De mens achter de muziek
Hoe Willem Duys galmt als Maastreechter Staar
Rtv show
VRIJDAG 20 NOVEMBER 1992
19b
Tom Egbers kan zijn oude liefde kwijt in 'Tom en Herrie
HILVERSUM KOEN GREVEN
Op zijn vierde stond
Tom Egbers met
een schop in de
zandbak van de kleuterschool.
De schop was zijn gitaar en hij
zelf was Paul McCartney. Meer
dan een gemiddelde gitarist is
Egbers nooit geworden. De lief
de voor muziek heeft hij na der
tig jaar nog steeds. In zijn pro
gramma 'Tom Herrie' portret
teert hij de mens achter de mu
ziek.
De NOS vroeg Egbers of hij
zin had een eigen muziekpro
gramma te maken. Hij hoefde
daar niet lang over na te den
ken. ,,Ik ben opgegroeid in een
muzikaal gezin. Mijn moeder
speelde piano. Zelf ben ik al
vroeg begonnen met gitaarspe
len. Ik speelde wel in bandjes,
maar mijn brood kon ik daar
niet mee verdienen."
De gasten in zijn muziekpro
gramma moeten muzikaal inte
ressant zijn en daarbij goed
kunnen praten over muziek. „Ik
wil graag weten waarom ie
mand muziek maakt zoals hij
die maakt. Ik heb dus niets aan
fantastische muzikanten die
niet kunnen praten. Er wordt
twaalf minuten in gesproken,
dus dat moet ergens over gaan.
De techniek vind ik niet zo be
langrijk, elke gemiddelde gita
rist kan alles spelen wat er maar
is. Om iets te bereiken komt er
meer bij kijken. Ik ben geïnte
resseerd in het persoon achter
de muziek."
Live-muziek
Tom Herrie is volgens Egbers
één van de weinige program
ma's waar live-muziek wordt
gemaakt. „Het is een voorwaar
de dat mijn gast drie live-num
mers speelt. Soms wordt er in
een talkshow nog wel eens echt
gespeeld. Dat dient dan als 'be
leg' tussen twee gasten. In de
Soundmixshow wordt natuur
lijk wel livé gezongen, maar dat
staat dan ook gelijk met grote
letters in beeld. Alsof het bijzon
der is als er echt muziek wordt
gemaakt."
Tot nu toe is Egbers tevreden
over zijn eigen programma. „El
ke gast is om een of andere re
den wel bijzonder geweest.
Twee weken geleden had ik de
jonge pianist Wibe Soerwahdi
in mijn programma. Het en
thousiasme dat van hem uit
straalde kwam op televisie heel
mooi over. Hij is pas 22 en nu al
weergaloos goed. Als hij wat
meer heeft meegemaakt in zijn
leven, wordt hij alleen nog maar
beter. Dan kan hij meer emotie
in zijn werk leggen. De uitzen
ding met Toots Thielemans
vond ik zeer geslaagd. Hij doet
alles door elkaar. Ik stelde hem
een vraag, hij pakte zijn mond
harmonica en gaf daarmee zijn
antwoord. Zoiets vind ik prach
tig"
Vanavond is de blueszangeres
Rory Block uit de Verenigde Sta
ten te zien bij Tom Egbers. „Ze
is nog een echte oorspronkelijke
bluesmuzikante. In haar genre
is ze heel erg goed. Ik praat met
Rory Block over haar muziek en
die van andere muzikanten,
maar ook over politiek bijvoor
beeld. Het leuke is dat ze heel
populair is in ons land, dat weet
ze zelf niet Ik confronteer haar
met beelden van Nederlanders
die gek van haar liedjes zijn."
Voor één muzikant heeft Eg
bers zo veel bewondering dat
hij hem niet in zijn programma
zou durven uitnodigen: Paul
McCartney. „Ik ben opgegroeid
in de Beatles-tijd. Als de radio
aanstond en ik de eerste tonen
van een nieuw Beatlesliedje
hoorde. Oh man." Egbers staat
op en loopt onrustig heen en
weer. Hij denkt diep na en zegt
dan: „Dat was altijd midden in
de roos. Daarvan kon ik echt
een uur lang van de kaart zijn."
Mythe
De presentator zou McCartney
nog geen hand durven geven.
„Vind je dat gek? De Beatles
hebben een beetje mijn leven
gevormd, ik wil die mythe niet
doorbreken. Drs. P heeft dat ge-
CLOSE UP
Gerard van Putten
Tom Egbers: „De techniek vind ik niet zo belangrijk, elke gemiddelde gitarist kan alles spelen wat er maar is."
foto dijkstra
maar die krijg je niet zomaar.
We hebben hier stapels cd's lig
gen van bands die in het pro
gramma willen, daar zitten ook
gerenomeerde muzikanten tus
sen. Dat is voor mij wel een te
ken dat het programma wordt
gewaardeerd."
voel eens goed onder woorden
gebracht. Als je een hele mooie
vrouw op het zebrapad ziet lo
pen, kun je twee dingen doen,
zei hij. Je kunt proberen contact
met haar te zoeken met het risi
co dat het tegenvalt. Maar je
kunt ook het plaatje opslaan in
je geheugen en het beeld van
die mysterieuze vrouw voor al
tijd blijven koesteren. Ik wil het
beeld dat ik van McCartney heb
niet terwille van Tom Herrie
doorbreken."
Hoe lang Tom Egbers met het
programma doorgaat weet hij
nog niet. „Dit seizoen worden
er in elk geval veertig afleverin
gen gemaakt. Alle muziekgenres
zullen dus zeker wel aan de or
de komen. Ik hoop nog een
paar leuke gasten te kunnen
strikken. Tom Waits bijvoor
beeld lijkt me zeer i
Raoul Zaadnoordijk laat computer dirigeren
De computer staat de
mens niet alleen bij als
electronisch geheugen,
de computer flatteert ook som
mige menselijke stemmen. En
hoe! Het is de passie van Raoul
Zaadnoordijk om geluiden op te
slaan. Maar daarbij laat hij het
niet, de 38-jarige Leidenaar expe
rimenteert er ook volop mee. Of
zoals menige scepticus meent:
Zaadnoordijk verheft het grote
vérnaggelen tot kunst.
LEIDEN GERARD VAN PUTTEN
Maar is het kunst om zo te manipule
ren met de zoetgevooisde stem van
Willem Duys dat er uiteindelijk een uit
volle borst zingend mannenkoor ont
staat? In elk geval geen kitsch, vindt
hijzelf en wie daar oor voor heeft kan
een en ander gewaar worden in het
Zuidpleintheater in Rotterdam. Met
twee 'Samplers' staat hij daar vandaag
in de finale van de Midi Award. Zaad
noordijk hoopt dat concours voor ge
luidsjagers te gaan winnen; op zijn
vakgebied zijn er immers maar weini
gen zo ver gevorderd als hij.
Jagen op geluid deed Raoul Zaad
noordijk al, toen hij nog gewoon op z'n
Janboerenfluitjes Roel heette. Dat wil
zeggen: de geluiden kwamen en ko
men gewoon op hem af. Als opgescho
ten joch was hij samen met een
vriendje in de weer met een oude
dictafoon. Hij pakte een vuilnisemmer,
gooide die omhoog en nadat het ge
vaarte volgens de leerstellingen van de
wet van de zwaartekracht in onzachte
aanraking was gekomen met de straat
stenen ging het van whaammbamm.
Het geluid ging door z'n persoonlijke
barrière van verrukldng! Waar ieder an
der een bierglas achterover slaat om de
inhoud ervan in de keel te gieten, daar
wrijft Zaadnoordijk over de breekbare
wand. Misschien dat er een strijkkwar
tet in zit verborgen, je weet maar nooit.
Kruistocht
Raoul Zaadnoordijk maakt muziek en
geeft daarbij al wat hij aan kunstmatige
intelligentie in huis heeft de maat aan.
Samplen heet dat in het jargon van
vandaag. Een markant voorbeeld van
hoe iets anders en toch vertrouwd kan
klinken: de jingle van AVRO's Radio
journaal. Als ik componeer leef ik me
helemaal in, Wie wil ik aanspreken met
wat, die vraag hou ik me voor. De
AVRO had me gevraagd om iets dyna
misch te maken, iets jeugdig en toch
AVRO. Nu ben ik een type van never
change a winning team. Dus dat tddd
tata heb ik niet weggegooid, dat her
ken je uit duizenden. Dus ben ik om
dat titéé tata heen gaan componeren."
Zelf zegt Zaadnoordijk een ware
kruistocht te voeren tegen het vooroor
deel. Muziek, gedirigeerd door de com
puter, heeft meer te vertellen dan piep,
piep en blieb, blieb. Zaadnoordijk be
weert dat in zijn studio een nieuwe
muziekstroming tot leven komt. En.
benadrukt hij, er komt geen synthesi
zer aan te pas.
Hij heen Bach al eens gesampled.
Zaadnoordijk gelooft er niks van dat
Johann Sebastian zich in zijn graf zou
omdraaien, mocht hij thans in staat
zijn de cd te beluisteren. „Ik heb zijn
muziek in zijn snelheid gezet. De
meèsV g u-nommeerde orkesten spe-
Raoul Zaadnoordijk: de chaos ordent zijn bestaan.
De kans van Raoul
Van het maken van maakwerk heeft
Raoul Zaadnoordijk nu even genoeg.
Voorlopig even geen covers, geen sinter
klaas- en kerstliedjes. Hij legt zich nu
toe op componeren en produceren van
origineel werk. Raoul Zaadnoordijk
heeft daarbij het oog laten vallen op de
'Fruitcrackers', een Braziliaanse band
uit Den Haag.
„Hilversum pakt dat niet op, Neder
landse bands. Hilversum is trouwens
een ramp voor het Nederlandse pro-
dukt. En de grote platemnaatschappij-
en zijn niet geïnteresseerd, want er valt
te weinig geld mee te verdienen. Nou, ik
hoorde ze een keer. Een onwijze, te gek
ke band. Dan ben ik wel zo iemand, die
ze een kans geeft. Ik heb samen met hen
een goed marketingplan opgesteld en er
vooral de tijd voor genomen een cd met
ze op te nemen. 'Papagaio' is de titel,
voer voor papegaaien. Op l december
komen ze in Servicesalon. Het komt wel
goed met the Fruitcrackers.
len Bach sneller dan hijzelf zijn muziek
geschreven heeft. Wat is nou echter
dan Bach in Bachs tempo te spelen?"
De chaos schept orde in z'n bestaan.
Her en der In zijn woning annex opna
mestudio liggen paperassen verspreid,
zijn brein laat hem van het ene naar
het andere gespreksthema springen.
En Zaadnoordijk zegt het vooral druk
te hebben. Hij componeert, hij produ
ceert en hij maakt commercials. Het
kan gebeuren dat hij zich niet eens de
tijd gunt een hapje te eten, omdat hij
toevallig bezig is een hem te fragiel
klinkende trompet wat geserreerder te
laten klinken.
De deurbel hoort hij nooit. Of liever,
wil hij niet horen. Zaadnoordijk doet
alleen open volgens afspraak. Tijd is
geld. Vooral als het om de muzikale
omlijsting van een reclameboodschap
gaat staat de koerier zo voor je neus.
Niet op tijd leveren, betekent dat me
neer de opdrachtgever de volgende
keer een deur verder gaat. „Ik luister
heel scherp, heel kritisch naar wat ik
heb gemaakt. En vaak kan ik er dood
ziek van worden. Dan denk ik: had ik
nog maar een week langer de tijd ge
had. Had ik er meer expressie in kun-
nen leggen."
Bezetenheid
De bezetenheid straalt van doen en la
ten af. Drempels zijn er om overheen
te stappen. En het woord gek ontbreekt
in zijn vocabulaire. Bij de afdeling Ci
viele Werken van de gemeente Leiden
dachten ze met iemand van doen te
hebben met een bord voor de kop,
toen Zaadnoordijk vriendelijk doch
dringend vroeg een paar verkeersbor
den mee naar huis te mogen nemen.
Het verhaal klinkt onderhand bekend;
de verkeersborden zijn nu opgeslagen
in de afdeling ritmesectie. Cineast Har-
men van der Heuvel wilde graag pas
sende muziek bij zijn film 'Ooster-
schelde, meer dan alleen water'. Zaad
noordijk ging met afgedankte brand-
weejpaaltjes aan de slag om uit te vin
den hoe plankton klinkt.
Er zit muziek in zijn gemanipuleer
met de computer. Onlangs heeft hij
een platenmaatschappij opgericht,
Media Music Records. „Een goedgeko
zen naam. want muziek is communi
catie en die moet in alles doorklinken."
Vergeet het maar
„What's in a name", is de retorische
vraag die Shakespeare ooit heeft opge
worpen. Maar wie de pretentie heeft om
in het vak te groeien naar liet vedetten-
dom kan maar beter Imca Marina he
ten dan mevrouw Bijl. Jan Vayne ligt
gelikter in de mond dan Jan Veenje.
Willy Walden, het is al jaren bekend,
doet het ook beter dan Herman Kalde-
waay. En spreekt Frits Spits niet meer
aan dan Frits Ritmeester?
Voor Roel Zaadnoordijk is het een
uitgemaakte zaak. Zijn naam mag geen
naam hebben. Biedt in elk geval niet
genoeg perspectief om internationaal
naam mee te maken. „Vandaar dat
Roel Raoul is geworden. Heeft niets met
ego of zo te maken. Raoul is perfect. En
Zaadnoordijk, ach vergeet het maar.
Het is waar dat je die naam na een keer
horen nooit meer vergeet, maar het ver
koopt voor geen meter.
Tal van cd's heeft meneer al op zijn
naam staan, een stuk of vijftig intus
sen. Veel coverversies. Daar is een
markt voor, neem dat maar van hem
aan. Er zullen maar weinigen bevroe
den een geluidsdrager van een geluids
jager in handen hebben, als er namen
als Gino Marinello of Richard Romance
and his New Californian Dreamlight
Orchestra op de hoes staan. Maar dat is
hij dus. Raoul Zaadnoordijk.
Uit zijn electronische speeldozen wil
nog wel eens een zweverig, gedragen
niets-aan-de hand geluid komen. Het
getoonzette zondagochtendgevoel. Hij
mag graag klanken aaneenrijgen die
foto loek zuyderduin
het langzaam melodisch ontwaken op
de rustdag bevorderen. Je moet ervan
houden.
Rossini
Willem Duys is er in elk geval gefasci
neerd door geraakt. Al drie keer haalde
Duys de geluidsjagende componist in
het onvolprezen Muziekmozaïek. Re
den genoeg voor een platenplugger om
Zaadnoordijk eens cynisch te vragen in
hoeverre hij zendtijd van Duys had ge
kocht. „Ik voelde me behoorlijk ge
kwetst. Duys hoeft het al lang niet
meer voor het geld te doen. Die man,
heel kritisch van instelling toch, vindt
wat ik doe gewoon leuk. Hij heeft me al
vergeleken met Rossini. Nou ja, dat zal
dan wel, ik voel me in elk geval zeer
vereerd."
Na de uitzending vroeg Zaadnoor
dijk beleefd aan Duys of hij bereid was
even zijn keel open te zetten. Even de
toonladder op en af. Duys was ijdel ge
noeg om aan het verzoek te voldoen.
Mevrouw Duys ook. „Ik ben een paar
dagen bezig geweest om allerlei varia
ties te bedenken op de noten. Dat fat
soeneren is geen computerwerk, dat is
eerlijk handwerk. En nu zitten de Duy-
sen dan als koor in de computer."
De muziek overstemd door de elec-
tronica, zover zal het toch niet komen?
Toch wel, denkt hij. Zaadnoordijk is er
heilig van overtuigd dat hij toekomst
muziek maakt. „Ik ga net zo lang door
tot ik voor mezelf het gevoel heb de
graad van perfectie te hebben bereikt.
Tja, als met behulp van de computer
nagenoeg dezelfde geluiden kunnen
worden voortgebracht, waarvoor zou je
dan nog een symfonie-orkest van een
man of honderd inhuren voor een pla-
tenopname?"
De geestelijke armoe van rijkdom
Leugentjes om bestwil
dienen vooral om
kraaiepootjes weg te
masseren en geboortedata in de
vergetelheid te laten verzinken.
Daarentegen willen pubers
graag ouder lijken. In de schijn
wereld van glitter, glamour en
klatergoud pleegt niets zo heftig
te worden ontkend als rimpels
en jaren. Na weer een face-lift
praten legio vedetten en sterren
zichzelf net zo lang jeugd aan,
totdat de plastische chirurg echt
geen kunstgrepen meer weet te
verzinnen om de onvermijdelij
ke opmars van rimpels te stui
ten.
Het grote ontkennen begint
soms wel heel erg vroeg. De
leeftijden van de acteurs en ac
trices die paraderen in Beverly
Hills worden naar beneden af
gerond om de doelgroep niet te
vervreemden van de serie. Het
geheim van het succes zit in de
herkenning; het regelmaat ge
biedende repeteereffect doet de
rest. Menige vaste kijker zal zich
kunnen identificeren met de
personen die hun types gestalte
geven. Oog in oog met de tv zul
len zat jongeren worden over
vallen door de gedachte: daar
had ik met een beetje geluk ook
kunnen staan.
Maar in het geval-Beverly
Hills blijft het bij fantasie. An
ders dan bijvoorbeeld in Goede
Tijden Slechte Tijden, waarin
tekstvaste hockeysticks en les-
jesopzeggende modinettes van
het Confectiecentrum de kans
krijgen uit te groeien tot beken
de Nederlanders, zijn zelfs de
minder dragende rollen bezet
met geschoolde acteurs en ac
trices.
Om de illusie niet te verstoren
wordt zoveel mogelijk gezwe
gen over het gegeven dat de
jong ogende Gabrielle Ann Car-
teris (Andrea) de dertig is ge
passeerd, terwijl ze iemand van
zestien, zeventien moet ver
beelden.
Het moet gezegd dat het ge
loofwaardig wordt gebracht.
Da's een kunst op zich, bij me
nige puber liggen termen als
ouwe taart en ouwe zak voor in
de mond.
In de Verenigde Staten is Be
verly Hills voor menige jongere
de visuele uitleg van de Ameri
can dream. En in Nederland, in
menig opzicht het Madurodam
van Amerika, volgt een vaste
doelgroep van 2 miljoen meren
deels jongeren trouw de avon
turen van Beverly Hills 90210.
Wie zou als opgroeiende jonge
re niet ten minste een dag zo
willen leven als die types in de
serie? Niet voor niets zweept de
rage op tot de hoogte van een
manie.
De Beverly Hills-generatie die
is opgevoed door de naoorlogse
babyboomers beweegt zich
vooral tussen campus van de
West Beverly Highschool, het
strand, in en om het huis, tus
sen bevlogenheid en sleur. An
ders dan hun ouders zijn ze, in
merendeel rijkeluikinderen, be
trekkelijk volgzaam, carrièrege-
richt, met de ambitie om na de
studie zoveel mogelijk geld te
verdienen in een zo kort moge
lijke tijd.
Achter de luxe waarin menige
Beverly Hill-jongere de dagen
doorbrengt, ligt in een enkel ge
val het leed van kinderjaren op
geslagen. Neem de vamp van de
serie maar, Kelly, die zich over
eind houdt door zichzelf in te
beelden dat elke mannelijke
passant na een oogopslag al
plat voor haar gaat. Ze moest al
woeg de scheiding van haar ou
ders doorleven. En dan is haar
moeder ook nog alcoholiste.
Kelly bemoedert eerder haar
moeder dan omgekeerd. En zo
heeft ook Dylan zo zijn proble
men. Goed, hij heeft dan die
surfplank en Brenda, als ze ten
minste eindelijk zeker weet of
ze zich in een relatie met 'Luke'
wil storten. Maar wie kijkt er
verder naar hem om? Vader
wordt verdacht van louche za
ken en moeder, ach die zit al
drie jaar op haar krent in Hono
lulu.
Lief, leed, leegte en liefdesver
driet geven nog enige geestelij
ke rijkdorp aan de geestelijke
armoe dit heerst in de stin-
kendrijke nuitengemeente van
Los Angeles. Ontluikende seks,
winkeldiefstal, jaloezie en wat al
niet komen voor in Beverly
Hills. En het bijna ideale gezin
woont er ook. Maar die zijn dan
ook niet van Califomië, de fami
lie Walsh is van Minnesota. Pa,
moe en de tweeling Brenda en
Brendan.
Vader Jim is overgeplaatst
naar de zonnige westkust. En
met name zijn echtgenote heeft
moeite met het acclimatiseren.
Het huishouden wordt dan ook
in deze poenerige omgeving
voortgezet op z'n Minnesota's.
Niks poespas, niks decadentie,
niks vrijblijvende theekransjes.
Fidele kerel trouwens, vader
Jim. Goed, hij mag dan moeite
hebben met de keuze van zijn
17-jarige 'kleine meid' en de
zelfde braafheid uitstralen als
Dick Passchier, hij is in elk geval
wel bereid zichzelf weg te cijfe
ren in het belang van zijn gezin.
Eindelijk gesettled na een jaar
wennen, werd Jim genood voor
een werklunch met de hoogste
hotemetoot van het concern. Of
hij maar even naar Minnesota
wilde terugkeren om daar vesti
gingsdirecteur te worden. In de
aanbieding had meneer de di
recteur een verdrievoudiging
van het salaris. Jim zei aanvan
kelijk ja, ondanks alle protesten
binnen het gezin. Werkte zich
enkele weken drie slagen in de
rondte en had amper nog tijd
voor zelfs maar een weekendre
latie. En Jim besloot zijn op
dracht terug te geven. Waar
vind je nog zo'n liefhebbende
echtgenoot en vader?
Amper de kinderschoenen
ontgroeid en dan al miljonair.
In zoverre vloeien fantasie en
werkelijkheid moeiteloos in el
kaar over in Beverly Hills. Alle
meespelenden zijn in bonus ge
raakt. Maar met de komst van
de plotselinge rijkdom schijnt
de geestelijke armoe z'n intrede
op de set te hebben gedaan. Het
succes verblindt, naar verluidt,
sommige acteurs en actrices.
Met name de zo lief ogende
Brenda schijnt een kenau te
zijn. En 'Luke' Perry alias Dylan,
een pratende smartlap die in de
verte aan James Dean doet den
ken, verdient nog meer miljoe
nen dan de rest.
Ongenoegen alom op de set,
maar de kijkers merken er wei
nig van. Zo professioneel zijn de
acteurs en actrices wel. Maar ja
loezie is nooit de basis geweest
voor een langdurige vruchtbare
samenwerking. Het succes kent
in dit geval vele vaders en moe
ders, maar de scheiding van
geesten op de set dreigt er he
laas een snel einde aan te ma
ken.
De zo lief ogende Brenda, achter wie de actrice Shannen Doherty schuil
gaat: een kenau •pr-foto
