volgens IDFA-direc-
teur Ally Derks hard nodig om
een festival te kunnen organise
ren dat negen dagen duurt (van
2 tot en met 10 december) en
waarin rond de 175 films wor-
ARCHIEFFOTO
den vertoond.
Het belangrijkste program
maonderdeel van het IDFA is
zonder twijfel het competitie
programma: De 43 films die
meedingen naar de eerste prijs,
de zogenoemde Joris Ivens
Award. Dit programma begint
woensdagavond met Madame
l'Eau, die deels in de provincie
Noord-Holland (en met geld
van de provincie) is opgenomen
in de buurt van Petten. Drie
Afrikaanse inwoners uit de staat
Niger onderzoeken hoe wij met
behulp van windmolens energie
opwekken en onze waterhuis
houding in de polders regelen.
Andere opvallende films in
het competitieprogramma zijn
Wij Andriessen, het portret dat
Ireen van Ditshuyzen maakte
over de (Haarlemse) kunste
naarsfamilie Andriessen. Een
aanverwante film is Bad Girls of
Music, waarin de violisten Vera
Beths (44) en Olga Rudge (96)
worden geportretteerd. Heel an
dere koek is Blast'em, een intri
gerende blik op het genadeloze
wereldje van de paperazzi, de
fotografen die de hele dag aan
jagen achter beroemdheden als
Madonna, Robert De Niro. Op
merkelijk is ook een film als Sa
cred Sex, die herinneringen op
roept aan de jaren zestig en die
ingaat op zaken als meditatieve
seks en seksualiteit als een di
recte weg naar spirituele ver
lichting. Daar tegenover staan
de fantasievolle seksshows die
pornoster Annie Sprinkle geeft
voor vrouwen en waarin vooral
de pret en het plezier beleven
aan seks centraal staan.
De X zoekt aansluiting bij het derde filmcircuit
FILMS IN LEIDEN
Tit hij de namen
de X volgende
OVERZICHT WILFRED SIMONS
'Ivanhood' en 'Mélies in Colour'. Te zien wo 2/12: de X, Haarlemmer
straat, Leiden. Aanvang 21.00 uur
Leiden heeft er een nieuw filmhuis bij: de X in de Haar
lemmerstraat. Direct nadat de krakers de voormalige
seksbioscoop 'Rex' hadden ingenomen, leefden er bij
de nieuwe bewoners ideeën om het gebouw zijn oude
functie terug te geven. Sinds afgelopen zomer draait de
X films op de zondagmiddag. Vanaf het eerste moment
was het aanbod verrassend divers en de kwaliteit hoog.
Reden genoeg om de man achter de schermen, de 26-
jarige Leidenaar Koen de Vries, een? te vragen naar zijn
plannen en overwegingen.
„We krijgen een zeer divers publiek binnen," begint
De Vries: „Jonge mensen, cinefielen, studenten. Vaste
prik zijn ook wat oudere mensen die in de jaren '50 en
'60 als verliefde jonge stellen de Rex bezochten. In deze
zaal hebben heel wat mensen hun eerste kusjes gewis
seld! Toen het een pornobioscoop werd, kwamen die
mensen natuurlijk niet meer. Nu staan er iedere zon
dagmiddag wel weer van die ouderen op de stoep om
dat ze willen weten wat er van de zaal geworden is. Ze
moedigen ons aan om er weer een echte filmzaal van te
maken. Ik vind het ontroerend om te constateren dat
die mensen zich nog zo emotioneel betrokken voelen
bij de bioscoop. Dat had ik nooit verwacht."
De Vries programmeert om de week een klassieke
film en een meer recente. Daarbij is het belangrijkste
criterium dat het om films gaat die. zoals hij zelf zegt,
'niet de aandacht krijgen die ze verdienen'. Bij klassieke
films denkt De Vries aan het Duitse expressionisme: M,
Metropolis of Das kabinett des Dr. Caligari of aan films
van Joris Ivens. Bij de recente films i
van regisseurs als Paul Ruven, van
week woensdag Ivanhood draait.
Bijna alle films die in de X te zien zijn, komen uit de
archieven van het Amsterdamse Filmmuseum. Die sa
menwerking ligt volgens De Vries voor de hand: „Je ziet
een steeds doorgaande trend naar vercommercialise
ring in de bioscopen. De commerciële films gaan naar
de gewone bioscopen. De kleinere films draaien dan in
het 'tweede circuit', zoals de filmhuizen tegenwoordig
genoemd worden. Dat zijn toch nog tamelijk commer
ciële films. Daardoor is er voor de echt cinefiele films
een 'derde circuit' ontstaan; in Leiden zijn dat het Lak,
het LVC en dan nu ook de X. Het Filmmuseum bedient
dat derde circuit heel graag."
Om concurrentie te voorkomen voeren de drie film
huizen nu gesprekken. De Vries zegt dat er vergevor
derde plannen zijn om een gezamenlijk programma
boekje uit te brengen, samen posters te maken en geza
menlijk filmfestivals te organiseren. Vanaf volgende
maand gaat de X haar films op de woensdagavond ver
tonen: „Het Lak vertoont dan films op dinsdagavond,
wij op woensdag en het LVC op donderdag, vrijdag en
zaterdag. Zo krijgen we een goede spreiding door de
week."
De toekomst van de X is nog onzeker. De krakers
hebben een kort geding tegen de eigenares van het
pand gewonnen, maar momenteel loopt een bodem
procedure: „Omstreeks juni 1993 doet de rechter uit
spraak." zegt De Vries. Hij hoopt op een samenwerking:
„We willen graag met de eigenares samenwerken, nor
maal huur betalen en het pand opknappen. Ook hopen
we op steun van de gemeente en van de winkeliers in
de Haarlemmerstraat. Per slot van rekening is een nette
bioscoop een publiekstrekker. Die mensen komen eerst
bij ons een film bekijken en daarna kopen ze een broek
in een boetiek."
Sleepwalkers
belediging voor
Stephen King
RECENSIE JOS DE PUTTER
Sleepwalkers. Te zien Odeoo 1, Den
Hjjg
Klinkt veelbelovend: horror- en
thrillerspecialist Stephen King,
van wie talloze boeken zijn ver
filmd The Shining, The dead
zone. Misery) schreef voor het
eerst van z'n leven een filmsce
nario, waarin z'n voorliefde
voor het sensueel-macabere
volledig wordt uitgespeeld. Het
verhaal van Sleepwalkers raakt
aan vampirisme, incest, horror
en eeuwige doem. Dat zou ge
sneden koek moeten zijn voor
regisseur Mick Garris, die z'n
genre-ervaring opdeed met Psy
cho /Ven Critters II.
Het begin van Sleepwalkers is
intrigerend. Een erg jeugdig uit
ziende moeder danst met haar
uit de kluiten gewassen tiener-
zoon, en hun dans is geladen
met erotiek en angst. De angst
geldt de horde katten die het
huis belaagt, ondanks de klem
men die overal op het gazon
staan. De erotiek geldt elkaar:
De dans eindigt met een dam
pende vrijage tussen moeder en
zoon. De twee blijken ftaai
ogende vampiers te zijn, die
zich al eeuwen voeden met het
bloed van maagden, en slechts
kwetsbaar zijn voor de klauwen
van katten.
Moeder is erg 'hongerig' en
zoonlief legt het aan met een
onschuldig ogend meiske
(mooie Madchen Amick, be
kend uit Twin Peaks), dat aan
moeder geofferd zal moeten
worden. Dat gegeven opent
vanzelf de mogelijkheid tot het
spelen met Freudiaanse- en
mythische lagen: taboes rond
seksualiteit en doodsdrift liggen
voor het grijpen, er is zelfs de
mogelijkheid om aperte moord
zucht van het melancholieke
randje van de 'eeuwige doem'
te voorzien (zoals in Cat People
Al die saillante zaken, die van
Sleepwalkers een stevig gefun
deerd horror-spektakel hadden
kunnen maken, die hadden
kunnen schudden aan de pijlers
van angst en lust, zijn door re
gisseur Garris over het hoofd
gezien. Zijn bewerking van het
scenario richt zich helaas op ge
makkelijke trucages, zoals de
gedaanteverwisselingen van
moeder en zoon, hun vermogen
om onzichtbaar te worden en
door te lopen wanneer ze door
kogels worden doorzeefd.
Zo worden de fundamenten
van de horror, die altijd refere
ren aan verdrongen individuele
en collectieve neuroses, en die
duidelijk in het scenario aanwe
zig zijn, onschadelijk gemaakt
door goedkoop effectbejag.
Sleepwalkers is daarom een be
lediging van het werk van Step
hen King, van het horror-genre
en van de intelligentie van de
toeschouwer.
Peanuts-strip
wordt verfilmd
HOLLYWOOD
Tienerfilm-producent John
Hughes, die onverwacht hoog
scoorde met Home Alone, gaat
voor Warner Bros. de Peanuts-
strips van Charles Schulz verfil
men. Het is de bedoeling dat
voor de film acteurs de rollen
van de getekende figuurtjes
gaan vertolken.
Al eerder contracteerde War
ner Hughes voor de verfilming
van een strip. De actieve produ
cent/regisseur/scenarist werkt
momenteel aan een filmversie
van Dennis the Menace.
Bestseller van
Isabel Allende
wordt verfilmd
Op 17 januari starten de opna
men van The House of the Spi
rits, de verfilming van Isabel Al-
lende's internationale bestseller
Het Huis van de Geesten. De
Duitse produktiemaatschappij
Constantin Film heeft een bud
get van 25 milioen dollar be
schikbaar gesteld, en tweevou
dig Oscar-winnaar Bille August
aangetrokken voor de n^e
Hoofdrollen gaan naar Meryl
Streep, Glenn Close, Jeremey
Irons, Winona Ryder en Antonio
Banderas. Producent Bernd Ei-
chingcr voert momenteel nog
besperkingen met Vanessa Red
grave en Armin Mueller-Stahl.
Flr zal op lokatic worden ge
draaid in Portugal en Kopenha
gen.
Koen de Vries: „Je ziet een steeds doorgaande trend naar vercommercialisering in de bioscopen.
i FOTO LOEK ZUYDERDUIN
