Sint in schaduw
van de kerst
DE KjiER
c
f
In elke kinderschoen past wel een boek
Terpen Tijn
Sinterklaas
NIEUW!
DE BALANS
VAN DE 20STE EEUW
1VRIJDAG 20 NOVEMBER 1992583
Zijn leeftijd is geen probleem. Het feit dat hij er de voorkeur aan geeft in Spanje te ver
toeven evenmin. Niemand zal het de oude man euvel duiden. Waar wel wat op aan valt
te merken, is zijn manier van campagne voeren. Zijn nogal eenzijdige aandacht voor
toch vooral Nederland en in mindere mate Vlaanderen. Op dat punt schiet sinterklaas
commercieel gezien tekort. Het bedrijfsleven merkt zijn bereik als te gering aan en doet
daarom in toenemende mate zaken met een andere heer: de kerstman. Die gaat er bij
na wereldwijd stevig tegenaan en weet de verkoop-snaar een stuk beter te beroeren
dan de Sint. Gevolg: pepernoten en marsepein moeten reeds in oktober engelenhaar
en stalletjes naast zich dulden.
en zoals het volgens een deel van het publiek beslist moet blijven: huiselijk en gezellig. En met de Kerstman
FOTO ARCHIEF
De Raad voor het Filiaal- en
Grootwinkelbedrijf telt 110 le
den en behartigt de belangen
van de grotere detailhandel.
Van toppers als V&D, Hema,
Bijenkorf en Albert Heijn dus.
Bijna allemaal bedrijven die de
kerstman vanaf de tweede helft
van oktober gretig in hun win
kels haalden. Nog even en de
respectabele sint wordt hoog
stens gedoogd en afgescheept
met een hoekje achteraf. Zo lijkt
het althans. Maar, zegt mede
werker J.J. Fokke van de Raad
voor het Filiaal- en Grootwin
kelbedrijf, zo ligt het toch niet
helemaal: „Het sinterklaas-feest
wordt wel degelijk gevierd. Van
een totale verdringing door
kerst zal volgens mij nooit spra
ke zijn. Dat zouden de mensen
niet pikken. Wat niet wegneemt
dat kerst duidelijk méér en eer
der aandacht krijgt. De zaak is
commercieel gezien flink in be
weging gekomen."
Beperkt
Fokke kan zijn verhaal niet met
keiharde gegevens staven („Die
houden de bedrijven met het
oog op de concurrentie liever
geheim"), maar noemt twee vrij
zekere oorzaken van die ver
schuiving. Allereerst het reeds
genoemde bereik van de sint
Dat wordt door steeds meer be
drijven als te beperkt gezien.
Fokke: „Er is sprake van een
snel groeiende internationalise
ring. Grenzen vallen weg en za
ken worden gelijk getrokken.
Ook commercieel. Landen ne
men steeds meer ideeën, ge
woontes en produkten van el
kaar over. En dan vooral van
Amerika. Sinterklaas is binnen
Europa een bescheiden lokaal
gebeuren. De Nederlanders
doen er wat aan. De Belgen
deels ook. En dan heb je het wel
zo'n beetje gehad. Met andere
woorden: het gaat om een rela
tief kleine markt." Een tweede
oorzaak: Nederland vergrijst.
„Sinterklaas is van oudsher een
mooi jeugdfeest. Het probleem
is alleen dat we steeds minder
jeugd en steeds meer ouderen
hebben. Dat gegeven moet je
ook niet uitvlakken", zegt Fok
ke.
Sinds de tweede helft van de
jaren tachtig maakt de kerst
man een snelle opkomst door.
Elk jaar een beetje eerder, elk
jaar een beetje meer. Het zet za
kelijk gezien zeker zoden aan de
dijk. Het feit dat de Sint maar
weinig tijd heeft om in Neder
land omzet te genereren is daar
volgens Fokke niet vreemd aan:
„Sint en kerst zitten dicht op el
kaar. Dat is voor nogal wat za
ken een probleem. Die moeten
namelijk eerst alles in de sint
sfeer optuigen en op 6 decem
ber onmiddellijk overgaan op
kerst. Tegenover die enorme in
spanning staan als het om sin
terklaas gaat wel eens te magere
inkomsten. De tijd is gewoon
tekort om er heel veel aan te
verdienen. Waarbij ik ook nog
aanteken dat sint voor bepaalde
branches zelfs helemaal niet in
teressant is. Kledingzaken bij
voorbeeld kunnen er weinig
mee. Tuincentra ook niet. Dus
die hebben al snel de neiging
om wat minder aan de sint en
wat meer aan kerst te doen.
Daarmee zetten ze mogelijk de
toon voor andere branches die
dan ook maar wat vroeger met
hun kerst-verkoop beginnen.
Dat lijkt me trouwens vrij lo
gisch. Als het zakelijk blijkt aan
te slaan, laat een ondernemer
ams (Gottmer, 24,50). Een
feestelijk stripalbum waarin
acht klassieke heldenstories in
wat naïef aandoende, kleurige
tekeningetjes worden naverteld.
Jammer alleen dat er voor de
ballonteksten van die banale
kreten zijn bedacht.
Kleuters doet men een plezier
met de avonturen van Alfie, de
kleuter met een ietwat ouwelijk
smoeltje, die op de wereld is ge
zet door Shirley Hughes. Uitge-
Het Sinterklaas-feest zoals het was
nog op een veilige afstand.
het natuurlijk niet zomaar lo
pen."
Fokke is. zo beaamt hij, in
middels redelijk vertrouwd met
de kritiek op de volgens een
deel van het publiek veel te
vroege komst van de kerstman.
Kern van die kritiek: de com
mercie ontneemt Nederland
een mooi (kinder)feest. En een
on-Nederlands, volgens sommi
gen smakeloos fenomeen als de
kerstman wordt omwille van de
commercie volstrekt verkrampt
opgetuigd. Fokke lachend: „Tja,
verij De Vries-Brouwers stopte
vier deeltjes in een cassette: de
Alfie Geschenkenboekjes. Per ti
tel 12,50, de kwantumkorting
bedraagt 5, casette gratis.
Wie qua formaat wat forser
wil uitpakken, schaft het ro
mantische prentenboek Het
laatste woordje zacht aan, met
versjes van Pili Mandelbaum en
illustraties van de terecht ge
waardeerde Gabrielle Vincent
(van Brammert en Tissie) in een
ik kan als medewerker van de
Raad voor het Filiaal- en Groot
winkelbedrijf niet zo veel met
die verhalen. Wij zijn een belan-
genclub en mengen ons niet in
de discussie. Het is aan onze le
den om te bepalen hoe ze met
sinterklaas en de kerst omgaan.
Wij laten er in elk geval geen
beleid op los" En op de sugges
tie dat 'grote jongens' als V&D,
Hema of Bijenkorf heel gericht
bezig zijn met het stapsgewijs
realiseren van een veel grotere
markt voor kerstartikelen: „Er
knappe bewerking van Bart
Moeyaert. Poëzie van formaat
met prachtige aquarellen voor
kinderen vanaf een jaar of vijf
(uitgeverij Davidsfonds Infodok,
24,90).
Ook poëzie, óók met platen
waarvan men gaat watertanden,
maar dan geheel anders: Het
boek over Bodil van de Zweedse
Pija Lindenbaum. Over een vol
strekt idiote, jonge bull-terriër
die niet over een plas heen
durft. Het Nederlands is van Jan
Kuijper (uitgeverij Querido,
22,90).
In de informatieve prénten-
boekserie 'Stap voor stap' van
Zirkoon 27,50) verscheen on
langs alweer het zevende deel.
Sterke staaltjes heet het en het
zal met zijn veelheid aan na
tuur- en scheikundeproeven
leergierige kinderen uren bezig
houden.
Nieuwsgierige types van wel
ke leeftijd dan ook, kunnen zich
volkomen verliezen in de gede
tailleerd weergegeven prenten
van het prachtboek Dwars
Doorgesneden Achttien onder
werpen passeren in deze groot
formaat Zirkoon-uitgave
37,50) de revue.
Geoefende lezers zullen veel
plezier beleven aan het nieuwe
boek van Leonie Kooiker: De
draak onder de kerk (Leopold,
24,90). Marco ontdekt onder de
oude, niet meer gebruikte Sint
Joriskerk een heleboel zeer inte
ressante zaken. Gevaarlijk
wordt het als hij ook de gehei
me plaats van de Gildebroeders
traceert en hun inwijdingsritue
len leert kennen. Dat gaat som
mige broeders te ver. Een soe
pel en snel geschreven verhaal
van Kooiker, dat de stelling on
derschrijft: in elke kinderschoen
past wel een boek!
zitten twee kanten aan. Ener
zijds is er een deel van het pu
bliek dat wel degelijk om veel
en vroege kerst-artikelen vraagt.
Daar wordt door bedrijven za
kelijk op ingespeeld. En ander
zijds zal er ook best sprake zijn
van ondernemers die denken
zelf een markt te moeten cre-
eren. Wat je daar ook van mag
vinden."
Overigens denkt Fokke dat er
wel degelijk grenzen zijn aan
het oprukken van de kerst-com-
bazen als we straks al in sep
tember kerst-spullen kunnen
kopen. Zo ver gaat het denk ik
niet. Waarom niet? Eens zal de
wal het schip keren. Voor een
feest als kerst moet je toch echt
in de stemming komen. Dan is
het pas leuk om inkopen te
doen. Je gaat niet eind septem
ber of begin oktober op zoek
naar engelenhaar. Dat geeft ge
voelsmatig problemen aldus
Fokke.
Spiegels
Hapjes kan men
heel fraai etaleren
op spiegels, maar
diezelfde spiegel
kan men ook ge
bruiken om een
mooi voorwerp nog
eens extra aandacht
te geven. Deze
acht-kantige spiegel
Is er in drie maten.
De kleinste (30x20)
kost op 5 cent na 25
gulden. Er zijn ook
splegel-onderzetters
te koop, die net
geen 10 gulden per
stuk kosten. Te
koop o.m. in ca
deauwinkels. Meer
Informatie: 017 18
-2 33 34.
FOTO PR
interklaas degenereert.
i Hij is te mild gewor-
V den. Vorig jaar nog
heb ik met eigen ogen gezien hoe
kinderen hem speels aan de
baard trokken. En dacht u, dat
de goedheiligman daar boos om
werd? Welnee. Hij vóelde even
tersluiks of alles nog goed zat en
glimlach te slech ts.
Hoe anders ging dat vroeger. Als
de dag van gisteren herinner ik
me het optreden van Zijne
Hoogivaardigheid in de galante
rieenwinkel van Van der Meer
op de Zuiddijk in Zaandam.
Naast de troon waarop sint ze
telde. lag als gruwelijke waar
schuwingeen zak waaruit twee
met kettingen aaneengeklonken
kinderbeentjes staken. Over de
tere kinderziel maakte men zich
weinig zorgen.
Die tija is helaas voorbij. Diepte
punt was die onderwijzer uit het
zuiden des lands die in het mid
den van de zeventiger jaren sin
terklaas wilde uitrusten meteen
doorzichtige plastic zak. Zodat
de kinderen goed konden zien
dat hij slechts werd gebruikt
voor het transport van peperno
ten. Ik heb dat nooit begrepen.
Ik vind, er moet iets te griezelen
overblijven.
Wie het daar niet mee eens is,
zou ik willen wijzen op de films
van Walt Disney. Welke sce'ne
uit Sneeuwwitje - ik geef maar
een voorbeeld - is ons ouderen
het beste bijgebleven? Dat mo
ment waarop die ploert van een
heks bekken trekkend een giftige
appel bereidt waarmee Sneeuw
witje buiten bedrijf moest wor
den gesteld. Prachtig prachtig.
Zo eng.
Maar kom daar nu eens om! Ze
lopen warempel zonder enige
schroom naar sinterklaas toe. de
kinderen van tegenwoordig.
Moest je in mijn tijd niet wagen.
Je schuifelde pas naar de Goed
heiligman toe als hij je met ge
dragen stem tot zich riep. En
dan nog deed je dat niet dan
met de grootste omzichtigheid
en met neergeslagen ogen. Want
de man hadzoiets verhevens,
stak zo mijlenver boven zijn om
geving uiL..
Ik hou niet van dat moderne ge
doe, dat joviale. Laat dat maar
oieraan die malloot van een
Pielemuuiskriecht. Die is daar
voor aangenomen. De Goedhei
ligman dient onverwijld zijn ge-<
zag van vroeger te hernemen.
Een gezag dat niet alleen is ge
stoeld op ouderwetse gestreng
heid, maar ook - zou ik daar
met klem aan willen toevoegen -
op Het Geheime Boek.
Wat een mooie herinnering: sin
terklaas die tergend langzaam
de pagina's opensloeg en met ge
dragen stem zet Wat lees ik
hier Robby, heb jij gisteren in de
WC stilletjes je levertraan uitge
spuugd?"
Heerlijk. De rillingen lopen weer
over mijn lijf.
r
Gids 'Boek en Jeugd wijst de weg in doolhof
CASPER MARKESTEÜN
JOKE DIEBEN-FRERICHS
Omdat het aanbod
i kinderboeken in H
deze sinterklaastijd f
te veel is om te noe-
men, laat staan te f
bespreken, eerst iets V
over De Beste Bron,
oftewel de gids Boek t
Jeugd. Elk jaar f
opnieuw uitgegeven
door CPNB (Collec
tieve Propaganda
n het Nederland-
Boek) en NBLC
(Nederlands Biblio
theek en Lectuur
Centrum). Een ab
solute must voor ie
der die op welke
wijze dan ook geïnteresseerd is
n kinderboeken.
Ongeveer 1600(!) boeken wor
den kort besproken, inclusief de
prijs. De gids '92-'93 bevat vier
leeftijdsgroepen: tot 4 jaar, van
19, van 9 tot 12 èn 12 jaar en
ouder. Voorleesboeken, .pren
tenboeken, bijbelse verhalen,
informatieve boeken, gedich
ten, strips, boeken voor moeilijk
lezenden: iedereen komt aan de
beurt. Compleet met een regis
ter op onderwerp en auteur.
Voor 13,50 kan elke Sint
voortaan een verantwoorde
keus maken voor in de schoen.
De jongsten, vanaf anderhalf
ongeveer, maakt men levens
lang gelukkig met de prenten
boekjes over Beertje Bas, een
magnifieke creatie van Grégoire
Solotareff. Zonnig, vrolijk,
m, humoristisch, aandoen
lijk. Superlatieven tekort voor
het levensechte beertje dat zó
van de bladzijden kan stappen
(uitgeverij Van Goor, 12,50).
Van een geheel andere orde is
de beer die figureert in het fors
uitgevallen prentenboek Waar
entje Bas
kan schilderen
Beertje Bas, de hartveroverende creatie v
Grégoire Solotareff.
is mijn TEDDY? van Jez Al-
borough. Spannend getekend,
lekker griezelig soms, maar met
een bevredigend einde. (Uitge
verij Holland, 24,90).
Met het op luisteren gerichte
Ijsbeer, ijsbeer, wat hoor jij daar
van Eric Rupsje Nooitgenoeg
Carle 19,90): het geestige
telboek Tien malle muizen van
Helme Heine 24,50) en het
op wat oudere kinderen afge
stemde Dierentuin van die bij
zonder Britse tekenaar Anthony
Browne 22,90) is het bij uit
geverij Gottmer in deze Sinter
klaastijd nogal een beestenboel.
Voor menselijk evenwicht in
het fonds zorgt De puike pakket
post van Janet en Allan Alhlberg
34,50), het letterlijk bol van
verrassingen staande vervolg op
De puike postbode, die zich
twee jaar geleden rechtstreeks
de Boekensleutelbekroning in
fietste. Een cadeauboek met tal
van extra's, waar kleuters niet
snel genoeg van zullen krijgen.
Tieners zijn te verrassen met
Griekse Mythen - Stripverhalen
uit de oudheid van Marcia Willi-
Kunstschilder- en tekenmaterialen
eet
&vit<MMte6e*te*c!
Nieuwe Rijn 57,2312 JH Leiden,
Telefoon 071-131369,
Icarus vliegt naar de zon, omringd door tekeningen uit de zeven andere
klassieke heldenverhalen die aan bod komen In 'Griekse Mythen - Strip
verhalen uit de oudheid'.
'Commercieel is de zaak flink in beweging gekomen
Griezelen
Egoïste
Er was al een afters
have Egoïste van
Chanel maar nu is in
deze sjieke geur een
hele serie produkten
verschenen: een deo
dorantstick en een
scheergel (33 gulden)
een zelfbruinende gel
en een verzorgende
crème (43 gulden). Te
koop in parfumerie
zaken.
FOTO PR
Milieuhelden
Captain Planet en de Planeteers Is
een aktielijn voor spelers vanaf 4
jaar. Hiermee willen de makers
spelenderwijs interesse voor het
milieu kweken. Captain Planet is
de superheld In de strijd om het
behoud van de aarde. Er zijn 12
verschillende aktiefiguren van hel
den tot Ecoschurken. Prijs van de
figuren ligt rond de 18 gulden.
Prijs van de accessoire zoals een
motorfiets, boot of helikopter ligt
tussen de 25 en 65 gulden. Rond
dezelfde held is ook een spel (on
geveer 40 gulden) en een puzzel
(ongeveer 15 gulden) in de speel
goedwinkels te koop. Meer infor
matie: 0 30 - 80 96 09.
FOTO PR
bij uw boekhandelaar
Leiden - Nieuwe Rijn 45 Oegstgeest - Passage 1-3-5
Leiderdorp - Winkelhof 36 Voorscholen - Voorstraat 1
